Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o rachunkowości

6
Art. 1 pkt 3 lit. a – tiret szóste projektu (art. 3 ust. 1 pkt 32 ustawy)
Pozostałe koszty i przychody operacyjne związane z utrzymywaniem i zbyciem
nieruchomości oraz wartości niematerialnych i prawnych zaliczonych do
inwestycji rozszerzono także o koszty i przychody powstałe w wyniku

aktualizacji wartości tych inwestycji, jak również ich przekwalifikowania
odpowiednio do środków trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych,
jeżeli do wyceny tych inwestycji przyjęto cenę rynkową bądź inaczej określoną
wartość godziwą.
Powyższa zmiana pozwala na określenie sposobu odniesienia zmian wartości
inwestycji na skutek ich aktualizacji, jak również przekwalifikowania w przy-
padku, gdy nie przyjęto do wyceny tych inwestycji – w myśl art. 28 ust. 1 pkt 1a
ustawy – zasad stosowanych dla środków trwałych oraz wartości niema-
terialnych i prawnych.
Z pozostałych kosztów i przychodów wyłączono środki pieniężne otrzymane
tytułem dopłat do cen sprzedaży; uzyskane z tego tytułu przychody powinny być
prezentowane w przychodach operacyjnych jednostki, bowiem ich dotyczą.
Art. 1 pkt 3 lit. a – tiret siódme projektu (art. 3 ust. 1 pkt 35-37 ustawy)
W art. 3 ust. 1 pkt 35 wprowadzono pojęcie „wspólnika jednostki współ-
zależnej”. Zgodnie z obecnym brzmieniem ustawy jednostka współzależna jest
podporządkowana jednostce dominującej albo znaczącemu inwestorowi.
Zmiana ta jest więc konieczna w celu określenia jednostki nadrzędnej wobec
jednostki współzależnej. Ponadto w przepisie tym doprecyzowano, że
sprawowanie współkontroli odbywa się na zasadach określonych w umowie
zawartej pomiędzy wspólnikami jednostki współzależnej, umowy spółki lub
statutu, ponieważ w praktyce sprawowanie współkontroli nie wynika
z procentowego posiadania udziałów w jednostce współzależnej (np. dwóch
udziałowców posiada po 50%, trzech udziałowców posiada po 30%), lecz
odbywa się z reguły na podstawie zawieranych pomiędzy jednostkami umów.


7
W art. 3 ust. 1 pkt 36 doprecyzowana została definicja „znaczącego wpływu na
inną jednostkę”. Dotychczasowe brzmienie ustawy w sposób zbyt ogólny
wskazuje, że znaczący wpływ jest to zdolność do wpływania na politykę
finansową i operacyjną innej jednostki, w tym również dotyczącą podziału
wyniku finansowego. W praktyce często pojawiały się wątpliwości, jakie
przesłanki (poza podziałem wyniku finansowego) mogą wskazywać na
wywieranie znaczącego wpływu. W związku z tym pkt 36 uzupełniono o takie
kryteria jak:
1) zasiadanie w organie zarządzającym, nadzorującym lub administrującym;
2) przeprowadzanie istotnych transakcji z jednostką stowarzyszoną;
3) udostępnianie jednostce stowarzyszonej informacji technicznych o zasad-
niczym znaczeniu dla jej działalności;
4) możliwość wymiany członków organów zarządzających, nadzorujących lub
administrujących jednostki stowarzyszonej.
W pkt 37 zmieniono definicję „jednostki dominującej” przez:
– rozszerzenie katalogu jednostek zobowiązanych do sporządzania skon-
solidowanych sprawozdań finansowych o przedsiębiorstwa państwowe,
co

ma na celu usprawnienie nadzoru wykonywanego przez organy
właścicielskie;
– usunięcie w pkt 37 litery e ze względu na to, że dotychczasowa definicja
jednostki dominującej nie jest precyzyjna, ponieważ stwierdza, iż jednostka
dominująca obok sprawowania kontroli sprawuje również współkontrolę,
a więc określa relację występującą pomiędzy wspólnikiem spółki
współzależnej i spółką współzależną.
Ponadto w projekcie wprowadzono zmianę konieczną ze względu na
dostosowanie do przepisów dyrektywy 2006/46/WE mówiącą o organach
administrujących, które mogą zostać ustanowione m.in. w takich jednostkach
jak spółka europejska, czy spółdzielnia europejska; zmiana ta została
uwzględniona również w:

8
1) art. 66 ust. 2 pkt 2 i 5 (art. 1 pkt 37 lit. a tiret pierwsze i drugie projektu);
2) art. 66 ust. 3 (art. 1 pkt 37 lit. b projektu);
3) art. 68 (art. 1 pkt 38 projektu) oraz
4) w
załączniku nr 1 „dodatkowe informacje i objaśnienia” – w ust. 4 pkt 4 i 5
(art. 1 pkt 47 projektu).
Art.1 pkt 3 lit. a – tiret ósme projektu (art. 3 ust. 1 pkt 37a, 37b i 37c ustawy)
Treść art. 3 ust. 1 uzupełniono – przez dodanie pkt 37a i 37b – odpowiednio
o
definicje „jednostki dominującej niższego szczebla” oraz „jednostki
dominującej wyższego szczebla”. Definicje te zawarte były do tej pory
w rozporządzeniu Ministra Finansów z dnia 12 grudnia 2001 r. w sprawie
szczegółowych zasad sporządzania przez jednostki inne niż banki i zakłady
ubezpieczeń sprawozdania finansowego jednostek powiązanych (Dz. U.
Nr 152, poz. 1729). Przeniesienie powyższych definicji z rozporządzenia do
ustawy jest konieczne, gdyż to w ustawie podane są określenia jednostek
objętych skonsolidowanym sprawozdaniem finansowym, a ponadto w treści
ustawy występują określenia odnoszące się do struktur wieloszczeblowych
np. w art. 55 ust. 1, w art. 56 ust. 2.
Ponadto w konsekwencji zmiany definicji „jednostki dominującej” (art. 3 ust. 1
pkt

