Poselski projekt ustawy o licencjach prawniczych i świadczeniu usług prawniczych

odpowiedzialności cywilnej, pod rygorem nie dopuszczenia do sprawy w charakterze pełnomocnika.



Rozdział 7
Przepisy karne

Art. 51
1. Kto
świadczy usługi prawnicze nie będąc do tego uprawnionym, lub wykonuje czynności
wchodzące w zakres licencji prawniczej nie posiadając licencji prawniczej, podlega karze
grzywny do 50.000 zł.
2. Tej samej karze podlega przedsiębiorca świadczący usługi prawnicze oraz zarząd osoby
prawnej świadczącej usługi prawnicze lub wspólnicy spółki nie mającej osobowości prawnej
uprawnieni do prowadzenia spraw spółki świadczącej usługi prawnicze, jeżeli nie powierzają
wykonywania czynności prawniczych osobie posiadającej licencję prawniczą.
3. Orzekanie w sprawach, o których mowa w ust. 1 i 2, następuje na zasadach określonych w
ustawie z dnia 24 sierpnia 2001 r. - Kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia (Dz. U.
Nr 106, poz. 1148, z późn. zm.5)



Art. 52
Kto do wniosku o przyznanie lub przywrócenie licencji dołącza nieprawdziwe oświadczenie, podlega
karze grzywny, ograniczenia wolności lub pozbawienia wolności do lat 3.


Rozdział 8
Zmiany w przepisach obowiązujących


Art. 53
W ustawie z dnia 14 czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2000 r. Nr
98, poz. 1071, z późn. zm.6) w art. 33 § 3 otrzymuje brzmienie:

„§ 3. Pełnomocnik dołącza do akt oryginał lub urzędowo poświadczony odpis pełnomocnictwa.
Adwokat, osoba posiadająca licencję prawniczą, radca prawny lub rzecznik patentowy może sam
uwierzytelnić odpis udzielonego mu pełnomocnictwa.”.

Art. 54
W ustawie z dnia 1 grudnia 1961 r. o izbach morskich (Dz. U. Nr 58, poz. 320, z późn. zm.7) w art. 25
ust. 2 otrzymuje brzmienie:

„2. Pełnomocnikiem może być adwokat, radca prawny, osoba posiadająca licencję prawniczą III
stopnia, pracownik zainteresowanego, członek związku lub stowarzyszenia zawodowego
zrzeszającego osoby posiadające kwalifikacje zawodowe w żegludze morskiej.”.


Art. 55
W ustawie z dnia z dnia 17 listopada 1964 r. - Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz.
296, z późn. zm.8) wprowadza się następujące zmiany:

1) art. 5 otrzymuje brzmienie:

„Art. 5. W razie uzasadnionej potrzeby sąd może udzielić stronom i uczestnikom postępowania
występującym w sprawie bez adwokata, radcy prawnego lub osoby posiadającej licencję prawniczą
niezbędnych pouczeń co do czynności procesowych.”;

2) w art. 87:

a) § 1 otrzymuje brzmienie:
„§1. Pełnomocnikiem może być adwokat, radca prawny lub osoba posiadająca licencję prawniczą, a w
sprawach własności przemysłowej także rzecznik patentowy, a ponadto osoba sprawująca zarząd
majątkiem lub interesami strony oraz osoba pozostająca ze stroną w stałym stosunku zlecenia, jeżeli
przedmiot sprawy wchodzi w zakres tego zlecenia, współuczestnik sporu, jak również rodzice,
małżonek, rodzeństwo lub zstępni strony oraz osoby pozostające ze stroną w stosunku
przysposobienia.”,

b) § 2 otrzymuje brzmienie:
„§ 2. Pełnomocnikiem osoby prawnej lub przedsiębiorcy, w tym nie posiadającego osobowości
prawnej, może być również pracownik tej jednostki albo jej organu nadrzędnego. Osoba prawna
prowadząca, na podstawie odrębnych przepisów, obsługę prawną przedsiębiorcy, osoby prawnej lub
innej jednostki organizacyjnej może udzielić pełnomocnictwa procesowego - w imieniu podmiotu,
którego obsługę prawną prowadzi – adwokatowi, radcy prawnemu lub osobie posiadającej licencję
prawniczą jeżeli została do tego upoważniona przez ten podmiot.”;


