Poselski projekt ustawy o zmianie ustawy - Kodeks postępowania administracyjnego oraz o zmianie innych ustaw

nym takie oświadczenie będzie istniała podstawa do wznowienia postępowania administracyjnego
na podstawie art. 145 § 1 pkt 2 k.p.a.
Zgodnie z tym przepisem w sprawie zakończonej decyzją ostateczną wznawia się postępo-
wanie, jeżeli decyzja wydana została w wyniku przestępstwa. Choć w doktrynie nie wskazuje się
wprost popełnienia przestępstwa, o którym mowa w art. 233 § 6 k.k. jako przyczyny wznowienia
postępowania na podstawie art. 145 § 1 pkt 2 k.p.a. (por. komentarz do art. 145 kodeksu postępo-
wania administracyjnego (Dz.U.00.98.1071), [w:] M. Jaśkowska, A. Wróbel, Kodeks postępowa-
nia administracyjnego. Komentarz, LEX, 2009, wyd. III.), to jednak wydaje się, że nie ma wątpli-
wości, że pomiędzy popełnieniem przestępstwa, o którym mowa w art. 233 § 6 k.k. w związku ze
złożeniem fałszywego oświadczenia zastępującego zaświadczenie może istnieć związek przyczy-
nowy między wydaną decyzją a tym przestępstwem.
Z kolei art. 145 § 1 pkt 1 k.p.a. stanowi, że w sprawie zakończonej decyzją ostateczną
wznawia się postępowanie jeżeli dowody, na których podstawie ustalono istotne dla sprawy oko-
liczności faktyczne, okazały się fałszywe. Należy na wstępie zauważyć, że w związku z
bardzo ogólnikowym brzmieniem art. 75 § 1 k.p.a., zgodnie z którym jako dowód należy dopuścić
wszystko, co może przyczynić się do wyjaśnienia sprawy, a nie jest sprzeczne z pra-
wem, a w szczególności dowodem mogą być dokumenty, zeznania świadków, opinie biegłych
oraz oględziny, wydaje się, że nie ma wątpliwości co do tego, że oświadczenia zastępujące za-
świadczenia składane przy podaniu stanowią dowód w rozumieniu cytowanego przepisu. Zgodnie
z dominującymi poglądami doktryny prawa, dla istnienia tej przesłanki nie ma znaczenia fakt, czy
fałszywość zeznania ma charakter świadomy czy nieświadomy. W związku z tym, że w doktrynie
przyjmuje się, że fałsz, o którym mowa w art. 145 § 1 pkt 1 k.p.a. może przybierać tak formę
fałszu materialnego, a więc co do formy dokumentu, jak i intelektualnego co do treści dokumentu,
gdy jego forma jest autentyczna (por. B. Graczyk, Postępowanie administracyjne, Warszawa
1953, s. 113), należy uznać, że art. 145 § 1 pkt 1 k.p.a. może stanowić efektywną podstawę wzno-
wienia postępowania w sytuacji złożenia fałszywego oświadczenia zastępującego zaświadczenie
bez skazania wnioskodawcy prawomocnym wyrokiem za ten czyn w związku z brakiem umyślno-
ści.
W związku z tym, że przedmiotem ochrony art. 233 k.k. jest zapewnienie wydawania przez
organy do tego uprawnione poprawnych merytorycznie decyzji, art. 233 § 5 daje możliwość zasto-
sowania przez sąd nadzwyczajnego złagodzenia kary, a nawet odstąpienia od jej wymierzenia,
jeżeli sprawca dobrowolnie sprostuje fałszywe zeznanie, opinię, tłumaczenie lub oświadczenie,
zanim nastąpi, chociażby nieprawomocne, rozstrzygnięcie sprawy. Należy więc zakładać, że wów-

