Poselski projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku akcyzowym

Projekt ustawy nie pociąga za sobą negatywnych skutków finansowych dla budżetu państwa
lub budżetów jednostek samorządu terytorialnego.

Przedmiot projektowanej regulacji jest zgodny z prawem Unii Europejskiej.

Warszawa, 7 grudnia 2012 r.
BAS-WAPEiM-3175/12


Pani Ewa Kopacz
Marszałek Sejmu
Rzeczypospolitej Polskiej

Opinia prawna o zgodności poselskiego projektu ustawy o zmianie ustawy o
podatku akcyzowym (przedstawiciel wnioskodawców: poseł Wojciech
Saługa) z prawem Unii Europejskiej

Na podstawie art. 34 ust. 9 uchwały Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 30 lipca 1992
roku – Regulamin Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej (tekst jednolity: Monitor Polski z 2012 r.
poz. 32) sporządza się następującą opinię:

I. Przedmiot
projektu
Opiniowany projekt ustawy, złożony przez grupę posłów w dniu
29.11.2012 r., przewiduje wprowadzenie zmian w następujących przepisach
ustawy z dnia 6 grudnia 2008 r. o podatku akcyzowym (teks jednolity: Dz. U. z
2011 r. Nr 108, poz. 626, z późn. zmian.)
1) w art. 2 ust. 1 pkt. 20 (zmiana brzmienia przepisu), pkt. 23a (skreślenie
przepisu), pkt. 23b (dodanie przepisu),
2) w art. 9a ust. 1 (zmiana brzmienia przepisu),
3) w art. 10 ust. 10 (zmiana brzmienia przepisu),
4) w art. 13 ust.1 pkt. 1a (dodanie przepisu),
5) w. art. 16 ust. 3a-3c oraz 4a (skreślenie przepisu), ust. 4 (zmiana brzmienia
przepisu),
6) w art. 31a (zmiana brzmienia przepisu),
7) w art. 38 (zmiana brzmienia przepisu).

Ad 1)
Pierwsza zmiana, proponowana w opiniowanym projekcie nowelizacji
ustawy, dotyczy korekt w słowniczku ustawowym, zamieszczonym w art. 2 ust.
1 ustawy. Zmiany te mają zasadnicze znaczenie w odniesieniu do sposobu
opodatkowania wyrobów węglowych. Wynikają one z przyjętej przez
wnioskodawców koncepcji gruntownej, formalnej przebudowy systemu
opodatkowania węgla i innych wyrobów węglowych. Dotychczasowy system w
jego obecnej formie uznany został przez wnioskodawców za nieefektywny,
skomplikowany i nastręczający trudności zarówno podmiotom gospodarczym,
jak i organom podatkowym. W projekcie nowelizacji zakłada się zatem zmianę
systemu opodatkowania wyrobów węglowych podatkiem akcyzowym. W
konsekwencji korekcie ulegnie również system zwolnień od akcyzy w zakresie
tych wyrobów.


