Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o bateriach i akumulatorach oraz niektórych innych ustaw

 
lub  akumulatory.  Ponadto  prowadzenie  ewidencji  w  sztukach  wydaje  się  być  niepotrzebne, 
ponieważ  wszelkie  inne  ewidencje,  np.  dotyczące  masy  zebranych  zużytych  baterii 
i akumulatorów przenośnych czy też masy przetworzonych zużytych baterii i akumulatorów, 
prowadzone są w kilogramach. W związku z powyższym oraz ze względu na fakt, że cała 
sprawozdawczość  dotycząca  gospodarki  odpadami  została  zawarta  w  ustawie  o  odpadach, 
konieczne  było  dokonanie  również  zmian  w  art.  73  tej  ustawy  dotyczącym  rocznego 
sprawozdania  o  produktach,  opakowaniach  i  o  gospodarowaniu  odpadami  z  nich 
powstającymi. Poza tym uchyla się ust. 3 w art. 34 ustawy o bateriach i akumulatorach, który 
zobowiązuje wprowadzającego baterie lub akumulatory do złożenia sprawozdania w terminie 
14 dni  od  dnia  trwałego  zaprzestania  wykonywania  przez  niego  działalności.  Zdecydowano 
się na uchylenie tego przepisu, ponieważ analogiczne rozwiązanie odnoszące się do szerszej 
grupy przedsiębiorców, w tym wprowadzających baterie lub akumulatory, jest wprowadzone 
w  art.  76  ustawy  o  odpadach.  Ze  względu  jednak  na  fakt,  że  art.  76  będzie  faktycznie  miał 
zastosowanie  od  dnia  utworzenia  rejestru,  o  którym  mowa  w  ustawie  odpadach,  wskazano 
również w niniejszej ustawie, że uchylenie art. 34 ust. 3 ustawy o bateriach i akumulatorach 
wejdzie  w  życie  z  dniem  utworzenia  Bazy  danych  o  produktach  i  opakowaniach  oraz 
o gospodarce odpadami. 
W  art.  37  ustawy  o  bateriach  i  akumulatorach  proponuje  się  zmianę  ust.  4  oraz  dodanie 
przepisów  dotyczących  ustalania  wysokości  opłaty  na  publiczne  kampanie  edukacyjne. 
Proponuje  się  zmianę  sposobu  wyliczania  wysokości  opłaty  na  publiczne  kampanie 
edukacyjne,  która  uiszczana  jest  przez  wprowadzających  baterie  lub  akumulatory. 
Dotychczas  opłata  wynosiła  równowartość  0,1%  przychodów  z  tytułu  wprowadzenia  do 
obrotu baterii i akumulatorów na terytorium kraju osiąganych w danym roku kalendarzowym. 
Jednakże  przy  wyliczaniu  wysokości  tej  opłaty  pojawiały  się  problemy,  np.  jak  należy 
wyliczyć  przychód  z  tytułu  wprowadzenia  do  obrotu  baterii  i  akumulatorów  na  terytorium 
kraju, w przypadku gdy baterie lub akumulatory stanowią część innego produktu i nie da się 
dla nich wyliczyć przychodu. Co prawda ustawa wskazuje, że w przypadku braku możliwości 
ustalenia wysokości przychodów z tytułu wprowadzenia do obrotu baterii i akumulatorów na 
terytorium  kraju,  całkowity  przychód  określa  się  na  podstawie  liczby  sztuk  baterii 
i akumulatorów  wprowadzonych  w  danym  roku  do  obrotu  na  terytorium  kraju,  przyjmując 
dla każdej baterii i akumulatora wysokość przychodu jakoŚ 
1)  wysokość stawki opłaty produktowej,  
8 
 
 
2)  średnią  cenę  baterii  i  akumulatora  o  takim  samym  składzie  fizyko-chemicznym  lub 
pojemności  oferowanych  w  handlu  detalicznym  w  kraju,  dla  pozostałych  baterii 
i akumulatorów. 
Jednakże  rozwiązanie  to  także  stwarzało  kolejne  problemy  i  było  często  kwestionowane, 
ponieważ stawka opłaty produktowej odnosi się do masy, a przychód do liczby sztuk baterii 
i akumulatorów. 
