Przedstawiony przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej projekt ustawy o nasiennictwie

warunkach, oraz wprowadzania do obrotu materiału siewnego tych populacji
miejscowych i odmian (Dz. Urz. UE L 312 z 27.11.2009, str. 10),
4) dyrektywy Komisji 2010/60/WE z dnia 30 sierpnia 2010 r. przewidującej pewne
odstępstwa dotyczące wprowadzania do obrotu mieszanek pastewnych materiału
siewnego przeznaczonych do wykorzystania w celu ochrony środowiska naturalnego
(Dz. Urz. UE L 228 z 31.08.2010, str. 10),
5) projektu decyzji Komisji implementującej dyrektywę Rady 2002/55/WE
w odniesieniu do wymagań, zgodnie z którymi można wprowadzać do obrotu małe
opakowania materiału siewnego kategorii standard różnych odmian roślin
warzywnych należących do tego samego gatunku
Projekt ustawy obejmuje zarówno przepisy dotyczące zgłaszania i rejestracji odmian
uprawnych przez Centralny Ośrodek Badania Odmian Roślin Uprawnych, przepisy dotyczące
wytwarzania i oceny materiału siewnego roślin rolniczych i warzywnych, materiału
szkółkarskiego oraz rozmnożeniowego i nasadzeniowego roślin warzywnych i ozdobnych,
zasady etykietowania i oznaczania tego materiału siewnego, jak też obrotu tym materiałem
i jego kontroli.
Projekt ustawy reguluje materię zawartą w 8 różnych dyrektywach Unii Europejskiej.
Oznacza to, że pojęcie materiał siewny obejmuje różne rodzaje tego materiału, w tym:
1) materiał siewny roślin rolniczych,
2) materiał siewny roślin warzywnych,
3) materiał szkółkarski,
4) materiał rozmnożeniowy i nasadzeniowy roślin warzywnych,
5) materiał rozmnożeniowy i nasadzeniowy roślin ozdobnych,
a także różne, dla każdego z rodzajów materiału siewnego, zasady rejestracji odmian,
wytwarzania, oceny i kontroli materiału oraz obrotu tym materiałem.
Tytuł I obejmuje przepisy ogólne, w tym dotyczące obszaru, który będzie
uregulowany przepisami projektu ustawy, oraz definiuje pojęcia stosowane w projekcie.
W odróżnieniu od obowiązującej ustawy, proponuje się, aby wykaz gatunków roślin,
których dotyczą przepisy projektu ustawy, był ogłoszony, w drodze obwieszczenia ministra
właściwego do spraw rolnictwa, w Dzienniku Urzędowym Ministra Rolnictwa i Rozwoju
Wsi. Wprowadzenie takiej regulacji uchroni w przyszłości ustawodawcę przed koniecznością
dokonywania częstych zmian w

ustawie, związanych z wdrażaniem przepisów Unii

3
Europejskiej dotyczących zmian nazewnictwa gatunków oraz dopisywaniem lub skreślaniem
gatunków.
Wprowadzono definicję „odmiany regionalnej” roślin rolniczych i roślin warzywnych
zamiast obecnej definicji „odmiany miejscowej”. Zmiana ta jest związana z wprowadzeniem
do przepisów o nasiennictwie nowych regulacji dla odmian miejscowych roślin rolniczych
i warzywnych, które zgodnie z nazewnictwem obowiązującym w Unii Europejskiej są
określane jako odmiany dla zachowania bioróżnorodności – odmiany regionalne.
Wprowadzono definicję „odmiany amatorskiej” dla odmian roślin warzywnych, która,
będąc naturalnie przystosowana do warunków lokalnych, nie ma znaczenia komercyjnego
i nie będzie wykorzystywana do produkcji towarowej.
Rozszerzono definicję „materiału siewnego”, dokonując podziału na różne jego
rodzaje, z uwzględnieniem specyfiki i sposobów rozmnażania tego materiału, tj. wegetatywny
lub generatywny.
Zastąpiono określenie materiału siewnego jako „materiału hodowcy” określeniem
„materiał mateczny”, ponieważ w projekcie ustawy wprowadza się definicję „zachowującego
odmianę”, który odpowiada za wytworzenie materiału matecznego danej odmiany, jak też za
zachowanie jej charakterystycznych właściwości.
Dokonano zmiany definicji „dostawcy”, który będzie wpisywany do ewidencji
dostawców zgodnie z przepisami projektu ustawy, a nie jak dotychczas zgodnie
z przepisami ustawy z dnia 18 grudnia 2003 r. o ochronie roślin (Dz. U. z 2004 r. Nr 11,
poz. 94, z późn. zm.). Zmiana ta ma charakter porządkowy polegający na umieszczeniu
w jednej ustawie przepisów związanych z wytwarzaniem, oceną i obrotem materiałem
szkółkarskim oraz rozmnożeniowym i nasadzeniowym roślin warzywnych i ozdobnych.
Wprowadzono definicję „nieprofesjonalnego odbiorcy”, zgodnie z którą jest to osoba
fizyczna nabywająca materiał siewny w celu użycia na potrzeby własne i nieprzeznaczająca
tego materiału oraz wytworzonych z niego produktów na cele zarobkowe, w związku z czym
materiał siewny przeznaczony dla tych odbiorców może podlegać wyłączeniom z niektórych
regulacji dotyczących ewidencji osób prowadzących obrót, etykietowania, prowadzenia
i przechowywania dokumentacji oraz składania sprawozdań z obrotu.
W celu doprecyzowania przepisów dotyczących składania wniosków o wpis odmiany
do krajowego rejestru dodano definicję „zgłaszającego odmianę”, zgodnie z którą może to
być zachowujący odmianę lub inny podmiot składający wniosek o wpis odmiany do
krajowego rejestru, będący osobą fizyczną, osobą prawną albo jednostką organizacyjną

