Rządowy projekt ustawy o podatku od wydobycia niektórych kopalin

Zaproponowane wzory, w oparciu o które funkcjonuje podatek, mają zatem za zadanie
uwzględnienie większych zysków podatnika związanych ze wzrostem ceny wydobywanych
surowców. Niemniej jednak stawki podatkowe wyliczane za pomocą przedmiotowych
wzorów zostały ograniczone normatywnie przez wskazanie maksymalnych wartości,
tj. 16 000 zł/t w odniesieniu do miedzi oraz 2 100 zł/kg w odniesieniu do srebra.
W przypadku cen miedzi powyżej 46 000 zł/t oraz srebra powyżej 6 000 zł/kg stawki
podatkowe przekroczą ww. poziomy 16 000 zł/t i 2 100 zł/kg, zatem podatek będzie
obliczany z zastosowaniem ustawowo określonej stawki podatkowej. Spowoduje to znaczny
wzrost zysków podmiotów wydobywających miedź oraz srebro. Dzięki takiemu rozwiązaniu
państwo odstępuje od przejmowania części renty surowcowej, pozostawiając nadwyżkę
podmiotom wydobywającym przedmiotowe surowce naturalne.
Odnośnie do srebra należy zwrócić uwagę na fakt, że surowiec ten jest wydobywany jako
kopalina towarzysząca, zatem koszty produkcji tego surowca są relatywnie niższe niż
w przypadku miedzi, a zyski spółki (przy wysokich cenach) nieproporcjonalnie wyższe od
zysków związanych z wydobyciem miedzi.
Art. 8 zobowiązuje ministra właściwego do spraw finansów publicznych do ogłaszania,
w drodze obwieszczenia, w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor
Polski”, średniej ceny miedzi i srebra wyrażonej w złotych. Obwieszczenie będzie wydawane
za każdy miesiąc, do 10. dnia następnego miesiąca. Ceny miedzi i srebra są uzależnione od
dwóch podstawowych elementów: kursów notowań metali na rynkach światowych oraz kursu
dolara amerykańskiego, w którym co do zasady notowane są kursy metali. Ogłaszając cenę
metali, minister właściwy do spraw finansów publicznych będzie brał pod uwagę te dwa
elementy. Za reprezentatywne dla szacowania ceny miedzi przyjęto LME – London Metal
Exchange – Londyńska Giełda Metali. Za reprezentatywne dla szacowania ceny srebra
przyjęto LBMA – London Bullion Market Association – Londyńskie Stowarzyszenie Rynku
Kruszców (LMBA jest wydzielony z LME). Wskazane giełdy gwarantują reprezentatywne,
wiarygodne i rzetelne ustalanie średnich cen metali także z uwagi na publikowane
systematycznie raporty okresowe (w tym miesięczne), łącznie z wyliczonymi średnimi
arytmetycznymi dla tych okresów. W celu uchwycenia ceny miedzi oraz srebra w danym
dniu, za reprezentatywne przyjęto LME Daily Official and Settlement Price, czyli cenę
ustalaną na LME od godz. 12.20 do godz. 13.15 czasu GMT (publikowaną od godz. 12.30 do
godz. 13.20 czasu GMT) oraz London Silver Fixing – cenę ustalaną na LBMA. Odpowiednio
dla miedzi oraz srebra zostanie ustalona w danym miesiącu średnia arytmetyczna na

17
podstawie ww. notowań. Notowania srebra na LMBA odbywają się w uncjach trojańskich
(ounce troy), która stanowi 0,0311034768 kilograma, co po zaokrągleniu pozwala przyjąć, że
odpowiednikiem kilograma jest 32,15 uncji.
W art. 8 ust. 2 zabezpiecza się możliwość ustalenia podatku w przypadku wystąpienia zdarzeń
losowych zakłócających ciągłość funkcjonowania giełdy lub likwidacji (bez sukcesora)
podmiotu ustalającego notowania. W tym przypadku średnie ceny metali wynikać będą
z ostatniego obwieszczenia – do czasu dostosowania ustawy do nowej sytuacji.
Art. 9 zabezpiecza możliwość wydania obwieszenia w sprawie cen miedzi i srebra w sytuacji
niedokonania notowań przez wskazane giełdy, np. w wyniku ich transformacji w inne
podmioty lub też samej zmiany nazwy giełdy, nakładając też na ministra właściwego do
spraw finansów publicznych obowiązek podania w obwieszczeniu nowej, aktualnej nazwy
notowania lub podmiotu ustalającego te notowania.
Art. 10 projektu stanowi, że organami podatkowymi w zakresie podatku od wydobycia
niektórych kopalin są naczelnik urzędu celnego i dyrektor izby celnej, wyznaczeni przez
ministra właściwego do spraw finansów publicznych. Właściwość taka zostanie ustalona ze
względu na adres siedziby lub zamieszkania podatnika podatku od wydobycia niektórych
kopalin.
Jednocześnie, zgodnie z projektem, jeżeli nie można ustalić właściwości miejscowej
w sposób określony w ust. 2, właściwym naczelnikiem urzędu celnego w sprawach podatku
od wydobycia niektórych kopalin i właściwym dyrektorem izby celnej w sprawach podatku
od wydobycia niektórych kopalin jest Naczelnik Urzędu Celnego w Legnicy oraz Dyrektor
Izby Celnej we Wrocławiu.
W ust. 4 art. 10 projektu jest zawarte upoważnienie dla ministra właściwego do spraw
finansów publicznych do określenia wykazu urzędów celnych i izb celnych, których
odpowiednio naczelnicy i dyrektorzy będą właściwi w zakresie spraw dotyczących podatku
od wydobycia niektórych kopalin, a także terytorialnego zasięgu ich działania. Organ
wskazany w
upoważnieniu ustawowym przy wydawaniu projektowanego aktu
wykonawczego weźmie pod uwagę gospodarcze potrzeby podatników.
Wyznaczenie niektórych naczelników urzędów celnych i dyrektorów izb celnych jako
organów właściwych w sprawie podatku od wydobycia niektórych kopalin jest podyktowane
przeprowadzoną analizą w zakresie liczby ewentualnych podatników tego podatku.
Koncentracja zadań w tym zakresie przyczyni się do ujednolicenia zasad prowadzenia
postępowań w tych sprawach, co wpłynie na poprawę jakości obsługi podatników oraz

