Rządowy projekt ustawy o środkach przymusu bezpośredniego i broni palnej

2. Straż Graniczna – zgodnie z art. 23 ustawy o Straży Granicznej, w razie zagrożenia
nienaruszalności granicy państwowej lub niepodporządkowania się wydanym na
podstawie prawa poleceniom oraz bezpośredniego zagrożenia życia lub zdrowia
własnego lub innej osoby, funkcjonariusze mogą używać następujących środków
przymusu bezpośredniego:
1) indywidualnych, chemicznych środków obezwładniających w postaci broni
gazowej i ręcznych miotaczy gazu;
2) psów służbowych;
3) pałek służbowych;
4) pocisków niepenetracyjnych, miotanych z broni palnej;
5) paralizatorów elektrycznych;
6) siły fizycznej w postaci chwytów obezwładniających oraz podobnych technik
obrony lub ataku,
7) urządzeń technicznych w postaci:
a) kajdanek,
b) prowadnic,
c) kaftanów bezpieczeństwa,
d) pasów obezwładniających lub siatek obezwładniających,
e) kolczatek drogowych lub innych przeszkód umożliwiających zatrzymanie
pojazdu.
Na mocy art. 24 ustawy o Straży Granicznej, jeżeli środki przymusu
bezpośredniego, do użycia lub wykorzystania których uprawnieni są
funkcjonariusze Straży Granicznej okazały się niewystarczające lub ich użycie ze
względu na okoliczności danego zdarzenia nie jest możliwe, funkcjonariusz ma
prawo użycia broni palnej wyłącznie:
1) w celu odparcia bezpośredniego i bezprawnego zamachu na życie, zdrowie lub
wolność funkcjonariusza lub innej osoby oraz w celu przeciwdziałania
czynnościom zmierzającym bezpośrednio do takiego zamachu;
2) przeciwko osobie niepodporządkowującej się wezwaniu do natychmiastowego
porzucenia broni lub innego niebezpiecznego narzędzia, którego użycie
zagrozić może życiu, zdrowiu lub wolności funkcjonariusza albo innej osoby;
3) przeciwko osobie, która usiłuje bezprawnie, przemocą odebrać broń palną
funkcjonariuszowi lub innej osobie uprawnionej do posiadania broni palnej;
11

4) w celu odparcia bezpośredniego, bezprawnego zamachu na obiekty służące
obronności państwa lub ważne dla gospodarki narodowej, a także na obiekty
Straży Granicznej lub służące ochronie granicy państwowej;
5) w celu odparcia bezpośredniego zamachu na nienaruszalność granicy
państwowej ze strony osób działających w sposób zorganizowany, które
przemocą wymuszają przekroczenie granicy państwowej przy użyciu broni lub
pojazdu;
6) w celu odparcia zamachu na mienie, stwarzającego jednocześnie bezpośrednie
zagrożenie życia, zdrowia lub wolności człowieka;
7) w bezpośrednim pościgu za osobą, wobec której użycie broni było
dopuszczalne w przypadkach określonych w pkt 1–6, albo za osobą, wobec
której istnieje uzasadnione podejrzenie popełnienia zabójstwa, zamachu
terrorystycznego, uprowadzenia osoby w celu wymuszenia okupu lub
określonego zachowania, rozboju, kradzieży rozbójniczej, wymuszenia
rozbójniczego, umyślnego ciężkiego uszkodzenia ciała, zgwałcenia, podpalenia
lub umyślnego sprowadzenia w inny sposób niebezpieczeństwa powszechnego
dla życia albo zdrowia;
8) w celu ujęcia osoby, o której mowa w pkt 7, jeśli schroniła się ona w miejscu
trudno dostępnym, a z okoliczności towarzyszących wynika, że może użyć
broni palnej lub innego niebezpiecznego narzędzia, którego użycie zagrozić
może życiu lub zdrowiu;
9) w celu odparcia gwałtownego, bezpośredniego i bezprawnego zamachu na
konwój ochraniający osoby, materiały zawierające informacje niejawne,
pieniądze albo inne przedmioty wartościowe;
10) w celu ujęcia lub udaremnienia ucieczki osoby zatrzymanej, tymczasowo
aresztowanej lub odbywającej karę pozbawienia wolności, jeśli:
a) ucieczka osoby pozbawionej wolności stwarza zagrożenie życia albo
zdrowia ludzkiego,
b) istnieje uzasadnione podejrzenie, że osoba pozbawiona wolności może użyć
broni palnej, materiałów wybuchowych lub niebezpiecznego narzędzia,
c) pozbawienie wolności nastąpiło w związku z uzasadnionym podejrzeniem
lub stwierdzeniem popełnienia przestępstw, o których mowa w pkt 7.
12