3) w art. 871:

a) § 1 otrzymuje brzmienie:
„§ 1. W postępowaniu przed Sądem Najwyższym obowiązuje zastępstwo stron przez adwokatów,
radców prawnych lub osoby posiadające licencję prawniczą. Zastępstwo to dotyczy także czynności
procesowych związanych z postępowaniem przed Sądem Najwyższym, podejmowanych przed sądem
niższej instancji.”,

b) § 2 otrzymuje brzmienie
„§ 2. Przepisu § 1 nie stosuje się w postępowaniu o zwolnienie od kosztów sądowych oraz o
ustanowienie adwokata lub radcy prawnego oraz gdy stroną, jej organem, jej przedstawicielem
ustawowym lub pełnomocnikiem jest sędzia, prokurator, notariusz albo profesor lub doktor
habilitowany nauk prawnych, a także gdy stroną, jej organem lub jej przedstawicielem ustawowym
jest adwokat, radca prawny, osoba posiadająca licencję prawniczą lub radca Prokuratorii Generalnej
Skarbu Państwa.”;

4) w art. 89 § 1 otrzymuje brzmienie:
„§ 1 Pełnomocnik obowiązany jest przy pierwszej czynności procesowej dołączyć do akt sprawy
pełnomocnictwo z podpisem mocodawcy lub wierzytelny odpis pełnomocnictwa. Adwokat, radca
prawny i osoba posiadająca licencję prawniczą, a także rzecznik patentowy mogą sami uwierzytelnić
odpis udzielonego im pełnomocnictwa. Sąd może w razie wątpliwości zażądać urzędowego
poświadczenia podpisu strony.”;

5) w art. 91 pkt 3 otrzymuje brzmienie:
„3) udzielenia dalszego pełnomocnictwa procesowego adwokatowi, radcy prawnemu lub osobie
posiadającej licencję prawniczą;”;


6) w art. 94 § 2 otrzymuje brzmienie:
„§ 2. Adwokat, radca prawny lub osoba posiadająca licencję prawniczą, która wypowiedziała
pełnomocnictwo, obowiązana jest działać za stronę jeszcze przez dwa tygodnie, chyba że mocodawca
zwolni go od tego obowiązku. Każdy inny pełnomocnik powinien, mimo wypowiedzenia, działać za
mocodawcę przez ten sam czas, jeżeli jest to konieczne do uchronienia mocodawcy od niekorzystnych
skutków prawnych.”;

7) art. 99 otrzymuje brzmienie:
„Art. 99. Stronom reprezentowanym przez radcę prawnego, osobę posiadającą licencję prawniczą lub
rzecznika patentowego oraz Skarbowi Państwa reprezentowanemu przez Prokuratorię Generalną
Skarbu Państwa zwraca się koszty w wysokości należnej według przepisów o wynagrodzeniu
adwokata.”;

8) art. 109 otrzymuje brzmienie:
„Art. 109 § 1. Roszczenie o zwrot kosztów wygasa, jeśli strona najpóźniej przed zamknięciem
rozprawy bezpośrednio poprzedzającej wydanie orzeczenia nie złoży sądowi spisu kosztów albo nie
zgłosi wniosku o przyznanie kosztów według norm przepisanych. Jednakże o kosztach należnych
stronie działającej bez adwokata, radcy prawnego, osoby posiadającej licencję prawniczą lub
rzecznika patentowego sąd orzeka z urzędu.

§ 2. Orzekając o wysokości przyznanych stronie kosztów procesu, sąd bierze pod uwagę celowość
poniesionych kosztów oraz niezbędność ich poniesienia z uwagi na charakter sprawy. Przy ustalaniu
wysokości kosztów poniesionych przez stronę reprezentowaną przez pełnomocnika będącego
adwokatem, radcą prawnym, osobą posiadającą licencję prawniczą lub rzecznikiem patentowym, sąd
bierze pod uwagę niezbędny nakład pracy pełnomocnika oraz czynności podjęte przez niego w
sprawie, a także charakter sprawy i wkład pełnomocnika w przyczynienie się do jej wyjaśnienia i
rozstrzygnięcia.”;

9) w art. 1302:
a) § 1 otrzymuje brzmienie:
„§ 1. Pismo wniesione przez adwokata, radcę prawnego, osobę posiadającą licencję prawniczą lub
rzecznika patentowego, które nie zostało należycie opłacone, przewodniczący zwraca bez wezwania o
uiszczenie opłaty, jeżeli pismo podlega opłacie w wysokości stałej lub stosunkowej obliczonej od
wskazanej przez stronę wartości przedmiotu sporu.”,

b) § 3 otrzymuje brzmienie:
„§ 3. Sąd odrzuca bez wezwania o uiszczenie opłaty pismo wniesione przez adwokata, radcę
prawnego, osobę posiadającą licencję prawniczą lub rzecznika patentowego środki odwoławcze lub
środki zaskarżenia (apelację, zażalenie, skargę kasacyjną, skargę o stwierdzenie niezgodności z
prawem prawomocnego orzeczenia, sprzeciw od wyroku zaocznego, zarzuty od nakazu zapłaty,
skargę na orzeczenie referendarza sądowego) podlegające opłacie w wysokości stałej lub stosunkowej
obliczonej od wskazanej przez stronę wartości przedmiotu zaskarżenia.”,

