Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o Policji oraz niektórych innych ustaw

UZASADNIENIE 
Przedmiotowa nowelizacja ustawy o Policji ma na celu: 
1)  utworzenie  nowej  jednostki  organizacyjnej  Policji  pod  nazwąŚ  Centralne  Biuro 
ledcze Policji (CB P), kierowanej przez Komendanta Centralnego Biura  ledczego 
Policji, będącego przełożonym policjantów tej jednostki; 
2)  zwiększenie efektywności prowadzenia przez Policję poszukiwań osób zaginionych. 
Obecnie funkcjonujące w strukturze Policji – Centralne Biuro  ledcze KGP, zajmujące 
się problematyką przestępczości zorganizowanej, stanowi jedynie wewnętrzną komórkę 
organizacyjną Komendy Głównej Policji. Formuła ta,  zastosowana ponad 13 lat temu 
(na  początku  2000  r.)  oparta  była  przede  wszystkim  na  powstaniu  nowej  służby 
w Policji  –  służby  śledczej,  która  w  sposób  kompleksowy  zajmować  się  miała 
rozpoznaniem,  zapobieganiem  i  zwalczaniem  przestępczości  zorganizowanej. 
Z perspektywy czasu należy stwierdzić, że dotychczasowe rozwiązanie wypełniło swoją 
funkcję.  Należy  zauważyć,  że  stale  i  dynamicznie  przekształcająca  się  przestępczość 
zorganizowana  wymaga  utworzenia  bardziej  elastycznych  rozwiązań  organizacyjnych 
w Policji, pozwalających na skuteczniejszą walkę z tym groźnym zjawiskiem. Aktualne 
rozwiązanie ma szereg wad, powodujących między innymi trudności w funkcjonowaniu 
oraz  zarządzaniu  tak  nietypową,  jak  na  swoją  strukturę  i  zakres  zadań,  komórką 
organizacyjną  KGP.  Wymaga  ono  bowiem  stałego  zwiększania  bezpośredniego 
zaangażowania  Komendanta  Głównego  Policji  w  sferę  wykonawczą  tej  komórki,  co 
grozi  uszczerbkiem  w  sferze  zarządczej  odnoszącej  się  do  Policji  jako  całej  formacji. 
Charakter realizowanych zadań, jak również specyfika organizacyjna, wskazują na to, 
że  bardziej  efektywnym  rozwiązaniem  jest  wydzielenie  CB   KGP  jako  odrębnej 
jednostki organizacyjnej Policji. 
W  celu  realizacji  powyższej  koncepcji  dokonano  analizy  istniejących  alternatywnych 
rozwiązań  w  zakresie  uregulowania  statusu  CB P,  np.  w  drodze  upoważnienia 
Komendanta  Głównego  Policji.  Wydaje  się  jednak,  że  jedynym  rozwiązaniem 
umożliwiającym  realizację  koncepcji  wyodrębnienia  CB P  ze  struktur  KGP  jest 
nowelizacja ustawy o Policji. Przyznanie przyszłemu Komendantowi CB P uprawnień 
przełożonego  właściwego  w  sprawach  osobowych  (mianowania,  przenoszenia, 
zwalniania) możliwe jest wyłącznie w drodze zmiany ustawy o Policji, w szczególności 
1 
art.  32.  Ponadto  należy  wskazać,  że  ustawa  o  Policji  enumeratywnie  i  ściśle  określa 
uprawnione  podmioty  policyjne,  które  posiadają  możliwość  wnioskowania 
o zastosowanie kontroli operacyjnej  (art. 19 ustawy o Policji). Wskazane podmioty  to: 
Komendant  Główny  Policji,  komendanci  wojewódzcy  Policji.  Przedmiotowe 
uprawnienie realizowane jest pod nadzorem prokuratury, sądu oraz stanowi przedmiot 
sprawozdania  składanego  przez  Ministra  Spraw  Wewnętrznych  Sejmowi.  Należy 
zauważyć, że niniejsze uprawnienie przynależne jest wyłącznie dla organów Policji, nie 
zaś dla kierowników komórek organizacyjnych w jednostkach organizacyjnych Policji. 
