eGospodarka.pl
eGospodarka.pl poleca

eGospodarka.plPrawoAkty prawneProjekty ustawPrzedstawiony przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej projekt ustawy o współdziałaniu w samorządzie terytorialnym na rzecz rozwoju lokalnego i regionalnego oraz o zmianie niektórych ustaw

Przedstawiony przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej projekt ustawy o współdziałaniu w samorządzie terytorialnym na rzecz rozwoju lokalnego i regionalnego oraz o zmianie niektórych ustaw

projekt dotyczy zwiększenia partycypacji społecznej mieszkańców w procesach decyzyjnych toczących się w organach jednostek samorządu terytorialnego

  • Kadencja sejmu: 7
  • Nr druku: 1699
  • Data wpłynięcia: 2013-08-30
  • Uchwalenie: sprawa niezamknięta

1699

33 
 
Jako ostatni nowy element wymienić należy utworzenie rejestru podziałów terytorialnych
państwa (tak zasadniczego, jak i podziałów pomocniczych, w tym podziałów na potrzeby
sądownictwa i Prokuratury) prowadzonego przez ministra właściwego do spraw
administracji publicznej. Prezes Rady Ministrów określa w drodze rozporządzenia zasady
prowadzenia rejestru oraz szczegółowe obowiązki informacyjne właściwych organów.
Nowelizacje innych ustaw (rozdział 6) zawierają – poza zmianami wynikającymi lub
powiązanymi z wcześniej wymienionymi – pięć samodzielnych, istotnych zmian:
1. Ustalenie pozycji prawnej jednostki samorządu terytorialnego w postępowaniach
administracyjnych i sądowoadministracyjnych, w których organem orzekającym w
pierwszej instancji był organ tej jednostki (art. 42 i art. 61 projektu).
W praktyce funkcjonowania samorządu terytorialnego – zwłaszcza na poziomie
samorządu gmin – występują sytuacje, w których wójt jako organ administracji
publicznej staje wobec prowadzenia postępowania administracyjnego dotyczącego
interesu prawnego gminy, której jednocześnie jest organem wykonawczym. Często są
to postępowania dotyczące żywotnych interesów gminy, np. spraw własnościowych
(za przykład może tu służyć przekształcenie prawa użytkowania wieczystego w prawo
własności w przypadku, gdy grunt jest własnością gminy). W takich przypadkach
ukształtowała się linia orzecznicza głosząca, że w sytuacji, gdy wójt jest uprawniony
do wydania decyzji w I instancji, gmina po prostu nie jest stroną (analogicznie w
przypadku starosty i powiatu). Teza ta jest o tyle zaskakująca, że nie ma żadnego
bezpośredniego i wyraźnego oparcia w przepisach prawa – wynika ona jedynie
z
bardzo
daleko
posuniętej
interpretacji
zasad
ogólnych
postępowania
administracyjnego i sądowoadministracyjnego (vide przegląd orzecznictwa w
G.Kubalski, Wójt jako organ orzekający w postępowaniu dotykającym interesu
prawnego gminy, Samorząd Terytorialny z 2008 r., nr 1-2, s.72-85). Obecny stan
prawny prowadzi natomiast do sytuacji, w której w wielu istotnych dla jednostek
samorządu terytorialnego sprawach całkowicie pozbawione są one możliwości obrony
swoich interesów. Sytuacja, w której w imię możliwości szczególnej obrony własnych
praw na etapie postępowania pierwszoinstancyjnego, w trzech kolejnych instancjach
(jednej administracyjnej i dwóch sądowoadministracyjnych) jednostka samorządu
terytorialnego skazana jest na bierne obserwowanie działania strony przeciwnej,
bezwzględnie wymaga zmiany.
Aby przeciwdziałać wystąpieniu takiego skutku proponuje się wprowadzić do
Kodeksu postępowania administracyjnego przepis, który jednoznacznie przesądzi, że
nie ma przeszkód do prowadzenia przez organ jednostki samorządu terytorialnego
postępowania administracyjnego, w którym ta jednostka ma swój interes prawny.
W konsekwencji jednostce tej przysługuje prawo występowania przed organem II
instancji. Naturalną konsekwencją jest możliwość skarżenia zapadłego rozstrzygnięcia
do sądu administracyjnego, jednakże celem uniknięcia jakichkolwiek wątpliwości
 

