Poselski projekt ustawy o zmianie ustawy o dostępie do informacji publicznej

UZASADNIENIE


1. Projektowana ustawa dokonuje nowelizacji ustawy z dnia 6 września 2001 r.
o dostępie do informacji publicznej (Dz.U. Nr 112, poz. 1198, z późn. zm.) - zwanej dalej
„u.d.i.p.”.
2. W dniu 29 grudnia 2011 r. weszła w życie nowelizacja ustawy z dnia 5 września
2001 r. o dostępie do informacji publicznej (Dz. U. Nr 112, poz. 1198, z późn. zm.), która
wprowadziła nowy tryb dostępu do informacji publicznej – centralne repozytorium informacji
publicznej - zwanej daje CRIP. W nowelizacji u.d.i.p. nie uwzględniono jednak możliwości
skorzystania z już istniejących, autonomicznych repozytoriów zawierających informacje
publiczne o szczególnym znaczeniu dla rozwoju innowacyjności w państwie i rozwoju
społeczeństwa informacyjnego. Zmiany te wywołują także konieczność wprowadzenia
dodatkowych obowiązków dla podmiotów obowiązanych do udostępnienia zasobów
informacyjnych w CRIP, które umożliwią interoperacyjność pomiędzy systemami
teleinformatycznymi oraz łatwość wyszukiwania tych zasobów. W związku z powyższym
podstawowym celem projektowanych zmian jest określenie sposobu uruchomienia