Opisane uprawnienie jako ingerujące w prawa obywateli wymaga zatem uregulowania 
w  drodze  ustawy.  Tym  samym  nadanie  tego  uprawnienia  kolejnemu  podmiotowi 
policyjnemu powinno nastąpić w drodze ustawy. Ponadto należałoby wskazać, że istotą 
zaproponowanej  zmiany  jest  nie  tylko  utworzenie  nowej  wyspecjalizowanej  jednostki 
organizacyjnej Policji, ale także nadanie Komendantowi CB P rangi organu Policji, a w 
konsekwencji  nadanie  temu  organowi  prawa  wnioskowania  na  podstawie  art.  19  o 
zastosowanie  kontroli  operacyjnej  oraz  podejmowania  decyzji  na  podstawie  art.  19a  i 
19b. Uprawnienia te pozostają także kompatybilne z zaproponowaną zmianą ustawy o 
świadku  koronnym,  w  której  jako  organ  wykonawczy  postanowień  prokuratorskich  o 
podjęciu ochrony ustanowiony byłby Komendant CB P. Jednocześnie zaproponowane 
rozwiązanie  związane  jest  z  przeniesieniem  uprawnień  wykonawczych  w  zakresie 
zwalczania  przestępczości  zorganizowanej  z  Komendanta  Głównego  Policji  na 
Komendanta  CB P.  Dotychczasowe  rozwiązania  funkcjonujące  w praktyce  policyjnej 
w zakresie pełnej zależności od KGP oraz scedowania jedynie niektórych uprawnień na 
dyrektora  CB   KGP  nie  pozwoliły  na  osiągnięcie  optymalnych  rozwiązań 
organizacyjnych  w  zakresie  ogólnokrajowej  walki  z zagrożeniem  przestępczością 
zorganizowaną.  
Dlatego  też  w  projekcie  zaproponowano  utworzenie  nowej,  wyspecjalizowanej 
jednostki  organizacyjnej  Policji  o  ogólnokrajowym  zasięgu  działania.  Rozwiązanie 
takie  umożliwiłoby  zwiększenie  uprawnień  kierownika  tej  jednostki  organizacyjnej 
Policji  w  zakresie  współdecydowania  o  przeznaczeniu  i  sposobie  wydatkowania 
środków  finansowych  przewidzianych  dla  CB P  w  ramach  środków  określonych  dla 
Policji i prowadzenie sprawniejszej polityki logistycznej i kadrowej wobec policjantów 
i  pracowników  Policji  pełniących  służbę  lub  zatrudnionych  w  Centralnym  Biurze 
ledczym Policji.  
2 
Z  kolei  drugi  z  zakładanych  celów  nowelizacji  ustawy  o  Policji  związany  jest 
z obecnym art. 20 ust. 2a ustawy z dnia 6 kwietnia 1990 r. o Policji (Dz. U. z 2011 r. 
Nr 287, poz. 1687, z późn. zm.), który wskazuje, że Policja może pobierać, uzyskiwać, 
gromadzić,  przetwarzać  i  wykorzystywać  w  celu  realizacji  zadań  ustawowych 
informacje,  w  tym  dane  osobowe,  o  osobach  podejrzanych  o  popełnienie  przestępstw 
ściganych  z  oskarżenia  publicznego,  nieletnich  dopuszczających  się  czynów 
zabronionych  przez  ustawę  jako  przestępstwa  ścigane  z  oskarżenia  publicznego, 
osobach  o  nieustalonej  tożsamości  lub  usiłujących  ukryć  swoją  tożsamość  oraz 
o osobach poszukiwanych, także bez ich wiedzy i zgody. Metody i formy wykonywania 
zadań  w  zakresie  prowadzenia  poszukiwania  osoby  zaginionej  oraz  postępowania 
w przypadku  ujawnienia  osoby  o  nieustalonej  tożsamości  lub  znalezienia  nieznanych 
zwłok  oraz  szczątków  ludzkich  określa  zarządzenie  nr  124  Komendanta  Głównego 
Policji  z  dnia  4  czerwca  2012  r.  w  sprawie  prowadzenia  przez  Policję  poszukiwania 
osoby  zaginionej  oraz  postępowania  w  przypadku  ujawnienia  osoby  o  nieustalonej 
tożsamości lub znalezienia nieznanych zwłok oraz szczątków ludzkich (Dz. Urz. KGP 
poz. 29). 