34 
 
proponuje się wprowadzenie odpowiedniego przepisu do ustawy – Prawo
o postępowaniu przed sądami administracyjnymi.
2. Stworzenie możliwości orzekania przez Trybunał Konstytucyjny o wycofanych
z obrotu prawnego przepisach mających poważne skutki dla finansów publicznych
(art. 55 projektu).
Zgodnie z obowiązującymi obecnie przepisami Trybunał Konstytucyjny orzeka
wyłącznie o hierarchicznej zgodności obowiązujących aktów prawnych. Utrata mocy
obowiązującej zakwestionowanych przez Trybunał Konstytucyjny przepisów
prowadzi do konieczności umorzenia postępowania. Od tej zasady istnieje jeden
wyjątek – gdy wydanie orzeczenia jest konieczne dla ochrony konstytucyjnych
wolności i praw. Takie ukształtowanie przepisów sprawia, że nie zostaje orzeczona
niekonstytucyjność przepisów rodzących poważne skutki dla finansów publicznych,
w szczególności finansów sektora samorządowego – o ile tylko prawodawca w porę
dokona ich nowelizacji. Aby przeciwdziałać takiej sytuacji – szkodliwej z punktu
widzenia jakości polskiego prawa – proponuje się dopuścić możliwość orzekania
przez Trybunał Konstytucyjny w takich sytuacjach.
3. Przywrócenie możliwości przyznawania nagród pracownikom samorządowym
pochodzącym z wyborów (art. 72 pkt 4 projektu).
W obecnym stanie prawnym pracownicy samorządowi zatrudnieni na podstawie
wyboru nie mogą otrzymywać nagrody rocznej. Rozwiązanie takie – może i nośne
z punktu widzenia społecznego odbioru – nie wydaje się sprawiedliwe. Projekt
proponuje zatem przywrócenie możliwości przyznawania nagrody rocznej
w wysokości nieprzekraczającej trzymiesięcznego średniorocznego wynagrodzenia
osoby nagradzanej w roku poprzedzającym rok, w którym nagroda jest przyznawana.
Aby uniknąć sytuacji, w której nagroda ta jest przyznawana w oparciu jedynie
o kryteria polityczne, proponuje się wprowadzić ograniczenie, zgodnie z którym
nagroda może być przyznana jedynie wówczas, gdy osoba nagradzana spełniła
kryteria ustalone przez organ stanowiący z wyprzedzeniem co najmniej rocznym,
a opierające się na jakości i efektywności realizacji zadań. Rozwiązanie to powinno
jednocześnie wzmocnić skłonność do strategicznego zarządzania rozwojem i wymusić
przeprowadzanie regularnej oceny wskaźnikowej osiągniętych wyników.
4. Uregulowanie zagadnień związanych z możliwością przekazania w zarząd miasta dróg
leżących w granicach miasta nie posiadającego praw powiatu (art. 45 projektu).
Możliwość taka istniała co prawda w świetle obowiązujących przepisów, jednakże
musiała się odbywać na podstawie zasad ogólnych. W ustawie precyzuje się,
że przekazanie takie następuje na wniosek burmistrza na podstawie porozumienia.
W przypadku odmowy zawarcia porozumienia przez dotychczasowego zarządcę drogi
spór może zostać skierowany do mediacji, a jeśli nie przyniesie to efektu – do
arbitrażu. Dopuszcza się również przejęcie przez burmistrza (prezydenta miasta)
 

