Poselski projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz o zmianie niektórych innych ustaw

Proponowana regulacja dotycząca odprzedaży usług ma na celu, jak wynika z uzasadnienia
do projektu, dostosowanie przepisów o podatku VAT do potrzeb obrotu gospodarczego,
poprzez rozwiązanie problemu tzw. „refakturowania”. Zmiana ta jednak w swojej konstrukcji
nie wprowadza jakościowo żadnej zmiany w stosunku do obecnie obowiązujących regulacji
w
tym zakresie. Każde bowiem świadczenie usług między zleceniodawcą a
podzleceniodawcą
będącymi podatnikami VAT, podlega opodatkowaniu VAT.
Wprowadzenie proponowanego zapisu spowodowałoby wątpliwości co do traktowania tego
rodzaju świadczeń sprzed tej zmiany. Najistotniejsze jest jednak to, że powyższe rozwiązanie
mogłyby wprowadzić do ustawy wręcz zalegalizowany system „omijania” przepisów w celu
zapłacenia mniejszego podatku. Prowadziłoby to bowiem do sytuacji, w której świadczący
usługę celowo rozdzielałby jedno świadczenie na kilka różnych, jeżeli zakupy przez niego
dokonywane w celu wykonania jego usługi byłyby objęte stawkami obniżonymi. Pociąga to
za sobą nie tylko konsekwencje o charakterze fiskalnym, ale również łamie podstawowe
zasady dotyczące opodatkowania podatkiem od towarów i usług.

Podobnie zawarta w poselskim projekcie propozycja w zakresie wprowadzenia zmian
w regulacjach dotyczących obowiązku ustanowienia przedstawiciela podatkowego może
doprowadzić do pewnych nieprawidłowości. Ma ona na celu zmianę delegacji dla Ministra
Finansów w taki sposób, aby nie mógł on określać warunków jakie musi spełniać
przedstawiciel podatkowy. Zmiana ta, jak wynika z uzasadnienia projektu, ma na celu
ułatwienie znalezienia przedstawiciela podatkowego. Należy jednak mieć na uwadze rolę,
jaką spełnia przedstawiciel podatkowy. Przedstawiciel podatkowy przede wszystkim
odpowiada solidarnie z podatnikiem za zobowiązania podatkowe podatnika, którego
reprezentuje. Ponadto, z uwagi na konieczność wypełniania ciążących na nim obowiązków
podatkowych, przedstawicielem podatkowym powinna być osoba, która posiada właściwe
przygotowanie merytoryczne do wykonywania takich usług. W związku z tym, zniesienie
wymogu określania dodatkowych warunków, jakie musi spełniać podmiot, który może być
ustanowiony przedstawicielem podatkowym może spowodować, że funkcje będą piastowały
podmioty nie dające gwarancji dokonania rozliczeń podatkowych w sposób prawidłowy.

Negatywnie należy również ocenić inne przedstawione w projekcie poselskim regulacje.
W projekcie poselskim zaproponowano nadanie nowego brzmienia definicji eksportu
towarów poprzez – jak wskazano w uzasadnieniu do projektu – włączenie do definicji

5
eksportu towarów nieodpłatnego przekazania towarów wywożonych poza terytorium
Wspólnoty. Należy zauważyć, że dotychczas obowiązująca definicja eksportu towarów jest
zgodna z przepisami dyrektywy (art. 146 ust. 1 lit. a, w powiązaniu z art. 2 dyrektywy
112/WE) i dotyczy dostawy towarów wysyłanych lub transportowanych, dokonywanej
odpłatnie i z drugiej strony obejmuje tylko te czynności, które stanowią dostawę towarów.
Propozycja zawarta w poselskim projekcie oznacza uznanie za eksport towarów również
czynności sprzedaży praw spółdzielczych, które są charakterystyczne dla obrotu
dokonywanego w kraju. Rozwiązanie takie pozostanie w niezgodności z przepisami
wspólnotowymi i dodatkowo może powodować utrudnienia w interpretacji i stosowaniu
przepisu. Propozycja nowej definicji eksportu, pomijająca obecną treść art. 2 pkt 8 lit. b
ustawy, jest rozwiązaniem niezgodnym z przepisami unijnymi. Pomija ona całkowicie
kryteria uznania danej czynności za eksport, wynikające z przepisów rozporządzenia Rady
(WE) nr
1777/2005 z dnia 17 października 2005 r., będącego rozporządzeniem
wykonawczym do
dyrektywy. Odniesienie do treści tego rozporządzenia znajduje się
w obecnym brzmieniu przepisu art. 2 pkt 8 lit. b ustawy. Przy czym nie wiadomo, czy
zmiana definicji eksportu towarów w takim właśnie kierunku była celowym działaniem
projektodawcy, czy też jest wynikiem nieporozumienia. W uzasadnieniu do projektu ustawy
brak jest bowiem jakiegokolwiek wyjaśnienia na ten temat. Nie wiadomo zatem jaki
w rezultacie tej zmiany ma być osiągnięty efekt.

