Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o ochronie zdrowia zwierząt oraz zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt oraz zmianie niektórych innych ustaw

5
produkty, były natychmiast przemieszczane w nieznane miejsce; w takim
przypadku działania organów Inspekcji Weterynaryjnej mające na celu
przeciwdziałanie poddaniu takich zwierząt ubojowi oraz wykorzystaniu
pochodzących od nich produktów do wytworzenia żywności były bardzo
utrudnione i często kończyły się niepowodzeniem; produkty pozyskane
z takich zwierząt często trafiały do spożycia przez ludzi, powodując
zagrożenie dla zdrowia publicznego; w przypadku potwierdzenia podejrzenia,
że w żywieniu zwierząt gospodarskich były stosowane niedozwolone produkty
uboczne pochodzenia zwierzęcego lub produkty pochodne, powiatowy lekarz
weterynarii nakaże, w drodze decyzji, zabicie takich zwierząt w rzeźni;
wymienionym decyzjom o zakazie przemieszczania zwierząt oraz o zabiciu
zwierząt w rzeźni będzie obowiązkowo nadawana klauzula natychmiastowej
wykonalności; nadawanie klauzul natychmiastowej wykonalności jest
konieczne, aby osiągnąć cel projektowanej regulacji, to jest powstrzymanie
przemieszczania zwierząt i wykorzystywania pochodzących od nich
produktów do wytworzenia żywności, w przypadkach gdy powzięto lub
potwierdzono podejrzenie, że w żywieniu tych zwierząt były stosowane
niedozwolone produkty uboczne pochodzenia zwierzęcego lub produkty
pochodne; niezastosowanie się do wyżej wymienionych decyzji powiatowego
lekarza weterynarii będzie podlegało dotkliwej sankcji finansowej
wymierzanej w postaci kary administracyjnej (art. 85a ust. 1 pkt 5 lit. a i ust. 2
pkt 1),
f) wprowadza się regulację (w art. 26f), zgodnie z którą powiatowy lekarz
weterynarii zakazuje, w drodze decyzji, posiadaczowi produktów ubocznych
pochodzenia
zwierzęcego,
produktów
pochodnych
lub
produktów
zawierających produkty uboczne pochodzenia zwierzęcego lub produkty
pochodne lub wytworzonych z produktów ubocznych pochodzenia
zwierzęcego lub z produktów pochodnych przemieszczania, zbywania lub
udostępniania takich produktów, jeżeli nie uzyskał on zatwierdzenia albo
warunkowego zatwierdzenia, o których mowa w art. 6 ust. 2 pkt 2, lub nie
dokonał rejestracji, o której mowa w art. 6 ust. 2 pkt 1; wymieniona regulacja
dotyczy podmiotów, które prowadzą działalność nielegalnie, bez uzyskania
wymaganego prawem zatwierdzenia, warunkowego zatwierdzenia albo
6
rejestracji; podmioty te nie podlegają nadzorowi organów Inspekcji
Weterynaryjnej, a w swojej działalności często wykorzystują produkty
niewiadomego pochodzenia, które powinny podlegać unieszkodliwieniu;
celem projektowanej regulacji jest zatrzymanie takich produktów w miejscu,
w którym powiatowy lekarz weterynarii stwierdził ich obecność, w celu
dokonania koniecznych ustaleń oraz podjęcia dalszych decyzji dotyczących
takich produktów, mających na celu ochronę zdrowia publicznego i zdrowia
zwierząt; dotychczas często zdarzało się, że po stwierdzeniu obecności takich
produktów przez organ Inspekcji Weterynaryjnej były one natychmiast
przemieszczane w nieznane miejsce, co uniemożliwiało wymienionemu
organowi podjęcie dalszych czynności urzędowych dotyczących takich
produktów; z uwagi na fakt, że podmiot prowadzi działalność nielegalnie oraz
ze względu na stwarzane przez takie produkty zagrożenie dla zdrowia
publicznego i zdrowia zwierząt, wymienione produkty nie powinny być
w jakikolwiek sposób zbywane ani udostępniane innym osobom; wyżej
wymienionej
decyzji
będzie
obowiązkowo
nadawana
klauzula
natychmiastowej
wykonalności;
nadawanie
klauzuli
natychmiastowej
wykonalności jest konieczne w celu osiągnięcia celu projektowanej regulacji,
to jest powstrzymania przemieszczania produktów ubocznych pochodzenia
zwierzęcego lub produktów pochodnych niewiadomego pochodzenia, które
powinny podlegać unieszkodliwieniu; niezastosowanie się do decyzji
powiatowego lekarza weterynarii będzie podlegało dotkliwej sankcji
finansowej wymierzanej w postaci kary administracyjnej (art. 85a ust. 1 pkt 5
lit. a i ust. 2 pkt 1),
g) wprowadza się regulację, zgodnie z którą próbki, o których mowa
w załączniku XI w rozdziale I w sekcji 2 w lit. d rozporządzenia nr 142/2011,
są pobierane i badane na koszt podmiotu prowadzącego działalność
nadzorowaną w zakresie produktów ubocznych pochodzenia zwierzęcego lub