35 
 
zarządzania wszystkimi drogami leżącymi w granicach miasta nie mającego praw
powiatu bez zgody dotychczasowych zarządców – jednakże taka zmiana
następowałaby na ryzyko i koszt przejmującego miasta, tzn. nie byłoby ono
uprawnione do żądania od dotychczasowych zarządów jakichkolwiek środków na
przejęte przez siebie drogi.
5. Wprowadzenie możliwości ogłaszania tekstów jednolitych aktów prawa miejscowego
(art. 59 projektu).
Przewidywane skutki społeczne, gospodarcze, finansowe i prawne
Podstawowym przewidywanym skutkiem społecznym jest zwiększenie szans
rozwojowych poszczególnych wspólnot lokalnych i regionalnych. Włączenie
społeczeństwa w proces decyzyjny w tym zakresie przełoży się na dalszą budowę
społeczeństwa obywatelskiego i lepsze urzeczywistnienie idei samorządności. Podobny
skutek przyniosą zaproponowane w niniejszym projekcie mechanizmy współdziałania.
Ocenia się, że ustawa przyniesie pozytywne skutki gospodarcze. Będą one wynikały
z jednej strony z udoskonalenia funkcjonowania systemu wspierania rozwoju
gospodarczego – prowadzącego do lepszego wykorzystania przysługujących Polsce
środków europejskich, zaś z drugiej strony – ze zwiększonego, dzięki nowym
mechanizmom współpracy i odbudowaniu zasady samodzielności, potencjału
rozwojowego.
Należy przyjąć, że w dłuższej perspektywie czasu skutki finansowe uchwalenia niniejszej
ustawy przyczynią się do uzyskania oszczędności w sektorze finansów publicznych.
Ustawa nie przewiduje żadnych istotnych wydatków z budżetu państwa. Zmniejszenie
dochodów związane przesądzeniem na szczeblu ustawowym zwolnienia z podatku
dochodowego przychodu osób wykonujących czynności związane z pełnieniem
obowiązków społecznych i obywatelskich, uzyskanych z tytułu uczestniczenia w
szkoleniach związanych z pełnieniem tych obowiązków jest w praktyce niewielkie, gdyż
nawiązuje do wcześniej stosowanej przez lata praktyki funkcjonowania administracji
podatkowej. Do końca 2009 r. przyjmowane było bowiem powszechnie, ż e przychód
związany z nieodpłatnym uczestnictwem radnych w szkoleniach nie podlega
opodatkowaniu. Zmiana tej praktyki w 2010 r. przełożyła się na drastyczne zmniejszenie
liczby osób uczestniczących w szkoleniach. Przyjmując, że po zmianie praktyki
administracji skarbowej w skali pojedynczej jednostki samorządu terytorialnego
ze szkoleń corocznie będzie korzystało 5 radnych. W przypadku każdego z nich przychód
zwolniony z podatku na mocy ustawy można oszacować na poziomie 200 zł. Przyjmując
opodatkowanie wg niższej stopy podatkowej (tj. 18%) stwierdzamy, iż skutki można
oszacować na ok. 250 tys. zł w skali całego kraju. Ubytek w dochodach pojedynczej
przeciętnej gminy wyniesie ok. 90 zł (szacunek uwzględnia też fakt, że na terenie tej
gminy mieszka też radny powiatowy korzystający z analogicznego zwolnienia), zaś
przeciętnego powiatu – około 130 zł. Podkreślić należy, że wyliczony powyżej ubytek
 

36 
 
zostanie najprawdopodobniej zrekompensowany z naddatkiem w związku z większą
liczbą prowadzonych szkoleń – przekładającą się na wzrost wysokości podatku od
towarów i usług odprowadzanego przez firmy szkoleniowe.
Ustawa co prawda generuje pewne koszty dla sektora samorządowego, jednakże oczekuje
się, że zostaną one zrekompensowane przez oszczędności uzyskane w wyniku
racjonalizacji wydatków i likwidację barier obecnie utrudniających realizację zadań
publicznych. Precyzyjne wyliczenie skutków finansowych przedłożonej ustawy dla
jednostek samorządu terytorialnego nie jest możliwe. Wynika to przede wszystkim
z pozostawienia znacznej swobody jednostkom samorządu terytorialnego – i to zarówno
w odniesieniu do samego faktu podejmowania pewnych działań, jak i co do kształtu
poszczególnych wprowadzonych obligatoryjnych instytucji prawnych. W przypadku, gdy
dane rozwiązania mają charakter fakultatywny (np. zespoły współpracy terytorialnej), nie
są one uwzględniane w analizie skutków finansowych – w związku z dobrowolnością
poniesienia związanych z nimi kosztów. W przypadku instytucji obligatoryjnych, których
kształt ustalony zostanie przez jednostkę samorządu terytorialnego, możliwy jest jedynie
zgrubny szacunek, gdyż nie można określić precyzyjnie ani częstotliwości działań, ani
kosztów jednostkowych działania. Przyjmuje się zatem, iż:
• dodatkowe koszty (wykraczające poza obowiązujący obecnie standard) związane
z realizacją konsultacji publicznych pojawią się w 5% gmin i powiatów oraz w
każdym z województw, zaś szacowany wzrost kosztów w skali roku wyniesie 5 tys. zł
w gminie, 10 tys. zł w powiecie i 20 tys. zł w województwie;
• wysłuchanie obywatelskie będzie generowało istotniejsze koszty jedynie wówczas,
gdy będzie się ono odbywało na odrębnym posiedzeniu organu stanowiącego, czy jego
komisji. Przyjmując, że w 2010 r. bieżące koszty funkcjonowania organów
stanowiących wszystkich poziomów jednostek samorządu terytorialnego wyniosły
481,4 mln złotych, z czego 415 mln przypadło na diety radnych, to w przykładowej
gminie przeciętnej wielkości (gmina miejsko-wiejska licząca ok. 12 tys.
mieszkańców) dodatkowe koszty związane z zapisami rozdziału można oszacować na
2,5 tys. złotych, a w przykładowym – zbliżonym wielkością do przeciętnego -
powiecie (ok. 70 tys. mieszkańców) na 9 tys. zł;
• obywatelska inicjatywa uchwałodawcza pociąga za sobą jedynie koszty
ogólnoorganizacyjne (zakłada się, ż e będzie ona rozpatrywana jako jeden z punktów
porządku obrad sesji). Wzrost kosztów z tym związanych szacowany jest na ok. 2%
nieosobowych kosztów funkcjonowania rady, co oznacza kwotę ok. 400 zł w
przeciętnej gminie i ok. 1200 zł w przeciętnym powiecie.
Oczekuje się, że koszty funkcjonowania instytucji wzmacniających udział mieszkańców
w podejmowaniu decyzji przez organy samorządu terytorialnego zostaną z naddatkiem
zrekompensowane przez oszczędności na etapie realizacji decyzji podjętych z szeroką
partycypacją mieszkańców.
 