Dlatego  też  proponuje  się  wprowadzenie  prostszego  mechanizmu  wyznaczania  wysokości 
opłaty  na  publiczne  kampanie  edukacyjne,  która  będzie  liczona  od  masy  wprowadzonych 
baterii  lub  akumulatorów,  przyjmując  stawkę  w  wysokości  0,02  zł  za  kilogram 
wprowadzanych baterii lub akumulatorów do obrotu.  
W  roku  2010  wysokość  środków,  które  zostały  przeznaczone  na  publiczne  kampanie 
edukacyjne, wyniosła 1 770 022,05 zł (wg raportu Głównego Inspektora Ochrony  rodowiska 
o funkcjonowaniu gospodarki bateriami i akumulatorami oraz zużytymi bateriami i zużytymi 
akumulatorami). Przyjmując stawkę w wysokości 0,02 zł za kilogram oraz biorąc pod uwagę 
masę wprowadzonych baterii lub akumulatorów w 2010 r. (94 842 058,8 kg), szacuje się, że 
opłata  na  publiczne  kampanie  edukacyjne  wyniosłaby  ok.  1  896  841,2  zł.  Przewiduje  się 
również, że jeżeli środki na publiczne kampanie edukacyjne nie przewyższają kwoty 10 zł, 
wprowadzający  baterie  lub  akumulatory  nie  jest  obowiązany  do  finansowania  publicznych 
kampanii  edukacyjnych.  Jednocześnie  w  przypadku  ww.  zwolnienia  nie  ma  konieczności 
uwzględniania  przepisów  o  dopuszczalności  pomocy  de  minimis.  Zastosowanie  w  tym 
przypadku  przepisów  o  pomocy  de  minimis  zniweluje  korzyści  dla  przedsiębiorców 
wynikające z zaproponowanego zwolnienia. Wówczas przedsiębiorcy ci będą obowiązani do 
przedkładania  właściwemu  organowi  zaświadczeń  o  otrzymanej  w  okresie  ostatnich  3  lat 
pomocy publicznej. Zarazem urzędy marszałkowskie będą zobowiązane do sprawdzenia, czy 
są  spełnione  warunki  dopuszczalności  pomocy  de  minimis,  oraz  do  przekazywania 
sprawozdań z udzielonej pomocy Prezesowi  Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów 
lub  Ministrowi  Rolnictwa  i  Rozwoju  Wsi.  Tym  samym  należy  stwierdzić,  że  koszty 
wynikające  z  konieczności  przedłożenia  przez  przedsiębiorcę  ww.  zaświadczenia,  którego 
opłata na publiczne kampanie edukacyjne będzie rocznie wynosić poniżej 10 zł, oraz koszty 
administracyjne  będą  wyższe  w  stosunku  do  tych,  które  przedsiębiorca  byłby  obowiązany 
ponieść, gdyby zrezygnowano ze wspomnianej propozycji zwolnienia. 
9 
 
 
Ponadto proponuje się ustalić dwa terminy przekazywania środków na publiczne kampanie 
edukacyjne.  Zdecydowano  się  na  takie  rozwiązanie  w  celu  ułatwienia  przedsiębiorcom 
realizowania obowiązku wynikającego z art. 37  ust. 1 ustawy o bateriach i akumulatorach. 
Podobnie  jak  w  dotychczasowej  ustawie  o  bateriach  i  akumulatorach  istnieje  możliwość 
wykonania  ww.  obowiązku  we  własnym  zakresie  bądź  przekazując  środki  na  konto  urzędu 
marszałkowskiego.  W  przypadku  pierwszej  możliwości  wprowadzający  baterie  lub 
akumulatory  finansuje  kampanie  edukacyjne  do  dnia  1  marca  następnego  roku,  którego 
dotyczy opłata. Natomiast przekazanie środków na rachunek urzędu marszałkowskiego może 
odbyć  się  do  dnia  15  marca  roku  następującego  po  roku,  którego  dotyczy  opłata.  Warto 
w tym miejscu zauważyć, że jeżeli przedsiębiorca nie zdołał we własnym zakresie całkowicie 
wykonać  omawianego  obowiązku,  wówczas  jest  możliwe  przekazanie  na  konto  urzędu 
marszałkowskiego  środków,  które  pozostały  do  pokrycia  pełnej  wysokości  opłaty  na 
publiczne kampanie edukacyjne. 
Powiązane z tym są zmiany w art. 65 i art. 66 ustawy o bateriach i akumulatorach, w których 
proponowany  jest  inny  sposób  dystrybucji  środków  wpłaconych  przez  wprowadzających 
baterie lub akumulatory na publiczne kampanie edukacyjne, środków z nieodebranej opłaty 
depozytowej, opłaty produktowej i podwyższonej opłaty depozytowej. 
