Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku akcyzowym

UZASADNIENIE
Niniejsza nowelizacja ustawy z dnia 6 grudnia 2008 r. o podatku akcyzowym, zwanej
dalej ustawą, związana jest z upływem, wynikającego z art. 15 ust. 1 lit. g dyrektywy
Rady 2003/96/WE w sprawie restrukturyzacji wspólnotowych przepisów ramowych
dotyczących opodatkowania produktów energetycznych i energii elektrycznej, okresu
przejściowego na opodatkowanie akcyzą gazu ziemnego przeznaczonego do celów
opałowych. Z dniem 31 października 2013 r. przestanie obowiązywać zwolnienie od
akcyzy gazu ziemnego przeznaczonego do celów opałowych, uregulowane w art. 163
ust. 2–4 ustawy i do tego dnia powinna nastąpić pełna implementacja przepisów
unijnych w zakresie opodatkowania akcyzą gazu ziemnego przeznaczonego do celów
opałowych wynikających z dyrektywy Rady 2003/96/WE w sprawie restrukturyzacji
wspólnotowych przepisów ramowych dotyczących opodatkowania produktów
energetycznych i energii elektrycznej.
Art. 1 pkt 1 lit. a – wprowadzono do słowniczka definicję wyrobów gazowych, którymi
są wyroby energetyczne o kodzie CN 2705 00 00, 2711 11 00, 2711 21 00, 2711 29 00
i pozostałe paliwa opałowe, o których mowa w art. 89 ust. 1 pkt 15 lit. b (np. 2901),
z wyłączeniem wyrobów energetycznych o kodzie CN 2901 10 00, które muszą być,
zgodnie z dyrektywą energetyczną, produkowane w składzie podatkowym. Wyroby te
stanowią wyroby energetyczne podlegające opodatkowaniu na ogólnych zasadach.
Krótka charakterystyka ww. wyrobów:
a) wyroby o kodzie CN 2711 11 00 – gaz ziemny w stanie skroplonym,
b) wyroby o kodzie CN 2711 21 00 – gaz ziemny w stanie gazowym,
c) wyroby o kodzie CN 2711 29 00 – pozostałe węglowodory w stanie gazowym
– w wyrobach tych (gaz ziemny) mieszczą się takie gazy, jak np. metan, propan, etan
i etylen o czystości poniżej 95% (etan i etylen o czystości od 95% jest klasyfikowany do
pozycji 2901), propen o czystości poniżej 90% (propen o czystości od 95% jest
klasyfikowany do pozycji 2901),
d) w przepisie art. 89 ust. 1 pkt 15 lit. b, mieszczą się wyroby o kodzie CN 2705 00 00
oraz o kodzie CN 2901.
Wyroby o kodzie CN 2705 00 00 zostały wprost, przez wskazanie tego kodu,
wymienione w definicji wyrobów gazowych i obejmują one takie gazy, jak np. gaz
koksowniczy, ekspansyjny, resztkowy, wielkopiecowy itp.
W art. 89 ust. 1 pkt 15 lit. b pozostają zatem wyroby o kodzie CN 2901. Są to
węglowodory alifatyczne charakteryzujące się tym, że są związkami zawierającymi
jedynie węgiel i wodór. Węglowodory alifatyczne dzielą się na nasycone i nienasycone.
Węglowodory alifatyczne nasycone (CN 2901 10 00) występują powszechnie
w przyrodzie i są głównymi składnikami ropy naftowej. Obejmują one czyste związki
takie jak etan – zawierający dwa atomy węgla, butan – zawierający cztery atomy węgla,
pentan zawierający pięć atomów węgla i związki o większej, nawet do kilkudziesięciu,
ilości atomów węgla. Nie zalicza się do nich metanu – z jednym atomem węgla oraz
propanu – z trzema atomami węgla, gdyż są zaliczane do gazu ziemnego CN 2711,
nawet jeżeli są substancjami czystymi. Węglowodory alifatyczne nasycone mają
większą niż gaz ziemny wartość opałową. Etan i butan są gazami, związki o ilości
węgla od pięciu do piętnastu są cieczami, a pozostałe są na ogół ciałami stałymi. Ich
produkcja jest kosztowna i zgodnie z przepisami dyrektywy ma się ona odbywać
w składzie podatkowym. Dlatego należy je wyłączyć z definicji wyrobów gazowych
i jako wyroby energetyczne powinny być opodatkowane na ogólnych zasadach.
Węglowodory alifatyczne nienasycone, są to związki, które zawierają o dwa, cztery,
sześć itd. atomów wodoru mniej niż węglowodory alifatyczne o tej samej ilości atomów
węgla. Związki o ilości węgla do czterech atomów są gazami, związki o ilości węgla od
pięciu do piętnastu są cieczami, a pozostałe są na ogół ciałami stałymi. Węglowodory
alifatyczne nienasycone występują w produktach otrzymywanych w wyniku rozkładu
termicznego wielu substancji organicznych, jak gaz węglowy, produkty krakowania
olejów ropy naftowej. Do tych wyrobów należy też acetylen. Dyrektywa energetyczna
nie wymaga, aby produkcja węglowodorów alifatycznych nienasyconych odbywała się
w składzie podatkowym, dlatego proponuje się objęcie ich definicją wyrobów
gazowych i regulacją proponowanej nowelizacji.
Art. 1 pkt 1 lit. b – wprowadzono do słowniczka, na potrzeby opodatkowania gazu
ziemnego, pojęcie finalnego nabywcy gazowego, którym jest podmiot nabywający na
terytorium kraju, importujący lub nabywający wewnątrzwspólnotowo wyroby gazowe
lub posiadający uzyskane w inny sposób niż w drodze nabycia wyroby gazowe
i niebędący pośredniczącym podmiotem gazowym.
Art. 1 pkt 1 lit. c – wprowadzono do słowniczka definicję pośredniczącego podmiotu
gazowego, którym jest podmiot mający siedzibę lub miejsce zamieszkania na
terytorium kraju lub posiadający koncesję na obrót gazem ziemnym na terytorium kraju,

