Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o bateriach i akumulatorach oraz niektórych innych ustaw

 
Dodatkowo  należało  doprecyzować,  że  opłata  depozytowa  powinna  być  pobierana  przez 
sprzedawców detalicznych przy sprzedaży baterii i akumulatorów samochodowych kwasowo-
-ołowiowych  sprzedawanych  nie  jako  przynależność  albo  część  składowa  innych  urządzeń, 
np. przy sprzedaży samochodów zawierających akumulatory, a wyłącznie jako samodzielny 
produkt.  
Ponadto  w  celu  wyjaśnienia  pojawiających  się  wątpliwości  co  do  podlegania  opłaty 
depozytowej  przepisom  ustawy  z  dnia  29  sierpnia  1997  r.  –  Ordynacja  podatkowa  (Dz.  U. 
z 2012 r. poz. 749, z późn. zm.) dodano do art. 56 ustawy o bateriach i akumulatorach przepis 
wskazujący  podleganie  tych  opłat  rygorom  Ordynacji  podatkowej.  Z tego  samego  powodu 
dodano taki sam przepis w art. 37 ust. 10 ustawy o bateriach i akumulatorach odnoszący się 
do opłaty na publiczne kampanie edukacyjne.  
W  związku  z  powyższymi  zmianami  dodano  również  przepis  przejściowy  określający,  jak 
mają postępować sprzedawcy detaliczni baterii lub akumulatorów przemysłowych kwasowo- 
-ołowiowych,  którzy  pobrali  opłatę  depozytową  przed  dniem  wejścia  w  życie  niniejszej 
ustawy. 
Określony  obecnie  w  art.  58  ust.  1  ustawy  o  bateriach  i  akumulatorach  obowiązek 
bezpośredniego  przekazywania  zużytych  baterii  i  akumulatorów  przez  zbierających  do 
zakładów przetwarzania powoduje problemy z realizacją tego obowiązku. Zbierający, który 
zebrał  niewielkie  ilości  zużytych  baterii  i  akumulatorów,  nie  może  przekazać  ich  innemu 
zbierającemu,  tylko  bezpośrednio  do  zakładu  przetwarzania,  co  może  powodować,  że  taka 
działalność  będzie  dla  niego  nieopłacalna  i  zaniecha  prowadzenia  zbierania.  Zdarzają  się 
również przypadki odmowy przyjęcia tak małej masy zużytych baterii i akumulatorów przez 
zakłady  przetwarzania.  Zakładów  przetwarzania  zużytych  baterii  i  akumulatorów  jest  27 
(z czego  16  przeprowadza  sortowanie  zużytych  baterii  i  akumulatorów)  w  całym  kraju 
i zdarzają się sytuacje, że zbierający musi przekazywać zebrane zużyte baterie i akumulatory 
do zakładu przetwarzania, który znajduje się w znacznej odległości, a nie może ich przekazać 
innemu  zbierającemu,  który  jest  blisko  niego.  Korzystanie  w  takiej  sytuacji  z  pośrednika 
sprzyja zmniejszeniu kosztów związanych z logistyką i jest jednocześnie zgodne z przepisami 
ustawy  o  odpadach.  W  kontekście  powyższej  zmiany  doprecyzowano  art.  59  ust.  3  ustawy 
o bateriach  i  akumulatorach,  zgodnie  z  którym  zbierający  zużyte  baterie  lub  zużyte 
akumulatory,  który  przekazuje  zużyte  baterie  lub  zużyte  akumulatory  bezpośrednio 
prowadzącemu  zakład  przetwarzania,  jest  obowiązany  do  sporządzenia  i  przedłożenia 
13 
 
 
rocznego  sprawozdania  zawierającego  informacje  o  masie  zebranych  zużytych  baterii 
przenośnych i zużytych akumulatorów przenośnych. Zmiana art. 59 ust. 3 ustawy o bateriach 
i  akumulatorach  ma  na  celu  uniknięcie  dublowania  się  informacji,  które  w  konsekwencji 
mogłyby  zafałszować  faktyczną  masę  zebranych  zużytych  baterii  przenośnych  i  zużytych 
akumulatorów  przenośnych.  Do  dublowania  się  ww.  informacji  doszłoby,  gdyby  każdy 
zbierający baterie lub zużyte akumulatory składał wspomniane sprawozdanie, bez względu na 
to,  czy  przekazał  przedmiotowe  odpady  do  zakładu  przetwarzania  bezpośrednio,  czy 
korzystając z pośrednika. Jednocześnie ze względu na powyższe zmiany oraz art. 237 ustawy 
o odpadach, na podstawie którego sprawozdania za lata 2012–2014 są składane na podstawie 
przepisów dotychczasowych, konieczne było wprowadzenie przepisu przejściowego. Zgodnie 
ze wspomnianym przepisem przejściowym sprawozdania za rok 2014 powinny być składane 
wyłącznie  przez  zbierających  zużyte  baterie  lub  zużyte  akumulatory,  którzy  bezpośrednio 
przedkładają je do zakładu przetwarzania. 