4
nieposiadającą osobowości prawnej, mający miejsce zamieszkania albo siedzibę na
terytorium Rzeczpospolitej Polskiej lub innych państw członkowskich. Obecnie odmianę
wpisuje się do krajowego rejestru na wniosek hodowcy albo jego pełnomocnika.
Doprecyzowane zostały przepisy dotyczące urzędowych działań, które stanowią
implementację definicji tych działań zawartych w dyrektywach Rady Unii Europejskiej
z zakresu nasiennictwa. Zgodnie z art. 3 ust. 2 projektu ustawy za urzędowe działania uważa
się działania wykonywane przez Państwową Inspekcję Ochrony Roślin i Nasiennictwa, osobę
prawną upoważnioną przepisami ustawy do działań w imieniu organów państwa oraz osobę
fizyczną upoważnioną do działań pomocniczych prowadzonych pod kontrolą organów
państwa. W celu zapewnienia, że działania wykonywane przez upoważnione osoby prawne
oraz osoby fizyczne będą niezależne i obiektywne, w art. 3 ust. 5 projektu ustawy
wprowadzono przepis stanowiący, że osoby te nie uzyskują w zakresie swojej działalności
żadnych korzyści z działań, do których zostały upoważnione. Przepis ten nie dotyczy
wynagrodzenia otrzymywanego w ramach stosunku pracy.
Tytuł II obejmuje dwa działy i zawiera przepisy regulujące zagadnienia dotyczące
badania i rejestracji odmian. Przepisy ogólne dotyczące urzędowych badań odmian oraz
wpisu odmian do krajowego rejestru pozostają niezmienione w stosunku do obecnie
obowiązujących.
W celu usprawnienia procesu składania wniosków o wpis odmiany do rejestru,
wprowadza się przepis o umieszczeniu wzoru wniosku i kwestionariusza technicznego na
stronie internetowej administrowanej przez Centralny Ośrodek Badania Odmian Roślin
Uprawnych (Centralny Ośrodek). Odmianę do krajowego rejestru wpisuje się na wniosek
zgłaszającego odmianę.
W art. 14 ust. 8 projektu ustawy wprowadzono regulację odmienną od zawartej
w art. 12 ust. 9 obowiązującej ustawy, zgodnie z którą koszt wykonania badań odrębności,
wyrównania i trwałości (OWT), w przypadku gdy ich wykonanie jest zlecane przez Centralny
Ośrodek w całości lub w części innemu podmiotowi, ponosi hodowca, jeżeli wyrazi na to
zgodę na piśmie. Taki przepis oznaczałby bowiem nierówne traktowanie podmiotów
w przypadku tych, które ponoszą inne opłaty niż ustalone w przepisach określających
wysokość opłat za badania OWT. Centralny Ośrodek zleca badania innym podmiotom jedynie
w przypadku badań specjalistycznych, dla przeprowadzenia których niezbędne jest posiadanie
odpowiedniego wyposażenia i wyspecjalizowanej kadry oraz których przeprowadzenie przez
Centralny Ośrodek byłoby nieuzasadnione ekonomicznie. Obecnie koszty badań zlecanych

5
innym podmiotom wynoszą ok. 2 – 3 % ogółu kosztów badań przeprowadzanych przez
Centralny Ośrodek i są to koszty badania odporności odmian na patogeny oraz koszty badań
przeprowadzanych przez Instytut Sadownictwa i Kwiaciarstwa w Skierniewicach w zakresie
roślin sadowniczych. W przypadku zlecania badań innym podmiotom oraz wyższych kosztów
badań niż określone w rozporządzeniu, Centralny Ośrodek z własnego budżetu sfinansuje
różnicę pomiędzy kosztami zleconych badań a wpływami z urzędowych opłat za te badania.
Należy zaznaczyć, że ewentualny wzrost wydatków z budżetu Centralnego Ośrodka nie
zwiększy wydatków z budżetu państwa na ten cel. Obecnie opłaty za wykonanie badań OWT
wnoszone przez podmioty nie pokrywają całkowitych kosztów wykonania tych badań.
Pozostałe koszty będą ponoszone z budżetu państwa oraz finansowane z przychodów
z działalności Centralnego Ośrodka. Rozwiązania takie stosowane są również w innych
państwach Unii Europejskiej, w tym w państwach sąsiednich: Niemczech i Czechach.
Rozwiązanie to zapewnia sprawdzanie odmian w badaniach rejestrowych na terytorium
Rzeczypospolitej Polskiej oraz dostarcza informacji o cechach odmian oraz ich przydatności
w warunkach glebowo-klimatycznych Polski.
Dodany został przepis umożliwiający zgłaszającemu odmianę zapoznanie się z
przebiegiem oraz wynikami badań OWT lub WGO (wartość gospodarcza odmiany).
Zgłaszający odmianę otrzymuje raport końcowy dotyczący badań OWT. Wyniki badań WGO
ze względu na obszerność badań publikowane są w postaci opisowych list odmian.
Wprowadza się przepis, który umożliwia hodowcy dołączenie do wniosku