W projekcie ustawy proponuje się rozszerzenie uprawnień funkcjonariuszy Straży
Granicznej o prawo do użycia lub wykorzystania: konia służbowego, pojazdów
służbowych, pokoju izolacyjnego, środków przeznaczonych do pokonywania
zamknięć budowlanych i innych przeszkód, w tym materiałów wybuchowych oraz
środków pirotechnicznych o właściwościach ogłuszających lub olśniewających.
3. Biuro Ochrony Rządu – zgodnie z art. 14 ustawy o Biurze Ochrony Rządu,
funkcjonariusze BOR, w przypadku niepodporządkowania się wydanym na
podstawie prawa poleceniom, o których mowa w art. 13 ust. 1 ustawy o BOR,
mogą stosować następujące środki przymusu bezpośredniego:
1) siłę fizyczną w postaci chwytów obezwładniających oraz podobnych technik
obrony lub ataku,
2) urządzenia techniczne w postaci kajdanek, prowadnic, kaftanów
bezpieczeństwa, pasów i siatek obezwładniających, kolczatek drogowych
i innych przeszkód umożliwiających zatrzymanie pojazdu,
3) pałki służbowe zwykłe, teleskopowe i wielofunkcyjne,
4) psy służbowe,
5) chemiczne środki obezwładniające, służące do obezwładnienia osób.
Na mocy art. 15 ustawy o Biurze Ochrony Rządu, jeżeli środki przymusu
bezpośredniego, do używania lub wykorzystywania których uprawnieni są
funkcjonariusze BOR, okazały się niewystarczające lub jeżeli ich użycie, ze
względu na okoliczności danego zdarzenia, nie jest możliwe, funkcjonariusz ma
prawo użycia broni palnej wyłącznie:
1) w celu odparcia bezpośredniego i bezprawnego zamachu na życie, zdrowie lub
wolność funkcjonariusza lub innej osoby oraz w celu przeciwdziałania
czynnościom zmierzającym bezpośrednio do takiego zamachu;
2) przeciwko osobie niepodporządkowującej się wezwaniu do natychmiastowego
porzucenia broni lub innego niebezpiecznego narzędzia, którego użycie
zagrozić może życiu, zdrowiu lub wolności funkcjonariusza albo innej osoby;
3) przeciwko osobie, która usiłuje bezprawnie, przemocą odebrać broń palną
funkcjonariuszowi lub innej osobie uprawnionej do posiadania broni palnej,
objętej ochroną BOR;
4) w celu odparcia niebezpiecznego bezpośredniego gwałtownego zamachu na
obiekty i urządzenia objęte ochroną BOR oraz inne ważne dla bezpieczeństwa
13