37 ustawy), do ww. definicji wprowadzono obok spółek handlowych
przedsiębiorstwa państwowe.
Natomiast w pkt 37c wprowadzono definicję „wspólnika jednostki
współzależnej”, co wynika z potrzeby określenia relacji tej jednostki
(współkontroli) wobec jednostki współzależnej (art. 3 ust. 1 pkt 35 ustawy).
Art.1 pkt 3 lit. a – tiret dziewiąte projektu (art. 3 ust. 1 pkt 38-47 ustawy)
Zmieniono definicję „znaczącego inwestora” w art. 3 ust. 1 pkt 38 przez
zapisanie, że znaczący inwestor jest jednostką wywierającą znaczący wpływ
na jednostkę inną niż zależna lub współzależna, a więc nie sprawuje kontroli,
ani współkontroli.

9
Ponadto ww. definicję uzupełniono o przedsiębiorstwo państwowe, co jest
konsekwencją rozszerzenia definicji „jednostki dominującej”.
Natomiast w przepisach art. 3 ust. 1 pkt 39 zmieniono definicję „jednostki
zależnej”, w celu uwzględnienia podmiotów utworzonych i działających zgodnie
z przepisami obcego prawa handlowego.
W przepisie art. 3 ust. 1 pkt 40 zmieniono definicję „jednostki współzależnej”
przez zastąpienie określenia „jest współkontrolowana przez jednostkę
dominującą lub znaczącego inwestora” określeniem „jest współkontrolowana
przez wspólników” oraz dodano przepis, że współkontrola dokonywana jest na
podstawie zawartej pomiędzy wspólnikami umowy.
Natomiast w przepisach art. 3 ust. 1 pkt 41 zmieniono definicję „jednostki
stowarzyszonej”, w celu uwzględnienia podmiotów utworzonych i działających
zgodnie z przepisami obcego prawa handlowego (analogicznie jak w przypadku
jednostki zależnej).
W art. 3 ust. 1 pkt 42 zapisano, że przez „jednostki podporządkowane” rozumie
się jednostki zależne, współzależne oraz stowarzyszone, ponieważ
dotychczasowy zapis „jednostki współzależne od jednostki dominującej” stał się
– w kontekście proponowanych zmian – nieaktualny.
W art. 3 ust. 1 pkt 43 zmieniono definicję „jednostek powiązanych”.
Zmiana definicji pojęcia „jednostka powiązana” na „jednostka powiązana wobec
jednostki” ma na celu zapewnienie większej czytelności tego przepisu oraz
objęcie wszystkich możliwych powiązań wobec jednostki.
W art. 3 ust. 1 pkt 44 zmodyfikowany został zakres podmiotowy grupy kapi-
tałowej. Zgodnie z obowiązującym brzmieniem ustawy grupę kapitałową tworzy
jednostka dominująca wraz z jednostkami zależnymi i niebędącymi spółkami
handlowymi jednostkami współzależnymi. Natomiast jednostki współzależne
będące spółkami handlowymi wyłączone są z definicji „grupy kapitałowej”.
Rozróżnienie pomiędzy jednostkami współzależnymi będącymi i niebędącymi
spółkami handlowymi nie znajduje merytorycznego uzasadnienia. Dlatego też

10
z zakresu grupy kapitałowej wyłączono jednostki współzależne niebędące
spółkami handlowymi.
Z art. 3 ust. 1 pkt 45 usunięto – w konsekwencji dokonania zmiany pojęcia
„grupy kapitałowej” – wyrazy „niebędące spółkami handlowymi jednostki
współzależne”.
Zmiana w art. 3 ust. 1 pkt 46 ma na celu doprecyzowanie definicji „kapitałów
mniejszości”. W przepisie tym zapisano, że do kapitałów mniejszości zalicza
się część aktywów netto jednostki zależnej, objętej skonsolidowanym sprawoz-
daniem finansowym, która należy do udziałowców innych niż jednostki grupy
kapitałowej.
Opis podstawowych zasad metody praw własności (art. 3 ust. 1 pkt 47)
w wyniku wcześniej zaproponowanych zmian uzupełniono o „wspólnika
jednostki współzależnej”.
Art.1 pkt 3 lit. b projektu (art. 3 ust. 2-5 ustawy)
W przepisie art. 3 ust. 2 i 3 zastąpiono „kurs ustalany przez Narodowy Bank
Polski” na „kurs ogłaszany przez Narodowy Bank Polski” zgodnie z art. 24 ust. 3
ustawy z dnia 29 sierpnia 1992 r. o Narodowym Banku Polskim (Dz. U.
z 2005 r. Nr 1, poz. 2, z późn. zm.), z którego wynika, że „NBP ogłasza
bieżące kursy walut obcych oraz kursy innych wartości dewizowych”.
Zmian w powyższym zakresie, które mają charakter porządkowy dokonano
również w:
1) art. 30 ust. 1, 2 i 3 (art. 1 pkt 11 projektu);
2) art. 51 ust. 2 (art. 1 pkt 20 projektu).
W art. 3 ust. 4 pkt 4 usunięto błąd (techniczny) polegający na tym, że do sumy
opłat wynikających z umowy nie zalicza się płatności na rzecz finansującego
za świadczenia dodatkowe itp.