o wpis odmiany do krajowego rejestru listy osób fizycznych, które brały udział
w wyhodowaniu albo odkryciu i wyprowadzeniu odmiany, jeżeli wyrażą na to zgodę. Po
zarejestrowaniu odmiany dyrektor Centralnego Ośrodka będzie wydawał tym osobom, na ich
wniosek, zaświadczenie potwierdzające ich udział w procesie hodowli.
W celu zapewnia właściwego zachowywania odmiany został wprowadzony przepis
o przeprowadzaniu kontroli w tym zakresie przez Centralny Ośrodek po wpisie odmiany do
krajowego rejestru. Kontrola ta może być przeprowadzana przy udziale osób niebędących
pracownikami Centralnego Ośrodka.
Zrezygnowano z przepisów mówiących o powoływaniu i działaniu komisji do spraw
rejestracji. Dyrektor Centralnego Ośrodka przy wydawaniu decyzji o wpisie odmiany do
krajowego rejestru oraz skreśleniu odmiany z krajowego rejestru może, a nie musi
uwzględniać opinię komisji do spraw rejestracji. Komisja ta może być powoływana zgodnie
ze statutem Centralnego Ośrodka. Członkom komisji do spraw rejestracji, tak jak


6
w obowiązującej ustawie, za udział w posiedzeniu będzie przysługiwała dieta i zwrot
kosztów przejazdów w wysokości oraz zgodnie z warunkami stosowanymi przy podróżach
służbowych na obszarze kraju pracowników zatrudnionych w państwowej lub samorządowej
jednostce sfery budżetowej, określonymi w przepisach wydanych na podstawie art. 775 § 2
Kodeksu pracy.
Projekt ustawy uwzględnia przepisy, które zostaną wydane na podstawie art. 7
dyrektywy Rady 2008/90/WE z dnia 29 września 2008 r. w sprawie obrotu materiałem
rozmnożeniowym roślin sadowniczych oraz roślinami sadowniczymi przeznaczonymi do
produkcji owoców. Ww. przepis dyrektywy dotyczy rejestracji odmian, w tym określa okres
ważności urzędowej rejestracji odmiany. Dlatego też do 30 lat przedłużono okres wpisu do
krajowego rejestru – w przypadku odmian roślin sadowniczych (obecnie okres ten wynosi
25 lat – w przypadku odmian drzew i 20 lat – w przypadku odmian krzewów i bylin).
Wprowadza się przepis, który umożliwia zachowywanie odmiany niechronionej
wyłącznym prawem do odmiany przez więcej niż jednego zachowującego odmianę. Każdy
zainteresowany zachowaniem określonej odmiany może wystąpić do dyrektora Centralnego
Ośrodka z wnioskiem o wpisanie go w krajowym rejestrze jako zachowującego odmianę. Po
przeprowadzeniu badań OWT dyrektor Centralnego Ośródka wydaje decyzję w sprawie
wpisania zachowującego odmianę do krajowego rejestru jako kolejnego zachowującego daną
odmianę. W przypadku odmian mieszańcowych, kolejny zachowujący odmianę jest
obowiązany przedstawić Centralnemu Ośrodkowi zgodę hodowcy tej odmiany do
zachowywania składników mieszańcowych.
W projekcie ustawy zostało dodane upoważnienie dla ministra właściwego do spraw
rolnictwa do ustalenia listy gatunków roślin warzywnych i sadowniczych, dla których będą
przeprowadzane badania WGO. Obecnie lista ta stanowi załącznik nr 4 do obowiązującej
ustawy. Proponowana zmiana uchroni w przyszłości ustawodawcę od konieczności
dokonywania zmian w ustawie w wyniku zmiany gatunków podlegających badaniom WGO.
Dział II projektu ustawy, który dotyczy rejestracji odmian regionalnych i odmian
amatorskich, implementuje przepisy dyrektywy Komisji 2008/62/WE z dnia 20 czerwca
2008 r. przewidującej pewne odstępstwa w odniesieniu do rejestracji populacji miejscowych
i odmian roślin rolniczych przystosowanych naturalnie do warunków lokalnych
i regionalnych i zagrożonych erozją genetyczną oraz obrót materiałem siewnym
i sadzeniakami ziemniaka tych populacji miejscowych i odmian oraz dyrektywy Komisji
2009/145/WE z dnia 26 listopada 2009 r. przewidującej pewne odstępstwa w odniesieniu do

7