Rządowy projekt ustawy o zmianie niektórych ustaw w związku z określeniem zasad wypłaty emerytur ze środków zgromadzonych w otwartych funduszach emerytalnych

Art. 33. W roku 2014 kwota, o której mowa w art. 13a ust. 1 ustawy zmienianej w art. 8,
w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą, wynosi 4495,20 zł.

Art. 34. Do dnia 4 lutego 2016 r. otwarte fundusze emerytalne mogą posiadać w swoich
aktywach instrumenty finansowe, o których mowa w art. 141 ust. 1 pkt 1–4, 33 i 34 ustawy
zmienianej w art. 4, w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą, które zostały nabyte przed dniem
4 lutego 2014 r. i nie zostały przekazane zgodnie z art. 25.

Art. 35. 1. Do dnia 4 lutego 2015 r. otwarte fundusze emerytalne dostosują lokaty do
ograniczeń, o których mowa w art. 142 ust. 1 pkt 1–3 ustawy zmienianej w art. 4,
w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą, jeżeli w wyniku przekazania, o którym mowa
w art. 25 ust. 2, nie będą spełniały ograniczeń wynikających z tej ustawy.
2. Do dnia 4 lutego 2016 r. łączna wartość lokat, o których mowa w art. 142 ust. 1 pkt 4
ustawy zmienianej w art. 4, w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą, nie może przekroczyć
10% wartości aktywów otwartego funduszu emerytalnego, jeżeli przekroczenie to będzie
wynikiem przekazania, o którym mowa w art. 25 ust. 2.

Art. 36. Do dnia 4 lutego 2015 r. lokaty aktywów otwartych funduszy emerytalnych mogą
przekroczyć wartości wynikające z art. 142 ust. 6 ustawy zmienianej w art. 4, w brzmieniu
nadanym niniejszą ustawą, jeżeli przekroczenie to jest wynikiem przekazania, o którym mowa
w art. 25 ust. 2.

Art. 37. Do dnia 31 grudnia 2017 r. łączna wartość lokat aktywów otwartego funduszu
emerytalnego w kategoriach lokat, o których mowa w art. 141 ust. 1 pkt 7–10 ustawy
zmienianej w art. 4, w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą, nie może być mniejsza niż:
1) 75% wartości tych aktywów do dnia 31 grudnia 2014 r.;
2) 55% wartości tych aktywów do dnia 31 grudnia 2015 r.;
3) 35% wartości tych aktywów do dnia 31 grudnia 2016 r.;
4) 15% wartości tych aktywów do dnia 31 grudnia 2017 r.

Art. 38. 1. Do dnia 31 lipca 2014 r. jest zabroniona reklama zawierająca informacje
o otwartych funduszach emerytalnych lub informacje sugerujące, że reklama odnosi się do
otwartych funduszy emerytalnych.
 
65 
2. W przypadku naruszenia zakazu określonego w ust. 1, organ nadzoru, w drodze decyzji
administracyjnej, nakazuje towarzystwu lub podmiotowi działającemu na rzecz towarzystwa
lub funduszu zaprzestanie tego naruszenia i nakłada na towarzystwo lub podmiot działający
na rzecz towarzystwa lub funduszu karę pieniężną w wysokości 3 000 000 zł.
3. Decyzji administracyjnej, o której mowa w ust. 2, nadaje się rygor natychmiastowej
wykonalności.

Art. 39. Ustawa wchodzi w życie z dniem 1 lutego 2014 r., z wyjątkiem art. 1, art. 8, art. 10,
art. 12, art. 13, art. 25, art. 31, art. 33 i art. 38, które wchodzą w życie po upływie 14 dni od
dnia ogłoszenia. 





















