Rządowy projekt ustawy o ułatwieniu dostępu do wykonywania niektórych zawodów regulowanych

183
Portugalia – świadectwa zawodowe są wymagane dla krupierów i osób prowadzących turniej
pokera.
4.9.
Deregulacja dostępu do zawodu rzeczoznawcy samochodowego
Rzeczoznawcą samochodowym, zgodnie z ustawą z dnia 20 czerwca 1997 r. – Prawo
o ruchu drogowym – art. 79a, jest osoba, która:
• posiada wyższe wykształcenie,
• posiada 5-letnią praktykę zawodową w dziedzinie związanej z motoryzacją,
• posiada prawo jazdy kategorii A, B oraz C1 lub C,
• nie była karana wyrokiem sądu za przestępstwo umyślne,
• posiada certyfikat w zakresie rzeczoznawstwa samochodowego wydany przez
jednostkę akredytowaną w polskim systemie akredytacji,
• została wpisana na listę rzeczoznawców samochodowych.
Minister właściwy do spraw transportu wpisuje na listę rzeczoznawców samochodowych
osobę, która spełnia wymagania określone w ust. 1 pkt 2–6, i potwierdza wpis, wydając
zaświadczenie.
Tabela 52. Aktualne wymogi i proponowane zmiany w zakresie dostępu do zawodu rzeczoznawcy
samochodowego
Aktualne wymogi:
Proponowane zmiany:
wykształcenie wyższe
wykształcenie średnie
5-letnia praktyka w dziedzinie związanej z motoryzacją,
2-letnia praktyka* w dziedzinie
związanej z motoryzacją,

Zniesienie wymogu odbycia
obowiązkowej praktyki w przypadku
osób , które ukończyły studia wyższe
pierwszego stopnia na kierunku
studiów technicznych w specjalności
samochodowej, lub osób, które
ukończyły studia wyższe drugiego
stopnia lub jednolite studia
magisterskie na kierunku w obszarze
nauk technicznych o specjalności
samochodowej

83 Minister właściwy do spraw transportu, prowadzący listę rzeczoznawców samochodowych, nie przeprowadza
egzaminów sprawdzających kwalifikacje osób ubiegających się o wpis na omawianą listę. Kwalifikacje te są
sprawdzane przez jednostkę akredytowaną w polskim systemie akredytacji w procesie uzyskiwania przez
wnioskującego certyfikatu w zakresie rzeczoznawstwa samochodowego. Certyfikaty wydawane przez jednostki
akredytowane w polskim systemie akredytacji posiadają określony termin ważności. Po upływie tego okresu w celu
aktualizacji uprawnień osoba zainteresowana przechodzi ponownie proces certyfikacji.

184
prawo jazdy kategorii A, B oraz C1 lub C,
bez zmian
posiadanie certyfikatu w zakresie rzeczoznawstwa
bez zmian
samochodowego wydanego przez jednostkę
akredytowaną w polskim systemie akredytacji,

niekaralność wyrokiem sądu za przestępstwo umyślne
bez zmian

wpis na listę
rzeczoznawców samochodowych
bez zmian
prowadzoną przez ministra właściwego do spraw
transportu.

Dane dotyczące liczby osób posiadających uprawnienia rzeczoznawcy samochodowego (na
podstawie danych Departamentu Transportu Drogowego MTBiGM) prezentuje

Tabela 53. Liczba osób posiadających uprawnienia rzeczoznawcy samochodowego według stanu na koniec
lat 2007–2011 oraz na koniec lipca 2012 r.

Liczba osób posiadających uprawnienia rzeczoznawcy samochodowego
wg stanu na dzień 31 grudnia danego roku (listy rzeczoznawców
Rok
samochodowych dostępne na stronie internetowej jako zarchiwizowane
od 2007 r.)
2007
698
2008
584
2009
626
2010
639
2011
687
do lipca 2012
705

Na podstawie ww. dostępnych archiwizacji można szacunkowo przyjąć, że w latach
2002–2006 średnio w końcu roku liczba osób posiadających uprawnienia rzeczoznawcy
samochodowego wynosiła 645.
Wpisu na listę rzeczoznawców samochodowych dokonuje się na podstawie dołączonych do
wniosku dokumentów potwierdzających spełnienie wymagań, o których mowa w art. 79a
ust. 1 pkt 2–6 ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. – Prawo o ruchu drogowym (Dz. U.
z 2005 r. Nr 108, poz. 908, z późn. zm.). W świetle powyższego przepisu wnioskujący
przedkłada:
– dokument potwierdzający posiadanie wyższego wykształcenia,

84 Jednostki akredytowane wydające certyfikaty w zakresie rzeczoznawstwa samochodowego:
1. Stowarzyszenie Rzeczoznawców Techniki Samochodowej i Ruchu Drogowego, Centrum Certyfikacji
Rzeczoznawców Samochodowych;
2. Polski Związek Motorowy, Centrum Certyfikacji Rzeczoznawców;
3. TÜVPOL Sp. z o.o., Europejskie Centrum Certyfikacji Rzeczoznawców i Specjalistów Techniki Samochodowej.


