Senacki projekt ustawy o zmianie ustawy o rencie socjalnej

 
Druk nr 2183 
 
 
Warszawa, 30 stycznia 2014 r. 
SEJM  
 
RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ 
VII kadencja 
Marszałek Senatu 
 
 
 
 
Pani  
 
Ewa Kopacz 
 
Marszałek Sejmu 
 
Rzeczypospolitej Polskiej 
 
 
 
 
Zgodnie z  art. 118 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 
kwietnia 1997 r. mam zaszczyt przekazać Pani Marszałek podjętą przez Senat na 
48  posiedzeniu w dniu 30 stycznia 2014  r.  uchwałę  w  sprawie  wniesienia  do 
Sejmu projektu ustawy 
 
 - o zmianie ustawy o rencie socjalnej wraz 
z projektem tej ustawy. 
Projekt ustawy stanowi  wykonanie  obowiązku  dostosowania  systemu 
prawa do orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego. 
Jednocześnie pragnę poinformować, że Senat upoważnił senator Grażynę 
Sztark do reprezentowania Senatu w dalszych pracach nad tym projektem. 
 
wz. (-) Jan Wyrowiński 
Wicemarszałek Senatu 
U C H WA Ł A  
S E N A T U   R Z E C Z Y P O S P O L I T E J   P O L S K I E J  
z dnia 30 stycznia 2014 r. 
w sprawie wniesienia do Sejmu projektu ustawy o zmianie ustawy o rencie socjalnej 
Na podstawie art. 118 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 
1997 r., Senat wnosi do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej projekt ustawy o zmianie ustawy 
o rencie socjalnej. 
Jednocześnie upoważnia senator Grażynę Sztark do reprezentowania Senatu w pracach 
nad projektem. 
 
 
MARSZAŁEK SENATU 
W/Z 
 
 
Jan Wyrowiński 
Wicemarszałek Senatu 
projekt 
U S T A W A  
z dnia 
o zmianie ustawy o rencie socjalnej 
Art. 1.  W ustawie z dnia 27 czerwca 2003 r. o rencie socjalnej (Dz. U. z 2013 r. 
poz. 982 i 1650) w art. 2: 
1) 
pkt 1 i 2 otrzymują brzmienie: 
„1)  osobom  posiadającym  obywatelstwo  polskie  zamieszkującym  na  terytorium 
Rzeczypospolitej Polskiej, 
 2)  cudzoziemcom  zamieszkującym  na  terytorium  Rzeczypospolitej  Polskiej  na 
podstawie  zezwolenia  na  pobyt  stały,  zezwolenia  na  pobyt  rezydenta 
długoterminowego  Unii  Europejskiej,  zezwolenia  na pobyt czasowy udzielonego 
w związku z okolicznościami, o których mowa w art. 127 lub art. 186 ust. 1 pkt 3 
ustawy z dnia 12 grudnia 2013 r. o cudzoziemcach (Dz. U. poz. 1650), lub 
w związku  z  uzyskaniem  w  Rzeczypospolitej  Polskiej  statusu  uchodźcy  lub 
ochrony uzupełniającej,”; 
2) 
pkt 3 otrzymuje brzmienie: 
„3)  obywatelom  państw  członkowskich  Unii  Europejskiej,  państw  członkowskich 
Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) –  stron umowy 
o Europejskim Obszarze Gospodarczym lub Konfederacji Szwajcarskiej oraz 
członkom  ich  rodzin  w  rozumieniu art. 2 pkt 4 ustawy z dnia 14 lipca 2006 r. 
o wjeździe na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, pobycie oraz wyjeździe z tego 
terytorium  obywateli  państw  członkowskich  Unii  Europejskiej  i  członków  ich 
rodzin (Dz. U. Nr 144, poz. 1043, z późn. zm.)), posiadającym prawo pobytu lub 
prawo stałego pobytu i zamieszkującym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej”. 
Art. 2. Ustawa wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia. 
                                                 
1)  Zmiany  wymienionej  ustawy  zostały  ogłoszone  w  Dz.  U.  z  2007  r. Nr 120, poz. 818, z 2008 r.  Nr 216, 
poz. 1367, z 2010 r. Nr 81, poz. 531, z 2011 r. Nr 92, poz. 532 oraz z 2013 r. poz. 1650. 
U Z A S A D N I E N I E  
 
1. Cel projektowanej ustawy 
Projektowana ustawa o zmianie ustawy o rencie socjalnej ma na celu dostosowanie 
systemu prawa do wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 25 czerwca 2013 r. (sygn. akt 
P 11/12), stwierdzającego niezgodność art. 2 pkt 1 ustawy z dnia 22 czerwca 2003 r. o rencie 
socjalnej (Dz. U. z 2013 r. poz. 982) z Konstytucją. 
Sentencja  powołanego  rozstrzygnięcia  została  opublikowana  w  Dz.  U.  poz.  804  (data 
publikacji: 11 lipca 2013 r.). 
 