Proponowana w projekcie poselskim regulacja dotycząca wyłączenia z zakresu
opodatkowania zorganizowanej części przedsiębiorstwa jest natomiast niepełna. Nie
uwzględnia ona bowiem warunku określonego w dyrektywie Rady w zakresie następstwa
prawnego nabywcy zorganizowanej części przedsiębiorstwa. Warunek ten jest szczególnie
istotny przy proponowanej, szerokiej definicji zorganizowanej części przedsiębiorstwa.
W ocenie Rządu kompletna, prawidłowa zmiana w tym zakresie powinna, w odniesieniu do
zorganizowanej części przedsiębiorstwa, odwoływać się do przepisów ustawy z dnia 29
sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60, ze zm.), które
regulują prawa i obowiązki następców prawnych przejmujących zorganizowaną część
przedsiębiorstwa. Takie właśnie rozwiązanie zawiera projekt rządowy.

Natomiast propozycja likwidacji zakazu odliczania podatku od towarów i usług w sytuacji,
gdy wydatek na nabycie towarów lub usług nie stanowi kosztu uzyskania przychodu

6
w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym, jest również zawarta w projekcie
rządowym. Propozycję zawartą w projekcie poselskim należy także w tym przypadku uznać
za niepełną. Nie zawiera ona propozycji zmian pozostałych przepisów powiązanych
z likwidowanym zapisem.
Kompleksowa zmiana przepisów zawierająca odejście od odwoływania się przy kwalifikacji
danego wydatku do odliczenia do przepisów o podatku dochodowym zamieszczona została
w projekcie rządowym.

W poselskim projekcie zaproponowano wprowadzenie regulacji dotyczącej zmiany zasad
rozpoznawania momentu powstania obowiązku podatkowego. Propozycja ta nie uwzględnia
jednak pewnej krytyki, która dotyczyła tych propozycji w trakcie prac nad takim
rozwiązaniem w Sejmie poprzedniej kadencji. Przede wszystkim nie jest to zmiana korzystna
dla podatników, gdyż generalnie przyspiesza powstanie obowiązku podatkowego. Poza tym
obowiązujące obecnie regulacje od wielu już lat nie powodują co do zasady trudności
interpretacyjnych. Wprowadzenie w życie proponowanych zmian spowoduje dużo
zamieszania i bez wątpienia konieczność uzyskiwania nowych interpretacji, gdyż podatnicy
przyzwyczaili się do obecnych uregulowań.

Przedstawiona w projekcie poselskim regulacja w zakresie usług świadczonych na ruchomym
majątku rzeczowym polegająca na złagodzeniu wymogu związanego z warunkiem wywozu
towarów po wykonaniu tych usług poza terytorium kraju w ciągu 30 dni od wykonania usługi,
poprzez wydłużenie terminu na wywiezienie tych towarów do 90 dni nie ma charakteru
kompleksowej regulacji. Wprowadzeniu tej regulacji powinna towarzyszyć odpowiednia
zmiana w art. 12 ust. 1 pkt 6 ustawy (terminy w tych dwóch przepisach powinny być ze sobą
skorelowane).
Negatywnie należy również zaopiniować zawartą w poselskim projekcie zmianę do ustawy –
Prawo o ruchu drogowym. Przyjęcie tej regulacji spowoduje swobodną ocenę sytuacji
wymagania zaświadczenia wymienionego w przepisie art. 72 ust. 1 pkt 8 ww. ustawy – Prawo
o ruchu drogowym. Mogłoby to prowadzić do spowolnienia procesu rejestracji w przypadku
pojazdów sprowadzonych z zagranicy.
Ponadto wskazać należy, że brzmienie zmian zaproponowanych w poselskim projekcie do
art. 29 ust. 10 i 10a ustawy o VAT nie koresponduje z uzasadnieniem do tego projektu.
W uzasadnieniu wskazano, że zmiana wyeliminuje obowiązujący obecnie stan, w którym