Ponadto w ustawie o bateriach i akumulatorach dodano art. 59a oraz art. 64a w celu kontroli 
i monitorowania  masy  zebranych  zużytych  baterii  przenośnych  i  zużytych  akumulatorów 
przenośnych  oraz  poddanych  przetworzeniu.  W  przepisach  tych  proponuje  się 
uszczegółowienie  przepisów  dotyczących  przekazywania  informacji  o  masie  zebranych 
zużytych baterii przenośnych i zużytych akumulatorów przenośnych przez zbierających oraz 
o  masie  przetworzonych  zużytych  baterii  i  akumulatorów  przez  prowadzących  zakłady 
przetwarzania zużytych baterii i zużytych akumulatorów na poczet wprowadzającego baterie 
lub  akumulatory,  z  którymi  podmioty  te  mają  zawarte  umowy.  Obecne  przepisy  zawierają 
jedynie  obowiązek  przekazywania  sprawozdań  o  masie  zebranych  zużytych  baterii 
i akumulatorów  oraz  o  masie  przetworzonych  zużytych  baterii  lub  akumulatorów,  jednakże 
nie ma żadnych wymogów dotyczących przekazywania informacji wprowadzającym baterie 
lub akumulatory. Dlatego też proponuje się przyjęcie rozwiązania analogicznego jak w art. 50 
ustawy  o  zużytym  sprzęcie  elektrycznym  i  elektronicznym,  gdzie  prowadzący  zakład 
przetwarzania jest obowiązany wydać zaświadczenie o zużytym sprzęcie.  
Jednocześnie wskazano, że w przypadku zaświadczeń wydawanych przez zbierającego zużyte 
baterie  i  akumulatory  łączna  masa  zużytych  baterii  i  zużytych  akumulatorów  nie  może  być 
większa od zebranej przez niego masy zużytych baterii i akumulatorów. Podobne rozwiązanie 
zastosowano w zakresie zaświadczeń wydawanych przez prowadzącego zakład przetwarzania 
zużytych  baterii  lub  akumulatorów.  W  tym  przypadku  uszczegółowiono,  że  wskazana 
14 
 
 
w zaświadczeniach łączna masa przetworzonych zużytych baterii lub akumulatorów nie może 
przekraczać  rocznych  mocy  przerobowych  tego  zakładu  przetwarzania  określonych 
w decyzjach związanych z gospodarką odpadami. 
Wzory zaświadczeń zostaną określone, w drodze rozporządzenia, przez ministra właściwego 
do spraw środowiska.  
Jednocześnie  w  celu  wyeliminowania  dublowania  się  informacji  przekazywanych  przez 
zbierających  wprowadzającym  baterie  lub  akumulatory  wprowadzono  adekwatne  zmiany 
przez uchylenie lit. a w art. 32. ust. 2 pkt 2 ustawy o bateriach i akumulatorach. 
Obecnie obowiązujący art. 62 ust. 1 ustawy o bateriach i akumulatorach nakazuje uzyskanie 
pozwolenia  zintegrowanego  prowadzącemu  zakład  przetwarzania  zużytych  baterii 
samochodowych kwasowo-ołowiowych, zużytych akumulatorów samochodowych kwasowo- 
-ołowiowych,  zużytych  baterii  przemysłowych  kwasowo-ołowiowych  lub  zużytych 
akumulatorów przemysłowych kwasowo-ołowiowych. Podkreślenia jednak wymaga fakt, że 
jednocześnie  konieczność  uzyskania  stosownych  decyzji  w  zakresie  zagospodarowania 
odpadów  jest  uregulowana  przepisami  ustawy  o  odpadach.  Natomiast  kwestie  dotyczące 
pozwolenia  zintegrowanego  reguluje  ustawa  z  dnia  27  kwietnia  2001  r.  –  Prawo  ochrony 
środowiska  (Dz.  U.  z  2013  r.  poz.  1232,  z  późn.  zm.),  której  art.  201  ust.  1  wskazuje,  że 
„pozwolenia  zintegrowanego  wymaga  prowadzenie  instalacji,  której  funkcjonowanie,  ze 
względu  na  rodzaj  i  skalę  prowadzonej  w niej  działalności,  może  powodować  znaczne 
zanieczyszczenie poszczególnych elementów przyrodniczych albo środowiska jako całości”. 
