Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych

Do druku nr 748

Warszawa, 31 lipca 2008 r.
SEJM
RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
VI kadencja
Prezes Rady Ministrów

RM 10-95-08



Pan

Bronisław Komorowski
Marszałek Sejmu
Rzeczypospolitej
Polskiej



Nawiązując do pisma Pana Marszałka z dnia 14 lipca 2008 r.,
w załączeniu przekazuję uzasadnienie projektu ustawy


- o zmianie ustawy o podatku od
czynności cywilnoprawnych

uzupełnione o omówienie wyników konsultacji z Komisją Wspólną Rządu
i Samorządu Terytorialnego.


(-) Donald Tusk
U Z A S A D N I E N I E

Projektowana ustawa o zmianie ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych
ma na celu dostosowanie przepisów ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od
czynności cywilnoprawnych (Dz. U. z 2007 r. Nr 68, poz. 450 i Nr 176, poz. 1238),
w zakresie opodatkowania kapitału w spółkach kapitałowych, do obowiązującego
prawa Unii Europejskiej. W proponowanej nowelizacji wdrażane są postanowienia
dyrektywy Rady nr 2008/7/WE z dnia 12 lutego 2008 r. dotyczącej podatków
pośrednich od gromadzenia kapitału (Dz. Urz. UE L 46 z 21.02.2008 r., str. 11),
zwanej dalej dyrektywą. Dyrektywa ta zastąpiła dyrektywę Rady z dnia 17 lipca
1969 r. nr 69/335/EWG dotyczącą podatków pośrednich od gromadzenia kapitału
(Dz. U. UE 249 z 3.10.1969, str. 25) oraz jej zmiany. Nowy akt wspólnotowy uprościł
i uporządkował prawo Unii Europejskiej w materii opodatkowania kapitału
w spółkach kapitałowych. Wprowadził korzystne regulacje dla spółek kapitałowych
przez ograniczenie katalogu czynności podlegających podatkowi kapitałowemu.
Zgodnie z postanowieniami dyrektywy, implementacja jej przepisów w krajowym
ustawodawstwie powinna być dokonana najpóźniej do dnia 31 grudnia 2008 r.
(art.

15 ust. 1 dyrektywy). W polskim porządku prawnym funkcję podatku
kapitałowego pełni podatek od czynności cywilnoprawnych od umowy spółki i jej
zmiany, objęty przepisami zmienianej ustawy.
W celu zapewnienia zgodności polskich przepisów z prawem Unii Europejskiej,
projekt realizuje zasadę jednokrotnego opodatkowania kapitału w spółkach
kapitałowych.
Za zmiany o najistotniejszym znaczeniu należy uznać:
− zawężenie katalogu czynności objętych podatkiem jako zmiana umowy spółki
kapitałowej,
− wyłączenie z opodatkowania czynności związanych z przenoszeniem aktywów
i pasywów w spółkach kapitałowych, będących w świetle dyrektywy działaniami
restrukturyzacyjnymi obligatoryjnie niepodlegającymi podatkowi kapitałowemu.
Zgodnie z postanowieniami wdrażanej dyrektywy podatek może być pobierany
w państwie członkowskim, w którym znajduje się:
− rzeczywisty ośrodek zarządzania spółki kapitałowej,
− siedziba spółki, jeżeli rzeczywisty ośrodek zarządzania tej spółki znajduje się
w państwie niebędącym państwem członkowskim.
Projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych
przewiduje:
1) w odnośniku do tytułu projektowanej ustawy – umieszczenie informacji
o wdrożeniu dyrektywy Rady nr 2008/7/WE; informacja ma charakter czysto
formalny, niezbędny z punktu widzenia wykonania przez Rzeczpospolitą Polską
ciążących na niej zobowiązań koniecznych do uznania pełnego wdrożenia
przepisów nowej dyrektywy Rady do prawa krajowego,
2) w art. 1:
− w pkt 1 w lit. a i b – normę o charakterze technicznym i precyzującym, w myśl
której przepisy dotyczące umowy spółki i jej zmiany będą stosowane
odpowiednio do aktów założycielskich i statutów spółek lub ich zmiany,
− w pkt 1 w lit. c:
− w zakresie opodatkowania spółek osobowych – zmiany o charakterze
precyzującym katalog czynności uznawanych za zmianę umowy spółki,
przy zachowaniu takiego samego zakresu opodatkowania; użyte
w przepisie pojęcie „wspólnik” obejmuje obie kategorie wspólników
w spółce komandytowo-akcyjnej, tj. komplementariuszy i akcjonariuszy
(art. 125 Kodeksu spółek handlowych),
− w zakresie opodatkowania spółek kapitałowych – zmiany dotyczące
katalogu czynności uznawanych za zmianę umowy spółki kapitałowej dla
celów opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych, w tym:
− zniesienie opodatkowania podziału spółek jako czynności
restrukturyzacyjnych w świetle dyrektywy,
− zniesienie opodatkowania zmiany umowy spółki kapitałowej związanej
z przeniesieniem między państwami członkowskimi rzeczywistego
ośrodka zarządzania spółki kapitałowej lub jej statutowej siedziby;
dyrektywa zezwala na opodatkowanie przeniesienia na terytorium
Rzeczypospolitej Polskiej rzeczywistego ośrodka zarządzania spółki
kapitałowej lub jej statutowej siedziby wyłącznie z terytorium państwa
niebędącego państwem członkowskim; odstąpienie od opodatkowania
wymienionej czynności służy także wykonaniu postanowień wyroku
Trybunału Sprawiedliwości Wspólnot Europejskich z dnia 8 listopada
2007 r. w sprawie C-251/06 Ing Auer,

