Poselski projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz o zmianie niektórych innych ustaw

Warszawa, 23 września 2008 r.
SEJM
RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
VI kadencja
Prezes Rady Ministrów

DSPA-140-142(4)/08

DSPA-140-154(4)/08
DSPA-140-161(4)/08


Pan

Bronisław Komorowski
Marszałek Sejmu
Rzeczypospolitej
Polskiej






Przekazuję przyjęte przez Radę Ministrów stanowiska wobec poselskich
oraz senackiego projektów ustaw:


- o zmianie ustawy o podatku od towarów
i usług oraz o zmianie niektórych innych
ustaw (druk nr 661),
- o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz o zmianie
niektórych innych ustaw (druk nr 697),
- o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług (druk nr 725).

Jednocześnie informuję, że Rada Ministrów upoważniła Ministra
Finansów do reprezentowania Rządu w tych sprawach w toku prac
parlamentarnych.


(-) Donald Tusk

STANOWISKO RZĄDU
w sprawie poselskiego projektu ustawy o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług
oraz o zmianie niektórych innych ustaw (druk nr 661)


Poselski projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz o zmianie
niektórych innych ustaw wprowadza szereg zmian do ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o
podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535, z późn. zm.), jak również zmienia
ustawę z dnia 20 czerwca 1997 r. – Prawo o ruchu drogowym (Dz. U. z 2005 r. Nr 108, poz.
908, z późn. zm.) oraz ustawę z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z
2005 r. Nr 8, poz. 60, z późn. zm.). Projekt ten jest w pewnej części zbieżny z rozwiązaniami
zaproponowanymi w rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy o podatku od towarów i
usług oraz niektórych innych ustaw, który został przekazany do Parlamentu w dniu 16 lipca
br. Poselski projekt zawarty w druku nr 661 prawie w całości oparty został na projekcie
będącym przedmiotem prac Sejmu poprzedniej kadencji (Sprawozdanie Komisji Finansów
Publicznych – druk nr 1940). Projekt ten jednak nie uwzględnia krytyki ekspertów odnośnie
do niektórych rozwiązań, a także zawiera propozycje rodzące bezpośrednie skutki budżetowe
i w tym zakresie znacznie odbiega od projektu rządowego.

Proponowany poselski projekt ustawy Rada Ministrów w części pokrywającej się z projektem
rządowym ocenia kierunkowo pozytywnie, natomiast w pozostałej części ocenia projekt
negatywnie.
Do głównych założeń projektu, które należy ocenić kierunkowo pozytywnie należą:
- wprowadzenie instytucji magazynów konsygnacyjnych i rozwiązań w zakresie
opodatkowania towarów przemieszczanych między państwami członkowskimi Unii
Europejskiej do takich magazynów,
- możliwość wykazywania podatku należnego z tytułu importu towarów bezpośrednio
w deklaracji podatkowej,
- likwidacja 30% sankcji VAT za nieprawidłowe rozliczenia w tym podatku,
- określenie jednego, podstawowego terminu zwrotu podatku,
- wydłużenie terminu na dokonanie odliczenia podatku naliczonego,
- wyeliminowanie kaucji gwarancyjnej dla podatników rozpoczynających działalność w
handlu wewnątrzwspólnotowym,
- możliwość składania deklaracji kwartalnych przez wszystkich podatników,
- określenie zasad zwrotu różnicy podatku w przypadku rozwiązania spółki osobowej,
- doprecyzowanie przepisów w zakresie ustalania miejsca świadczenia niektórych usług
(dot. m.in. usług w dziedzinie kultury, sztuki, sportu, nauki, edukacji lub rozrywki
oraz usług doradczych, inżynierskich, prawniczych, księgowych oraz podobnych),
- umożliwienie podatnikowi otrzymania zwrotu kwoty podatku naliczonego w sytuacji,
gdy w danym okresie nie wykonał on czynności opodatkowanych,
- wprowadzenie możliwości korekty deklaracji podatkowej po zakończeniu kontroli
podatkowej,
- zmiana zasad refundacji z tytułu zakupu kas fiskalnych (z obecnych 50%, nie więcej
niż 2.500 zł na 90%, nie więcej niż 700 zł) wraz ze zmianą konstrukcji sankcji z tytułu
braku kasy,
- rozszerzenie katalogu pojazdów specjalnych, korzystających z pełnego odliczenia
podatku, o pojazdy pogrzebowe,
- uznanie za dostawę oddania gruntów w użytkowanie wieczyste – zmiana o charakterze
doprecyzowującym, gdyż uchwałą NSA już obecnie czynność tę uznano za dostawę,
- doprecyzowanie regulacji dotyczących korekty podatku naliczonego w przypadku
zmiany przeznaczenia nabytych towarów lub usług.