Należy  również  zaznaczyć,  że  przepisy  wydane  na  podstawie  upoważnienia  zawartego 
w art. 201 ust.  2  ustawy  – Prawo ochrony  środowiska określają rodzaje instalacji mogących 
powodować  znaczne  zanieczyszczenie  poszczególnych  elementów  przyrodniczych  albo 
środowiska jako całości, do których m.in. zaliczono instalację przeznaczoną do odzysku lub 
unieszkodliwiania,  z  wyjątkiem  składowania,  odpadów  niebezpiecznych,  o  zdolności 
przetwarzania  ponad  10  ton  na  dobę.  Ze  względu  na  fakt,  iż  zużyte  baterie  i  akumulatory 
kwasowo-ołowiowe  są  klasyfikowane  jako  odpady  niebezpieczne,  prowadzący  zakład 
przetwarzania odpadów powyżej 10 ton na dobę jest już na podstawie przepisów ustawy  – 
Prawo  ochrony  środowiska  obowiązany  do  uzyskania  pozwolenia  zintegrowanego.  Z  kolei 
w przypadku  zakładu  przetwarzającego  ww. odpady  poniżej  10  ton  na  dobę  jest  on 
obowiązany  do  uzyskania  zezwolenia  na  prowadzenie  odzysku  lub  unieszkodliwiania 
odpadów zgodnie z przepisami ustawy o odpadach. W związku z powyższym ze względu na 
15 
 
 
konieczność  wyeliminowania  sprzeczności  pomiędzy  przepisami  ustawy  o  bateriach  i 
akumulatorach a ustawy – Prawo ochrony środowiska za zasadne uznaje się uchylenie art. 62 
ustawy o bateriach i akumulatorach. 
Zaproponowana zmiana treści art. 63 ust. 2 ma na celu przyjęcie analogicznych rozwiązań, 
jakie wynikają z dyrektywy 2006/66/WE. Propozycja ta wychodzi naprzeciw oczekiwaniom 
przedsiębiorców,  którzy  zamierzają  przetwarzać  zużyte  baterie  i  akumulatory  kwasowo- 
-ołowiowe w zakładzie przetwarzania, bez konieczności doposażenia takiego zakładu w hutę 
– w odniesieniu do złomu ołowiu – i instalację do recyklingu tworzyw sztucznych. Ponadto 
zaproponowana  zmiana  umożliwi  polskim  przedsiębiorcom  funkcjonowanie  na 
analogicznych  zasadach,  jakie  obowiązują  przedsiębiorców  w  innych  krajach  UE.  Obecne 
brzmienie przepisów dotyczących przetwarzania zużytych baterii i akumulatorów kwasowo- 
-ołowiowych  nie  gwarantuje,  że  odpady  niebezpieczne  w  postaci  zużytego  elektrolitu  nie 
będą przewożone do ich unieszkodliwienia. Obecne brzmienie art. 63 ust. 2 stanowi jedynie, 
że  przetwarzanie  akumulatorów  kwasowo-ołowiowych  może  odbywać  się  wyłącznie 
w zakładach,  w  których  następuje  przetwarzanie  oraz  recykling  zarówno  ołowiu  i  jego 
związków, jak i tworzyw sztucznych. Zaproponowane w dotychczasowym projekcie ustawy 
rozwiązanie  nie  zmienia  więc  obecnego  stanu  prawnego  w  zakresie  zagospodarowania 
odpadów niebezpiecznych zawartych w zużytych bateriach i akumulatorach. Dopuszcza ono 
jedynie przetwarzanie tego typu zużytych baterii i akumulatorów w zakładach, w których nie 
jest  równocześnie  prowadzony  recykling  ołowiu  i  tworzyw  sztucznych.  Należy  także 
zauważyć,  że  obecnie  obowiązuje  rozporządzenie  Ministra  rodowiska  z  dnia  17  lutego 
2010 r.  w  sprawie  szczegółowych  wymagań  dotyczących  procesu  przetwarzania  zużytych 
baterii kwasowo-ołowiowych i zużytych akumulatorów kwasowo-ołowiowych (Dz. U. Nr 36, 
poz.  201),  które  określa  właściwy  sposób  postępowania  z  omawianymi  odpadami. 