c) § 4 otrzymuje brzmienie:
„§ 4. Przepisy § 1-3 stosuje się do pisma wniesionego w postępowaniu w sprawach gospodarczych
także wówczas, gdy przedsiębiorcy nie reprezentuje adwokat, osoba posiadająca licencję prawniczą
lub radca prawny. Zarządzenie o zwrocie pisma powinno zawierać określenie wysokości należnej
opłaty stosunkowej, jeżeli opłata została uiszczona w niewłaściwej wysokości, oraz wskazanie
skutków ponownego wniesienia pisma.”;

10) w art. 132 § 1 otrzymuje brzmienie:
„§ 1. W toku sprawy adwokaci, osoby posiadające licencję prawniczą i radcy prawni mogą doręczać
sobie nawzajem pisma bezpośrednio za potwierdzeniem odbioru i oznaczeniem daty.”;

11) art. 161 otrzymuje brzmienie:
„Art. 161. W toku posiedzenia wnioski, oświadczenia, uzupełnienia i sprostowania wniosków i
oświadczeń można zamieścić w załączniku do protokołu. Jeżeli stronę zastępuje adwokat, osoba
posiadająca licencję prawniczą, radca prawny, rzecznik patentowy lub Prokuratoria Generalna Skarbu
Państwa, przewodniczący może zażądać złożenia takiego załącznika w wyznaczonym terminie.”;

12) art. 1751 otrzymuje brzmienie:
„Art. 1751. Jeżeli zastępstwo stron przez adwokatów, osoby posiadające licencję prawniczą lub
radców prawnych jest obowiązkowe, w razie śmierci adwokata, osoby posiadającej licencję prawniczą
lub radcy prawnego, skreślenia z listy adwokatów lub radców prawnych, cofnięcia, wygaśnięcia bądź
zawieszenia licencji prawniczej, utraty możliwości wykonywania zawodu albo utraty zdolności
procesowej, sąd zawiesza postępowanie z urzędu, wyznaczając odpowiedni termin do wskazania
innego adwokata, osoby posiadającej licencję prawniczą lub radcy prawnego, i po upływie tego
terminu podejmuje postępowanie. Przepis art. 175 stosuje się odpowiednio.”;

13) w art. 206 w § 2 pkt 3 otrzymuje brzmienie:
„3) możliwości ustanowienia przez pozwanego pełnomocnika procesowego i braku obowiązkowego
zastępstwa przez adwokata, osobę posiadającą licencję prawniczą lub radcę prawnego.”;

14) w art. 207 § 3 otrzymuje brzmienie:
„§ 3. Stronę reprezentowaną przez adwokata, osobę posiadającą licencję prawniczą, radcę prawnego,
rzecznika patentowego lub Prokuratorię Generalną Skarbu Państwa przewodniczący może zobowiązać
do złożenia w wyznaczonym terminie pisma przygotowawczego, w którym strona jest obowiązana do
powołania wszystkich twierdzeń, zarzutów i dowodów pod rygorem utraty prawa powoływania ich w
toku dalszego postępowania.”;

15) art. 212 otrzymuje brzmienie:
„Art. 212. Przewodniczący, jeżeli to możliwe, jeszcze przed wszczęciem postępowania dowodowego
powinien przez zadawanie pytań stronom ustalić, jakie z istotnych okoliczności sprawy są między
nimi sporne, i dążyć do ich wyjaśnienia. W razie uzasadnionej potrzeby może udzielić stronom
niezbędnych pouczeń, a stosownie do okoliczności zwraca im uwagę na celowość ustanowienia
pełnomocnika procesowego. W sprawach o alimenty i o naprawienie szkody wyrządzonej czynem
niedozwolonym przewodniczący poucza powoda występującego w sprawie bez adwokata, osoby
posiadającej licencję prawniczą lub radcy prawnego o roszczeniach wynikających z przytoczonych
przez niego faktów.”;

16) art. 327:
„Art. 327 § 1. Stronie działającej bez adwokata, osoby posiadającej licencję prawniczą, radcy
prawnego lub rzecznika patentowego, obecnej przy ogłoszeniu wyroku, przewodniczący udzieli
wskazówek co do sposobu i terminów wniesienia środka zaskarżenia. Jeżeli zastępstwo stron przez
adwokatów, osób posiadających licencję prawniczą lub radców prawnych jest obowiązkowe, należy
pouczyć stronę o treści przepisów o obowiązkowym zastępstwie oraz o skutkach niezastosowania się
do tych przepisów.
§ 2. Stronie działającej bez adwokata, osoby posiadającej licencję prawniczą, radcy prawnego lub
rzecznika patentowego, która na skutek pozbawienia wolności była nieobecna przy ogłoszeniu
wyroku, sąd z urzędu w ciągu tygodnia od dnia ogłoszenia wyroku doręcza odpis jego sentencji z
pouczeniem o terminie i sposobie wniesienia środka zaskarżenia.”;