20/11/EP
 
66 

UZASADNIENIE

I. POTRZEBA NOWELIZACJI USTAWY

Na mocy ustawy z dnia 25 marca 2011 r. o zmianie niektórych ustaw związanych
z funkcjonowaniem systemu ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2011 r. Nr 75, poz. 398,
z późn. zm.) został wprowadzony mechanizm okresowych analiz zmian dotyczących
funkcjonowania kapitałowej części systemu emerytalnego.
Zgodnie z art. 32 ww. ustawy Rada Ministrów została zobowiązana do dokonywania
przeglądu funkcjonowania systemu emerytalnego i przedkładania Sejmowi Rzeczypospolitej
Polskiej informacji o skutkach obowiązywania ww. ustawy wraz z propozycjami zmian, nie
rzadziej, niż co 3 lata. Pierwszego przeglądu systemu emerytalnego Rada Ministrów ma
obowiązek dokonać, nie później niż do dnia 31 grudnia 2013 r.
W dniu 27 września 2013 r. Rada Ministrów przedstawiła Sejmowi „Informację
o skutkach obowiązywania ustawy z dnia 25 marca 2011 r. o zmianie niektórych ustaw
związanych z funkcjonowaniem systemu ubezpieczeń społecznych wraz z propozycjami
zmian”. Rada Ministrów zarekomendowała Sejmowi przyjęcie następujących rozwiązań:
1) Przeniesienie wyrażonych obligacyjnymi zobowiązaniami Skarbu Państwa części
uprawnień emerytalnych ubezpieczonych z otwartych funduszy emerytalnych (OFE)
do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (ZUS);
2) Określenie zasad wypłaty emerytur ze środków zgromadzonych w OFE i sposobu
przenoszenia uprawnień emerytalnych ubezpieczonych z OFE do ZUS;
3) Ustalenie nowej wysokości składki przekazywanej do OFE;
4) Umożliwienie ubezpieczonym dokonania wyboru, czy chcą w dalszym ciągu
przekazywać część składki do otwartych funduszy emerytalnych (w odniesieniu do
przyszłych składek);
5) Likwidację minimalnej stopy zwrotu i urynkowienie zasad inwestowania OFE, w tym
zniesienie ograniczeń inwestycji zagranicznych, w związku z realizacją wyroku
Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej w sprawie C-271/09;
6) Rewizję systemu opłat i wynagrodzeń funduszy emerytalnych;
7) Stymulację III filara – zmiany w IKZE.
Przedłożony projekt ustawy jest realizacją ww. rekomendacji Rady Ministrów,
wynikających z przepisu art. 32 ust. 2 ustawy z dnia 25 marca 2011 r. o zmianie niektórych
ustaw związanych z funkcjonowaniem systemu ubezpieczeń społecznych.

II. OGÓLNY ZAKRES ZMIAN
1) Określenie zasad wypłaty świadczeń
Celem istnienia każdego systemu emerytalnego jest zabezpieczenie jego uczestnikom
dochodów po zakończeniu aktywności zawodowej w związku z osiągnięciem wieku
emerytalnego. Emerytury z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (FUS) realizują zasadę
dożywotności wypłaty świadczenia emerytalnego przez wypłatę ostatniego świadczenia
emerytalnego za miesiąc, w którym świadczeniobiorca zmarł. Realność ochrony
ubezpieczeniowej, czyli pewność spełnienia świadczenia jest gwarantowana przez państwo.
W razie niedoboru środków oznacza to konieczność dotowania przez budżet państwa
Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, tak by zgromadzone środki wystarczyły na wypłatę
emerytur. Dodatkowo system ubezpieczeń społecznych nie może dyskryminować
uczestników ze względu na płeć. W szczególności oznacza to, że wysokość emerytury
wypłacanej kobiecie lub mężczyźnie może zależeć jedynie od wieku, w jakim przejdą na
emeryturę i od wysokości środków zgromadzonych na kontach ubezpieczeniowych.
Ryzyko demograficzne w systemie emerytalnym wynika z konieczności finansowania
obecnie wypłacanych świadczeń bieżącymi dochodami. W wyniku zachodzących procesów
demograficznych (zmiany w zakresie umieralności, dzietności, migracji), przeszłych lub tych,
które wystąpią w przyszłości – relacja wydatkowanych środków w stosunku do
pozyskiwanych ze składek i podatków, ulega fluktuacjom. Przy założeniu stałości stóp
podatkowych i stóp procentowych składek na ubezpieczenie emerytalne miernikiem
w najlepszy sposób opisującym ryzyko demograficzne jest liczba osób utrzymujących system
(płacących składki) oraz liczba osób pobierających świadczenia. W tym ujęciu ryzyko
demograficzne to ryzyko państwa. Zarządzanie ryzykiem demograficznym sprowadza się do
zachowania równowagi pomiędzy adekwatnością świadczeń a wypłacalnością państwa
i możliwością realizowania jego zadań.
Zgodnie z założeniami reformy z 1999 r. polski system emerytalny miał zapewniać
maksymalne bezpieczeństwo jego uczestników, przez dywersyfikację źródeł pochodzenia
emerytur. Świadczenia miały być finansowane z:
2

