Rządowy projekt ustawy o środkach przymusu bezpośredniego i broni palnej

drogowa lub inne urządzenia techniczne umożliwiające unieruchomienie
pojazdu (zalicza się tu także pojazd służbowy).
Na mocy art. 55 ustawy o transporcie drogowym, inspektor transportu drogowego,
wykonując zadania ustawowe określone w art. 50, ma prawo do użycia broni
palnej. W świetle art. 62–65 ww. ustawy, w przypadku gdy środki przymusu
bezpośredniego, do których używania lub wykorzystywania uprawnieni są
inspektorzy, okażą się niewystarczające lub ich użycie ze względu na okoliczności
danego zdarzenia nie będzie możliwe, inspektor może użyć broni palnej wyłącznie
w celu odparcia bezpośredniego i bezprawnego zamachu na jego życie lub
zdrowie.
W projekcie ustawy proponuje się rozszerzenie uprawnień inspektorów ITD
o prawo do użycia siły fizycznej w postaci technik ataku i transportowych oraz
używania lub wykorzystywania pałki służbowej.
14. straże gminne (miejskie) – ustawa o strażach gminnych, w art. 14, nadaje
uprawnienie strażnikowi do stosowania niżej wymienionych środków przymusu
bezpośredniego wobec osób uniemożliwiających wykonanie przez niego zadań
określonych w ustawie:
1) siły fizycznej w postaci chwytów obezwładniających oraz podobnych technik
obrony;
2) kajdanek;
3) pałek obronnych wielofunkcyjnych;
4) psów i koni służbowych;
5) przedmiotów przeznaczonych do obezwładniania osób za pomocą energii
elektrycznej, na które jest wymagane pozwolenie na broń w rozumieniu
przepisów ustawy z dnia 21 maja 1999 r. o broni i amunicji;
6) przedmiotów przeznaczonych do obezwładniania osób za pomocą energii
elektrycznej, na które nie jest wymagane pozwolenie na broń w rozumieniu
przepisów ustawy z dnia 21 maja 1999 r. o broni i amunicji;
7) ręcznych miotaczy gazu.
Na mocy art. 18 ustawy o strażach gminnych, jeżeli środki przymusu
bezpośredniego, do których używania lub wykorzystywania uprawnieni są
strażnicy gminni, okazały się niewystarczające lub ich użycie ze względu na
31

okoliczności danego zdarzenia nie jest możliwe, strażnik ma prawo użycia broni
palnej przy wykonywaniu zadań w zakresie ochrony obiektów komunalnych
i urządzeń użyteczności publicznej lub konwojowania dokumentów, przedmiotów
wartościowych lub wartości pieniężnych dla potrzeb gminy:
1) w celu odparcia bezpośredniego i bezprawnego zamachu na życie lub zdrowie
strażnika lub innej osoby;
2) przeciwko osobie, która nie zastosowała się do wezwania do
natychmiastowego porzucenia broni lub innego niebezpiecznego narzędzia,
którego użycie zagrozić może życiu lub zdrowiu strażnika lub innej osoby;
3) przeciwko osobie, która usiłuje bezprawnie, przemocą odebrać broń palną
bojową strażnikowi;
4) w celu odparcia gwałtownego, bezpośredniego i bezprawnego zamachu na
konwój ochraniający przedmioty wartościowe lub wartości pieniężne.
W ramach dostępnego obecnie strażnikom gminnym katalogu środków przymusu
bezpośredniego proponuje się zrezygnować z możliwości używania konia
służbowego. Dodaje się także możliwość wykorzystania siatki obezwładniającej
wobec zwierzęcia, którego zachowanie zagraża bezpośrednio życiu lub zdrowiu
strażnika lub innej osoby.
15. pracownicy ochrony osób i mienia – zgodnie z ustawą z dnia 22 sierpnia 1997 r.
o ochronie osób i mienia, pracownik ochrony:
1) przy wykonywaniu zadań ochrony osób i mienia w granicach chronionych
obiektów i obszarów ma prawo do stosowania niżej wymienionych środków
przymusu bezpośredniego w przypadku zagrożenia dóbr powierzonych
ochronie lub odparcia ataku na pracownika ochrony:
a) siły fizycznej w postaci chwytów obezwładniających oraz podobnych
technik obrony,
b) kajdanek;
c) pałek obronnych wielofunkcyjnych,
d) psów obronnych,
e) paralizatorów elektrycznych,
f) broni gazowej i ręcznych miotaczy gazu.
2) przy wykonywaniu zadań ochrony osób i mienia poza granicami chronionych
obiektów i obszarów ma prawo do użycia podczas konwojowania wartości
32

