Rządowy projekt ustawy o podatku od wydobycia niektórych kopalin

w procesie stanowienia prawa (Dz. U. Nr 169, poz. 1414, z późn. zm.) oraz Rządowego
Centrum Legislacji (www.rcl.gov.pl). Zgodnie z prośbą KGHM, część danych
przedstawionych w zgłoszeniu lobbingowym, została usunięta z uwagi na fakt, że mogą one
stanowić dane wrażliwe z perspektywy przepisów ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie
instrumentami finansowymi, zatem nie powinny być prezentowane na stronie BIP.
Zgłoszenie stanowi załącznik do uzasadnienia do projektu ustawy.

W ramach konsultacji społecznych uwagi zgłosiły:
1) Pracodawcy Rzeczypospolitej Polskiej. Stanowisko Ministra Finansów jest następujące:
Uwagi ogólne oraz naliczanie podatku. Wzory do ustalenia stawek podatkowych zostały
zmodyfikowane w sposób uwzględniający w większym stopniu koszty wydobycia metalu.
Obecnie jednostkowy koszt produkcji miedzi wynosi około 11 000 złotych. W przypadku
srebra, które jest wydobywane jako kopalina towarzysząca, koszty produkcji są
nieproporcjonalnie niższe niż koszty produkcji miedzi. Według projektodawcy przedmiotowy
podatek nie wpłynie na zwiększenie kosztów produkcji miedzi oraz srebra, jednak wpłynie na
zmniejszenie zysku podmiotów wydobywających miedź oraz srebro – w jakim zakresie zysk
ten zostanie zmniejszony jest trudne do oszacowania w obecnej chwili, co zostało
stwierdzone w OSR do przedmiotowego projektu ustawy.
Nowe wzory równoważą przychody budżetowe z tytułu podatku z zyskami podmiotów
wydobywających miedź i srebro. Pozwoli to nie tylko na utrzymanie, ale też na zwiększenie
produkcji górniczej. W sytuacji bardzo poważnej dekoniunktury na rynku metali proponuje
się stawkę procentową (0,5 %), co sytuuje wysokość obciążenia podatkowego na poziomie
zbliżonym do obciążenia opłatą eksploatacyjną. Stawka podatkowa na okres załamania rynku
będzie należeć do jednych z najniższych na świecie. Wprowadzenie wzoru funkcji liniowej
dla najniższych wartości średnich cen miedzi i srebra niweluje skokowe przejście do funkcji
wyrażonych potęgą, jednocześnie pełniąc rolę bufora ochronnego przed zbyt wysokim
opodatkowaniem w przypadku spadku cen do poziomu zagrażającemu rentowności
opodatkowanej działalności. Z kolei wprowadzone na mocy art. 7 ust. 2 i 4 kwotowe
ograniczenie wysokości stawki podatku, eliminuje ryzyko „skokowego” wzrostu kwoty
podatku w punktach „wygaszenia” funkcji potęgowych. W zmodyfikowanym art. 8
projektowanej ustawy uwzględniono uwagi dotyczące metodologii ustalania średniej ceny
metali na rynku giełdowym.