2
dokonujący
sprzedaży,
dostawy
wewnątrzwspólnotowej,
nabycia
wewnątrzwspólnotowego, importu lub eksportu wyrobów gazowych lub używający
wyroby gazowe do celów objętych zwolnieniem od akcyzy i do celów nieobjętych
zwolnieniem od akcyzy lub do celów objętych zerową stawką akcyzy.
Zgodnie z obowiązującymi przepisami w zakresie prawa energetycznego podmioty,
które mają siedzibę lub miejsce zamieszkania na terytorium państwa członkowskiego
Unii Europejskiej, Konfederacji Szwajcarskiej lub państwa członkowskiego
Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) – strony umowy
o Europejskim Obszarze Gospodarczym, mogą uzyskać w Polsce koncesję na obrót
gazem ziemnym. Tego rodzaju podmioty nabywają wyroby gazowe w celu ich dalszej
odsprzedaży na rynku polskim. W oparciu o zaproponowaną regulację podmioty
zagraniczne będą mogły uzyskać status pośredniczącego podmiotu gazowego i tym
samym nabywać wyroby gazowe bez konieczności płacenia akcyzy.
Ponadto włączono do definicji pośredniczącego podmiotu gazowego spółkę prowadzącą
giełdę towarową, towarowy dom maklerski i dom maklerski, giełdową izbę
rozrachunkową, Krajowy Depozyt Papierów Wartościowych S.A. lub spółkę, której
Krajowy Depozyt przekazał wykonywanie czynności z zakresu zadań, o których mowa
w art. 48 ust. 2 ustawy o obrocie instrumentami finansowymi oraz spółkę prowadzącą
jednocześnie izbę rozliczeniową i izbę rozrachunkową.
Aby zostać pośredniczącym podmiotem gazowym, dany podmiot będzie musiał
pisemnie powiadomić właściwego naczelnika urzędu celnego o tej działalności oraz
uzyskać pisemne potwierdzenie przyjęcia tego powiadomienia.
Art. 1 pkt 2 – zmiana przepisu polega na dodaniu odwołania do art. 9c i jest
konsekwencją wprowadzenia regulacji zawartej w przedmiotowym przepisie. Patrz
uzasadnienie do art. 1 pkt 3.
Art. 1 pkt 3 – określono przedmiot opodatkowania akcyzą w przypadku wyrobów
gazowych. Specyfika obrotu gospodarczego ww. wyrobami wymaga odrębnej,
szczególnej regulacji przedmiotu opodatkowania. Jest nim mianowicie nabycie
wewnątrzwspólnotowe wyrobów gazowych przez finalnego nabywcę gazowego,
sprzedaż wyrobów gazowych finalnemu nabywcy gazowemu, użycie tych wyrobów
przez pośredniczący podmiot gazowy, czy też import tych wyrobów przez finalnego
nabywcę gazowego.

