Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o rachunkowości

11
Ponadto w art. 3 ust. 5 doprecyzowano, że w przypadku umowy spełniającej
co najmniej jeden z podanych warunków, przedmiot umowy (środki trwałe
lub wartości niematerialne i prawne) podlega zaliczeniu do aktywów korzy-
stającego, a należność od korzystającego stanowi dla finansującego aktywa
finansowe (inne), bowiem korzyściami ekonomicznymi dla finansującego są
wpływy środków pieniężnych na warunkach określonych w umowie.
Zmiana ta pozwoli na zwiększenie przejrzystości i czytelności regulacji
w zakresie leasingu.
Art. 1 pkt 4 projektu (art. 4a ustawy)
Wprowadzono nowy art. 4a, ze względu na konieczność implementacji
dyrektywy w zakresie obowiązku i odpowiedzialności członków organów
jednostki za sporządzenie i publikację sprawozdań finansowych i sprawozdań
z działalności zgodnie z wymogami ustawy, a także solidarnej odpo-
wiedzialności wobec jednostki za szkodę wyrządzoną naruszeniem powyższych
obowiązków (art. 1 pkt 8 oraz art. 2 pkt 3 ww. dyrektywy).
Art. 1 pkt 5 projektu (art. 8 ust. 3 ustawy)
Przepis ten jest konsekwencją wprowadzonego przepisu art. 1 pkt 18 projektu.
Uregulowano sposób rozliczenia skutków finansowych dostosowania zasad
rachunkowości do regulacji wynikających z ustawy w przypadku podjęcia przez
organ zatwierdzający jednostki decyzji o zaprzestaniu sporządzania sprawoz-
dania finansowego wg MSR.
Art. 1 pkt 6 projektu (art. 11 ustawy)
Art. 11 określający miejsce prowadzenia ksiąg rachunkowych uzupełniono
o możliwość prowadzenia ksiąg jednostki posiadającej oddział (zakład)
w siedzibie tego oddziału (zakładu). Ponadto wskazano, że księgi rachunkowe
mogą być prowadzone poza siedzibą jednostki albo oddziału również
w
przypadku powierzenia ich prowadzenia podmiotowi wykonującemu
działalność w zakresie usługowego prowadzenia ksiąg rachunkowych zgodnie
z regulacją wprowadzoną w rozdziale 8a projektu.

12
Art. 1 pkt 7 lit. a i b projektu (art. 12 ust. 1, 2 i 3 ustawy)
Przepisy art. 12 wskazują zdarzenia, z którymi wiąże się obowiązek:
– otwarcia
ksiąg rachunkowych ( ust. 1)
– zamknięcia ksiąg rachunkowych ( ust. 2).
Przepis ust. 2 pkt 2 tego artykułu dotyczy obowiązku zamknięcia ksiąg
rachunkowych tylko w tych przypadkach, gdy łączy się to z zakończeniem
działalności jednostki. Zdarzeniem takim jest m.in. zakończenie postępowania
upadłościowego. Przepis ten nie odnosi się jednak do przypadku jakim jest
umorzenie postępowania upadłościowego. Umorzenie postępowania upadłoś-
ciowego nie oznacza, że następuje zakończenie działalności jednostki, bowiem
jednostka ta kontynuuje działalność.
Natomiast w ust. 2 pkt 6 tego artykułu zastąpiono dotychczas używane
sformułowanie „postawienie jednostki w stan upadłości” sformułowaniem
„ogłoszenie upadłości” dostosowując tym samym do nazewnictwa przyjętego
w ustawie – Prawo upadłościowe i naprawcze.
Przepis art. 12 uzupełniono natomiast w ust. 3 o wskazanie zdarzeń,
w

przypadku zaistnienia których jednostki mogą odstąpić od obowiązku
otwierania/zamykania ksiąg rachunkowych.
Dotyczy to sytuacji, w której jednostka postawiona jest w stan upadłości
z możliwością zawarcia układu, a uzasadnienie wynika z zaproponowanej
zmiany przepisu art. 29 ust. 3 ustawy (art. 1 pkt 9 projektu), wskazującej na
fakt, że wszczęcie postępowania upadłościowego z możliwością zawarcia
układu nie stanowi przeszkody do uznania, iż działalność jednostki będzie
kontynuowana. Powyższe wyłączenie dotyczy również sytuacji, w której spółka
kapitałowa przekształca się w inną spółkę kapitałową. Przekształcenie bowiem
(zmiana formy prawnej) spółki kapitałowej ( np. spółki z o. o.) w inną spółkę
kapitałową (np. w spółkę akcyjną) nie powoduje zerwania ciągłości prawnej.
Obowiązek zamykania i otwierania ksiąg w takim przypadku powoduje bowiem
problemy ze sprawozdawczością finansową.