Rozporządzenie  to  zostało  wydane  na  podstawie  upoważnienia  zawartego  w  art.  63  ust.  7, 
które  zaproponowano  rozszerzyć  o  określenie  wymagań  dla  instalacji,  w  których  będą 
przetwarzane  frakcje  powstałe  w  wyniku  przetwarzania  zużytych  baterii  lub  zużytych 
akumulatorów  kwasowo-ołowiowych.  Ponadto  w  projekcie  ustawy  dodano  przepis 
zobowiązujący  wojewódzkiego  inspektora  ochrony  środowiska  do  przeprowadzania  co 
najmniej  raz  w  roku  kontroli  zakładów  przetwarzania  zużytych  baterii  lub  zużytych 
akumulatorów,  a  także  przewidziano  wysoką  karę  pieniężną  dla  podmiotów,  które  nie 
przestrzegałyby  postanowień  art.  63  ust.  2.  Powyższe  propozycje  powinny  zapewnić 
właściwe postępowanie z przedmiotowymi odpadami. 
16 
 
 
Należy  również  zauważyć,  że  w  przypadku  wielu  rodzajów  odpadów,  w  tym  i  odpadów 
niebezpiecznych, proces przetworzenia nie jest ograniczony wyłącznie do zagospodarowania 
ich w obrębie jednego przedsiębiorstwa. Zabezpieczeniem przed ewentualnym zagrożeniem  
zdrowia  ludzi  lub  środowiska  są  przepisy  ustawy  z  dnia  14  grudnia  2012  r.  o  odpadach, 
zgodnie  z  którymi  prowadzenie  przetwarzania  odpadów  wymaga  uzyskania  zezwolenia  na 
prowadzenie tej działalności. W takim zezwoleniu określone są przez właściwy organ m.in. 
dodatkowe  warunki  prowadzenia  odzysku  lub  unieszkodliwiania  odpadów,  jeżeli  wymaga 
tego  specyfika  odpadów,  w szczególności  niebezpiecznych.  Podkreślenia  również  wymaga 
fakt, że w przypadku podejrzeń, iż zamierzony sposób zagospodarowania odpadów mógłby 
powodować zagrożenia życia, zdrowia ludzi lub środowiska, właściwy organ może odmówić 
wydania  zezwolenia.  Zatem  tylko  firmy  spełniające  odpowiednie  wymogi  wynikające 
z obowiązujących przepisów mogą i będą mogły prowadzić swoją działalność. 
Warto  jednocześnie  przypomnieć,  że  w  przypadku  podejrzeń,  iż  zamierzony  sposób 
zagospodarowania  odpadów  mógłby  powodować  zagrożenia  życia,  zdrowia  ludzi  lub  
środowiska,  właściwy  organ  może  odmówić  wydania  zezwolenia.  Natomiast  jeżeli 
następstwem prowadzonej działalności jest skażenie środowiska, zastosowanie mają również 
przepisy  ustawy  z  dnia  13  kwietnia  2007  r.  o  zapobieganiu  szkodom  w  środowisku  i  ich 
naprawie  (Dz.  U.  Nr  75,  poz.  493,  z  późn.  zm.).  W  ww.  ustawie  są  określone  zasady 
odpowiedzialności  podmiotów  korzystających  ze  środowiska  za  zapobieganie  i  naprawę 
szkód w środowisku, które zostały wywołane prowadzoną przez te podmioty działalnością. 
W przypadku  wystąpienia  szkody  w  środowisku  podmiot  korzystający  ze  środowiska 
obowiązany jest  do podjęcia działań naprawczych. Kryteria oceny, pozwalające stwierdzić, 
czy  w  danym  przypadku  wystąpiła  szkoda  w  środowisku,  określono  w  rozporządzeniu 
Ministra  rodowiska  z  dnia  30  kwietnia  2008  r.  w  sprawie  kryteriów  oceny  wystąpienia 
szkody w środowisku (Dz. U. Nr 82, poz. 501). Gdy wystąpiło zanieczyszczenie powierzchni 
ziemi,  zgodnie z ww. rozporządzeniem podstawą oceny,  czy  w danym przypadku wystąpiła 
szkoda  powierzchni  ziemi,  jest  przekroczenie  standardów  jakości  gleby  lub  ziemi 
w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. – Prawo ochrony środowiska oraz 
konieczność zmiany dotychczasowego sposobu wykorzystania powierzchni ziemi. Standardy 
jakości  gleby  lub  ziemi  zostały  określone  w rozporządzeniu  Ministra  rodowiska  z  dnia 
9 września  2002  r.  w  sprawie  standardów  jakości  gleby  oraz  standardów  jakości  ziemi 
(Dz. U.  Nr  165,  poz.  1359).  Warunki  przeprowadzenia  działań  naprawczych  podmiot 
korzystający ze środowiska uzgadnia z organem ochrony środowiska, którym jest regionalny 
17