i prowadzenia CRIP oraz wprowadzenie możliwości skorzystania z nieodpłatnego narzędzia
teleinformatycznego umożliwiającego założenie i prowadzenie stron podmiotowych BIP -
Scentralizowanego Systemu Dostępu do Informacji Publicznej – zwanego dalej SSDIP.
3. CRIP ma służyć udostępnianiu różnorodnych zasobów informacyjnych, dla których
podstawą jawności zbiorów informacji będzie zarówno u.d.i.p. jak również ustawy
szczegółowe. Istotnym jest, aby ustawy szczegółowe nie stanowiły bariery dla przekazania
zasobu informacyjnego do centralnego repozytorium. W związku z powyższym w noweli
ustawy proponuje się doprecyzowanie normy kolizyjnej zawartej w art. 1 ust. 2 u.d.i.p. przez
wskazanie, iż zasada pierwszeństwa w stosowaniu innych ustaw, które odmiennie określają
zasady i tryb udostępniania informacji publicznej będzie miała zastosowanie pod warunkiem,
że te ustawy szczegółowe nie ograniczą obowiązków przekazywania informacji publicznej do
centralnego repozytorium. Pozostawienie normy kolizyjnej zawartej w art. 1 ust. 2 u.d.i.p.
w obecnym brzmieniu mogłoby prowadzić do zakwestionowania dopuszczalności
umieszczania informacji publicznej w CRIP w przypadku, gdyby tryby udostępniania
informacji publicznej zostały kompleksowo uregulowane w ustawach szczególnych.
Przykładem takich aktów prawnych są: ustawa z dnia 29 czerwca 1995 r. o statystyce
publicznej (Dz. U. z 2012 r. poz. 591), ustawa z dnia 15 kwietnia 2011 r. o systemie
informacji oświatowej (Dz. U. Nr 139, poz. 814, z późn. zm.), ustawa z dnia 28 kwietnia
2011 r. o systemie informacji w ochronie zdrowia (Dz. U. Nr 113, poz. 657), ustawa z dnia 10
kwietnia 1997 r. Prawo energetyczne (Dz. U. z 2006 r. Nr 89, poz. 626, z późn. zm.), ustawa
z dnia 9 kwietnia 2010 r. o udostępnianiu informacji gospodarczych i wymianie danych
gospodarczych (Dz. U. Nr 81, poz. 530, z późn. zm.), ustawa z dnia 3 października 2008 r.
o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie
środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. Nr 199, poz. 1227, z późn.
zm.) oraz ustawy z dnia 20 lipca 2000 r. o ogłaszaniu aktów normatywnych i niektórych
innych aktów prawnych (Dz. U. z 2005 r., Nr 190, poz. 1606, z późn. zm.).
4. Zmiany w art. 7 ust. 1 pkt 4 mają charakter redakcyjny i wynikają ze zmian
dokonany w art. 1 ust. 2 oraz z konieczności uspójnienia terminologii stosowanej w u.d.i.p.
5. Nowelizacja ustawy nakłada na ministra właściwego do spraw informatyzacji, który
tworzy stronę główną Biuletynu Informacji Publicznej, obowiązek zapewnienia dostępu do
informacji publicznych i możliwości ich przeszukiwania w SSDIP z pozycji strony głównej
Biuletynu Informacji Publicznej według kryteriów przedmiotowych i podmiotowych.
Jednocześnie został przewidziany dostęp ze strony głównej Biuletynu Informacji Publicznej
do centralnego repozytorium. Zapis taki ma na celu wprowadzenie możliwości szybkiego
odnalezienia poszukiwanych informacji oraz łatwego przekierowania do centralnego
repozytorium, a jednocześnie chodzi o zwrócenie uwagi na pewne zależności, jakie zachodzą
pomiędzy SSDIP, stroną główną Biuletynu Informacji Publicznej oraz CRIP.
6. W nowelizacji wprowadzono dwie możliwości tworzenia stron podmiotowych
Biuletynu Informacji Publicznej przez podmioty zobowiązane. Pierwszy z wariantów
wprowadza możliwość skorzystania z bezpłatnego narzędzia teleinformatycznego
umożliwiającego ich tworzenie i przetwarzanie informacji – Scentralizowanego Systemu
Dostępu do Informacji Publicznej. Jest to aplikacja oparta na systemie zarządzania treścią.
Konsekwencją skorzystania z tej aplikacji jest zwiększenie dostępności do informacji
publicznej dla obywateli. Oznacza efektywniejsze zarządzanie informacją publiczną, łatwość
wyszukiwania informacji oraz powszechniejszy do niej dostęp. System SSDIP zostanie
zapewniony przez ministra właściwego do spraw informatyzacji.
Z wdrożeniem SSDIP nie wiążą się nowe obowiązki dla urzędów. Redaktor strony
podmiotowej BIP nadal będzie zamieszczał informacje publiczne w zakresie określonym
w art. 8 ustawy z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej (Dz.U. 2001 nr
112 poz. 1198 z późń. zm.).
Wprowadzenie SSDIP nie oznacza konieczności wykorzystywania systemu do prowadzenia
strony podmiotowej biuletynu. Nie będzie obowiązku ujednolicenia stron podmiotowych BIP
według wytycznych SSDIP. Jest to system rekomendowany do prowadzenia stron
podmiotowych BIP, bowiem wiąże się z oszczędnością dla urzędów oraz ułatwieniem dla
obywatela. Stosowanie SSDIP umożliwi ujednolicenie wyglądu stron podmiotowych BIP dla
poszczególnych kategorii instytucji wykonujących zadania publiczne. Oznacza to np., iż
biuletyn każdej gminy będzie miał jednakowe menu przedmiotowe. Analogicznie będzie w
przypadku innych podmiotów, np. starostw, urzędów wojewódzkich, ministerstw. Ponadto,
jest to narzędzie, które pozwoli usprawnić mechanizmy gromadzenia, udostępniania
i prezentacji informacji publicznych podmiotów mających ustawowy obowiązek prowadzenia
stron podmiotowych BIP. SSDIP umożliwi wyszukiwanie informacji publicznych wśród
wszystkich jednostek posiadających strony podmiotowe BIP w ramach SSDIP. Tym samym
obywatele znajdą szybciej interesujące ich informacje na stronach podmiotowych BIP m.in.
urzędów, sądów, czy szkół. Jednocześnie nastąpi rozszerzenie wachlarza usług
elektronicznych dostępnych na platformie ePUAP (w tym: dostęp do informacji publicznej,
zamówień publicznych, naboru na wolne stanowiska pracy w administracji).
Warunkiem skorzystania z systemu SSDIP jest założenie konta dla instytucji publicznej na
Elektronicznej Platformie Usług Administracji Publicznej.
Drugim sposobem do tworzenia stron podmiotowych Biuletynu Informacji Publicznej jest
skorzystanie z innego niż SSDIP systemu teleinformatycznego tj. własnego systemu
podmiotu, o którym mowa w art. 4 ust. 1 i 2 u.d.i.p., bądź podmiotu, któremu zlecono
dokonanie takich czynności.