Proponowana regulacja ma na celu uzupełnienie obowiązujących przepisów o regulacje 
dotyczące  poszukiwania  osób  zaginionych.  W  projekcie  zawarto  przepisy  wyrażające 
expressis verbis jako zadanie Policji poszukiwanie osób zaginionych. 
Art.  1  pkt  1  projektu  –  w  art.  1  ust.  2  ustawy  o  Policji  proponuje  się  rozszerzenie 
katalogu zadań Policji o zadanie polegające na „fizycznym zwalczaniu terroryzmu przy 
wykorzystaniu  specjalistycznych  sił  i  środków”.  Policja,  jako  umundurowana 
i uzbrojona formacja służąca społeczeństwu i przeznaczona do ochrony bezpieczeństwa 
ludzi  oraz  do  utrzymywania  porządku  publicznego,  jest  istotnym  elementem  systemu 
bezpieczeństwa wewnętrznego państwa. Do podstawowych zadań Policji należą kwestie 
związane z ochroną życia i zdrowia ludzi oraz mienia przed bezprawnymi zamachami 
naruszającymi  te  dobra,  ochroną  bezpieczeństwa  i  porządku  publicznego  oraz 
wykrywanie  przestępstw  i  wykroczeń,  a  także  ściganie  ich  sprawców.  Tak  określony 
katalog  zadań  zobowiązuje  Policję  do  podejmowania  działań  w  zakresie 
przeciwdziałania  przestępczości.  W  aktualnym  stanie  prawnym  brak  jednoznacznej 
ustawowej  regulacji  wskazującej  na  podstawę  podejmowanych  przez  Policję  działań 
antyterrorystycznych,  a  tym  samym  formalnego  funkcjonowania  utworzonych  w  tym 
celu jednostek i komórek organizacyjnych Policji.  
3 
W Policji zadania w obszarze fizycznego zwalczania terroryzmu i prowadzenia działań 
bojowych polegających na rozpoznawaniu i likwidowaniu zamachów terrorystycznych, 
w  tym  prowadzenie  negocjacji  policyjnych  realizują  policyjne  jednostki 
antyterrorystyczne.  Policja  jest  formacją  posiadającą  najbardziej  rozbudowane 
i wyspecjalizowane  komórki  i  jednostki  do  fizycznego  zwalczania  terroryzmu,  działań 
minersko-pirotechnicznych, zatrzymań wysokiego ryzyka, wsparcia ochrony VIP. 
Należą do nichŚ 
–  Biuro  Operacji  Antyterrorystycznych  Komendy  Głównej  Policji  (posiadające  status 
Specjalnej Jednostki Interwencyjnej Unii Europejskiej), 
– Samodzielne Pododdziały Antyterrorystyczne Policji, 
– sekcje antyterrorystyczne komend wojewódzkich Policji. 
Mimo że Policja w sposób istotny uczestniczy w systemie ochrony antyterrorystycznej 
Polski,  w  ustawie  o  Policji  brak  jednoznacznie  wskazanego  dla  Policji  zadania 
prowadzenia  działań  w  zakresie  reagowania  na  zagrożenia  lub  zaistniałe  zdarzenia  o 
charakterze terrorystycznym (w szczególności w sytuacjach bezpośredniego zagrożenia 
fizycznego  dla  osób,  majątku,  infrastruktury  lub  instytucji,  wzięcia  zakładników, 
uprowadzeń). Wyodrębnienie ww. zadania nie wpłynie na wartość mierników ujętych w 
obowiązującym planie finansowym w układzie zadaniowym jednostki, gdyż zadania te 
są już realizowane w toku bieżącej działalności Policji. 