18
postępowań prowadzonych w sprawach tego podatku. Ponadto centralizacja wykonywania
zadań w tym zakresie przyczyni się do racjonalizacji wykorzystania zasobów kadrowych
w Służbie Celnej.
Art. 11 nakłada na organy koncesyjne obowiązek przekazywania informacji o wydanych,
zmienionych, cofniętych oraz wygaszonych koncesjach na wydobywanie rudy miedzi oraz
srebra.
Art. 12 nakłada na właściwego naczelnika urzędu celnego obowiązek prowadzenia rejestru
podmiotów wydobywających rudy miedzi oraz srebra, zawierającego informacje wynikające
z wydanych koncesji. Celem regulacji wprowadzanych w art. 11 i 12 jest zapewnienie
organom podatkowym podstawowych informacji o podatnikach dla celów weryfikacji
wykonywania obowiązku podatkowego.
Art. 13 projektu określa obowiązek podatnika do zapłaty podatku. W myśl projektowanego
przepisu podatnik powinien obliczać i wpłacać podatek na rachunek właściwej izby celnej za
miesięczne okresy rozliczeniowe, w terminie do 25. dnia miesiąca następującego po miesiącu,
w którym powstał obowiązek podatkowy. Wysokość zobowiązania podatkowego wynikać
będzie ze złożonej do właściwego naczelnika urzędu celnego deklaracji podatkowej. Art. 13
projektu przewiduje również delegację ustawową dla ministra właściwego do spraw finansów
publicznych do wydania rozporządzenia, w którym określi wzór deklaracji podatkowej oraz
zamieści objaśnienia co do sposobu prawidłowego jej składania, informacje o terminie
składania oraz pouczenia podatnika, zapewniając m.in. możliwość prawidłowego obliczenia
podatku.
Art. 14 projektu ustawy określa obowiązki podatnika związane z pomiarem zawartości miedzi
oraz srebra w wydobytej rudzie i koncentracie. Zakres obowiązków pomiarowych jest
związany z zakresem działalności: tylko wydobywanie urobku albo wydobycie urobku
i produkcja z niego koncentratu. Pomiary mają być dokonywane zgodnie z normami
i procedurami badawczymi na podstawie ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. o systemie oceny
zgodności (Dz. U. z 2010 r. Nr 138, poz. 935, z późn. zm.). Podatnik jest zobowiązany do
pomiaru rudy miedzi i wyprodukowanego koncentratu przy wykorzystaniu urządzeń
zalegalizowanych przez właściwe organy. Projekt ustawy określa, iż pomiary podatnik
przeprowadza każdego dnia, w którym wyprodukował koncentrat lub wydobył rudę. Na
podstawie przeprowadzonych pomiarów podatnik określa masę wydobytej miedzi i srebra,
stanowiącą podstawę opodatkowania podatkiem.

19
Jakkolwiek dokonywanie pomiarów w zakresie koncentratu nie jest obecnie obowiązkowe,
więc w tym zakresie stanowić będzie nowy obowiązek, to jednak standardy badania
efektywności produkcji zasadniczo przewidują dokonywanie takich pomiarów, więc nie
wydaje się, aby prowadziło to do dodatkowych nakładów finansowych po stronie podmiotów
wydobywających rudę miedzi oraz srebra.
Art. 15 nakłada na podatnika obowiązek prowadzenia ewidencji pomiarów, o których mowa
w art. 14, która może być prowadzona w formie elektronicznej. Dodatkowo projekt
przewiduje delegację do wydania rozporządzenia określającego sposób prowadzenia
ewidencji, uwzględniając potrzebę prawidłowości ustalenia podstawy opodatkowania.
Projektowane w art. 16 projektu zmiany w art. 23 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r.
o