Obecne  przepisy  dotyczące  gospodarowania  środkami  przekazanymi  przez  przedsiębiorców 
są skomplikowane i powodują wiele trudności  w  ich realizacji.  Zgodnie z  obowiązującymi 
przepisami  marszałek  województwa  prowadzi  odrębny  rachunek  bankowy  w  celu 
gromadzenia  i  przekazywania  wpływów  z  opłaty  produktowej,  dodatkowej  opłaty 
produktowej,  środków  na  prowadzenie  publicznych  kampanii  edukacyjnych  oraz 
nieodebranej  opłaty  depozytowej,  które  następnie  (pomniejszone  o  5%  stanowią  dochód 
budżetu  samorządu  województwa)  przekazuje,  w  terminie  do  dnia  30  kwietnia  roku 
następującego  po  roku,  którego  opłaty  lub  środki  dotyczą,  na  rachunek  dochodów  budżetu 
państwa.  Następnie  środki  te  są  z  powrotem  rozdysponowane  urzędom  marszałkowskim 
wg specjalnych kryteriów, jako dotacja celowa na realizację zadania w zakresie prowadzenia 
publicznych  kampanii  edukacyjnych  na  terenie  danego  województwa  jako  zadanie  zlecone 
z zakresu administracji rządowej. 
Kryteria  podziału  tych  środków  zostały  określone  w  rozporządzeniu  Ministra  rodowiska 
z dnia  7  marca  2012  r.  w  sprawie  kryteriów  podziału  środków  na  dotacje  celowe  na 
prowadzenie  publicznych  kampanii  edukacyjnych  (Dz.  U.  poz.  319).  Jednakże,  zgodnie 
10 
 
 
z obowiązującym rozporządzeniem Ministra Finansów z dnia 13 czerwca 2013 r. w sprawie 
szczegółowego  sposobu,  trybu  i  terminów  opracowania  materiałów  do  projektu  ustawy 
budżetowej na rok 2014 (Dz. U. poz. 702), minister właściwy do spraw środowiska powinien 
przekazać  informacje  o  podziale  środków  na  prowadzenie  kampanii  edukacyjnych  na 
poszczególne  województwa  w  terminie  21  dni  kalendarzowych  od  dnia  otrzymania  pisma 
przekazującego wstępne kwoty wydatków na dany rok. Przykładowo w roku 2011 termin ten 
wypadł  na  20  kwietnia.  Jednakże  w  terminie  tym  nie  był  opracowany  raport  Głównego 
Inspektora Ochrony  rodowiska (zgodnie z art. 72 ust. 2 ustawy o bateriach i akumulatorach 
Główny Inspektor Ochrony  rodowiska sporządza i przedkłada raport Ministrowi  rodowiska 
do  dnia  15  maja),  jak  również  brak  było  informacji  o  środkach  przekazanych  przez  urzędy 
marszałkowskie  na  rachunek  dochodów  budżetu  państwa,  które  marszałkowie  mają 
obowiązek przekazać w terminie do dnia 30 kwietnia. 
Zatem  podział  środków  wg  kryteriów  określonych  w  rozporządzeniu  Ministra  rodowiska 
z dnia  7  marca  2012  r.  w  sprawie  kryteriów  podziału  środków  na  dotacje  celowe  na 
prowadzenie publicznych kampanii edukacyjnych może być zagrożony i w praktyce trudny 
do realizacji, m.in. ze względu na niespójne terminy przekazywania odpowiednich informacji. 
Biorąc powyższe pod uwagę oraz w celu efektywnego wydatkowania środków, proponuje się, 
aby  marszałkowie  województw  przekazywali  środki  na  rachunek  bankowy  Narodowego 
Funduszu Ochrony  rodowiska i Gospodarki Wodnej w terminie 30 dni po upływie każdego 
kwartału.  Ponadto  zaproponowano  rezygnację  z  nakładania  na  marszałków  województw 
obowiązku  realizacji  zadania  w  zakresie  prowadzenia  publicznych  kampanii  edukacyjnych. 