7. Kolejna zmiana, jaka została wprowadzona w projekcie ustawy polega na
wskazaniu w art. 9a ust. 2a sposobu realizacji obowiązku przekazania zasobu
informacyjnego przez podmioty o których mowa w art. 9a ust. 2 u.d.i.p. do centralnego
repozytorium. Zgodnie z wprowadzonym zapisem może ona nastąpić w dwojaki sposób.
Podmiot zobowiązany do udostępnienia zasobu informacyjnego przekaże zestaw metadanych
opisujących strukturę udostępnianego zasobu informacyjnego w repozytorium powszechnie
dostępnym w sieci teleinformatycznej innym niż centralne repozytorium albo przekaże on
zestaw metadanych opisujących strukturę udostępnianego zasobu informacyjnego wraz
z zasobem publicznym.
8. W nowym ust. 2b dodanym w art. 9a u.d.i.p. został wpisany zakres obowiązków dla
podmiotów zobowiązanych do przekazania posiadanego zasobu informacyjnego do
centralnego repozytorium, mających na celu dostosowanie formatów danych oraz protokołów
komunikacyjnych i szyfrujących, umożliwiających odczyt maszynowy do zasad określonych
w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 12 kwietnia 2012 r. w sprawie Krajowych Ram
Interoperacyjności, minimalnych wymagań dla rejestrów publicznych i wymiany informacji
w postaci elektronicznej oraz minimalnych wymagań dla systemów teleinformatycznych
(Dz.U.2012 r. Nr 526). Ponadto wskazano na konieczność dostosowania zestawu metadanych
opisujących strukturę udostępnianego zasobu informacyjnego zamieszczonego w lokalnym
repozytorium do zestawu elementów metadanych, których minimalny katalog zostanie
określony przez Radę Ministrów w rozporządzeniu wydanym na podstawie art. 9b ust. 4 oraz
do metadanych, które mogą zostać wskazane przez ministra właściwego do spraw
informatyzacji w rozporządzeniach określających zasób informacyjny przeznaczony do
udostępnienia w centralnym repozytorium.
9. W nowym ust. 2c w art. 9a zostały wpisane kryteria, według których użytkownik
może przeszukiwać zasoby informacyjne. Są nimi: przedmiot zasobu informacyjnego, spis
podmiotów, elementy metadanych, które zostaną określone w przepisach wydanych na
podstawie delegacji określonych w u.d.i.p. oraz merytorycznej zawartości zasobu
informacyjnego.
10. Kolejna zmiana dotyczy doprecyzowania delegacji dla ministra właściwego do
spraw informatyzacji o wskazanie, iż będzie on każdorazowo w kolejnych rozporządzeniach
wskazywał zasób informacyjny przeznaczony do udostępnienia w centralnym repozytorium.
Dodatkowo, minister w przypadku szczególnej specyfiki zasobu może określić
w rozporządzeniu dodatkowe elementy metadanych, inne niż określone w przepisach
wydanych na podstawie art. 9b ust. 4. Jednocześnie wprost wskazano, iż podmiotem
właściwym do wyboru sposobu realizacji obowiązku przekazania do centralnego
repozytorium zasobu informacyjnego oraz jego weryfikowania i aktualizowania jest minister
właściwy do spraw informatyzacji. Zatem do decyzji ministra należeć będzie wskazanie,
który z dwóch sposobów przekazania zasobu, określony w art. 9a ust. 2a będzie miał
zastosowanie w przypadku konkretnego zasobu informacyjnego. Czynniki, które będą miały
wpływ na podjęcie decyzji będą dotyczyły m. in. rodzaju zasobu i podmiotu, który ma
udostępnić zasób informacyjny oraz jego możliwości technicznych dostosowania
posiadanego zasobu informacyjnego do wymogów wskazanych w nowelizacji. Pozostałe
zmiany w art. 9a ust. 3 mają charakter redakcyjny.
11. W zakresie art. 9b u.d.i.p. zmiany dotyczą przede wszystkim określenia
warunków powierzenia prowadzenia CRIP podmiotom wyspecjalizowanym. Wskazano,
iż w przypadku prowadzenia CRIP w modelu outsourcingu wyspecjalizowane podmioty będą
zobowiązane do zapewnienia integralności, rozliczalności, dostępności, autentyczności,
niezaprzeczalności i niezawodności zasobów informacyjnych udostępnianych w centralnym
repozytorium. Jednocześnie minister formalizując zasady przekazania zadania prowadzenia
CRIP podmiotom wyspecjalizowanym winien stworzyć sobie możliwość przeprowadzenia
przez ministra kontroli spełnienia wskazanych wyżej warunków. Usunięto słowo „niektóre”,
które mogło prowadzić do wątpliwości interpretacyjnych w zakresie istnienia podstawy
prawnej powierzenia czynności stanowiących istotę projektowanego rozwiązania
tj. przechowywania informacji na serwerze. Jednocześnie wskazano, iż Rada Ministrów
określając w drodze rozporządzenia sposób weryfikacji zasobu informacyjnego, jego
przetwarzania i udostępniania oraz standardy techniczne prowadzenia centralnego
repozytorium zostanie określony minimalny zestaw metadanych opisujący każdy zasób
informacyjny przekazanych do centralnego repozytorium.

Podmioty, na które wpływa projekt aktu prawnego

Zmiany wprowadzone ustawą będą oddziaływać na ministra właściwego do spraw
informatyzacji oraz podmioty zobowiązane przepisami ustawy do przekazywania zasobów
informacyjnych do centralnego repozytorium, a także obywateli, poprzez łatwiejszy dostęp do
zasobów informacyjnych udostępnianych w centralnym repozytorium oraz przedsiębiorców,
którzy w oparciu o zasób informacyjny centralnego repozytorium mogą tworzyć nowe usługi,
aplikacje bądź inne rozwiązania informacyjno-technologiczne, a także na podmioty
zobowiązane do prowadzenia stron podmiotowych Biuletynu Informacji Publicznej.

Wpływ regulacji na sektor finansów publicznych, w tym na budżet państwa i budżety
jednostek samorządu terytorialnego