3
Przedmiotem opodatkowania akcyzą objęto również użycie wyrobów gazowych przez
finalnego nabywcę gazowego:
– uzyskanych w inny sposób niż w drodze nabycia,
– jeżeli nie została od nich zapłacona akcyza w należnej wysokości i nie można ustalić
sprzedawcy tych wyrobów finalnemu nabywcy gazowemu,
– nabytych w ramach zwolnienia, o którym mowa w art. 31b ust. 1–4, do innych celów
niż zwolnione, co ma również miejsce w przypadku naruszenia warunków zwolnienia,
o których mowa w art. 31b ust. 5, a także dokonanie sprzedaży, eksportu lub dostawy
wewnątrzwspólnotowej wyrobów gazowych przez finalnego nabywcę gazowego,
zamiast użycia ich do celów, o których mowa w art. 31b ust. 1–4.
Art. 9c ust. 2 wymienia czynności traktowane na równi ze sprzedażą związane
z przeniesieniem własności wyrobów gazowych.
W art. 9c ust. 3 uregulowano zasadę jednokrotnego opodatkowania wyrobów
gazowych. Jeżeli zatem kwota akcyzy zostanie z tytułu dokonania określonej czynności
podlegającej opodatkowaniu określona lub zadeklarowana w należnej wysokości, nie
powstanie obowiązek podatkowy z tytułu dokonania dalszej czynności podlegającej
opodatkowaniu.
Jednocześnie w art. 9b ust. 4 i 5 nałożono na sprzedawcę wyrobów gazowych
obowiązek ustalenia, komu sprzedaje wyroby gazowe – czy pośredniczącemu
podmiotowi gazowemu, czy finalnemu nabywcy gazowemu. W tym celu sprzedawcy
wyrobów gazowych przyznano uprawnienie do żądania od nabywcy przedstawienia
dokumentu potwierdzającego uzyskanie przed niego statusu pośredniczącego podmiotu
gazowego, a w razie odmowy jego przedstawienia, uprawnienie do odmowy sprzedaży
wyrobów gazowych po cenie nieuwzględniającej akcyzy.
Art. 1 pkt 4 – przepis ten określa moment powstania obowiązku podatkowego
w przypadku wyrobów gazowych. Zatem obowiązek podatkowy w przypadku
ww. wyrobów powstawał będzie z dniem:
1) nabycia wewnątrzwspólnotowego tych wyrobów przez nabywcę finalnego;
2) wydania wyrobów gazowych nabywcy finalnemu na terytorium kraju, jednakże musi
być związany z wystawieniem blankietu lub faktury, dokumentujących ilość wyrobów
podlegających wydaniu;
3) powstania długu celnego, w przypadku importu tych wyrobów przez nabywcę
finalnego;

4
4) użycia wyrobów gazowych przez pośredniczący podmiot gazowy lub
5) użycia przez finalnego nabywcę gazowego wyrobów gazowych – w przypadku,
o którym mowa w art. 9c ust. 1 pkt 5.
Art. 1 pkt 5 lit. a i b – zmiana polega na rozszerzeniu katalogu podmiotów będących
podatnikami akcyzy o:
– podmiot, będący pośredniczącym podmiotem gazowym używającym wyroby gazowe,
– podmiot, będący finalnym nabywcą gazowym – w przypadku, o którym mowa
w art. 9c ust. 1 pkt 5.
Ponadto ustanowiono podatnikiem akcyzy podmiot reprezentujący wyznaczony przez
podmiot zagraniczny, w przypadku nabycia wewnątrzwspólnotowego wyrobów
gazowych przez finalnego nabywcę gazowego, od podmiotu zagranicznego
niemającego siedziby, miejsca zamieszkania lub stałego miejsca prowadzenia
działalności na terytorium kraju. Podmiot zagraniczny, sprzedając ww. wyroby
bezpośrednio finalnemu nabywcy gazowemu, będzie zobowiązany do wyznaczenia
reprezentującego go przed organami podatkowymi podmiotu mającego siedzibę na
terytorium kraju, a ten z kolei będzie zobowiązany do powiadomienia o tym fakcie
właściwego naczelnika urzędu celnego. Dla uniknięcia sytuacji, w której, jeżeli nie
zostanie wyznaczony podmiot reprezentujący, nie będzie podatnika akcyzy
w przypadku nabycia wewnątrzwspólnotowego ww. wyrobów przez finalnego nabywcę
gazowego, określono, iż podatnikiem będzie wówczas finalny nabywca gazowy, który
dokonał nabycia wewnątrzwspólnotowego wyrobów gazowych.
Finalny nabywca gazowy będzie również podatnikiem, w przypadku gdy właściwy
naczelnik urzędu celnego odmówi przyjęcia zgłoszenia rejestracyjnego podmiotu
reprezentującego oraz w sytuacji, gdy nie wywiąże się z obowiązku przesłania
w terminie kopii faktury otrzymanej od podmiotu zagranicznego, podmiotowi
reprezentującemu, w terminie 14 dni od dnia jej otrzymania.
Art. 1 pkt 6 – nowelizacja przepisu związana jest z faktem nałożenia na pośredniczący
podmiot gazowy, tak jak na pośredniczący podmiot węglowy i pośredniczący podmiot
tytoniowy, obowiązku pisemnego powiadomienia właściwego naczelnika urzędu
o zamiarze prowadzenia działalności gospodarczej jako pośredniczący podmiot gazowy.
Przepis precyzuje też, co powinno zawierać powiadomienie. Przepis jednoznacznie
wskazuje, że zarówno pośredniczący podmiot węglowy, pośredniczący podmiot
tytoniowy, jak i pośredniczący podmiot gazowy, prowadząc działalność gospodarczą

5