Przewiduje się, że ww. zmiana uprości całą procedurę dysponowania środkami oraz umożliwi 
prowadzenie  publicznych  kampanii  edukacyjnych  poza  urzędami  marszałkowskimi 
i wprowadzającymi  baterie  lub  akumulatory  także  innym  podmiotom.  Jednocześnie  należy 
zaznaczyć,  że  prowadzenie  edukacji  ekologicznej  przez  różne  podmioty  pozwoli 
w najbliższych  latach  prowadzić  prawidłową  gospodarkę  zużytymi  bateriami  i  zużytymi 
akumulatorami,  a  co  za  tym  idzie  –  osiągać  wyznaczone  przez  prawo  UE  cele.  W  związku 
z powyższymi zmianami uchylono również art. 67 ustawy o bateriach i akumulatorach, który 
zobowiązywał marszałków województw do sporządzenia sprawozdania o przeprowadzonych 
publicznych  kampaniach  edukacyjnych  oraz  o  wielkości  wykorzystanych  środków,  które 
zostały przekazane na ten cel. 
11 
 
 
Następną kwestią poruszoną w projekcie są zasady pobierania opłaty depozytowej określone 
w  przepisach  art.  53–56  ustawy  o  bateriach  i  akumulatorach.  Ideą  opłaty  depozytowej  było 
prawidłowe  zebranie  i  zagospodarowanie  odpadów  baterii  i  akumulatorów  kwasowo- 
-ołowiowych pochodzących z gospodarstw domowych. 
Jednakże  ustawa  o  bateriach  i  akumulatorach  rozszerzyła  obowiązek  pobierania  tej  opłaty 
również na baterie i akumulatory przemysłowe, co w konsekwencji doprowadziło do braku 
przejrzystości zasad pobierania tej opłaty i spowodowało wiele problemów interpretacyjnych. 
Należy  jednak  zauważyć,  że  baterie  i  akumulatory  pochodzące  z  przemysłu  i  będące 
w posiadaniu  przedsiębiorców  powinny  być  zagospodarowywane  zgodnie  z  ustawą 
o odpadach,  np.  przedsiębiorcy  powinni  prowadzić  ewidencję  odpadów  i  przekazywać  je 
posiadaczom  odpadów  posiadającym  odpowiednie  zezwolenia.  Nie  istnieje  więc  ryzyko 
pozbywania  się  tych  odpadów  w  sposób  dowolny,  niezgodny  z  zasadami  ochrony 
środowiska.  Dlatego  też  proponuje  się  wprowadzenie  przepisów  określających,  że  opłata 
depozytowa  pobierana  będzie  przy  sprzedaży  baterii  i  akumulatorów  samochodowych 
kwasowo-ołowiowych  od  użytkowników  końcowych  niebędących  przedsiębiorcami.  Takie 
rozwiązanie było postulowane przez przedsiębiorców, którzy ze względu na pobraną opłatę 
depozytową  byli  zmuszeni  do  zwrotu  zużytego  akumulatora  jedynie  do  jego  sprzedawcy, 
podczas gdy mogliby takie akumulatory zwrócić do firmy zbierającej tego typu odpady, która 
przy tym płaci firmom za ich przekazanie. Nowe rozwiązanie rozszerza więc przedsiębiorcom 
możliwość zwrotu zużytych akumulatorów. Pozostawiono jednak ten przepis w odniesieniu 
do  osób  fizycznych,  które,  jak  wcześniej  wspomniano,  nie  podlegają  przepisom  ustawy 
o odpadach,  aby  zapobiec  sytuacji,  w  której  zużyte  akumulatory  byłyby  wyrzucane 
w miejscach  do  tego  nieprzeznaczonych.  Takie  rozwiązanie  obowiązywało  w  latach  
2002–2009  na  podstawie  przepisów  ustawy  z  dnia  11  maja  2001  r.  o  obowiązkach 
przedsiębiorców  w  zakresie  gospodarowania  niektórymi  odpadami  oraz  o  opłacie 
produktowej (Dz. U. z 2007 r. Nr 90, poz. 607, z późn. zm.) i nie stanowiło to problemu dla 
sprzedawców  w  identyfikacji  nabywcy  tych  produktów  (firma  czy  osoba  fizyczna). 
Najczęściej  przyjmowano  zasadę  –  sprzedaż  potwierdzona  paragonem  podlegała  opłacie 
depozytowej, natomiast sprzedaż potwierdzona fakturą VAT tej opłacie nie podlegała. Takie 
rozwiązanie  pozwala  uniknąć  problemów  np.  przy  sprzedaży  akumulatorów  osobom 
fizycznym prowadzącym działalność gospodarczą. 
12