Należy jednak podkreślić, że projekt rządowy w odróżnieniu od projektu poselskiego
opracowany został z uwzględnieniem ponownych konsultacji z podmiotami przedstawiciel-
skimi odnośnie do rozwiązań proponowanych w druku 1940 i dzięki temu propozycje zawarte
w rządowej wersji nowelizacji ustawy o VAT są pełniejsze, bardziej dopracowane i uwzglę-
dniające praktykę życia gospodarczego. Przykładem mogą być tutaj deklaracje kwartalne,
które zgodnie z poselskim projektem byłyby obligatoryjne dla wszystkich podatników.
Obowiązkowe rozliczanie się z podatku za okresy kwartalne z możliwością wyboru rozliczeń
za okresy miesięczne było przedmiotem krytyki zarówno w Sejmie poprzedniej kadencji, jak i
krytyki medialnej. Nie jest to zmiana ułatwiająca rozliczanie podatnikom, gdyż spowoduje
zamieszanie w kwestii zasad wyboru okresu rozliczeniowego. Nie wszyscy podatnicy chcieliby
bowiem korzystać z możliwości rozliczeń kwartalnych, dlatego takie rozwiązanie nie powinno
być obligatoryjne, ale pozostawione do decyzji podatnika. Projekt rządowy wprowadza taką
możliwość i dzięki temu wychodzi naprzeciw oczekiwaniom przedsiębiorców.

Kolejnym przykładem są rozwiązania w zakresie magazynów konsygnacyjnych, które w
projekcie rządowym są korzystniejsze dla podatników, gdyż zakładają, że dostawa towarów
podatnikowi zarejestrowanemu jako podatnik VAT UE może nastąpić w okresie 24 miesięcy
od dnia wprowadzenia towarów do magazynu, a nie tylko w ciągu 6 miesięcy, co przewiduje
projekt poselski. Poza tym, zgodnie z projektem rządowym, upływ 24 miesięcy od
wprowadzenia towarów do magazynu nie powoduje utraty możliwości korzystania z tej
procedury, w przeciwieństwie do rozwiązania przewidzianego w projekcie poselskim.

2
Innym przykładem są rozwiązania dotyczące art. 14 ustawy o VAT, które w wersji rządowej
pełniej realizują możliwość zwrotu podatku w przypadku rozwiązania spółki osobowej.

Negatywnie należy natomiast ocenić pozostałe rozwiązania zawarte w poselskim projekcie
ustawy, takie jak:
- ustalenie jednolitego terminu zwrotu podatku na 50 dni,
- wprowadzenie opodatkowania w formie ryczałtu kwotowego dla drobnych
przedsiębiorców,
- podniesienie limitu wartości sprzedaży uprawniającej do uzyskania statusu małego
podatnika (z 800 tys. euro do 1,2 mln euro, a w przypadku podatników prowadzących
przedsiębiorstwo maklerskie, zarządzających funduszami powierniczymi, agentów,
zleceniobiorców itp. z 30 tys. euro do 45 tys. euro),
- wprowadzenie terminu na dokonanie odliczenia podatku naliczonego wynikającego
z otrzymanych faktur lub dokumentów celnych w ciągu całego roku w dowolnym
okresie rozliczeniowym.
Zmiany te należy ocenić negatywne, przede wszystkim z uwagi na bezpośrednie skutki
budżetowe, które wywołują.

Szacuje się, że wprowadzenie jednolitego 50-dniowego terminu zwrotu podatku pociągnie za
sobą skutki budżetowe (przesunięcie dochodów w czasie) rzędu 1,8 mld zł (w stosunku do
obecnie obowiązujących regulacji). Przy czym należy zwrócić uwagę, że w związku z
propozycją zawartą w tym projekcie umożliwiającą podatnikom rozliczanie podatku
należnego w ciągu całego roku, bez przyporządkowania podatku z konkretnej faktury do
danego okresu rozliczeniowego, skrócenie terminu na dokonanie zwrotu podatku do 50 dni
może powodować zwiększenie prób wyłudzenia podatku VAT.
Podkreślić należy, że w rządowym projekcie przewiduje się również ujednolicenie terminu
zwrotu podatku. Proponuje się jednak termin 60-dniowy, który rodzi o wiele mniejsze skutki
budżetowe.