Projektowana  zmiana  usankcjonuje  udział  Policji  w  systemie  ochrony 
antyterrorystycznej  realizowanej  za  pośrednictwem  wyspecjalizowanych  komórek 
i jednostek  do  fizycznego  zwalczania  terroryzmu.  Jednocześnie  pozwoli  na 
intensyfikację  ze  strony  Policji  udziału  we  współpracy  transgranicznej  w  obszarze 
zwalczania terroryzmu i przestępczości transgranicznej, o której mowa w decyzji Rady 
2008/615/WSiSW  z  dnia  23  czerwca  2008  r.  w  sprawie  intensyfikacji  współpracy 
transgranicznej, szczególnie w zwalczaniu terroryzmu i przestępczości transgranicznej 
oraz decyzji Rady 2008/617/WSiSW z dnia 23 czerwca 2008 r. w sprawie współpracy 
pomiędzy  specjalnymi  jednostkami  interwencyjnymi  państw  członkowskich  Unii 
Europejskiej w sytuacjach kryzysowych. Ponadto umożliwi realizację wyżej wskazanej 
decyzji  Rady  nr  2008/617/WSiSW  w  zakresie  regularnych,  wspólnych  szkoleń 
specjalnych  jednostek  interwencyjnych  Unii  Europejskiej,  co  pozwoli  na  korzystanie 
przez  te  jednostki  z  wzajemnych  doświadczeń,  dzielenia  się  wiedzą  fachową  oraz 
4 
praktycznymi  i  technicznymi  informacjami  na  temat  postępowania  w  sytuacjach 
kryzysowych,  a  w  konsekwencji  wpłynie  korzystnie  na  współpracę  międzynarodową 
prowadzoną w przedmiotowym zakresie. 
Natomiast zmiana art. 1 ust. 2 pkt 10 ustawy o Policji ma na celu uzupełnienie katalogu 
zadań  o  prowadzenie  przez  Policję  zbioru  danych,  zawierających  gromadzone  przez 
uprawnione 
organy 
informacje 
o 
odciskach 
linii  papilarnych  osób, 
niezidentyfikowanych  śladach  linii  papilarnych  z  miejsc  przestępstw  oraz  o  wynikach 
analizy  kwasu  deoksyrybonukleinowego.  Przemawiają  za  tym  zasady  spójności 
i zupełności  prawa.  Centralna  Registratura  Daktyloskopijna  funkcjonuje  od  początku 
XX wieku i  gromadzi karty daktyloskopijne, sporządzane przez wszystkie uprawnione 
na  podstawie  ustaw  organy  porządku  publicznego.  Zawarte  na  kartach  dane 
identyfikacyjne  są  przetwarzane  w  systemie  AFIS  oraz  udostępniane  przez  CRD 
uprawnionym  podmiotom.  Analogicznie  jak  w  przypadku  zbioru  danych  DNA 
podstawa  do  gromadzenia  i  przetwarzania  informacji  w  zbiorach  danych 
daktyloskopijnych powinna wynikać z ustawy. 
Art.  1  pkt  2  projektu  –  w  art.  4  ust.  1  ustawy  o  Policji  wprowadzono  uzupełnienie 
w zakresie  katalogu  ustawowo  określonych  rodzajów  służb  wchodzących  w  skład 
Policji poprzez jego rozszerzenie o służbę śledczą. Jest to potwierdzenie statusu służby 
śledczej funkcjonującej w Policji od 2000 r., powołanej w trybie określonym w art. 4 
ust.  4  ustawy  o  Policji.  Ze  względu  na  swój  charakter  i  postawione  zadania,  działania 
służby  śledczej  są  realizowane  przede  wszystkim  podmiotowo  (w  odniesieniu  do 
organizacji przestępczych), a w dalszej kolejności zaś przedmiotowo (w odniesieniu do 
danego rodzaju przestępstw). 
Art.  1  pkt  3  projektu  –  przepis  art.  4a  ustawy  jest  przepisem  informacyjnym, 
określającym podstawy prawne zatrudnienia w Policji pracowników. Przepis ten nie ma 
znaczenia  dla  obowiązujących  zasad  zatrudniania  w  Policji.  Aktualnie  przepisy 
o pracownikach  urzędów  państwowych  nie  stanowią  jedynej  podstawy  prawnej 
zatrudniania pracowników, a wręcz znajdują zastosowanie w stosunku do wąskiej grupy 
pracowników. Pracownicy Policji podejmują zatrudnienie w oparciu o różne podstawy 
prawne:  Kodeks pracy, przepisy o służbie cywilnej, przepisy o pracownikach urzędów 
państwowych,  przepisy  o  szkolnictwie  wyższym.  Różnorodność  podstaw  prawnych 
wiążących  pracowników  z  Policją  powoduje,  że  wskazane  w  przepisie  odesłanie 
5