27
W zakresie porównywania poziomów opodatkowania z innymi krajami, w ocenie Ministra
Finansów, nieporozumieniem jest zestawianie wyłącznie nominalnych stawek specjalnych
podatków od kopalin (royalties). Oceniając rozwiązania podatkowe, trzeba brać pod uwagę
całość obciążeń daninami publicznymi. Analizując rozwiązania innych krajów można
zauważyć, że niskie stawki podatków od wydobycia kopalin są, w zakresie poziomu renty
surowcowej, rekompensowane wysokimi stawkami podatku CIT. Dlatego też trudno
porównywać systemy podatkowe bazujące na zyskach z wydobycia z rozwiązaniami ad
valorem.
Propozycje zgłoszone przez Pracodawców RP (odliczanie strat i kosztów) prowadziłyby de
facto do wprowadzenia nowego typu podatku dochodowego do działalności górniczej, co
musiałoby spowodować dezorganizację działalności górniczej. W zasadzie wymagałoby to
oddzielenia działalności górniczej od innych rodzajów działalności nadal opodatkowanych
standardowym CIT lub PIT. Podkreślić należy, że koszty na działalność górniczą, cele
badawczo-rozwojowe oraz eksplorację mogą stanowić koszt uzyskania przychodu
w podatkach dochodowych, a poniesione straty podlegają odliczeniu.
Nie można pogodzić konieczności zapewnienia powszechności i obiektywności rozwiązań
podatkowych z zagadnieniami efektywności wydobycia w konkretnych kopalniach oraz
złożach. Koszty i efektywność wydobycia z różnych złóż, uzależnione m.in. od głębokości,
przekroju geologicznego, temperatury, ciśnienia górotworu, mogą się dość istotnie różnić
oraz dynamicznie zmieniać w czasie eksploatacji złoża. Nie można jednak tworzyć rozwiązań
ustawowych bezpośrednio dostosowanych do specyfiki poszczególnych złóż, zagospo-
darowanych przez konkretny podmiot.
Trudno odnieść się do krytyki momentu rozpoczęcia prac legislacyjnych, nawet jeżeli zbiegły
się w czasie z planami inwestycyjnymi KGHM Polska Miedź S.A. Nie jest zasadne
oczekiwanie, że Rada Ministrów i na dalszym etapie ustawodawca dostosuje się do planów
inwestycyjnych jednego tylko podmiotu, rezygnując z prac legislacyjnych.
Wątpliwości konstytucyjne. Wprowadzenie podatku może wpłynąć na zyski podmiotów
wydobywających miedź oraz srebro; wyjaśniono to zagadnienie w Ocenie Skutków Regulacji
projektowanej ustawy. Trudno jednak dywagować, czy i w jaki sposób wprowadzenie
podatku może wpłynąć na politykę kosztową, a w tym wynagrodzenia pracowników.
Podstawową funkcją i celem podatku jest redystrybucja uzyskiwanych przez budżet państwa
dochodów na zadania realizowane i wspierane przez państwo – dla dobra ogółu.
Wprowadzenie podatku, tworząc nowe, stałe źródło przychodów dla budżetu państwa, będzie

28
wspierać zachowanie równowagi budżetowej i pozytywnie wpłynie na zmniejszenie
państwowego długu publicznego. Nieodpowiedzialnym byłoby dalsze utrzymywanie
obecnego bardzo niskiego stanu udziału państwa w zyskach z wydobywania kopalin,
stanowiących przecież dobro wspólne wszystkich obywateli, a nie dobro tylko jednego
regionu, czy akcjonariuszy oraz pracowników podmiotu wydobywającego kopaliny.
Podkreślić należy, że decyzja o wypłacie i wysokości dywidendy należeć będzie do władz
spółki. Dywidenda nie stanowi daniny publicznej. Podstawy do udziału w zyskach
z dywidendy są zupełnie niezależne od naturalnego prawa państwa do udziału w zyskach
z wydobywania kopalin na jego terytorium. Nieporozumieniem byłoby komponowanie
długoterminowych rozwiązań podatkowych na podstawie bieżącej pozycji akcjonariuszy
w zakresie prawa handlowego w podmiotach wydobywających rudy miedzi lub kursie akcji.
Dodatkowo należy wskazać, że zgodnie z art. 10 ust. 5 ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r.
– Prawo geologiczne i górnicze (Dz. U. Nr 163, poz. 981) własność górnicza przysługuje
Skarbowi Państwa, a nie akcjonariuszom podmiotu, który eksploatuje złoże na podstawie
udzielonej koncesji. Projektowana ustawa w żaden sposób nie zabrania ani nie limituje
możliwości wypłacania dywidendy, dlatego też nie jest zasadną teza o naruszeniu prawa
własności akcjonariuszy. W przedstawionym przez Pracodawców RP rozumieniu art. 21
Konstytucji żaden podatek nie może zostać w Polsce wprowadzony ani zwiększony, bo
zawsze przecież pozbawia to kogoś „oczekiwanych profitów”.
W zakresie projektowanego vacatio legis należy zauważyć, że KGHM Polska Miedź S.A.
w zgłoszeniu lobbingowym nie stwierdza, że vacatio legis jest zbyt krótkie oraz nie postuluje
jego wydłużenia ani też nie zgłasza istotnych problemów dotyczących przygotowania do
dokonywania pomiarów wymaganych projektowaną ustawą.
Uwagi szczegółowe. Poziom renty surowcowej w Polsce w zakresie wydobycia miedzi
i srebra oscyluje obecnie w okolicy 20 %, na co składa się głównie CIT. Z uwagi na
wysokość pobieranej w Polsce renty surowcowej, a w istocie jej brak, Polska przez wiele lat
była ewenementem w
opodatkowaniu bogactw naturalnych w zestawieniu z innymi
państwami bogatymi w kopaliny. Opłata za wydanie koncesji na poszukiwanie oraz opłata
eksploatacyjna realizuje zupełnie inne cele niż zapewnienie państwu udziału w zyskach
z bogactw naturalnych; wyjaśniono szczegółowo tę kwestię w uzasadnieniu projektu.
Podobnie należy traktować opłatę za ustanowienie użytkowania górniczego, która jest
należnością o charakterze cywilnoprawnym. Wysokość tych opłat jest bagatelna
w zestawieniu do zysków z wydobycia miedzi oraz srebra.