7
podatnik zamierzający przekazać używane towary (np. komputery) na cel charytatywny
zobowiązany jest naliczać VAT od ceny nabycia przekazywanych towarów, a nie od ich
aktualnej wartości. Wnioskodawcy projektu nie uwzględnili jednak faktu, że już od dnia
1 stycznia 2008 r. - data wejścia w życie ustawy z dnia 19 września 2007 r. o zmianie ustawy
o podatku od towarów i usług oraz ustawy o zwrocie osobom fizycznym niektórych wydatków
związanych z budownictwem mieszkaniowym (Dz. U. Nr 192, poz. 1382) – podatnicy
określają podstawę opodatkowania przy nieodpłatnych przekazaniach towarów (darowiznach)
z uwzględnieniem ceny nabycia tych towarów (kosztu wytworzenia), określonych w
momencie dostawy tych towarów. Oznacza to uwzględnienie przy określaniu tej podstawy
realnej wartości przekazywanych towarów, a nie ich wartości historycznej. Zmiana zawarta
w
poselskim projekcie jest zatem bezprzedmiotowa dla osiągnięcia celu zapisanego
w uzasadnieniu projektu, chyba że wnioskodawcy chodziło o ograniczenie stosowanych od
1 stycznia 2008 r. regulacji.
Powyższe świadczy o skupieniu się projektodawcy przede wszystkim na rozwiązaniach
wcześniej wypracowanych. Wykorzystując wcześniejsze rozwiązania nie „dopasowano” ich
jednak w pełni do nowych elementów, które proponuje się w projekcie poselskim.

Negatywnie należy ocenić również propozycję wprowadzenia zryczałtowanej formy
opodatkowania dla niektórych podmiotów. Przede wszystkim, projekt zakłada, że podatnik
świadczący określone usługi wymienione w załączniku miałby prawo do korzystania z tej
formy opodatkowania również przy świadczeniu tych usług na rzecz innych podatników.
W projekcie nie zakłada się bowiem wyłączenia z możliwości rozliczenia w tej formie
podatników wykonujących usługi na rzecz innych podatników. Biorąc pod uwagę fakt, że
podatnik ryczałtowy nie ma prawa do wykazywania podatku w fakturach (co jest
rozwiązaniem zasadnym ze względu na specyfikę wyliczenia podatku) oraz nie ma prawa do
odliczenia podatku naliczonego – przedstawiona propozycja nie znajduje uzasadnienia.
Ponadto, proponowane wysokości stawek podatku kwotowego (zryczałtowanego) nie
uwzględniające miejsca prowadzenia działalności gospodarczej nie mogą być zaakceptowane.
Ustalenie tylko jednej stawki dla poszczególnych usług w tak dużym przedziale obrotów
prowadzi do niczym nieuzasadnionej sytuacji, w której zarówno podatnik osiągający obroty
np. do 5 tys. zł, jak i ten, który ma prawie 160 tys. zł obrotu, ponosi taki sam ciężar podatku
VAT. Takie rozwiązanie może również zostać zakwestionowane na forum Unii Europejskiej
(Komitecie VAT), gdzie tego rodzaju uproszczenia powinny być konsultowane.

8

Poselski projekt ustawy, pomimo tego, że jest zbieżny w pewnym zakresie z rozwiązaniami
zaproponowanymi w projekcie rządowym, nie może być poparty. Wersja rządowa, co należy
szczególnie podkreślić, jest pełniejsza, bardziej kompleksowa i o wiele dalej idąca niż
propozycje poselskie. Rządowy projekt zawiera szereg całkowicie nowych rozwiązań,
oczekiwanych przez podatników, jak np. zwolnienie dostaw nieruchomości również
niemieszkalnych po pierwszym zasiedleniu, okresowe zwolnienie od podatku dostawy
towarów objętych spisem z natury, dokonywanej przez osoby fizyczne, które zaprzestaną
działalności, czy też możliwość powrotu do zwolnienia podmiotowego po roku od jego utraty
(obecnie po 3 latach), rozszerzenie wyłączenia z opodatkowania VAT w odniesieniu do
zorganizowanej części przedsiębiorstwa, likwidację zakazu odliczania podatku od wydatków,
które nie stanowią kosztu uzyskania przychodów w rozumieniu przepisów o podatku
dochodowym. Poza tym projekt ten zawiera zmiany związane z wdrożeniem do ustawy
o VAT dyrektywy Rady 2007/74/WE z dnia 20 grudnia 2007 r. w sprawie zwolnienia
towarów przywożonych przez osoby podróżujące z państw trzecich z podatku od wartości
dodanej i akcyzy (Dz. Urz. UE L 346 z 29.12.2007 r., str. 6). Rozwiązań takich nie zawiera
projekt poselski.

Mając na uwadze przedstawione zastrzeżenia i wątpliwości dotyczące proponowanych
regulacji w poselskim projekcie, Rząd rekomenduje procedowanie nad rządowym projektem
ustawy o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw, który
jest dopracowany, pełniejszy i w wielu rozwiązaniach bardziej korzystny dla podatników.


9