Rządowy projekt ustawy o świadczeniu odszkodowawczym przysługującym w razie wypadku lub choroby pozostających w związku ze służbą

Ministra Sprawiedliwości upoważniający do określenia wykazu tych norm.
Rozstrzygnięto przy tym, że do spraw o przyznanie jednorazowego odszkodowania oraz
spraw o odszkodowania
za przedmioty osobistego użytku, wszczętych
i niezakończonych decyzją ostateczną przed dniem wejścia w życie ustawy,
zastosowanie znajdą przepisy dotychczasowe.
Natomiast w przypadku pogorszenia się stanu zdrowia funkcjonariusza, będącego
następstwem wypadku lub choroby, z których tytułu wypłacono jednorazowe
odszkodowanie na podstawie przepisów dotychczasowych, zwiększenie tego
odszkodowania będzie ustalane zgodnie z przepisami nowej ustawy.
Zaproponowano również, aby dotychczasowe przepisy wykonawcze wydane na
podstawie art. 2 ust. 2, art. 3 i art. 11 ust. 3 ustawy z dnia 16 grudnia 1972 r.
o odszkodowaniach przysługujących w razie wypadków i chorób pozostających
w związku ze służbą w Policji (Dz. U. Nr 53, poz. 345, z późn. zm.) zachowały moc do
czasu wejścia w życie nowych przepisów wykonawczych obejmujących materię
zawartą w uchylanych rozporządzeniach, tj. dotyczącą policjantów, nie dłużej jednak
niż przez 6 miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy. W przypadku przepisów
wykonawczych dotyczących Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji
Wywiadu oraz Centralnego Biura Antykorupcyjnego przewiduje się wydanie aktów
wykonawczych z dniem wejścia w życie ustawy.
Projektowana ustawa zastąpi ustawę z dnia 16 grudnia 1972 r. o odszkodowaniach
w razie wypadków i chorób pozostających w związku ze służbą w Policji.
Projekt zakłada, że proponowane rozwiązania wejdą w życie pierwszego dnia miesiąca
następującego po upływie 30 dni od dnia ogłoszenia.
Zakres projektowanej ustawy nie jest objęty prawem Unii Europejskiej.
Projekt ustawy nie zawiera przepisów technicznych, a zatem nie podlega procedurze
notyfikacji określonej w przepisach rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 23 grudnia
2002 r. w sprawie sposobu funkcjonowania krajowego systemu notyfikacji norm
i aktów prawnych (Dz. U. Nr 239, poz. 2039, z późn. zm.).
Projekt ustawy nie wymaga przedłożenia właściwym instytucjom i organom Unii
Europejskiej lub Europejskiemu Bankowi Centralnemu w celu uzyskania opinii,
dokonania konsultacji lub uzgodnienia.


15

OCENA SKUTKÓW REGULACJI (OSR)
1. Podmioty, na które oddziałuje regulacja
Projektowana ustawa dotyczy:
1) funkcjonariuszy Policji, Straży Granicznej, Państwowej Straży Pożarnej, Biura
Ochrony Rządu, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu oraz
Centralnego Biura Antykorupcyjnego, którzy doznali stałego lub długotrwałego
uszczerbku na zdrowiu wskutek wypadku albo wskutek choroby;
2) uprawnionych członków rodziny funkcjonariusza, który zmarł wskutek wypadku
lub choroby;
3) funkcjonariuszy Służby Więziennej – w związku z określeniem wykazu norm
oceny procentowej uszczerbku na zdrowiu.
2. Konsultacje społeczne
Zgodnie z art. 5 ustawy z dnia 7 lipca 2005 r. o działalności lobbingowej w procesie
stanowienia prawa projekt został udostępniony w Biuletynie Informacji Publicznej
Rządowego Centrum Legislacji, w zakładce Rządowy Proces Legislacyjny oraz
dodatkowo na stronie Ministerstwa Spraw Wewnętrznych. Nie odnotowano zgłoszeń
zainteresowanych podmiotów w trybie ww. ustawy.
Projekt został przekazany do zaopiniowania przez Niezależny Samorządny Związek
Zawodowy Policjantów, Niezależny Samorządny Związek Zawodowy
Funkcjonariuszy Straży Granicznej, Niezależny Samorządny Związek Zawodowy
Pracowników Pożarnictwa, Związek Zawodowy Strażaków „Florian”, Krajową
Sekcję Pożarnictwa Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego
„Solidarność”, NSZZ Funkcjonariuszy i Pracowników Więziennictwa, a także przez
Forum Związków Zawodowych, Komisję Krajową NSZZ „Solidarność”,
Ogólnopolskie Porozumienie Związków Zawodowych, Federację Związków
Pracodawców Ochrony Zdrowia „Porozumienie Zielonogórskie”, Federację
Związków Zawodowych Służb Mundurowych.
Opinie do projektu przedstawiła większość z ww. organizacji – z wyjątkiem
Ogólnopolskiego Porozumienia Związków Zawodowych oraz Forum Związków
Zawodowych. Organizacje te, zajmując negatywne stanowisko wobec projektu,
wskazywały na potrzebę wprowadzenia przedstawionych poniżej zmian.
Jedynym z głównych argumentów przemawiającym za odrzuceniem przedłożonego
projektu, który powoływano w większości stanowisk, jest nieprzekazanie
16