13
Ponadto doprecyzowano treść ustępu 3 zastępując zapis ”rozliczenie przejęcia
jednostki” stwierdzeniem „rozliczenie połączenia”, co zapewni stosowanie
w treści ustawy jednolitej terminologii.
Przepis nowego ust. 3a przewiduje również odstąpienie od obowiązku
zamykania ksiąg rachunkowych w jednostce dzielonej, jeżeli podział jej
następuje przez wydzielenie. Przyjęte rozwiązanie jest analogiczne do
stosowanego w przypadku wniesienia przez jednostkę wkładu niepieniężnego
w postaci zorganizowanej części jednostki, które nie powoduje obowiązku
zamykania ksiąg rachunkowych w jednostce wnoszącej.
Art. 1 pkt 8 lit. a, b, c i d projektu (art. 26 ust. 1 pkt 1-3, ust. 3 pkt 3 oraz
ust. 4-5 ustawy)
Przepisy art. 26 stanowiące o obowiązku inwentaryzacji składników aktywów i
pasywów jednostek uzupełniono:
1) w ust. 1 pkt 1 o obowiązek inwentaryzacji drogą spisu z natury
nieruchomości zaliczonych do inwestycji (budynków, budowli); jak również
dookreślono, że spisowi temu podlegają papiery wartościowe w postaci
materialnej;
2) w ust. 1 pkt 2 doprecyzowano, że papiery wartościowe w formie zdema-
terializowanej inwentaryzuje się drogą uzyskania właściwych potwierdzeń;
3) w ust. 1 pkt 3 o wyszczególnienie w aktywach inwentaryzowanych drogą
porównania danych ksiąg rachunkowych z odpowiednimi dokumentami
praw zakwalifikowanych do nieruchomości, wymienionych w art. 3 ust. 1
pkt 15 ustawy;
4) w ust. 3 pkt 3 rozszerzono o nieruchomości zaliczone do środków trwałych
oraz inwestycji katalog składników aktywów inwentaryzowanych w ter-
minach określonych w tym przepisie;
5) w ust. 5 o możliwość odstąpienia od przeprowadzenia inwentaryzacji
w

przypadku postawienia jednostki w stan upadłości z możliwością
zawarcia układu, jeżeli jednostka nie zamyka ksiąg rachunkowych,

14
korzystając z takiej możliwości wprowadzonej zmianą w art. 12 ust. 3
ustawy, a także przeniesiono z ust. 4 dotychczasowy zapis stanowiący
o możliwości odstąpienia od inwentaryzacji.
Ponadto w ust. 4 i 5 zastąpiono dotychczas używane sformułowanie
„postawienie jednostki w stan upadłości” sformułowaniem „ogłoszenie
upadłości” dostosowując tym samym do nazewnictwa przyjętego w ustawie
– Prawo upadłościowe i naprawcze.
Art. 1 pkt 9 lit. a – tiret pierwsze projektu (art. 28 ust. 1 pkt 3-5 ustawy)
Art. 28 ust. 1 pkt 3 uzupełniono o możliwość wyceny w skorygowanej cenie
nabycia inwestycji zaliczonych do aktywów trwałych, jeżeli został dla nich
określony termin wymagalności. Pozwoli to na zastosowanie przez jednostki
metody wyceny przewidzianej w MSR.
W świetle proponowanych zmian w art. 28 ust. 1 pkt 4 wykreślono odwołanie
do art. 63 jako zbędne, ponieważ w projekcie usunięto metodę praw własności
opisaną w art. 62.
Określono warunek, że metoda ta będzie stosowana jednolicie wobec jednostek
podporządkowanych.
Art. 28 ust. 1 pkt 5 uzupełniono o możliwość wyceny w skorygowanej cenie
nabycia inwestycji krótkoterminowych jeżeli został określony dla nich termin
wymagalności. Pozwoli to na zastosowanie przez jednostki metody wyceny
przewidzianej w MSR.
Art. 1 pkt 9 lit. a – tiret drugie i trzecie projektu (art. 28 ust. 1 pkt 7 i 7a ustawy)
Zmieniono treść pkt 7 ww. artykułu z uwagi na wprowadzenie nowego pkt 7a,
stanowiącego o możliwości wyceny należności i udzielonych pożyczek
zaliczonych do aktywów finansowych według skorygowanej ceny nabycia oraz
należności i udzielonych pożyczek zaliczonych do aktywów finansowych
przeznaczonych do sprzedaży w krótkim terminie według wartości rynkowej lub
inaczej określonej wartości godziwej.

15
Pozwoli to na zastosowanie przez jednostki metody wyceny przewidzianej
w MSR.
Art. 1 pkt 9 lit. a – tiret czwarte i piąte projektu (art. 28 ust. 1 pkt 8 i 8a ustawy)
Zmieniono treść pkt 8 ww. artykułu z uwagi na wprowadzenie nowego pkt 8a,
stanowiącego o możliwości wyceny zobowiązań finansowych według
skorygowanej ceny nabycia oraz zobowiązań finansowych przeznaczonych do
sprzedaży w krótkim terminie według wartości rynkowej lub inaczej określonej
wartości godziwej.
Pozwoli to na zastosowanie przez jednostki metody wyceny przewidzianej
w MSR.
Art. 1 pkt 9 lit. b projektu (art. 28 ust. 4a ustawy)
W przepisie dopuszczono zwolnienie jednostek niepodlegających obowiązkowi
badania i ogłaszania sprawozdania finansowego (w myśl art. 64 ust. 1 ustawy)
z obowiązku wyceny produktów według metody opisanej w art. 28 ust. 3 ustawy
– analogicznie jak uczyniono to np. w odniesieniu do podatku odroczonego (art.
37 ust. 10 ustawy).
Praktyka wskazuje, że o ile w dużych jednostkach pomiar normalnego poziomu
wykorzystania zdolności produkcyjnych jest celowy to jednostki mniejsze
stosują uproszczone metody wyceny produktów (art. 17 ust. 2 pkt 4 ustawy).
Procedura wymagana ustawą jest pracochłonna, a uzyskane efekty nie są
adekwatne do ponoszonych z tego tytułu nakładów. Doprecyzowano, że
ustalony w ten sposób uproszczony koszt wytworzenia produktów nie może być
wyższy od ceny sprzedaży netto.
Art. 1 pkt 9 lit. c projektu (art. 28 ust. 8a ustawy)
W związku z wprowadzeniem możliwości wyceny aktywów finansowych
i zobowiązań finansowych w skorygowanej cenie nabycia w art. 28 dodany
został ust. 8a określający definicję tej ceny (wartości).