185
– dokument (dokumenty) potwierdzający posiadanie 5-letniej praktyki zawodowej

w dziedzinie związanej z motoryzacją,
– kopię prawa jazdy kategorii A, B oraz C1 lub C,
– zaświadczenie o niekaralności lub kopię tego zaświadczenia,
– kopię certyfikatu w zakresie rzeczoznawstwa samochodowego, o którym mowa
w art. 79a ust. 1 pkt. 6 ww. ustawy.
Nadesłanie wymaganych dokumentów skutkuje wydaniem zaświadczenia i dokonaniem
wpisu na listę rzeczoznawców samochodowych. Liczba składanych wniosków pokrywa się
z liczbą osób, które uzyskały zaświadczenia potwierdzające wpis na listę rzeczoznawców
samochodowych (nowe wnioski i aktualizacje niektórych wcześniejszych uprawnień).
Nadesłanie wymaganych dokumentów skutkuje wydaniem zaświadczenia i dokonaniem
wpisu na listę rzeczoznawców samochodowych.
Zgodnie z art. 79 ust. 3 ustawy – Prawo o ruchu drogowym wpis dokonywany jest za
opłatą, na okres wynikający z terminu ważności certyfikatu, o którym mowa w art. 79a
ust. 1 pkt. 6 tej ustawy. Stosownie do § 2 ust. 1 rozporządzenia Ministra Infrastruktury
z dnia 10 stycznia 2002 r. w sprawie opłaty za wpis na listę rzeczoznawców
samochodowych oraz dokumentów z tym związanych (Dz. U. Nr 5, poz. 52, z późn. zm.)
opłata za dokonanie wpisu na listę rzeczoznawców samochodowych wynosi 100 zł. Opłata
ta nie uległa zmianie i obowiązuje w tej wysokości od 6 lutego 2002 r.
Koszty związane z prowadzeniem spraw rzeczoznawców samochodowych przez właściwą
komórkę organizacyjną Ministerstwa Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej to
szacunkowy koszt 1/4 etatu na stanowisku pracy, czyli około 2000 zł miesięcznie,
uwzględniając wynagrodzenie, utrzymanie stanowiska pracy, koszty zakupu blankietów
zaświadczeń potwierdzających wpis na listę rzeczoznawców samochodowych. Czynności
dokonywane przez pracownika to:
– weryfikacja wniosków o wpis na listę rzeczoznawców samochodowych,
– dokonywanie wpisów i skreśleń na przedmiotowej liście,
– wydawanie
zaświadczeń potwierdzających wpis na listę rzeczoznawców
samochodowych,
– prowadzenie listy i ewidencji rzeczoznawców samochodowych, o których mowa
w art. 79a ust. 6 ustawy – Prawo o ruchu drogowym.


186
Informację o liczbie wpływających wniosków o wpis na listę rzeczoznawców
samochodowych prezentuje
Tabela 54. Liczba wniosków o wpis na listę rzeczoznawców samochodowych w okresie od 2002 r. do lipca
2012 r.
Rok
Liczba wniosków
2002
267
2003
237
2004
163
2005
400
2006
148
2007
187
2008
299
2009
121
2010
169
2011
376
do lipca 2012
111


Bezpieczeństwo obywateli
Obniżenie wymagań w zakresie wykształcenia i praktyki zawodowej dla osób ubiegających
się o wpis na listę rzeczoznawców samochodowych nie wpłynie negatywnie na poziom
kwalifikacji i wiedzę rzeczoznawców samochodowych. Nadal zostaje zachowany wymóg
uzyskania certyfikatu w zakresie rzeczoznawstwa samochodowego wydanego przez
jednostkę akredytowaną w polskim systemie akredytacji. Wymóg pozwala na sprawdzenie
kwalifikacji i poświadczenie kompetencji, wiedzy i zrozumienia kwestii związanych
z motoryzacją i konstrukcją pojazdów. Certyfikaty są wydawane na określony czas przez
jednostkę certyfikującą i ww. sprawdzenie kompetencji i kwalifikacji wiedzy następuje nie
tylko przed pierwszym uzyskaniem uprawnień przez rzeczoznawcę samochodowego, ale
również ma miejsce weryfikacja okresowa powyższego.
Porównanie międzynarodowe w zakresie wymogów związanych z dostępem do zawodu
rzeczoznawcy samochodowego w niektórych krajach Unii Europejskiej przedstawia