29
Obecna sytuacja stawiała podmioty wydobywające miedź i srebro z polskich złóż w bardzo
dobrej sytuacji, ponieważ na początku działalności najpoważniejsze działania inwestycyjne
zarówno w aspekcie kosztowym, jak i ryzyka biznesowego, były podejmowane w wyjątkowo
korzystnym otoczeniu prawnym. Z tej wyjątkowo korzystnej sytuacji korzystali też
akcjonariusze, pracownicy oraz kooperanci. Państwo de facto, rezygnując z udziału w
zyskach z wydobycia kopalin, współtworzyło mocne fundamenty do rozwoju górnictwa
miedziowego. Nie ma jednak uzasadnionych powodów do dalszego utrzymywania poziomu
renty surowcowej mocno odbiegającego od standardów światowych.

2) Niezależny Samorządny Związek Zawodowy „Solidarność” – Sekretariat Górnictwa
i Energetyki. Stanowisko Ministra Finansów jest następujące:
Zakres regulacji. Twierdzenie, że projekt ustawy jest skierowany tylko do jednego podatnika,
jest całkowicie bezpodstawne. Projekt przewiduje rozwiązania również dla innych modeli
wydobywczych, które obecnie nie są w Polsce praktykowane (np. wydobywanie urobku bez
produkcji koncentratu). Proponowane rozwiązania prawne są otwarte i będą adekwatne dla
każdego podmiotu wydobywającego miedź oraz srebro z polskich złóż. W opisach
technologii oraz wielkościach produkcyjnych bazuje się, co wynika wprost z uzasadnienia
projektu, na ogólnie dostępnych danych, a przede wszystkim na opracowaniu Państwowego
Instytutu Geologicznego, dotyczącym rudy miedzi i srebra.
Wydobycie miedzi i srebra nie jest obecnie opodatkowane, co odróżnia te surowce od węgla,
ropy naftowej i gazu ziemnego, które są objęte podatkiem akcyzowym. Należy też zauważyć,
że formuła projektowanej ustawy pozostaje otwarta na inne kopaliny.
W zakresie projektowanego vacatio legis należy zauważyć, że KGHM Polska Miedź S.A.
w zgłoszeniu lobbingowym nie stwierdza, że vacatio legis jest zbyt krótkie oraz nie postuluje
jego wydłużenia aż o 3 lata.
Wysokość stawek. Wzory do ustalenia stawek podatkowych zostały zmodyfikowane
w sposób uwzględniający w większym stopniu koszty wydobycia metalu. Nowe wzory
równoważą przychody budżetowe z tytułu podatku z zyskami podmiotów wydobywających
miedź i srebro. Modyfikacja dotyczy przede wszystkim górnych poziomów cenowych.
Pozwoli to nie tylko na utrzymanie, ale też na zwiększenie produkcji górniczej. W sytuacji
bardzo poważnej dekoniunktury na rynku metali proponuje się stawkę procentową (0,5 %), co
sytuuje wysokość obciążenia podatkowego na poziomie niższym od uiszczanych obecnie
opłat eksploatacyjnych. Stawka podatkowa na okres załamania rynku będzie należeć do