produktów pochodnych; regulacja ta ma na celu uniknięcie ewentualnych
wątpliwości co do podmiotu obowiązanego do wniesienia takich opłat
(art. 26g),
5) znosi się przepisy penalizujące jako występki lub wykroczenia czyny stanowiące
naruszenie
przepisów
dotyczących
produktów
ubocznych
pochodzenia
7
zwierzęcego oraz produktów pochodnych, a jednocześnie – w dodawanym
rozdziale 10a – wprowadza się kary administracyjne za naruszenia przepisów
dotyczących tych produktów; zgodnie z projektowaną regulacją za takie naruszenia
powiatowy lekarz weterynarii albo graniczny lekarz weterynarii będą mogli
nakładać, w drodze decyzji administracyjnej, kary pieniężne w wysokości do
trzydziestokrotności przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego w gospodarce
narodowej za rok poprzedzający, ogłaszanego przez Prezesa Głównego Urzędu
Statystycznego. Przewiduje się, że konkretna wysokość kar pieniężnych za
poszczególne naruszenia zostanie określona w rozporządzeniu ministra właściwego
do spraw rolnictwa, a będzie ona zróżnicowana w zależności od stopnia zagrożenia
dla bezpieczeństwa zdrowia publicznego i zdrowia zwierząt stwarzanego przez
dane naruszenie oraz rozmiaru korzyści majątkowych, które podmiot dokonujący
naruszenia osiągnął lub mógł osiągnąć; zmiana ta ma na celu realizację obowiązku
nałożonego na państwa członkowskie w art. 53 rozporządzenia nr 1069/2009,
tj. obowiązku zapewnienia, aby sankcje za naruszenie przepisów tego
rozporządzenia były skuteczne, proporcjonalne i odstraszające. Uwzględnia ona
także zastrzeżenia Komisji Europejskiej sformułowane w raporcie z audytu FVO
nr 2011–8945 w zakresie gąbczastej encefalopatii bydła (BSE), przeprowadzonego
w dniach 6–17 czerwca 2011 r., oraz zarzuty Komisji Europejskiej skierowane do
strony polskiej w piśmie z dnia 3 sierpnia 2011 r. (nr sanco.ddg2.E.5/FM/dd
D(2011)856884). Komisja Europejska w wymienionych dokumentach zwróciła
uwagę na niedostatecznie odstraszający charakter sankcji stosowanych w razie
naruszenia zakazów dotyczących karmienia zwierząt paszą zawierającą
przetworzone białka zwierzęce; zakłada się, że odpowiedzialność administracyjna,
którą cechuje automatyzm stosowania sankcji za obiektywny fakt naruszenia
prawa, będzie bardziej skutecznym, proporcjonalnym i odstraszającym środkiem
reakcji na naruszenia przepisów dotyczących produktów ubocznych pochodzenia
zwierzęcego oraz produktów pochodnych, w porównaniu z aktualnie stosowaną
odpowiedzialnością karną; za najważniejsze uznać należy znaczące zwiększenie
odpowiedzialności pieniężnej za takie naruszenia, w porównaniu z obecną
regulacją; zakłada się, że zmniejszy to ekonomiczną motywację celowego ich
dokonywania; należy mieć także na uwadze, że w obecnym stanie prawnym
postępowania karne w sprawach przestępstw lub wykroczeń polegających na
8
naruszeniu
przepisów
dotyczących
produktów
ubocznych
pochodzenia
zwierzęcego oraz produktów pochodnych często kończą się wymierzeniem
łagodnej sankcji karnej lub odstąpieniem od jej wymierzenia z uwagi na
stwierdzenie przez organy ścigania znikomej szkodliwości społecznej czynu;
dotychczasowe przepisy karne nie spełniają zatem zakładanej funkcji
prewencyjnej; dotyczy to w szczególności art. 77 pkt 6 ustawy z dnia 11 marca
2004 r. o ochronie zdrowia zwierząt oraz zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt,
w którym określono przestępstwo polegające na naruszeniu zakazu karmienia
zwierząt gospodarskich mączkami mięsno-kostnymi; jednocześnie rozstrzygnięto,
że w zakresie nieuregulowanym w ustawie do kar pieniężnych będą odpowiednio
stosowane przepisy działu III ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja
podatkowa (Dz. U. z 2012 r. poz. 749, z późn. zm.); rozwiązanie to przyjęto w celu
uproszczenia i racjonalizacji zadań organów egzekucyjnych, przez zapewnienie
większej jednolitości regulacji prawnych dotyczących dochodzenia należności
publicznoprawnych przez te organy, w tym w szczególności terminów
przedawnienia należności; zakłada się, że takie rozwiązanie przyczyni się do
ograniczenia wątpliwości prawnych odnośnie do stosowania przepisów
w wymienionym zakresie oraz zapewni sprawne działanie systemu analizy
przedawnień zarówno w przypadku wierzyciela występującego o egzekucję
należności pieniężnych, jak i naczelnika urzędu skarbowego jako organu
egzekucyjnego.