2

3) w art. 1 w pkt 2:
− w lit. a – rozszerzenie katalogu spółek zaliczanych do spółek kapitałowych,
w rozumieniu zmienianej ustawy, o spółkę europejską, określoną
w rozporządzeniu Rady (WE) nr 2157/2001 z dnia 8 października 2001 r.
w sprawie statutu spółki europejskiej (SE) (Dz. Urz. UE L z 2001 Nr 294,
str. 1, z późn. zm.) i ustawie z dnia 4 marca 2005 r. o europejskim
zgrupowaniu interesów gospodarczych i spółce europejskiej (Dz. U. Nr 62,
poz. 551, z późn. zm.),
− w lit. b – zmianę o charakterze porządkowym, polegającą na uchyleniu
przepisu definiującego pojęcie „podatek kapitałowy”, gdyż pojęcie to nie
będzie występowało w znowelizowanych przepisach ustawy,
4) w art. 1 w pkt 3 – wyłączenie z opodatkowania czynności niepodlegających
podatkowi w świetle przepisów dyrektywy, w tym przekształcenia spółki
kapitałowej w inną spółkę kapitałową oraz czynności restrukturyzacyjnych spółek
kapitałowych; za działania restrukturyzacyjne dyrektywa uznaje łączenie spółek
kapitałowych, podział spółek kapitałowych oraz wniesienie do spółki kapitałowej
wkładów niepieniężnych (aportów) w postaci oddziału innej spółki kapitałowej,
a także czynności określane jako „wymiana udziałów” w spółkach kapitałowych,
5) w art. 1 w pkt 4:
− w lit. a – zmiany o charakterze precyzującym podstawę opodatkowania
oraz będące wynikiem zniesienia opodatkowania podziału spółek,
− w lit. b – zmiany polegające na uchyleniu przepisów art. 6 ust. 9 pkt 4 – 6
zmienianej ustawy, dotyczących możliwości odliczania od podstawy
opodatkowania m.in. wartości wkładów do spółki albo wartości kapitału
zakładowego, pożyczek wspólniczych oraz dopłat w spółce kapitałowej, które
były wnoszone przez Skarb Państwa lub jednostki samorządu terytorialnego
lub były już raz opodatkowane podatkiem od czynności cywilnoprawnych
i zastąpieniu tych przepisów zwolnieniem określonym w art. 1 w pkt 5 lit. b
projektu,
6) w art. 1 w pkt 5:
− w lit. a – zmianę przepisu określającego zwolnienie z podatku umów
pożyczek zawieranych między osobami obcymi, polegającą na określeniu

3
wysokości kwot wolnych od opodatkowania – nieprzekraczającej kwoty
5 000 zł od jednego podmiotu i 25 000 zł od wielu podmiotów – w okresach
trzech kolejnych lat kalendarzowych, począwszy od dnia 1 stycznia 2009 r.;
w związku z nową konstrukcją zwolnienia będą z niego mogły skorzystać
w pełnej wysokości także te osoby, które skorzystały ze zwolnienia na
podstawie przepisu w brzmieniu obowiązującym przed zmianą,
a które z dniem 31 grudnia 2008 r. wygasa; proponowana konstrukcja
zwolnienia określa w sposób jednoznaczny limit kwot pożyczek od osób
obcych, eliminując niejasności wynikające z obowiązujących przepisów,
− w lit. b – zwolnienie umowy spółki i jej zmiany w części wkładów do spółki
osobowej albo kapitału zakładowego w spółce kapitałowej, które zostały
uprzednio opodatkowane lub zgodnie z prawem państw członkowskich
podatek nie był od nich naliczany; przepis przewiduje na identycznych
zasadach uwzględnienie uprzednio objętych wkładów, tak podatkiem od
czynności cywilnoprawnych, jak i jego odpowiednikiem w państwach
członkowskich; projektowane przepisy art. 9 pkt 11 lit. a i b ustawy o podatku
od czynności cywilnoprawnych realizują zasadę jednokrotnego podatkowania
wkładów do spółek,
− nową regulację, obejmującą zwolnienie z opodatkowania wkładów do spółki
kapitałowej związanych z podwyższeniem kapitału zakładowego w części
dotyczącej wartości, o którą obniżono kapitał zakładowy w następstwie
poniesionych strat przez spółkę kapitałową, pod warunkiem że podwyższenie
kapitału zakładowego następuje w okresie czterech lat po obniżeniu kapitału
zakładowego,
− zwolnienie umowy spółki kapitałowej i jej zmiany w zakresie, w jakim
dopuszcza zwolnienie z podatku spółek Skarbu Państwa i jednostek
samorządu terytorialnego przepis art. 13 lit. a dyrektywy, ograniczając to
zwolnienie do przypadku, gdy przedmiotem działalności spółki jest
świadczenie usług użyteczności publicznej; w związku z tym, że art. 13 lit. a
dyrektywy zawiera jedynie przykładowy otwarty katalog spółek użyteczności
publicznej, w projekcie proponuje się objęcie zwolnieniem także spółek
świadczących usługi zaopatrzenia ludności w energię cieplną lub zbiorowego
odprowadzania ścieków (przy spełnieniu warunków, że w wyniku zawarcia
umowy spółki co najmniej 50 % udziałów lub akcji obejmuje w tej spółce

4