17) w art. 357 § 2 otrzymuje brzmienie:
„§ 2. Postanowienia wydane na posiedzeniu niejawnym sąd doręcza z urzędu obu stronom, chyba że
przepis szczególny stanowi inaczej. Gdy stronie przysługuje środek zaskarżenia, postanowienie należy
doręczyć z uzasadnieniem; doręczając postanowienie, należy pouczyć stronę występującą w sprawie
bez adwokata, osoby posiadającej licencję prawniczą, radcy prawnego lub rzecznika patentowego o
dopuszczalności, terminie i sposobie wniesienia środka zaskarżenia.”;

18) art. 3701 otrzymuje brzmienie:
„Art. 3701. Apelację sporządzoną przez adwokata, osobę posiadającą licencję prawniczą, radcę
prawnego lub rzecznika patentowego, niespełniającą wymagań określonych w art. 368 § 1 pkt 1-3 i
pkt 5, sąd pierwszej instancji odrzuca bez wzywania do usunięcia tych braków, zawiadamiając o tym
właściwy organ samorządu zawodowego, do którego należy pełnomocnik lub Prawniczą Komisję
Licencyjną”;

19) art. 466 otrzymuje brzmienie:
„Art. 466. Pracownik lub ubezpieczony działający bez adwokata, osoby posiadającej licencję
prawniczą lub radcy prawnego może zgłosić w sądzie właściwym ustnie do protokołu powództwo
oraz treść środków odwoławczych i innych pism procesowych.”;

20) w art. 4798a § 4 i 5 otrzymują brzmienie:
„§ 4. Przepisu § 2 w zakresie pouczenia o skutkach ponownego wniesienia pisma i przepisu § 3 nie
stosuje się w wypadku, gdy strona reprezentowana jest przez adwokata, osobę posiadającą licencję
prawniczą, radcę prawnego, rzecznika patentowego lub Prokuratorię Generalną Skarbu Państwa.
§ 5. Inne pisma procesowe złożone w postępowaniu przed sądem pierwszej instancji, które nie mogą
otrzymać prawidłowego biegu wskutek niezachowania warunków formalnych, wniesione przez stronę
reprezentowaną przez adwokata, osobę posiadającą licencję prawniczą, radcę prawnego, rzecznika
patentowego lub Prokuratorię Generalną Skarbu Państwa podlegają zwrotowi bez wzywania do ich
poprawienia lub uzupełnienia. Sprzeciw od wyroku zaocznego, zarzuty od nakazu zapłaty, sprzeciw
od nakazu zapłaty sąd odrzuca.”;

21) w art. 4799 § 1 otrzymuje brzmienie:
„§ 1. W toku sprawy strona reprezentowana przez adwokata, osobę posiadającą licencję prawniczą,
radcę prawnego lub rzecznika patentowego jest obowiązana doręczyć odpisy pism procesowych z
załącznikami bezpośrednio stronie przeciwnej. Do pisma procesowego wniesionego do sądu strona
dołącza dowód doręczenia drugiej stronie odpisu pisma albo dowód wysłania go listem poleconym.
Pisma, do których nie dołączono dowodu doręczenia albo dowodu wysłania listem poleconym,
podlegają zwrotowi bez wzywania do usunięcia tego braku.”;

22) w art. 485 § 4 otrzymuje brzmienie:
„§ 4. Dopuszczalne jest dołączenie odpisów dokumentów, o których mowa w § 1 i 2a, jeżeli ich
zgodność z oryginałem jest poświadczona przez notariusza albo występujących w tej sprawie
adwokata, osobę posiadającą licencję prawniczą, radcę prawnego, rzecznika patentowego lub radcę
Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa. Jeżeli nie dołączono oryginału weksla lub czeku albo
dokumentów określonych w § 3, przewodniczący wzywa powoda do ich złożenia pod rygorem zwrotu
pozwu na podstawie art. 130.”;

23) art. 977 otrzymuje brzmienie:
„Art. 977. Pełnomocnictwo do udziału w przetargu powinno być stwierdzone dokumentem z
podpisem urzędowo poświadczonym. Podpisy na pełnomocnictwach udzielonych przez państwowe
jednostki organizacyjne lub jednostki organizacyjne samorządu terytorialnego oraz na
pełnomocnictwach udzielonych adwokatom, osobom posiadającym licencję prawniczą lub radcom
prawnym nie wymagają poświadczenia.”.