czas decyzja administracyjna będzie wydana w oparciu o stan faktyczny zgodny z rzeczywistością.
Zatem nie będzie potrzeby wznawiania postępowania w takim przypadku.
W tym miejscu warto również wskazać treść art. 145 § 2 i 3 k.p.a. Pierwszy z tych przepi-
sów stanowi, że z przyczyn określonych w art. 145 § 1 pkt 1 i 2 k.p.a. postępowanie może być
wznowione również przed stwierdzeniem sfałszowania dowodu lub popełnienia przestępstwa
orzeczeniem sądu lub innego organu, jeżeli sfałszowanie dowodu lub popełnienie przestępstwa jest
oczywiste, a wznowienie postępowania jest niezbędne dla uniknięcia niebezpieczeństwa dla życia
lub zdrowia ludzkiego albo poważnej szkody dla interesu społecznego. Z kolei drugi przepis sta-
nowi, że z przyczyn określonych w art. 145 § 1 pkt 1 i 2 k.p.a. można wznowić postępowanie tak-
że w przypadku, gdy postępowanie przed sądem lub innym organem nie może być wszczęte na
skutek upływu czasu lub z innych przyczyn określonych w przepisach prawa. Wydaje się, że po-
wyższe przepisy bez konieczności zmiany ich obowiązującego brzmienia dają gwarancję, że decy-
zja administracyjna wydana podstawie fałszywego oświadczenia zastępującego zaświadczenie
zostanie sprawnie i skutecznie wyeliminowana z obrotu.
W omawianym kontekście warto również zwrócić uwagę na treść art. 152 § 1 k.p.a., zgod-
nie z którym organ administracji publicznej właściwy w sprawie wznowienia postępowania
wstrzyma z urzędu lub na żądanie strony wykonanie decyzji, jeżeli okoliczności sprawy wskazują
na prawdopodobieństwo uchylenia decyzji w wyniku wznowienia postępowania.
Jak się zdaje, z powyżej omówionymi przepisami art. 145 k.p.a. korespondują rozwiązania
zaproponowane w ustawie z dnia 6 czerwca 1997 r. - Kodeks postępowania karnego (Dz. U. Nr 89,
poz. 555, z późn. zm.). Propozycje dotyczące art. 334 § 3 i art. 416a k.p.k. mają na celu możliwie
najszybsze powzięcie przez organ administracji publicznej, który wydał decyzję administracyjną,
informacji o prawdopodobnym popełnieniu przestępstwa, o którym mowa w art. 233 § 6 k.k. jeżeli
czyn polegał na złożeniu fałszywego oświadczenia w postępowaniu administracyjnym, którego
wynikiem było wydanie decyzji.
Jak się wydaje, powyżej opisane przepisy dają gwarancję eliminowania z obrotu wadliwych
decyzji administracyjnych, wydanych na podstawie nieprawdziwych oświadczeń zastępujących
zaświadczenia.
Proponuje się również wyposażenie urzędników organów administracji publicznej
w narzędzie polegające na poświadczaniu własnoręczność podpisu, zgodności odpisu, wyciągu lub
kopii z okazanym dokumentem oraz daty okazania dokumentu na zasadach nieco uproszczonych w
stosunku do poświadczeń dokonywanych w obecnym stanie prawnym przez notariuszy. Dzięki
temu interesanci będą mogli poświadczyć kopie składanych dokumentów w urzędzie, któ-

rego organ prowadzi dotyczące ich postępowanie. Bardziej skomplikowane poświadczenia doku-
mentów zawierających cechy szczególne pozostawia się nadal w wyłącznej kompetencji notariu-
szy. Za czynność poświadczenia przez urzędnika będzie pobierana opłata skarbowa.
Zmiany zaproponowane w ustawie z dnia 16 listopada 2006 r. o opłacie skarbowej sprowa-
dzają się do uwzględnienia czynności poświadczenia daty okazania dokumentu. Dotychczasowa
treść części II załącznika do ustawy z dnia 16 listopada 2006 r. o opłacie skarbowej (Dz. U. Nr
225, poz. 1635, z późn. zm.6) uwzględnia tak czynność poświadczenia własnoręczności podpisu,
jak i poświadczenia zgodności odpisu, wyciągu lub kopii z okazanym dokumentem. Zapropono-
wana stawka opłaty skarbowej poświadczenia daty okazania dokumentu stanowi 1/5 maksymalnej
taksy notarialnej za tą czynność.
Proponuje się również, aby do postępowań wszczętych i niezakończonych przed dniem
wejścia w życie proponowanych rozwiązań stosowane były przepisy dotychczasowe, tak aby nie
zaskakiwać tak organów, jak i stron toczących się postępowań nowymi, kluczowymi regulacjami.
Mając na względzie doniosłość zaproponowanych w przedmiotowym projekcie ustawy
zmian, proponuje się stosunkowo długie, 12 miesięczne vacatio legis. Okres ten jest również na
tyle długi, że umożliwi przeprowadzenie ewentualnych inicjatyw ustawodawczych mających na
celu wyłączenie expressis verbis spod zaproponowanych w niniejszym projekcie rozwiązań, jeżeli
przemawiają za tym istotne względy, znane organom administracji publicznej prowadzącym po-
stępowania administracyjne na podstawie szczególnych ustaw.
4.
Oczekiwane skutki społeczne, gospodarcze, finansowe i prawne
Należy zakładać, że wejście w życie niniejszej nowelizacji ustawy spowoduje pozytywne
skutki społeczne, gospodarcze, finansowe i prawne.
Wejście w życie projektowanych rozwiązań spowoduje pozytywne skutki społeczne
w postaci zwiększenia zaufania obywateli do państwa oraz pozytywne skutki prawne w postaci
przyspieszenia i uproszczenia postępowań administracyjnych. W konsekwencji, powinien również

