Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz niektórych innych ustaw
projekt dotyczy rozszerzenia kręgu podmiotów podlegających obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym o osoby będące członkami rad nadzorczych
- Kadencja sejmu: 7
- Nr druku: 2242
- Data wpłynięcia: 2014-03-07
- Uchwalenie: Projekt uchwalony
- tytuł: Ustawa o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz niektórych innych ustaw
- data uchwalenia: 2014-10-23
- adres publikacyjny: Dz.U. poz. 1831
2242
pomimo objęcia go z tego tytułu innym ubezpieczeniem społecznym, jeżeli przychód
osiągany z tego tytułu w rozliczeniu miesięcznym nie przekracza kwoty równej połowie
minimalnego wynagrodzenia za pracę, ustalonego na podstawie odrębnych przepisów.
2. Rolnik lub domownik, o którym mowa w ust. 1, może w każdym czasie odstąpić
od ubezpieczenia, składając w Kasie oświadczenie o odstąpieniu od tego ubezpieczenia,
nie wcześniej jednak niż od dnia, w którym to oświadczenie zostało złożone w Kasie.”;
2)
w art. 16a ust. 1 otrzymuje brzmienie:
„1. Za rolnika lub domownika podlegającego ubezpieczeniu emerytalno-
-rentowemu z mocy ustawy albo na wniosek, w związku ze sprawowaniem osobistej
opieki nad dzieckiem, trwającej przez okres do 3 lat, nie dłużej jednak niż do
ukończenia przez dziecko 5 roku życia, a w przypadku dziecka, które z powodu stanu
zdrowia potwierdzonego orzeczeniem o niepełnosprawności lub stopniu
niepełnosprawności wymaga osobistej opieki tej osoby, przez okres do 6 lat, nie dłużej
jednak niż do ukończenia przez dziecko 18 roku życia, składka na to ubezpieczenie jest
finansowana z dotacji budżetu państwa do funduszu emerytalno-rentowego
przeznaczonej na te składki, pod warunkiem że ten rolnik lub domownik nie podlega
innemu ubezpieczeniu społecznemu.”;
3)
w art. 21 po ust. 3 dodaje się ust. 3a w brzmieniu:
„3a. Jeżeli okres podlegania ubezpieczeniu emerytalno-rentowemu zbiega się
w czasie z okresem innego ubezpieczenia społecznego, przy ustalaniu prawa do renty
rolniczej z tytułu niezdolności do pracy nie uwzględnia się okresu podlegania innemu
ubezpieczeniu społecznemu.”.
Art. 3. W ustawie z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej
finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. z 2008 r. Nr 164, poz. 1027, z późn. zm.2))
w art. 81:
1)
ust. 1 otrzymuje brzmienie:
2) Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2008 r. Nr 216, poz. 1367,
Nr 225, poz. 1486, Nr 227, poz. 1505, Nr 234, poz. 1570 i Nr 237, poz. 1654, z 2009 r. Nr 6, poz. 33, Nr 22,
poz. 120, Nr 26, poz. 157, Nr 38, poz. 299, Nr 92, poz. 753, Nr 97, poz. 800, Nr 98, poz. 817, Nr 111,
poz. 918, Nr 118, poz. 989, Nr 157, poz. 1241, Nr 161, poz. 1278 i Nr 178, poz. 1374, z 2010 r. Nr 50,
poz. 301, Nr 107, poz. 679, Nr 125, poz. 842, Nr 127, poz. 857, Nr 165, poz. 1116, Nr 182, poz. 1228,
Nr 205, poz. 1363, Nr 225, poz. 1465, Nr 238, poz. 1578 i Nr 257, poz. 1723 i 1725, z 2011 r. Nr 45,
poz. 235, Nr 73, poz. 390, Nr 81, poz. 440, Nr 106, poz. 622, Nr 112, poz. 654, Nr 113, poz. 657, Nr 122,
poz. 696, Nr 138, poz. 808, Nr 149, poz. 887, Nr 171, poz. 1016, Nr 205, poz. 1203 i Nr 232, poz. 1378,
z 2012 r. poz. 123, 476, 1016, 1342 i 1548, z 2013 r. poz. 154, 879, 983, 1290, 1623, 1646 i 1650 oraz
z 2014 r. poz. 24.
– 6 –
„1. Do ustalenia podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie zdrowotne osób,
o których mowa w art. 66 ust. 1 pkt 1 lit. a, d–i i pkt 3, 11 i 35, stosuje się przepisy
określające podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe tych
osób, z zastrzeżeniem ust. 5, 6 i 10.”;
2)
w ust. 8 uchyla się pkt 12.