187

Tabela 55. Uregulowania prawne dotyczące zawodu rzeczoznawcy samochodowego w niektórych krajach
UE
Lp. Kraj
Wymogi dostępu i sposób nadzoru
1.
Francja
Zawód reguluje kodeks drogowy oraz ustawa z dnia 25 kwietnia 1995 r.
Zawód rzeczoznawcy samochodowego mogą wykonywać osoby, które spełniają
warunki:
1. posiadają państwowy dyplom rzeczoznawcy samochodowego – zgodnie
z dekretem z dnia 25.04.1995 jest to dyplom wydawany przez ministra
właściwego ds. edukacji, będący odpowiednikiem dyplomu III stopnia wg
klasyfikacji ustanowionej przez ustawę z dnia 16.07.1991 r. (wyższe
wykształcenie). Egzamin prowadzący do uzyskania dyplomu składa się z części
pisemnej, ustnej oraz praktycznej. Do egzaminu dopuszczone mogą być osoby,
które spełniają trzy warunki:
– mają dyplom ukończenia szkoły IV stopnia (szkoły średniej) lub równorzędny,
zatwierdzony przez komisję certyfikacyjną utworzoną na mocy ustawy, jako
dyplom stopnia IV,
– posiadają trzyletnie doświadczenie w zakresie działalności związanej z naprawą
samochodów. Okres ten może być skrócony do roku dla osób posiadających
dyplomy, figurujące w wykazie publikowanym przez ministerstwo właściwe ds.
edukacji,
– odbyły trwający co najmniej dwa lata płatny staż u dyplomowanego
rzeczoznawcy samochodowego;
2. są wpisane na krajową listę rzeczoznawców samochodowych.
Na listę tę, oprócz obywateli francuskich, mogą także wpisywać się obywatele
państw UE i EOG posiadający dyplom uprawniający do wykonywania zawodu
eksperta samochodowego. Są oni wpisywani na listę tymczasowo. Obywatele
państw, w których zawód rzeczoznawcy samochodowego nie należy do zawodów
reglamentowanych, muszą udokumentować posiadanie dwuletniego doświadczenia
zdobytego w okresie 10 lat bezpośrednio poprzedzających datę złożenia wniosku
o rozpoczęcie świadczenia usług.
Wg stanu na dzień 10 września 2009 r. na krajową listę rzeczoznawców
samochodowych wpisane były 2674 osoby.

2.
Niemcy
Zawód rzeczoznawcy samochodowego wymaga ukończenia mechanicznej szkoły
zawodowej (tytuł majstra lub technika), bądź też studiów wyższych na kierunku
budowa maszyn lub elektrotechnika. Technicy samochodowi mogą pracować jako
diagności, natomiast inżynierowie – w instytutach zajmujących się badaniem
i zwiększaniem standardów bezpieczeństwa użytkowników pojazdów lub prowadzić
własną działalność jako rzeczoznawcy. Do pracy jako rzeczoznawca potrzebna jest
1,5-roczna praktyka w stacji diagnostycznej. W przeciwnym razie, po zakończeniu
studiów należy ukończyć dodatkowe kursy/szkolenie. Diagności potrzebują co
najmniej 1,5-rocznego doświadczenia w pracy w warsztacie samochodowym.
Kandydaci na diagnostów poddani są 6-8 miesięcznemu szkoleniu (teoria i praktyka)
zakończonemu
egzaminem (również praktycznym) przed komisją pod
kierownictwem instytucji nadzorującej (np. landowe ministerstwo ds. transportu).
Obecnie w RFN pracuje ok. 14 tys. diagnostów i rzeczoznawców samochodowych.
3.
Wielka
Przepisy obowiązujące rzeczoznawców samochodowych i diagnostów uprawnionych
do wykonywania badań technicznych pojazdów wymagają kwalifikacji
Brytania
potwierdzonych w centrach egzaminacyjnych, wykształcenia technicznego
(sugerowana specjalność samochodowa) i udokumentowanych 4 lat doświadczenia