równocześnie z projektowaną ustawą do zaopiniowania projektu rozporządzenia
Ministra Spraw Wewnętrznych w sprawie wykazu chorób pozostających w związku
z pełnieniem służby w Policji, Straży Granicznej, Państwowej Straży Pożarnej
i Biurze Ochrony Rządu. W ocenie związków projekt przedmiotowego
rozporządzenia powinien być procedowany równolegle z projektem przedmiotowej
ustawy. Ponadto związki postulowały, aby proponowane regulacje zarówno
w zakresie projektu ustawy, jak i rozporządzenia obejmowały funkcjonariuszy
Służby Więziennej.
Nieuwzględnienie w projekcie ustawy świadczeń odszkodowawczych z tytułu
wypadków w drodze do miejsca i z miejsca wykonywania służby jest – w ocenie
Federacji Związków Zawodowych Służb Mundurowych i pozostałych organizacji
związkowych – kolejnym przykładem wybiórczego i tendencyjnego wprowadzania
zasad wywodzących się z Kodeksu pracy w stosunku do funkcjonariuszy pełniących
służbę, którzy, składając ślubowanie, zobowiązują się wykonywać ją z narażeniem
życia i zdrowia.
Organizacje związkowe zajmują ponadto stanowisko, że brak w projekcie ustawy
możliwości wypłaty odszkodowania za utracone, zniszczone lub uszkodzone
przedmioty osobistego użytku funkcjonariuszom, którzy w związku ze służbą
ponieśli szkodę w tych przedmiotach, jest nie do zaakceptowania. Wskazują one przy
tym, że wskazane w uzasadnieniu kwoty „nieistotne” z punktu widzenia budżetu
danej służby związane z wypłatą ww. odszkodowania są w większości przypadków
niezbędne dla zainteresowanych funkcjonariuszy, gdyż stanowią one nieodzowną
rekompensatę pozwalającą odtworzyć przedmioty utracone, zniszczone lub
uszkodzone w związku ze służbą.
Federacja Związków Zawodowych Służb Mundurowych, Niezależny Samorządny
Związek Zawodowy Policjantów, Niezależny Samorządny Związek Zawodowy
Pracowników Pożarnictwa, Niezależny Samorządny Związek Zawodowy
Funkcjonariuszy Straży Granicznej oraz NSZZ Funkcjonariuszy i Pracowników
Więziennictwa opowiadają się ponadto za wydłużeniem z zaproponowanych 15 lat
do 20 lat okresu na przechowywanie akt postępowania wyjaśniającego, gdyż w ich
ocenie termin ten jest zbyt krótki i uniemożliwia uprawnionym członkom rodziny
funkcjonariusza, którzy w chwili wypadku byli niepełnoletni, zapoznanie się
z aktami postępowania po uzyskaniu pełnoletności, w szczególności w przypadkach,
17