2. Przedmiot i istota wypowiedzi Trybunału Konstytucyjnego 
Trybunał orzekł, że art. 2 pkt 1 ustawy o rencie socjalnej narusza postanowienia ustawy 
zasadniczej w zakresie, w jakim uzależnia przyznanie i realizację prawa do renty socjalnej od 
wymogu przebywania na terytorium RP. 
W myśl zakwestionowanego art. 2 pkt 1, prawo do renty socjalnej przysługuje osobom 
posiadającym obywatelstwo polskie zamieszkującym i przebywającym na terytorium RP. 
Sformułowany w przytoczonym wyżej przepisie wymóg zamieszkiwania nawiązuje do 
instytucji z art. 25 Kodeksu cywilnego, tzn. miejsca zamieszkania, łączącego zarówno element 
faktyczny w postaci przebywania w określonej miejscowości (tzw. corpus), jak i element woli 
(animus), czyli zamiar przebywania w danym miejscu, oceniany na postawie obiektywnych, 
możliwych do stwierdzenia okoliczności. Druga zaś z przesłanek, a mianowicie „przebywanie” 
polega na „faktycznym pozostawaniu w oznaczonym miejscu, pod oznaczonym adresem lub 
w oznaczonej miejscowości”. Przebywanie w tym ostatnim znaczeniu – jak wskazał Trybunał 
–  nie  może  być  utożsamiane  z  warunkiem  przebywania  wynikającym  z  art. 25 Kodeksu 
cywilnego, ponieważ na gruncie tego ostatniego przepisu przebywanie jest stanem faktycznym i 
trwałym, ale niekoniecznie ciągłym. „Cecha trwałości związana jest z zamiarem stałego pobytu, 
tj. nie tymczasowego,  nie  okazyjnego.  Decydujące  znaczenie  ma  ustalenie,  by  przebywanie 
w danym  miejscu  nosiło  cechy  założenia  tam  ośrodka,  centrum  osobistych  i  majątkowych 
interesów danej osoby”. 
– 2 – 
Trybunał  Konstytucyjny  ocenił  zaskarżony  przepis  pod  kątem  spełnienia  standardów 
płynących z: 
1) art. 2 Konstytucji (zasada sprawiedliwości społecznej); 
2) art. 32 ust. 1 Konstytucji (zasada równości); 
3) art.  67  ust.  1  Konstytucji  (prawo  do  zabezpieczenia  społecznego  w  razie  niezdolności  do 
pracy ze względu na chorobę lub inwalidztwo oraz po osiągnięciu wieku emerytalnego). 
Trybunał  przypomniał,  że  „realizacja  prawa  do  zabezpieczenia  społecznego  następuje 
przez ubezpieczenie społeczne i pomoc społeczną. Natomiast określenie form zabezpieczenia 
społecznego Konstytucja pozostawia ustawodawcy zwykłemu (…). Regulacja konstytucyjna 
akcentuje szeroką swobodę działania pozostawioną parlamentowi w zakresie urzeczywistniania 
prawa do zabezpieczenia społecznego. Do ustawodawcy należy wybór rozwiązań, które uważa 
za optymalne z punktu widzenia potrzeb obywateli oraz wymogów rozwoju gospodarczego 
kraju. Swoboda wyboru nie jest jednak nieograniczona”.  W  szczególności  pewne  granice 
wyznaczają tu zasady sprawiedliwości społecznej oraz równości. W związku z tym wypada 
zaakcentować, że definicja zasady równości nie ogranicza się do stwierdzenia, że wszystkie 
podmioty  prawa,  charakteryzujące  się  w  równym  stopniu  daną  cechą  istotną  (relewantną), 
powinny być traktowane równo, a więc według jednakowej miary, bez zróżnicowań, zarówno 
dyskryminujących, jak i faworyzujących. Równość wobec prawa to także zasadność wyboru 
takiego,  a  nie  innego  kryterium  zróżnicowania.  Z  kolei  aby  odpowiedzieć  na  pytanie,  czy 
kryterium obrane w konkretnym wypadku może stanowić podstawę różnicowania podmiotów 
prawa, należy rozstrzygnąć, po pierwsze, czy kryterium to pozostaje w racjonalnym związku 
z celem i treścią danej regulacji; po drugie – czy waga interesu, któremu  zróżnicowanie ma 
służyć,  pozostaje  w  odpowiedniej proporcji do wagi interesów, które  zostaną  naruszone 
w wyniku wprowadzonego  różnicowania;  wreszcie po trzecie –  czy  kryterium różnicowania 
pozostaje w związku z innymi wartościami, zasadami, względnie normami konstytucyjnymi, 
uzasadniającymi  odmienne  traktowanie  podmiotów  podobnych. Co więcej:  „różnicowanie 
sytuacji prawnej podmiotów podobnych ma większe szanse uznania za zgodne z [K]onstytucją, 
jeżeli pozostaje w zgodzie z zasadami sprawiedliwości społecznej lub służy urzeczywistnianiu 
tych zasad. Zostaje ono z kolei uznane za niekonstytucyjną dyskryminację (uprzywilejowanie), 
jeżeli nie znajduje podtrzymania w zasadzie sprawiedliwości społecznej. W tym sensie zasady 
równości  wobec  prawa  i  sprawiedliwości  społecznej  w  znacznym  stopniu  nakładają  się  na 
siebie”.