podatku dochodowym od osób fizycznych oraz proponowane w art. 18 projektu
analogiczne zmiany w art. 16 ust. 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym
od osób prawnych, wprowadzają zasadę, iż kwot uiszczonych z tytułu podatku od wydobycia
niektórych kopalin nie uważa się za koszty uzyskania przychodów. Celem tej zmiany jest
pozostawienie dochodów jednostek samorządu terytorialnego z tytułu udziałów w podatku
dochodowym na niepogorszonym poziomie. Obecnie udział gmin, powiatów oraz
województw we wpływach z podatku dochodowego od osób fizycznych (od podatników tego
podatku zamieszkałych na obszarze danej jednostki samorządu terytorialnego) wynosi
odpowiednio: 39,34 %, 10,25 % oraz 1,60 %, natomiast udział ww. jednostek samorządu
terytorialnego we wpływach z podatku dochodowego od osób prawnych (od podatników tego
podatku mających siedzibę na obszarze danej jednostki samorządu terytorialnego) wynosi
odpowiednio: 6,71 %, 1,40 % oraz 14,75 %. Uznanie przedmiotowego podatku, zgodnie z
ogólną zasadą, za koszt uzyskania przychodów w podatkach dochodowych spowodowałoby
zmniejszenie podstawy opodatkowania w tych podatkach, co następnie przełożyłoby się na
mniejsze wpływy z tych podatków do jednostek samorządu terytorialnego, w szczególności
do gmin, w przypadku wpływów z podatku dochodowego od osób fizycznych oraz do
województw, w przypadku wpływów z podatku dochodowego od osób prawnych. Celem
przedmiotowej ustawy jest przejęcie części należnej renty surowcowej, jednakże w
zamierzeniu projektodawcy nie może się to odbyć kosztem dochodów jednostek samorządu
terytorialnego.
Wprowadzenie w art. 17 projektu zmiany w ustawie o kontroli skarbowej ma na celu
uniknięcie sytuacji, w której organ kontroli skarbowej, po przeprowadzeniu kontroli
w zakresie podatku od wydobycia niektórych kopalin, byłby zobligowany do przekazania

20
wyniku kontroli organowi Służby Celnej w celu wszczęcia postępowania. W konsekwencji
wprowadzenia tej zmiany organ kontroli skarbowej będzie kończył przeprowadzoną kontrolę
wydaniem decyzji w rozumieniu ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa,
a zatem będzie on zobowiązany nie tylko do ustalenia, czy kontrolowany wywiązuje się
z obowiązków wynikających z przepisów prawa podatkowego, lecz także do określenia
prawidłowej kwoty podatku.
W myśl art. 19 pkt 1 projektu ustawy, zawarty w art. 282c § 1 pkt 1 ustawy – Ordynacja
podatkowa katalog przypadków, w których nie zawiadamia się o zamiarze wszczęcia kontroli
podatkowej, zostaje rozszerzony o kontrole dotyczące podatku od wydobycia niektórych
kopalin. Istotą kontroli w zakresie tego podatku będzie bowiem weryfikacja rzetelności
pomiarów przeprowadzanych przez podatnika oraz rzetelność prowadzonej w tym zakresie
ewidencji.
Na podstawie art. 168 ust. 1 pkt 4 i 5 ustawy PGiG 2011 organy nadzoru górniczego sprawują
nadzór i kontrolę nad ruchem zakładów górniczych, w szczególności w zakresie gospodarki
złożami kopalin w procesie ich wydobywania oraz ochrony środowiska i gospodarki złożem,
w tym według kryterium wykonywania przez przedsiębiorców obowiązków określonych
w odrębnych przepisach lub na ich podstawie. Na podstawie art. 102 ust. 3 ustawy PGiG
2011 nadzór nad sporządzaniem operatu ewidencyjnego dotyczący wykorzystania złoża
sprawuje właściwy organ nadzoru górniczego. Konieczne jest zatem stworzenie prawnych
warunków do współpracy organów nadzoru górniczego, do których kompetencji należy
pomiar wydobycia, oraz organów podatkowych w zakresie weryfikacji pomiarów ilości
urobku rudy miedzi. Organy podatkowe będą mogły wystąpić do organów nadzoru
górniczego o przeprowadzenie kontroli danych wskazanych w deklaracjach podatkowych.
Warunkiem efektywnej współpracy jest uprawnienie organów nadzoru górniczego do dostępu
do tajemnicy skarbowej, tj. do danych, wynikające z akt spraw podatkowych podatników
podatku od wydobycia niektórych kopalin (zdefiniowanych w art. 293 Ordynacji podatkowej)
– w celu weryfikacji pomiarów, co przewiduje projektowany art. 19 pkt 2 przez zmianę
Ordynacji podatkowej.
Zgodnie z nowelizacją ustawy – Kodeks karny skarbowy, dokonaną na mocy przepisu art. 20
projektu ustawy, dodawane są przepisy art. 75a – 75c, w których określa się zasady
odpowiedzialności osób prowadzących działalność w zakresie wydobycia miedzi oraz srebra
za naruszenia przepisów ustawy o podatku od wydobycia niektórych kopalin. W art. 53
dodano § 30e, w którym wskazano, że wybrane określenia użyte w rozdziale 6 tego kodeksu

21