Art. 4. 1. Rolnicy i domownicy, którym przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy
wydano decyzję o ustaniu ubezpieczenia społecznego rolników w związku z objęciem ich
ubezpieczeniami na podstawie przepisów o systemie ubezpieczeń społecznych, mogą złożyć
w Kasie Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego wniosek o objęcie ich tym ubezpieczeniem
w okresie, którego dotyczy decyzja, o ile spełniali w okresie objętym wnioskiem warunki
określone w art. 5b ustawy zmienianej w art. 2.
2. Wniosek, o którym mowa w ust. 1, może być złożony w terminie 3 miesięcy od dnia
wejścia w życie niniejszej ustawy.
3. Prezes Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego nie wydaje decyzji o ustaniu
ubezpieczenia społecznego rolników za okresy podlegania ubezpieczeniom emerytalnemu
i rentowym przypadające przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy osobom, które
spełniały warunki określone w art. 5b ustawy zmienianej w art. 2.
Art. 5. Ustawa wchodzi w życie pierwszego dnia miesiąca następującego po upływie
3 miesięcy od dnia ogłoszenia.
50/02/KC
UZASADNIENIE
W ustawie z dnia 13 pa dziernika 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U.
z 2013 r. poz. 1442, z pó n. zm.), zwanej dalej „ustawą”, określony jest m.in. krąg
podmiotów podlegających obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym,
podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne, zasady ich opłacania
i finansowania
oraz
zasady
przekazywania
dokumentów ubezpieczeniowych.
W art. 6 ustawy określony jest krąg podmiotów podlegających obowiązkowo
ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym. Art. 8 ustawy dookreśla i definiuje
aktywności zawodowe, o których mowa w art. 6 ustawy, wskazując, jakie podmioty
mogą być przypisane do konkretnych grup ubezpieczonych. Art. 9 ustawy określa
schemat podlegania ubezpieczeniom społecznym w przypadku zbiegu kilku tytułów do
ubezpieczeń, natomiast w art. 18 ustawy określone są podstawy wymiaru składek na
ubezpieczenia emerytalne i rentowe.
Przedmiotowa nowelizacja w zakresie art. 6 ustawy zmierza do rozszerzenia
określonego w nim kręgu podmiotów podlegających obowiązkowo ubezpieczeniom
emerytalnemu i rentowym o osoby będące członkami rad nadzorczych. W związku
z rozwojem rynku kapitałowego stale rośnie grupa osób, które czerpią środki
utrzymania z działalności o charakterze osobistym polegającej na nadzorowaniu
działalności różnych podmiotów i instytucji. Zgodnie z danymi Zakładu Ubezpieczeń
Społecznych (ZUS) za grudzień 2012 r., liczba osób objętych ubezpieczeniem
zdrowotnym jedynie z tytułu pełnienia funkcji członka rady nadzorczej wyniosła
20,1 tys. osób. Dodatkową grupę osób stanowią członkowie rad nadzorczych, którzy
podlegając ubezpieczeniu zdrowotnemu z tego tytułu, podlegają temu ubezpieczeniu
jednocześnie z innych tytułów. W grudniu 2012 r. takich osób było 29,0 tys.
W świetle aktualnie obowiązujących przepisów członkowie rad nadzorczych podlegają
obowiązkowo ubezpieczeniu zdrowotnemu, ale nie podlegają obowiązkowo
ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym. Zgodnie z wprowadzanymi zmianami
zostaliby oni objęci obowiązkowo ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi. Przyjęto,
że podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne członków rad nadzorczych
stanowiłby przychód uzyskiwany z tytułu pełnienia funkcji członka rady nadzorczej,
a płatnikiem składek byłby podmiot, w którym działa rada nadzorcza.
Należy podkreślić, że wraz z rozwojem rynku kapitałowego coraz liczniejsza jest grupa
członków rad nadzorczych, a więc osób, które ani nie świadczą pracy w ramach
stosunku pracy lub na innej podstawie, ani nie prowadzą pozarolniczej działalności,
a czerpią środki utrzymania z działalności o charakterze osobistym. Dodatkowo coraz
większa grupa osób uzyskuje niejako w ramach wynagrodzenia dodatkowe przychody,
które w normalnych warunkach podlegałyby składce na ubezpieczenia społeczne.
Często możliwość bycia członkiem rady nadzorczej i osiągane z tego tytułu przychody
rekompensują, niższe od możliwego do uzyskania na rynku, wynagrodzenie z pracy.
Dodatkowo członkowi rady nadzorczej, będącemu zarazem pracownikiem spółki, nie
przysługuje wynagrodzenie za pracę za czas zwolnienia od pracy niezbędny do
uczestnictwa w posiedzeniach rady. Wynika to z § 14 i 16 rozporządzenia Ministra
Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 15 maja 1996 r. w sprawie sposobu usprawiedliwiania
nieobecności w pracy oraz udzielania pracownikom zwolnień od pracy (Dz. U. Nr 60,
poz. 281, z pó n. zm.). Utratę wynagrodzenia za pracę powinno rekompensować
osobno ustalane wynagrodzenie za sprawowanie funkcji w radzie, które w obecnym
stanie prawnym nie jest objęte obowiązkiem ubezpieczeń społecznych i rzutuje przez to
na niższą wysokość możliwych do otrzymania świadczeń, po zaistnieniu określonego
ryzyka ubezpieczeniowego.