Istotą projektowanej zmiany jest rezygnacja z instytucji „pośredniczącego
podmiotu węglowego” na rzecz finalnego nabywcy węglowego, pod pojęciem
którego należy rozumieć podmiot, który nabywa wyroby węglowe w celu ich
użycia do celów opałowych, w tym także do celów korzystających ze
zwolnienia podatkowego, wskazywanych w również nowelizowanym art. 31a
ust. 1 ustawy.
W wykonaniu tego zamierzenia, niezbędne zdaniem wnioskodawców jest
dokonanie zmian w słowniczku ustawowym w art. 2 ust. 1 ustawy. Polegają one
w głównej mierze na usunięciu ze słowniczka samego pojęcia pośredniczącego
podmiotu węglowego i w konsekwencji poszczególnych odniesień do tego
pojęcia oraz włączeniu do słowniczka pojęcia „finalnego nabywcy węglowego”,
które jest kluczowe z punktu widzenia proponowanej koncepcji zmiany systemu
opodatkowania wyrobów węglowych.
W uzupełnieniu wskazać jednak należy, że w projekcie nowelizacji nie
proponuje się zmiany samego pojęcia „wyrobów węglowych”, zamieszczonego
w słowniczku ustawowym w art. 2 ust. 1 pkt. 1a ustawy. Wyroby te – tak jak
dotąd – definiowane będą poprzez wskazanie, że są to wyroby energetyczne,
określone w poz. 19-21 załącznika nr 1 do ustawy. W tym pojęciu mieszczą się
zatem jak dotąd:
węgiel; brykiety, brykietki i podobne paliwa stałe wytwarzane
19 ex 2701
z węgla – jeżeli są przeznaczone do celów opałowych
węgiel brunatny (lignit), nawet aglomerowany, z wyłączeniem
20 ex 2702
gagatu – jeżeli jest przeznaczony do celów opałowych
koks i półkoks, z węgla, węgla brunatnego (lignitu) lub torfu,
21 ex 2704 00 nawet aglomerowany; węgiel retortowy – jeżeli są
przeznaczone do celów opałowych
Ad. 2)
Druga zmiana proponowana w opiniowanym projekcie nowelizacji ustawy
dotyczy dość zasadniczej zmiany w odniesieniu do przedmiotu opodatkowania
w zakresie wyrobów węglowych. Zmiana ta wynika z proponowanej nowelizacji
brzmienia art. 9a ust. 1 ustawy.
Zmiana ta jest oczywiście konsekwencją przyjęcia nowej koncepcji
opodatkowania wyrobów węglowych, zgodnie z którą opodatkowanie wyrobów
węglowych następować ma na ostatnim etapie obrotu wyrobami węglowymi,
czyli na etapie sprzedaży wyrobów nabywcy finalnemu, który to nabywca
finalny nabywa owe wyroby węglowe na terytorium kraju, importuje je lub
nabywa wewnątrzwspólnotowo w celu ich użycia do celów opałowych.
W związku z tym nastąpić ma rezygnacja z opodatkowania czynności: nabycia
wewnątrzwspólnotowego i importu dokonywanych na wcześniejszym etapie
przez podmioty uczestniczące w obrocie wyrobami węglowymi, które nie są
nabywcami finalnymi (a więc nie zużywają wyrobów węglowych do celów
opałowych). W projekcie proponuje się także rezygnację z objęcia
opodatkowaniem sprzedaży wyrobów węglowych na terytorium kraju,
dokonywanej pomiędzy ww. podmiotami biorącymi udział w obrocie wyrobami

2
węglowymi. Podmioty te dotąd co do zasady funkcjonowały jako tzw.
pośredniczące podmioty węglowe. Proponowana nowelizacja ustawy zakłada
ponadto odejście od opodatkowania eksportu i dostawy wewnątrzwspólnotowej
wyrobów węglowych.
W konsekwencji, według projektu nowelizacji, opodatkowaniem objęta byłaby
tylko:
1) sprzedaż wyrobów węglowych na terytorium kraju nabywcy finalnemu (art.
9a ust. 1 pkt. 1 ustawy po nowelizacji) oraz
2) nabycie wewnątrzwspólnotowe lub import wyrobów węglowych przez
nabywcę finalnego (art. 9a ust. 1 pkt. 2-3 ustawy po nowelizacji).
Dodatkowo, zgodnie z proponowanym brzmieniem art. 9a ust. 1 pkt. 4 ustawy
(po nowelizacji), reżimem opodatkowania objęto by również użycie na
terytorium kraju wyrobów węglowych, zwolnionych od akcyzy ze względu na
przeznaczenie do celów innych niż wskazane w obecnym art. 31a ust. 2 ustawy
(czyli po zmianie de facto art. 31a ust. 1 znowelizowanej ustawy). W
powyższym przypadku chodziłoby o użycie na terytorium kraju wyrobów
węglowych przez finalnego nabywcę węglowego do celów innych niż
zwolnione, wskazane w nowym brzmieniu art. 31a ust. 1 ustawy (po
nowelizacji). Jednocześnie za takie (podlegające opodatkowaniu) użycie
należałoby uznać również
1) naruszenie warunków zwolnienia, o których mowa w art. 31a ust. 3-6 ustawy
(po nowelizacji), jak i
2) sprzedaż, eksport lub dostawę wewnątrzwpólnotową tych wyrobów przez
podmiot korzystający ze zwolnienia, o którym mowa (co do istoty) w
obecnym art. 31a ust. 2 ustawy w dotychczasowym brzmieniu, (a więc po
ewentualnej zmianie – przez podmiot, korzystający ze zwolnienia, o którym
będzie mowa w nowym brzmieniu art. 31a ust. 1 ustawy po nowelizacji).
Ponadto, jak się wydaje, w celu uszczelnienia systemu opodatkowania,
wnioskodawcy proponują wprowadzenie odpowiedniej regulacji w art. 9a ust. 1
pkt. 5 ustawy (po nowelizacji), zgodnie z którą przedmiotem opodatkowania
byłoby także nabycie wyrobów węglowych lub posiadanie wyrobów węglowych
przez podmiot prowadzący działalność gospodarczą, nie będący ich
producentem, jeżeli nie można ustalić podmiotu, który dokonał sprzedaży tych
wyrobów ich nabywcy lub posiadaczowi. Regulacja ta, jak należy sądzić,
powinna z jednej strony zapobiegać ewentualnym nadużyciom, z drugiej zaś
umożliwić pobranie akcyzy od podmiotów gospodarczych, które nie wskażą
pochodzenia posiadanych wyrobów węglowych. Oczywiście przepis ten
znajdowałby zastosowanie w sytuacji, kiedy w wyniku kontroli podatkowej,
postępowania kontrolnego albo postępowania podatkowego nie ustalonoby, że
podatek został zapłacony w należnej wysokości, co wynika z końcowej części
projektowanego art. 9a ust. 1 pkt. 5 ustawy (po nowelizacji).
Na koniec tej części rozważań nadmienić tylko należy, że wnioskodawcy w
projektowanym nowym art. 9a ust. 1 pkt. 6-7 ustawy (po nowelizacji)
powtórzyli istniejące już rozwiązania obecnie obowiązującego art. 9a ust. 1 pkt.