1) powszechnego obowiązkowego systemu repartycyjnego działającego na zasadzie
zdefiniowanej składki – FUS (I filar);
2) obowiązkowych, zindywidualizowanych inwestycji kapitałowych – OFE (II filar);
3) dodatkowych ubezpieczeń dobrowolnych – pracownicze programy emerytalne,
indywidualne konta emerytalne, indywidualne konta zabezpieczenia emerytalnego (III
filar).
Podstawowym celem przeprowadzonej w 1999 r. reformy emerytalnej było
zapewnienie wypłat emerytur w sytuacji przewidywanych niekorzystnych zmian
demograficznych, powodujących problemy z finansowaniem świadczeń w przyszłości. Z tego
względu zdecydowano się zmienić sposób naliczania świadczeń na taki, w którym wysokość
emerytury zależy od wpłaconego kapitału składkowego w czasie aktywności zawodowej
ubezpieczonych. Ponadto postanowiono wprowadzić system indywidualnych kont niezbędny
do rejestracji opłacanych składek i wyliczania w przyszłości świadczenia. Jednym
z elementów reformy było przekazanie zarządzania częścią składki na ubezpieczenie
emerytalne prywatnym podmiotom. Spowodowało to natychmiastowy wzrost kosztów
działania systemu emerytalnego. Ubytek składki w FUS jest bowiem finansowany przez
budżet państwa.
W 2012 r. na emerytury i renty z FUS przeznaczono 9,8% PKB. Emerytury oraz renty
otrzymywało ponad 7 mln osób, z tego 5 mln osób otrzymywało emerytury wypłacane
z FUS1). Wydatki na świadczenia z funduszu emerytalnego FUS stanowiły w 2012 r. 7,0%
PKB, z czego jedynie 65% miało pokrycie we wpływach ze składek pozostałych po
odprowadzeniu składek do OFE. Refundacja składek przekazywanych do OFE kosztowała
budżet państwa 0,5% PKB (w latach 1999–2012 koszt ten wynosił średnio 1,2% PKB),
a koszt obsługi dodatkowego długu publicznego z tytułu przeprowadzenia reformy
emerytalnej wyniósł 0,9% PKB.
Wpisanie w system emerytalny OFE miało na celu uczynienie systemu emerytalnego
bardziej bezpiecznym i efektywnym. W momencie wprowadzania reformy w życie
bezpieczeństwo rozumiano jako zdywersyfikowanie źródeł pochodzenia środków na
emeryturę i zmniejszenie partycypacji budżetu państwa w finansowaniu wypłaty świadczeń
z powszechnego i obowiązkowego systemu emerytalnego. W szczególności nie określono

1) Przeciętna miesięczna liczba emerytów i rencistów pobierających świadczenia z Funduszu Ubezpieczeń
Społecznych w 2012 r. wyniosła 7 275,0 tys., w tym liczba emerytów 4 959,3 tys. Liczby te nie obejmują
emerytur i rent realizowanych na mocy umów międzynarodowych oraz emerytur i rent osób posiadających
prawo także do świadczenia rolniczego.
3