Stąd też istnieje potrzeba objęcia grupy osób, pełniących funkcje członków rad
nadzorczych, ubezpieczeniami emerytalnymi i rentowymi. Objęcie ubezpieczeniami
emerytalnym i rentowymi członków rad nadzorczych, bez względu na posiadanie czy
też nieposiadanie przez nich innego tytułu do ubezpieczeń społecznych, zapewni lepszą
ochronę ubezpieczeniową, a w przyszłości przełoży się na wyższą emeryturę.
Zmiany zaproponowane w art. 9 ustawy w części związane są z objęciem
ubezpieczeniami członków rad nadzorczych, a w części ze zmianą zasad podlegania
ubezpieczeniom społecznym osób wykonujących umowy zlecenia (przez które należy
rozumieć umowę zlecenia, umowę agencyjną albo inną umowę o świadczenie usług, do
której zgodnie z ="http://lexint/lex/index.rpc#hiperlinkText.rpc?hiperlink=type=tresc:nro=Powszechny.1284582:ver=0&full=1"stosuje się przepisy dotyczące zlecenia).
W przypadku osób będących członkami rad nadzorczych przyjęto, że obowiązek
ubezpieczenia będzie dotyczył wszystkich członków rad nadzorczych, którzy są
wynagradzani z tego tytułu, bez względu na posiadanie innego tytułu do ubezpieczeń
i bez względu na fakt pobierania emerytury lub renty. Przyjęto, że będą oni podlegali
ubezpieczeniom przez cały okres sprawowania funkcji odpłatnie, a zatem od dnia
2
powołania na członka rady nadzorczej do dnia zaprzestania pełnienia tej funkcji, nie
wcześniej jednak niż od terminu, w którym zaczął wykonywać tę funkcję odpłatnie.
Natomiast zmiana zasad podlegania ubezpieczeniom społecznym z tytułu wykonywania
umowy zlecenia dotyczy odmiennego niż dotychczas usytuowania tego tytułu do
ubezpieczeń społecznych w przypadku posiadania kilku tytułów do ubezpieczenia przez
jeden podmiot.
Zgodnie z aktualnym stanem prawnym w zasadzie każda praca, w szczególności
zatrudnienie w ramach stosunku pracy, świadczenie usług w ramach umowy zlecenia
czy działalność pozarolnicza rodzi obowiązek ubezpieczenia (stanowi tytuł do
ubezpieczeń społecznych). Inaczej jest jednak w razie równoległego wykonywania
więcej niż jednej aktywności zawodowej, tj. w razie zbiegu tytułów do ubezpieczeń
społecznych.
Aktualnie osoby posiadające kilka tytułów do ubezpieczeń podlegają ubezpieczeniom
co do zasady z jednego tytułu – pierwszego lub wybranego przez siebie. Wyjątki od tej
zasady to:
1) podleganie ubezpieczeniom z tytułu stosunku pracy, który bez względu na liczbę
zawartych umów o pracę bąd istniejących dodatkowo innych tytułów
ubezpieczeniowych zawsze rodzi obowiązek ubezpieczeń społecznychś
2) uzyskiwanie z tytułu stosunku pracy, członkostwa w spółdzielni, służby celnej,
wynagrodzenia w przeliczeniu na okres miesiąca w kwocie niższej niż minimalne
wynagrodzenie – wówczas osoba podlega ubezpieczeniom także z innych tytułówś
3) zawarcie umowy zlecenia lub umowy o dzieło z własnym pracodawcą lub
wykonywanie tej umowy na jego rzecz – wówczas zleceniobiorca (wykonujący
dzieło) uważany jest na gruncie ubezpieczeń społecznych za pracownika, co wiąże
się z oskładkowaniem wykonywanej umowy.
W pozostałych przypadkach jeden tytuł do ubezpieczeń wypiera inne tytuły oraz inne
stosunki prawne występujące w ramach jednego tytułu do ubezpieczeń. Ponadto,
w przypadku kilku umów zlecenia równolegle wykonywanych przez zleceniobiorcę,
podlega on ubezpieczeniom z jednej umowy – pierwszej lub wybranej przez niego, bez
względu na wysokość wynagrodzenia ustalonego przez strony za wykonanie takiej
umowy. Prowadzi to do wielu nadużyć. W wystąpieniach kierowanych do resortu pracy
zarówno ubezpieczeni, jak i w ich imieniu związki zawodowe wskazują, że regulacja ta
stanowi pole do nadużyć ze strony części płatników składek, którzy korzystając
3
Dokumenty związane z tym projektem:
-
2242
› Pobierz plik