6 Zmiany wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2007 r. Nr 64, poz. 427, Nr 124, poz. 859, Nr 127, poz.
880 i Nr 128, poz. 883 oraz z 2008 r. Nr 44, poz. 262, Nr 63, poz. 394, Nr 182, poz. 1121, Nr 195, poz. 1198 i Nr 216,
poz. 1367 i Nr 220, poz. 1414
wystąpić pozytywny skutek gospodarczy w postaci skupienia się wnioskodawców postępowań,
często będących przedsiębiorcami, na ich podstawowej działalności, czyli działalności. Niewyklu-
czone, że pośrednio przyczyni się to do wzrostu PKB Polski.

Nie sposób nie zauważyć, że proponowane rozwiązania wymuszą na pracownikach orga-
nów administracji publicznej zwiększenie nakładu pracy związanego z „obsługą” postępowań ad-
ministracyjnych. Nie można wykluczyć, że organy administracji publicznej będą wysuwać argu-
menty, że wejście w życie ustawy spowoduje konieczność zwiększenia zatrudnienia. Projektowane
rozwiązania wprost takich skutków nie wywołują.
Należy zakładać, że wejście w życie projektowanej ustawy zwiększy dochody jednostek
samorządu terytorialnego w związku z pobieraniem opłaty skarbowej za dokonywanie czynności
poświadczenia, o której mowa w art. 220a Kodeksu postępowania administracyjnego. Przepis art.
13 ust. 2 pkt 1 ustawy z dnia 9 września 2000 r. o opłacie skarbowej (Dz. U. z 2004 r. Nr 253, poz.
2532 ze zm.) wskazuje, że organem podatkowym właściwym miejscowo w sprawach tej opłaty
jest wójt, burmistrz (prezydent miasta) właściwy ze względu na siedzibę organu, który przyjął
podanie, dokonał czynności urzędowej albo wydał zaświadczenie lub zezwolenie. Do zakresu
działania organu podatkowego należy m.in. określanie i pobór opłaty skarbowej oraz dokonywanie
innych rozstrzygnięć na podstawie przepisów z zakresu opłaty skarbowej i ustawy z dnia 29 sierp-
nia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.). Beneficjenta wpływów z
opłaty skarbowej określają przepisy ustawy z dnia 13 listopada 2003 r. o dochodach jednostek sa-
morządu terytorialnego (Dz. U. Nr 203, poz. 1966 ze zm.), które wskazują również źródła docho-
dów jednostek samorządu terytorialnego, przy uwzględnieniu rozmiaru i charakteru zadań tych
jednostek. Stosownie do art. 14 ust. 1 pkt 2 tej ustawy wpływy z opłaty skarbowej uiszczanej go-
tówką są wpłacane na rachunek budżetu gminy, na obszarze której ma siedzibę podmiot, który
przyjął podanie, dokonał czynności urzędowej albo wydał zaświadczenie lub zezwolenie. Powyż-
sza zasada dotyczy wyłącznie tych przypadków, w których opłata skarbowa opłacana jest gotówką.
Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Finansów z dnia 5 grudnia 2000 r. w sprawie sposobu pobie-
rania, zapłaty i zwrotu opłaty skarbowej oraz sposobu prowadzenia rejestrów tej opłaty (Dz. U. Nr
110, poz. 1176 ze zm.) opłata skarbowa może być wpłacana gotówką w kasie organu, bezgotów-
kowo i znakami opłaty skarbowej. Wzrost wpływów jest trudny do oszacowanie z uwagi na brak
dostępnych danych dotyczących popytu na usługę poświadczania.
5. Założenia projektów podstawowych aktów wykonawczych
W
związku z treścią art. 34 ust. 2 pkt 6 Regulaminu Sejmu należy wskazać, że przedmio-
towy projekt ustawy nie przewiduje wydawania aktów wykonawczych.

6. Konsultacje społeczne
Należy zakładać, że zgodnie z art. 34 ust. 3 regulaminu Sejmu Marszałek Sejmu przed skie-
rowaniem do pierwszego czytania skieruje niniejszy projekt ustawy do konsultacji w trybie i na
zasadach określonych w odrębnych ustawach.
7. Ocena zgodności projektu z prawem Unii Europejskiej
Projekt ustawy nie jest sprzeczny z prawem Unii Europejskiej.