pieniężnych oraz innych przedmiotów wartościowych lub niebezpiecznych,
ww. środków przymusu bezpośredniego (z wyjątkiem psów obronnych),
w przypadku gwałtownego, bezprawnego zamachu na konwojowane wartości
lub osoby je ochraniające.
Pracownik ochrony może stosować ww. środki przymusu bezpośredniego
wyłącznie wobec osób uniemożliwiających wykonanie przez niego zadań
określonych w ustawie.
Na mocy art. 36 i 37 ustawy o ochronie osób i mienia, pracownik ochrony ma
prawo użycia broni palnej:
1) przy wykonywaniu zadań ochrony osób i mienia w granicach chronionych
obiektów i obszarów w następujących przypadkach:
a) w celu odparcia bezpośredniego i bezprawnego zamachu na życie lub
zdrowie pracownika ochrony albo innej osoby,
b)
przeciwko osobie, która nie zastosowała się do wezwania
natychmiastowego porzucenia broni lub innego niebezpiecznego narzędzia,
którego użycie zagrozić może życiu lub zdrowiu pracownika ochrony albo
innej osoby,
c) przeciwko osobie, która usiłuje bezprawnie, przemocą odebrać broń palną
pracownikowi ochrony,
d) w celu odparcia gwałtownego bezpośredniego i bezprawnego zamachu na
ochraniane osoby, wartości pieniężne oraz inne przedmioty wartościowe
lub niebezpieczne;
2) przy wykonywaniu zadań ochrony osób i mienia poza granicami chronionych
obiektów i obszarów, podczas konwojowania wartości pieniężnych oraz innych
przedmiotów wartościowych lub niebezpiecznych oraz broni palnej,
w przypadku gwałtownego, bezprawnego zamachu na konwojowane wartości
lub osoby je ochraniające.
Katalog środków przymusu bezpośredniego dostępny pracownikom ochrony osób
i mienia zostanie rozszerzony o możliwość użycia siły fizycznej w postaci technik
transportowych.
16. Straż Ochrony Kolei – zgodnie z art. 60 ust. 2 pkt 6 ustawy o transporcie
kolejowym, funkcjonariusze Straży Ochrony Kolei, wykonując zadania określone
33

w art. 60 ust. 1 ustawy, mają prawo do stosowania środków przymusu
bezpośredniego:
1) siły fizycznej w postaci chwytów obezwładniających oraz podobnych technik
obrony;
2) miotacza gazowego;
3) pałki służbowej;
4) kajdanek;
5) psa służbowego.
Na mocy art. 60 ustawy o transporcie kolejowym, jeżeli zastosowane środki
przymusu bezpośredniego, do których używania lub wykorzystywania uprawnieni
są funkcjonariusze SOK, są niewystarczające, funkcjonariusz ma prawo użycia
broni palnej:
1) w celu odparcia bezpośredniego, bezprawnego zamachu na życie własne lub
innej osoby;
2) przeciwko osobie, która wezwana do natychmiastowego porzucenia broni lub
niebezpiecznego narzędzia, nie zastosuje się do tego wezwania, a jej
zachowanie wskazuje na bezpośredni zamiar ich użycia przeciwko
funkcjonariuszowi lub innej osobie;
3) przeciwko osobie, która usiłuje przemocą odebrać broń funkcjonariuszowi;
4) w celu odparcia zamachu na mienie, znajdujące się na obszarze kolejowym,
stwarzającego jednocześnie bezpośrednie zagrożenie dla życia lub zdrowia
ludzi;
5) w celu odparcia bezpośredniego, bezprawnego zamachu na obiekty
i urządzenia znajdujące się na obszarze kolejowym, których uszkodzenie lub
unieruchomienie mogłoby spowodować bezpośrednie niebezpieczeństwo dla
życia podróżnych lub katastrofę kolejową;
6) w celu udaremnienia ucieczki sprawcy zamachu określonego w pkt 1–5.
W projekcie ustawy zakłada się rozszerzenie uprawnień funkcjonariuszy SOK
o możliwość stosowania przedmiotów przeznaczonych do obezwładniania osób za
pomocą energii elektrycznej.
34

17. Straż Parku – zgodnie z art. 109 ustawy o ochronie przyrody funkcjonariusz Straży
Parku może stosować wobec osób uniemożliwiających wykonywanie przez niego
zadań określonych w ustawie następujące środki przymusu bezpośredniego:
1) siłę fizyczną w postaci chwytów obezwładniających oraz podobnych technik
obrony lub ataku;
2) kajdanki;
3) pałkę służbową;
4) ręczny miotacz gazu;
5) paralizator elektryczny.
Zgodnie z art. 110 ustawy o ochronie przyrody funkcjonariuszom Straży Parku
może być przydzielona broń bojowa lub broń myśliwska wraz z amunicją. Broń
bojową funkcjonariusz Straży Parku ma prawo użyć w następujących
przypadkach:
1) w celu odparcia bezpośredniego zamachu na życie własne lub innej osoby;
2) przeciwko osobie, która wezwana do natychmiastowego porzucenia broni lub
innego niebezpiecznego narzędzia nie zastosuje się do tego wezwania, a jej
zachowanie wskazuje na bezpośredni zamiar ich użycia przeciwko
funkcjonariuszowi Straży Parku lub innej osobie;
3)
przeciwko osobie, która usiłuje przemocą odebrać broń palną
funkcjonariuszowi Straży Parku.
Broń myśliwską funkcjonariusz Straży Parku ma prawo użyć w następujących
przypadkach:
1) w celu eliminacji lub odstraszania w granicach parku narodowego zwierząt
stwarzających rzeczywiste i bezpośrednie zagrożenie dla życia i zdrowia ludzi;
2) w razie konieczności odstrzału, za zgodą dyrektora parku narodowego,
zwierzęcia, które nie ma szans na przeżycie.
W projekcie ustawy zakłada się rozszerzenie uprawnień funkcjonariuszy Straży Parku
o możliwość stosowania psów służbowych.
18. Państwowa Straż Łowiecka – zgodnie z art. 39 ustawy – Prawo łowieckie strażnik
Państwowej Straży Łowieckiej może wobec osób uniemożliwiających
wykonywanie przez niego czynności określonych w ustawie stosować środki
przymusu bezpośredniego w postaci:
35