3
7-8 ustawy, stanowiące, że przedmiotem opodatkowania akcyzą jest również
użycie lub sprzedaż wyrobów węglowych uzyskanych w drodze czynu
zabronionego pod groźbą kary oraz powstanie ubytków wyrobów węglowych.
W tym zatem zakresie nie przewidziano zmian.
Ad 3)
Trzecia zmiana, zawarta w opiniowanym projekcie nowelizacji ustawy, jest
konsekwencją (omawianego wyżej) wprowadzenia nowej regulacji w nowym
projektowanym brzmieniu art. 9a ust. 1 pkt 5 ustawy (po nowelizacji). Polega
ona na włączeniu do treści art. 10 ust. 10 ustawy odniesienia do treści ww.
projektowanego przepisu art. 9a ust. 1 pkt 5 ustawy (w brzmieniu po
nowelizacji). Chodzi w tym przypadku o wskazanie, kiedy powstaje obowiązek
podatkowy co do nabycia lub posiadania wyrobów akcyzowych, o których
mowa w art. 9 a ust. 1 pkt 5 ustawy (po nowelizacji). Chodzi o sytuacje nabycia
wyrobów węglowych przez podmiot prowadzący działalność gospodarczą lub
posiadanie wyrobów węglowych przez podmiot prowadzący działalność
gospodarczą, który nie jest ich producentem - jeżeli nie można ustalić podmiotu,
który dokonał sprzedaży tych wyrobów ich nabywcy lub posiadaczowi, a w
wyniku kontroli podatkowej, postępowania kontrolnego albo postępowania
podatkowego nie ustalono, że podatek został zapłacony w należnej wysokości.
W powyższej sytuacji, według omawianych regulacji nowego art. 10 ust. 10,
obowiązek podatkowy powstaje z dniem nabycia lub wejścia w posiadanie tych
wyrobów.
Ad. 4)
Podobny (jak wyżej opisany) charakter ma również czwarta projektowana
zmiana w ustawie o podatku akcyzowym. Także i ona jest konsekwencją
(omawianego wyżej) wprowadzenia nowej regulacji w projektowanym
brzmieniu art. 9a ust. 1 pkt 5 ustawy (po nowelizacji). Ściśle rzecz biorąc,
dotyczy ona wprowadzenia w art. 13 ust. 1 ustawy nowego pkt. 1a,
wskazującego określoną kategorię podatników.
Ad 5)
Piąta zmiana proponowana w analizowanym projekcie jest logiczną
konsekwencją przyjęcia nowej koncepcji opodatkowania wyrobów węglowych
na etapie ich sprzedaży odbiorcy finalnemu. Jako że ze słowniczka pojęć ustawy
wnioskodawcy proponują wykreślenie pojęcia „pośredniczącego podmiotu
węglowego”, oczywistą tego konsekwencją musi być usunięcie z ustawy także
regulacji dotyczących szeregu obowiązków nałożonych na te podmioty lub też
do nich się odnoszących. Stąd też proponowane skreślenie w art. 16 ustawy
poszczególnych ustępów tego artykułu, a mianowicie: ust. 3a-3c oraz ust. 4a.
Przewidziane do derogacji przepisy dotyczą obecnie:
- obowiązku pisemnego powiadamiania właściwego naczelnika urzędu
celnego o zamiarze prowadzenia działalności gospodarczej jako
pośredniczący podmiot węglowy przed dniem rozpoczęcia tej działalności,
- danych, jakie ww. powiadomienie ma zawierać,

4