kiedy następstwem wypadku jest zgon funkcjonariusza.
Ponadto m.in. Krajowa Sekcja Pożarnictwa NSZZ „Solidarność”, poza argumentami
wskazanymi powyżej, wskazywała dodatkowo na potrzebę dokonania zmian
w zakresie:
– obliczania odszkodowania, które powinno być dokonywane na podstawie
uposażenia funkcjonariusza lub średniego uposażenia w danej służbie,
– składu komisji powypadkowej, który powinien być szerszy i uwzględniać
możliwość uczestnictwa w niej zarówno przewodniczących związków
zawodowych, działających w danej komendzie, jak i ewentualnego eksperta
specjalizującego się w danej dziedzinie, którego wiedza znacząco wpłynie na
uznanie lub nieuznanie wypadku w związku z pełnieniem służby,
– potrzeby określenia przez Ministra Spraw Wewnętrznych kwoty jednorazowych
odszkodowań z tytułu wypadków i chorób pozostających w związku z pełnieniem
służby,
– wprowadzenia słowniczka wyjaśniającego pojęcia użyte w projekcie,
– przeniesienia do rozporządzenia, z uwagi na zbytnią szczegółowość, przepisów
dotyczących ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku i powoływania komisji
powypadkowej, obowiązków kierownika jednostki organizacyjnej właściwej ze
względu na miejsce wypadku, prowadzenia przez komisję powypadkową
postępowania wyjaśniającego.
Uwagi przedstawiła również Federacja Związków Pracodawców Ochrony Zdrowia
„Porozumienie Zielonogórskie”, która zaproponowała rozszerzenie katalogu
przypadków uznawanych za wypadek pozostający w związku z pełnieniem służby
o przypadek związany z udzielaniem lekarzowi pomocy przy spełnianiu przez niego
czynności związanych ze świadczeniami medycznymi. W ocenie Federacji
funkcjonariusz może ulec wypadkowi lub zarazić się chorobą zakaźną podczas
działania wspierającego czynności lekarza w przypadku postępowania wobec osób
chorych psychicznie wymagających stosowania przymusu lub chorych na choroby
zakaźne.
Ponadto, zdaniem Federacji, krąg uprawnionych do odszkodowania w razie śmierci
funkcjonariusza wskutek wypadku lub choroby należy rozszerzyć przez wskazanie,
oprócz małżonka funkcjonariusza, również partnerów (partnerek) życiowych
niebędących małżonkami, jeżeli w dniu śmierci funkcjonariusza prowadzili z nim
18

wspólne gospodarstwo domowe lub jeżeli funkcjonariusz przed śmiercią przyczyniał
się do ich utrzymania.
Projekt został przekazany również do zaopiniowania przez Krajową Radę
Sądownictwa, która nie zgłosiła do niego uwag.
3. Wpływ regulacji na:
a) sektor finansów publicznych, w tym budżet państwa i budżety jednostek
samorządu terytorialnego
Projektowane przepisy w zakresie odszkodowań z tytułu wypadków w służbie
lub chorób zawodowych, z uwagi na nierozszerzanie zakresu przedmiotowego
czy podmiotowego obecnie obowiązujących regulacji, nie wpłyną na zmianę
poziomu wydatków jednostek sektora finansów publicznych. Nie zaistnieje
zatem potrzeba zastosowania reguły wydatkowej, o której mowa w art. 50
ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz. U. Nr 157,
poz. 1240, z późn. zm.).
Szacuje się, że odszkodowanie z tytułu wypadku lub choroby pozostającej
w związku z warunkami lub właściwościami służby przy orzeczonym 5%
uszczerbku na zdrowiu będzie kształtowało się na poziomie przeciętnego
wynagrodzenia w gospodarce narodowej w roku poprzednim, ogłaszanego
obwieszczeniem Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego (obecnie wynosi ono
3400,00 zł)
Przeciętne świadczenia odszkodowawcze z tytułu wypadków i chorób
pozostających w związku ze służbą kształtowały się odmiennie w stosunku do
różnych formacji mundurowych i w latach 2010–2012 (I połowa) wynosiły
odpowiednio:

2010 r.
2011 r.
I–VI 2012 r.
Policja
3.309,18
3.299,13
3.432,88
Biuro Ochrony
19.868,98
4.040,00
3.843,79
Rządu
(kwota zwiększona
z uwagi na
katastrofę
smoleńską)
Państwowa
Straż 2.447,00
2.582,00
2.707,00
Pożarna
Straż Graniczna
4.685,00
3.730,00
3.568,00
Agencja
3.778,08
3.915,70
4.885,39
Bezpieczeństwa
Wewnętrznego
19