37 
 
Koszty finansowe pociągną za sobą niektóre rozwiązania wzmacniające współpracę
pomiędzy poszczególnymi poziomami samorządu terytorialnego.
Przybliżony roczny koszt funkcjonowania konwentu delegatów samorządu lokalnego w
województwie wyniosą po ok. 18 tys. zł rocznie na województwo i ok. 1200 zł na powiat.
Na kwotę tą składają się drobne koszty organizacji obsługi administracyjnej spotkań oraz
oddelegowanie pracownika do obsługi administracyjnej w wymiarze 1/3 etatu
(w większości powiatów prawdopodobnie nie będzie ono konieczne).
Zwiększone koszty powiatów zostaną – począwszy od kolejnej kadencji władz jednostek
samorządu terytorialnego – z naddatkiem pokryte oszczędnościami wynikającymi ze
zmiany charakteru organu wykonawczego w powiatach – z kolegialnego na
jednoosobowy. Zakres tych oszczędności można oszacować na przynajmniej 120 tys.
złotych rocznie w przeciętnym powiecie (na kwotę tą składają się diety lub
wynagrodzenia członków zarządu oraz koszty ich obsługi administracyjnej).
Pewne koszty pociągnie za sobą obowiązek podawania w BIP wyników głosowań
imiennych, w gminach, które dotychczas nie publikowały takich informacji. W przypadku
pojedynczej, przeciętnej wielkości jednostki samorządu lokalnego koszt ten nie
przekroczy kwoty 2000 zł rocznie, a w przeważającej większości wypadków będzie od
niego znacznie mniejszy.
Ostatecznie można oszacować, że skala kosztów związanych z przedłożonym projektem
ustawy wynosi:
• w przypadku budżetu państwa 0,00008% rocznych wydatków budżetowych;
• w przypadku przeciętnej gminy – 10 tysięcy złotych, w przypadku przeciętnego
powiatu – 38 tysięcy złotych, a w przypadku województwa – 40 tysięcy złotych.
Łącznie w skali kraju kwoty te stanowią ok. 0,01% wydatków jednostek samorządu
terytorialnego.
Dodatnie efekty finansowe – wskazane wyżej – przekraczają przytoczone koszty.
Podstawowym skutkiem prawnym uchwalenia proponowanej ustawy będzie jednoznaczne
rozstrzygnięcie licznych wątpliwości prawnych, jakie narosły w praktyce funkcjonowania
jednostek samorządu terytorialnego. Szczegółowy zakres owych zmian został omówiony
w poprzedniej sekcji uzasadnienia.

Wskazanie źródeł finansowania
Konstrukcja ustawy zakłada, że nie wymaga ona wskazania dodatkowych źródeł
finansowania. Wynika to zarówno z fakultatywnej i pozostawionej do ukształtowania
przez
zainteresowane
jednostki
samorządu
terytorialnego
istoty
większości
wprowadzanych instytucji, znikomości kosztów wynikających z obligatoryjnych
rozwiązań, a wreszcie ze wskazanych powyżej oszczędności.
 

strony : 1 ... 10 ... 20 ... 29 . [ 30 ] . 31

Dokumenty związane z tym projektem:



Eksperci egospodarka.pl

1 1 1

Akty prawne

Rok NR Pozycja

Najnowsze akty prawne

Dziennik Ustaw z 2017 r. pozycja:
1900, 1899, 1898, 1897, 1896, 1895, 1894, 1893, 1892

Monitor Polski z 2017 r. pozycja:
938, 937, 936, 935, 934, 933, 932, 931, 930

Wzory dokumentów

Bezpłatne wzory dokumentów i formularzy.
Wyszukaj i pobierz za darmo: