Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy - Prawo zamówień publicznych

równocześnie ubiegają się o to samo zamówienie publiczne, tj. występują w roli
wykonawców.
Ponadto, zauważyć należy, iż przepis ten spotkał się z przychylnym stanowiskiem
innych organizacji, jak np. Fundacji Batorego oraz ląskiej Izby Budownictwa.
Nie uwzględniono uwag Ogólnopolskiej Izby Gospodarczej Drogownictwa
dotyczącej możliwości zastrzeżenia przez zamawiającego, by całość przedmiotu
zamówienia była realizowana osobiście przez wykonawcę – regulacja taka jest
bowiem sprzeczna z prawem unijnym. Podobnie, jako sprzeczne z prawem
unijnym, należy ocenić ograniczenie możliwości wykonawcy powoływania się na
zasoby podmiotów trzecich na zasadach określonych w art. 26 ust. 2b, w celu
wykazania spełnienia warunków, o których mowa w art. 22 ust. 1, co było
postulowane zarówno przez Ogólnopolską Izbę Gospodarczą Drogownictwa, jak
i przez ląską Izbę Budownictwa.
Nie uwzględniono uwag Ogólnopolskiej Izby Gospodarczej Drogownictwa
dotyczącej ograniczenia możliwości zamawiającego w zakresie określania
warunków umowy o podwykonawstwo wyłącznie do terminów płatności w niej
określonych. Nie uwzględniono także stanowiska Pracodawców RP, by
zrezygnować z przedstawiania zamawiającemu projektów umów
o podwykonawstwo.
Nie uwzględniono uwagi Pracodawców RP, by wymagania określone
w projektowanym art. 143d dotyczące treści umowy o roboty budowlane rozszerzyć
na zamówienia na dostawy i usługi. Jak przedstawiono w uzasadnieniu projektu,
problem braku płatności należnego wynagrodzenia podwykonawcom dotyczy
wyłącznie realizacji umów o roboty budowlane. Należy przy tym podkreślić, iż
proponowane przepisy chronią zarówno podwykonawców realizujących roboty
budowlane, jak i podwykonawców dostaw i usług zamówień na roboty budowlane.
Podkreślić należy, iż wszystkim konsultantom społecznym, którzy zgłosili uwagi
udzielono odpowiedzi oraz przekazano nowy tekst projektu ustawy o zmianie
ustawy – Prawo zamówień publicznych, który uwzględniał znaczną część uwag
zgłoszonych przez konsultantów społecznych. aden z konsultantów nie zgłosił
uwag do przekazanego przy ww. piśmie projektu ustawy.
23 
 
Równocześnie, pismem z dnia 7 września 2012 r. przekazano projekt ustawy
z prośbą o opinię Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego. W dniu
17 września 2012 r. projekt ustawy był przedmiotem posiedzenia Zespołu ds.
Infrastruktury, Rozwoju Lokalnego, Polityki Regionalnej i rodowiska,
a następnie, w dniu 26 września 2012 r. posiedzenia Komisji Wspólnej Rządu
i Samorządu Terytorialnego.
3.
Wpływ regulacji na sektor finansów publicznych, w tym budżet państwa i budżety
jednostek samorządu terytorialnego
Projektowana ustawa nie powinna mieć bezpośredniego wpływu na budżet państwa
i budżety jednostek samorządu terytorialnego.
Projektowane regulacje będą w sposób istotny ograniczały ryzyka powstania
obowiązku uiszczenia podwójnej zapłaty wynagrodzenia za zrealizowane
zamówienie, tj. dokonania zapłaty zarówno wykonawcy, jak i podwykonawcy.
Zgodnie z informacjami przekazanymi przez Generalną Dyrekcję Dróg Krajowych
i Autostrad (pismo z dnia 11 września 2012 r.) wartość umów z zamawiającym,
których dotyczy problem płatności podwykonawcom to ponad 33 287 mln zł, przy
czym zaległości wykonawców wobec podwykonawców oraz innych podmiotów
zgłoszone do GDDKiA wynosiły ponad 557 mln zł, a problem ten dotyczył
704
podmiotów. Natomiast wartość nieuregulowanych płatności na rzecz
podwykonawców w zakresie infrastruktury kolejowej PKP Polskie Linie Kolejowe
S.A. zgodnie z danymi przekazanymi przez Ministerstwo Transportu, Budownictwa
i Gospodarki Morskiej wynosiła (pismo z dnia 11 września 2012 r.) ponad
27 mln zł, problem ten dotyczył 23 podwykonawców. W zakresie infrastruktury
sportowej (Budowy Stadionu Narodowego) wartość nieuregulowanych płatności, na
dzień 31 sierpnia 2012 r., na rzecz zamówień na roboty budowlane, wynosiła,
zgodnie z danymi przekazanymi przez Ministerstwo Sportu i Turystyki, ponad
102 mln zł brutto, przy czym problem nieuregulowania płatności lub nieterminowej
zapłaty dotyczył 80 podmiotów. Natomiast w sprawach, w których Prokuratoria
Generalna Skarbu Państwa zastępuje Skarb Państwa, wartość nieuregulowanych
płatności na dzień 3 września 2012 r. wynosiła blisko 30 mln zł i dotyczyła przeszło
30 podwykonawców.
24 
 
Proponowane przepisy mogą się przyczynić do zmniejszenia wydatków
zamawiających bowiem, zgodnie z informacjami Prokuratorii Generalnej Skarbu
Państwa, każde z ww. roszczeń podwykonawców mogło stanowić tzw. podwójną
zapłatę, tj. mogło dotyczyć sytuacji, gdy zamawiający, mimo że uiścił
wynagrodzenie wykonawcy za realizację danej części zamówienia, jest obowiązany
do rozliczenia się z podwykonawcami, którzy tę część zamówienia realizowali.
Wejście w życie projektowanych regulacji ograniczy w istotny sposób powstawanie
tego rodzaju sytuacji.
Proponowane rozwiązania wpłyną także na ograniczenie występowania sporów
sądowych Skarbu Państwa (zamawiających) z podwykonawcami, co może
przyczyni się do ograniczenia kosztów.
Proponowane uregulowania powinny przyczynić się do uzyskiwania lepszej jakości
oraz zapewnienia terminowości realizacji zadań publicznych, czego następstwem
powinna być lepsza efektywność dokonywania wydatków.
4.
Wpływ regulacji na rynek pracy
Projektowane przepisy będą miały pozytywny wpływ na rynek pracy przez
zapewnienie terminowego otrzymania zapłaty wynagrodzenia przez
podwykonawców i dalszych podwykonawców części zamówień publicznych, a tym
samym zatrudnianych przez nich pracowników. W zakresie wymagań dotyczących
podwykonawstwa, zamawiający będą mogli stawiać m.in. wymagania dotyczące
przestrzegania przez podwykonawców oraz dalszych podwykonawców przepisów
prawa pracy, ubezpieczeń społecznych oraz BHP.
Wejście w życie projektowanych przepisów pozytywnie wpłynie przede wszystkim
na bezpieczeństwo i płynność finansową przedsiębiorców związanych z branżą
budowlaną, co powinno przyczynić się do wzrostu i stabilizacji zatrudnienia.
Ponadto regulacje dotyczące obligatoryjnego przedstawiania w celu akceptacji
umów o podwykonawstwo i wprowadzające instytucję bezpośredniej zapłaty
podwykonawcy mogą przyczynić się do zmniejszenia szarej strefy w budownictwie,
ewentualnie zmniejszenia liczby osób samozatrudnionych na korzyść zwiększenia
się liczby osób będących pracownikami przedsiębiorców, bowiem wykonawca nie
będzie już istotnie odczuwał pozytywnych aspektów samozatrudnienia związanych
25 
 