Ponadto wprowadza się zmiany w odnośniku nr 1 pkt 1 i 2, w art. 43a, art. 48a, art. 52c
ust. 2, art. 57 i załączniku nr 1 wyżej wymienionej ustawy oraz uchyla się pkt 38
w załączniku nr 2 do tej ustawy.
Zmiany wprowadzane w odnośniku nr 1 pkt 1 do ustawy mają charakter porządkowy.
Wynikają one z faktu zastąpienia dyrektywy Rady 90/426/EWG z dnia
26 czerwca 1990 r. w sprawie warunków zdrowotnych zwierząt, regulujących
przemieszczanie i przywóz zwierząt z rodziny koniowatych z państw trzecich
(Dz. Urz. WE L 224 z 18.08.1990, str. 42, z późn. zm.; Dz. Urz. UE Polskie wydanie
specjalne, rozdz. 3, t. 10, str. 152, z późn. zm.) przez dyrektywę Rady 2009/156/WE
z dnia 30 listopada 2009 r. w sprawie warunków zdrowotnych zwierząt, regulujących
przemieszczanie i przywóz zwierząt z rodziny koniowatych z państw trzecich
(Dz. Urz. UE L 192 z 23.07.2010, str. 1) oraz zastąpienia dyrektywy Rady 90/539/EWG
9
z dnia 15 października 1990 r. w sprawie warunków zdrowotnych zwierząt,
regulujących handel wewnątrzwspólnotowy i przywóz z państw trzecich drobiu i jaj
wylęgowych (Dz. Urz. UE L 303 z 31.10.1990, str. 6, z późn. zm.; Dz. Urz. UE Polskie
wydanie specjalne, rozdz. 3, t. 11, str. 3, z późn. zm.) przez dyrektywę Rady
2009/158/WE z dnia 30 listopada 2009 r. w sprawie warunków zdrowotnych zwierząt,
regulujących handel wewnątrzwspólnotowy i przywóz z państw trzecich drobiu i jaj
wylęgowych (Dz. Urz. UE L 343 z 22.12.2009, str. 74). W dyrektywach 2009/156/WE
i 2009/158/WE nie wprowadza się żadnych zmian merytorycznych, a jedynie ujednolica
się (porządkuje) regulacje dotychczas zawarte w dyrektywach 90/426/EWG
i 90/539/EWG, które zostały już w pełni wdrożone do polskiego systemu prawa. Zabieg
ten był konieczny w odniesieniu do wymienionych dyrektyw 90/426/EWG
i 90/539/EWG, gdyż ze względu na liczne nowelizacje tych aktów prawnych należało
usystematyzować układ postanowień w nich zawartych (tzw. „codification”).
Z uwagi na fakt, że regulacja dotychczas zawarta w art. 43a ustawy z dnia
11 marca 2004 r. o ochronie zdrowia zwierząt oraz zwalczaniu chorób zakaźnych
zwierząt nie zapewniała osiągnięcia celów określonych w art. 65 dyrektywy
2003/85/WE z dnia 29 września 2003 r. w sprawie wspólnotowych środków zwalczania
pryszczycy, uchylającej dyrektywę 85/511/EWG i decyzje 89/531/EWG i 91/655/EWG
oraz zmieniającej dyrektywę 92/46/EWG w zakresie dotyczącym sprawowania nadzoru
nad przeprowadzaniem lub wykonywaniem w zatwierdzonych pomieszczeniach,
obiektach lub laboratoriach badań lub innych czynności z żywym czynnikiem
zakaźnym,
jego
materiałem
genetycznym,
antygenami
lub
szczepionkami
wytwarzanymi z takich antygenów, w artykule tym doprecyzowano zasady
sprawowania przez Głównego Lekarza Weterynarii nadzoru nad pomieszczeniami,
obiektami lub laboratoriami, w których takie badania lub czynności są przeprowadzane
lub wykonywane. Zmianę w tym zakresie wprowadza się, uwzględniając wnioski
z kontroli przeprowadzonej przez inspektorów Biura ds. Żywności i Weterynarii (FVO),
w dniach 5 i 6 maja 2011 r. W projektowanym art. 43a ust. 2 doprecyzowuje się
wymagania, jakie muszą spełniać pomieszczenie, obiekt lub laboratorium
przeprowadzające badania lub inne czynności z żywym czynnikiem zakaźnym.
Wprowadza się również obowiązek przeprowadzenia przez Głównego Lekarza
Weterynarii kontroli w takim pomieszczeniu, obiekcie lub laboratorium przed jego
zatwierdzeniem. Przyznaje się także temu lekarzowi uprawnienie do wydawania decyzji