30
jednych z najniższych na świecie. Nieuznanie podatku od wydobycia niektórych kopalin za
koszt w podatkach dochodowych podyktowane jest przede wszystkim staraniem
o zachowanie przychodów jednostek samorządu terytorialnego na niepogorszonym poziomie
i ochroną w ten sposób społeczności lokalnej przez skutkami wprowadzenia podatku.
Wprowadzenie wzoru funkcji liniowej dla najniższych wartości średnich cen miedzi i srebra
niweluje skokowe przejście do funkcji wyrażonych potęgą, jednocześnie pełniąc rolę bufora
ochronnego przed zbyt wysokim opodatkowaniem w przypadku spadku cen do poziomu
zagrażającego rentowności opodatkowanej działalności. Z kolei wprowadzone mocą art. 7 ust.
2 i 4 kwotowe ograniczenie wysokości stawki podatku, eliminuje ryzyko „skokowego”
wzrostu kwoty podatku w punktach „wygaszenia” funkcji potęgowych. Przedstawione wyżej
zmiany projektu ustawy oznaczają bardzo płynne przejścia we wskazanych, newralgicznych
punktach funkcji potęgowych.
W OSR projektu wskazano, że przedmiotowy projekt będzie wpływał na podmioty
wydobywające rudy miedzi, tym samym oczywiste jest, że może wpływać
na akcjonariuszy/udziałowców tych podmiotów. Nie wydaje się właściwe dywagowanie
w dokumencie rządowym, jakim jest niniejszy projekt, o wysokości ewentualnej dywidendy
wypłacanej przez ten podmiot. Podkreślić należy, że decyzja o wypłacie i wysokości
dywidendy należeć będzie do władz spółki. Dywidenda nie stanowi daniny publicznej.
Podstawy do udziału w zyskach z dywidendy są zupełnie niezależne od naturalnego prawa
państwa do udziału w
zyskach z wydobywania kopalin na jego terytorium.
Nieporozumieniem byłoby komponowanie długoterminowych rozwiązań podatkowych na
podstawie bieżącej pozycji akcjonariuszy w zakresie prawa handlowego w podmiotach
wydobywających rudy miedzi.
Vacatio legis. Niezrozumiały jest postulat wyznaczenia kilkumiesięcznego okresu vacatio
legis na
przygotowania organizacyjno-techniczne do obsługi podatku, konieczne do
legalizacji urządzeń pomiarowych. Należy przypomnieć, że stosownie do art. 134 ust. 1
ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. – Prawo geologiczne i górnicze, obowiązek uiszczania opłaty
eksploatacyjnej ciąży na każdym przedsiębiorcy, który uzyskał koncesję na wydobywanie
kopaliny ze złoża. Opłata eksploatacyjna jest ustalana jako iloczyn jej stawki oraz ilości
kopaliny wydobytej, ze złoża bilansowego i pozabilansowego, w okresie rozliczeniowym.
Obowiązek uiszczania opłaty eksploatacyjnej jest więc nierozerwalnie związany
z wydobyciem. Założyć należy, że pomiar ilości urobku jest obecnie dokonywany w oparciu
o legalizowane urządzenia. KGHM Polska Miedź S.A. który wydaje się, że zna najlepiej

31