ze słabszą pozycją „pracownika”, a dotyczących np. możliwości „przesuwania
w czasie” wypłaty należnego wynagrodzenia.
Zauważyć należy, iż zgodnie z danymi publikowanymi w Roczniku Statystycznym
liczba osób pracujących w budownictwie w końcu roku 2011 wynosiła 889,2 tys.
osób i w porównaniu do stanu z końca 2007 r. wzrosła o 7,8%, tj. o 64,3 tys. osób.
Wzrost ten był silniejszy od odnotowanego w tym samym czasie wśród pracujących
w całej gospodarce, który wynosił 2,7%. Natomiast zgodnie z badaniem GUS
„Popyt na pracę” obejmującym podmioty gospodarki narodowej o liczbie
zatrudnionych jednej lub więcej osób, zatrudnienie w Polsce w 2011 r. wynosiło
756,1 tys. osób i zwiększyło się w porównaniu z rokiem 2007 o blisko 150 tys.
osób, co stanowi wzrost o 24,1% wzrost zatrudnienia w branży budowlanej.
Zgodnie z Badaniem Aktywności Ekonomicznej Ludności obejmującym zarówno
także osoby samo zatrudnione oraz osoby realizujące usługi budowlane niebędące
pracownikami przedsiębiorstw w roku 2011 w budownictwie pracowało
1.317,9 tys. osób, a w roku 2007 1.053,8 tys. osób, co oznacza wzrost zatrudnienia
w branży budownictwa o 25,1%, gdy liczba pracujących ogółem w tym okresie
wzrosła jedynie o 5,8%.
Jednocześnie należy zauważyć, iż zgodnie z informacjami podanymi przez
zamawiających (Ministerstwo Sportu i Turystyki) podwykonawcy realizujący
roboty budowlane stanowiące część zamówień na roboty budowlane reprezentują
niemalże wszystkie branże, w tym instalacje sanitarne, mechaniczne, niskoprądowe,
elektryczne roboty wykończeniowe, żelbetowe, drogowe oraz związane
z zagospodarowaniem przestrzennym infrastruktury zewnętrznej i terenów
zielonych. Podkreślić należy, iż każda z tych branż powiązana jest z dostawami
i usługami realizowanymi przez podmioty niezajmujące się bezpośrednio robotami
budowlanymi.
Tym samym, zapewnienie płynności finansowej w zakresie przedsiębiorców
uczestniczących w realizacji zamówień publicznych na roboty budowlane będzie
wpływała pozytywnie na cały rynek pracy.
Ponadto, projektowane przepisy, w następstwie zapewnienie terminowej płatności
wymagalnych wynagrodzeń podwykonawcom i dalszym podwykonawcom
zamówień publicznych oraz bezpieczeństwa prawnego zawierania oraz realizacji
umów o podwykonawstwo, powinny przyczynić się do zwiększenia udziału małych
26 
 
i średnich przedsiębiorców w realizacji zamówień publicznych, co powinno
skutkować zwiększeniem liczby zatrudnianych pracowników oraz stabilności
zawartych z nimi umów o pracę przez tego rodzaju przedsiębiorców.
5.
Wpływ regulacji na konkurencyjność gospodarki i przedsiębiorczość, w tym na
funkcjonowanie przedsiębiorstw
Projektowane przepisy będą miały pozytywny wpływ na konkurencyjność
gospodarki i przedsiębiorczość oraz funkcjonowanie przedsiębiorstw. Po pierwsze,
przyjęcie proponowanej nowelizacji ustawy Pzp będzie służyło zapewnieniu
terminowej płatności wynagrodzenia podwykonawców i dalszych
podwykonawców, a w konsekwencji powinno przyczynić się do: (1) zwiększenia
zainteresowania przedsiębiorców podwykonawstwem zamówień publicznych,
(2)
zapewnieniu uczciwej konkurencji w zakresie ubiegania się i realizacji
podwykonawstwa i dalszego podwykonawstwa zamówień publicznych,
(3) zwiększeniu bezpieczeństwa prawnego podmiotów zawierających umowy
o
podwykonawstwo, (4) poprawieniu płynności finansowej podwykonawców
i dalszych podwykonawców zamówień publicznych.
Po drugie, umożliwienie zamawiającym dokonania identyfikacji podwykonawców
(ich nazw i firm) podczas postępowania o udzielenie zamówienia publicznego,
w szczególności na etapie składania ofert, przyczyni się do ograniczenia ryzyka
występowania w postępowaniu zmów wykonawców. Ograniczenie to będzie się
odnosiło w szczególności do sytuacji, gdy podmioty wskazane przez danego
wykonawcę jako podwykonawcy równocześnie ubiegają się o to samo zamówienie
publiczne, tj. występują w roli wykonawców.
Po trzecie, projektowane regulacje umożliwiające zamawiającemu zastrzeżenie do
osobistego wykonania wykonawcy „kluczowych części” zamówienia spowoduje,
iż o zamówienie publiczne będą mogły się ubiegać przedsiębiorstwa mające
odpowiedni własny potencjał. Natomiast przedsiębiorstwa nieposiadające własnych
zasobów zmusi do zgromadzenia odpowiedniego potencjału w Polsce, czyli
w miejscu realizacji zamówienia publicznego. Powyższe także będzie miało istotne
znaczenie dla wzrostu potencjału gospodarczego polskiej gospodarki.


27