lub obronności państwa, na siedziby naczelnych organów władzy, centralnych
organów administracji rządowej;
5) w celu odparcia zamachu na mienie, stwarzającego jednocześnie bezpośrednie
zagrożenie życia, zdrowia lub wolności człowieka;
6) w bezpośrednim pościgu za osobą, wobec której użycie broni było
dopuszczalne w przypadkach, o których mowa w pkt 1–4, albo za osobą,
wobec której istnieje uzasadnione podejrzenie popełnienia zbrodni;
7) w celu odparcia gwałtownego, bezpośredniego i bezprawnego zamachu na
konwój ochraniający osoby, dokumenty zawierające informacje niejawne,
pieniądze albo inne przedmioty wartościowe.
W projekcie ustawy proponuje się rozszerzenie uprawnień funkcjonariuszy BOR
o: pociski niepenetracyjne, przedmioty przeznaczone do obezwładniania za pomocą
energii elektrycznej i pojazdy służbowe. Jednocześnie w ramach katalogu obecnie
dostępnych BOR środków przymusu bezpośredniego rezygnuje się z kaftana
bezpieczeństwa i pasa obezwładniającego.
4.
andarmeria Wojskowa – zgodnie z art. 17 ustawy o andarmerii Wojskowej
i
wojskowych organach porządkowych żołnierze
andarmerii Wojskowej,
wykonując zadania określone w art. 4 ustawy, wobec osób wskazanych w art. 3
ust. 2 ustawy, mają prawo stosowania środków przymusu bezpośredniego
w przypadkach i na zasadach określonych w art. 42 niniejszej ustawy. W razie
niepodporządkowania się wydanym na podstawie prawa rozkazom żołnierzy
andarmerii Wojskowej, a także wobec osób uniemożliwiających wykonanie przez
nich czynności służbowych, żołnierze andarmerii Wojskowej mogą stosować
następujące środki przymusu bezpośredniego:
1) siłę fizyczną w postaci chwytów obezwładniających oraz podobnych technik
obrony,
2) kajdanki,
3) pałki wielofunkcyjne,
4) paralizatory
elektryczne,
5) wodne, chemiczne i techniczne środki obezwładniające (prowadnice, kaftany
bezpieczeństwa, pasy i siatki obezwładniające);
6) psy
służbowe,
7) broń gazową i ręczne miotacze gazu,
14

8) pociski niepenetracyjne, miotane z broni palnej,
9) urządzenia techniczne umożliwiające zatrzymanie pojazdu, a w szczególności
kolczatkę drogową, zaporę drogową, kozły oporowe i zasieki.
Na mocy art. 17, 43 i 44 ustawy o andarmerii Wojskowej i wojskowych organach
porządkowych, żołnierze andarmerii Wojskowej, wykonując zadania określone
w art. 4, wobec osób wymienionych w art. 3 ust. 2 ustawy, mają prawo używania
broni palnej, jeżeli środki przymusu bezpośredniego, do użycia lub wykorzystania
których są uprawnieni, okazały się niewystarczające lub ich użycie ze względu na
okoliczności zdarzenia nie jest możliwe:
1) w celu odparcia bezpośredniego zamachu na życie, zdrowie lub wolność
żołnierza
andarmerii Wojskowej lub innej osoby albo w celu
przeciwdziałania czynnościom zmierzającym bezpośrednio do takiego
zamachu;
2) przeciwko osobie, która nie zastosowała się do wezwania do
natychmiastowego porzucenia broni, materiałów wybuchowych lub innego
niebezpiecznego narzędzia, którego użycie może zagrozić życiu lub zdrowiu
żołnierza andarmerii Wojskowej albo innej osoby;
3) przeciwko osobie, która usiłuje bezprawnie przemocą odebrać broń palną
żołnierzowi
andarmerii Wojskowej albo innemu funkcjonariuszowi
publicznemu uprawnionemu do posiadania broni palnej;
4) w celu odparcia bezpośredniego gwałtownego i niebezpiecznego zamachu na
obiekty i urządzenia wojskowe albo inne obiekty i urządzenia ważne dla
bezpieczeństwa lub obronności państwa;
5) w celu odparcia zamachu na mienie, stwarzającego jednocześnie bezpośrednie
zagrożenie życia lub zdrowia człowieka;
6) w bezpośrednim pościgu za osobą, wobec której użycie broni palnej jest
dopuszczalne w przypadkach określonych w pkt 1–3 lub 5, albo za osobą,
wobec której istnieje uzasadnione podejrzenie popełnienia zamachu
terrorystycznego, zabójstwa, umyślnego uszczerbku na zdrowiu, umyślnego
sprowadzenia zdarzenia zagrażającego życiu lub zdrowiu wielu osób,
pozbawienia człowieka wolności, zgwałcenia, wzięcia zakładnika, rozboju,
kradzieży rozbójniczej albo wymuszenia rozbójniczego;
15