Z kolei skutki wprowadzenia opodatkowania w formie ryczałtu kwotowego dla drobnych
przedsiębiorców wyniosą szacunkowo 130 – 150 mln zł. Przy czym wskazać należy, że celem
tej zmiany jest objęcie tą formą rozliczeń szerokiego kręgu podatników. Warunkiem
skorzystania z ryczałtu byłby bowiem jedynie limit obrotów do 50 tys. euro. Miesięczna
stawka ryczałtu byłaby jednakowa dla wszystkich podatników (300 zł) bez względu na
dochodowość branży, w której działają. Propozycję taką należy zatem ocenić negatywnie, gdyż
co do zasady ryczałt nie może mieć na celu uszczuplenia wpływów z podatku lecz
uproszczenie rozliczeń. Stawka ryczałtu powinna być wyliczona na podstawie danych
statystycznych, które uzasadnią jej wysokość. Wysokość stawki powinna być skalkulowana
jako różnica pomiędzy podatkiem należnym jaki by podatnik zapłacił a podatkiem naliczonym

3
jaki na zasadach ogólnych płaci w cenie nabywanych towarów i usług przy prowadzeniu
działalności. Poselski projekt nie uwzględnia tych warunków. Poza tym ustalenie tylko jednej
stawki w tak dużym przedziale obrotów prowadzi do niczym nieuzasadnionej sytuacji, że
zarówno podatnik osiągający obroty np. do 5 tys. euro, jak i ten, który ma prawie 50 tys. euro
obrotu, ponosi taki sam ciężar podatku VAT. Takie rozwiązanie może również zostać
zakwestionowane na forum Unii Europejskiej (Komitecie VAT), gdzie tego rodzaju
uproszczenia muszą być konsultowane.

Zmiana związana z podniesieniem limitu wartości sprzedaży, uprawniającej do posiadania
statusu małego podatnika spowoduje negatywne skutki budżetowe wynikające z przesunięcia
dochodów w czasie o około 70 mln zł. Przy skrajnych założeniach (teoretycznie) skutki
mogłyby sięgnąć nawet 500 mln zł. Przesunięcie dochodów w czasie związane jest z tym, że
mali podatnicy zamiast rozliczeń miesięcznych mogą rozliczać się kwartalnie. Ponadto, mali
podatnicy mogą rozliczać się metodą kasową, co oznacza, że obowiązek podatkowy z tytułu
wykonywanych czynności powstaje u nich nie z chwilą dostawy czy wykonania usługi lecz z
chwilą otrzymania należności za sprzedane towary lub świadczone usługi, nie później jednak
niż 90. dnia od dnia wydania towaru lub wykonania usługi. Powoduje to przesunięcie
dochodów w czasie od tej grupy podatników średnio o kwartał. Podniesienie limitu
określającego małego podatnika poszerza zatem krąg podmiotów, które będą mogły korzystać
z tej formy rozliczeń.

Zmiana związana z umożliwieniem podatnikom odliczenia podatku naliczonego w ciągu
całego roku w dowolnym miesiącu (kwartale) zrodzi skutki budżetowe i może prowadzić do
nadużyć. Obecnie odliczenie przysługuje w okresie rozliczeniowym, w którym podatnik
otrzymał fakturę lub w okresie następnym. W przypadku umożliwienia podatnikowi
rozliczania podatku w ciągu całego roku bez konieczności przyporządkowania podatku do
określonego okresu rozliczeniowego, aby mieć pewność, że podatnik poprawnie dokonał
odliczenia (tylko raz z jednej faktury) należałoby dokonać kontroli u podatnika całego okresu,
w którym ma prawo ująć fakturę tj. całego roku. W praktyce jest to bardzo czasochłonne
(nieuczciwy lub nieuważny podatnik mógłby rozliczać jedną fakturę w kilku deklaracjach, co
byłoby trudne do wychwycenia). Zaprojektowane rozwiązanie będzie zatem rodzić również
koszty administracyjne związane z koniecznością uzupełnienia zasobu kadrowego aparatu
skarbowego odpowiedzialnego za kontrole (będzie to wymagało zwiększenia nakładów na
kontrolę związanych ze wzrostem zatrudnienia, dodatkowymi szkoleniami itp.).
Zaznaczyć należy, że projekt rządowy również przewiduje wydłużenie terminu do odliczenia
podatku naliczonego wynikającego z otrzymanych faktur lub dokumentów celnych, z tym, że
w rządowym projekcie proponuje się wydłużenie tej możliwości z dwóch do trzech okresów
rozliczeniowych.


4