Poselski projekt ustawy o zmianie niektórych ustaw dotyczących procesu inwestycyjnego w budownictwie mieszkaniowym

1) właściciel książeczki uzyskuje w banku prowadzącym książeczkę zaświadczenie o
aktualnej wysokości przysługującej premii gwarancyjnej i wysokości zgromadzonego
wkładu,
2) właściciel książeczki zawiera w wybranym przez siebie banku umowę kredytu
mieszkaniowego w wysokości uwzględniającej należną premię i wkład (a zatem kredyt
pokrywał będzie różnice pomiędzy kosztami czynności, którą ma finansować – zakupu,
budowy, wpłaty partycypacji w TBS itd. – a wkładem własnym właściciela książeczki,
pochodzącym z wkładu, premii i ewentualnie również innych środków własnych);
3) właściciel książeczki składa w banku prowadzącym książeczkę wniosek o jej likwidację i
wypłatę premii – przedstawiając umowę kredytu, wskazująca m.in. nr rachunku w banku
kredytującym, na który ma nastąpić przekazanie premii;
4) bank prowadzący książeczkę likwiduje ją i przekazuje premię (a zapewne także wkład,
choć tego ustawa nie wymaga) na ww. rachunek w banku kredytującym;
5) bank kredytujący, po otrzymaniu kwoty premii (i ew. po spełnieniu innych warunków
przewidzianych w umowie kredytu – np. po ustanowieniu zabezpieczeń) uruchamia
kredyt, wypłacając go (lub jego część, jeśli wypłata następuje w transzach), zależnie od
rodzaju inwestycji i postanowień umowy kredytowej:
- wskazanemu inwestorowi (np. przy zakupie mieszkania od dewelopera lub sp-ni
mieszkaniowej),
- osobie, od której właściciel książeczki-kredytobiorca nabywa lokal (prawo do
lokalu) na rynku wtórnym, lub
- samemu właścicielowi książeczki-kredytobiorcy – np. w przypadku budowy domu
przez kredytobiorcę;
W kwocie wypłacanego kredytu (lub jego części) mieści się również kwota otrzymanej
uprzednio przez bank kredytujący premii gwarancyjnej. Należy zaznaczyć, że całość środków
należnych z tytułu premii gwarancyjnej musi być wykorzystana jako wkład własny
kredytobiorcy, a zatem przekazana do banku, w którym właściciel książeczki zaciąga kredyt.

Przepisy art. 3a ust. 3a pkt 2 i 3 oraz ust. 4a, zapewniające zwrot równowartości premii w
przypadku wycofania się właściciela książeczki z dokonania czynności uprawniającej do
premii (czyli wycofania się z zaciągnięcia kredytu) zostały sformułowane analogicznie do
obowiązujących w pozostałych przypadkach wymienionych w art. 3a ust. 1, z
uwzględnieniem specyfiki czynności jaką jest zaciągnięcie kredytu. A zatem:
- właściciel książeczki mieszkaniowej upoważnia bank kredytujący do zwrotu do
banku prowadzącego książeczkę mieszkaniową równowartości premii przekazanej
bankowi kredytującemu – jeżeli właściciel książeczki zrezygnuje z kredytu zanim
bank kredytujący wypłacił kwotę premii wraz z kwotą kredytu (lub pierwszej jego
transzy); kwota premii gwarancyjnej znajduje się bowiem w takim przypadku na
rachunku w banku udzielającym kredytu; bank ten zwraca wówczas równowartość
premii w dniu rozwiązania umowy kredytu;

9
- jeżeli właściciel książeczki mieszkaniowej zrezygnuje z kredytu już po wypłacie
kwoty kredytu (lub jego części) – bank kredytujący nie będzie mógł zwrócić
równowartości premii, ponieważ wypłacił ją wraz z kredytem (lub jego częścią);
zwrotu dokonuje wówczas właściciel książeczki mieszkaniowej (zobowiązuje go do
tego złożone pisemne oświadczenie) w terminie 30 dni od rozwiązania umowy
kredytu (po przekroczeniu tego terminu – z odsetkami ustawowymi).

Jeżeli zaistnieją powyższe okoliczności i nastąpi zwrot premii, możliwe będzie – analogicznie
jak w dotychczas obowiązujących przepisach – ponowne wypłacenie premii, po spełnieniu
określonych warunków. Stanowi o tym dodawany w art. 3a ust. 5a.

7) Zmiany do ustawy o zwrocie osobom fizycznym niektórych wydatków związanych z
budownictwem mieszkaniowym – Art. 18 projektu ustawy

Konsekwencją wprowadzenia możliwości rozpoczynania budowy budynków mieszkalnych o
powierzchni użytkowej do 5000 m2, których wysokość nie przekracza 12 metrów, na
podstawie zgłoszenia, a nie pozwolenia na budowę, jest konieczność wprowadzenia
odpowiednich zmian w ustawie z dnia 29 sierpnia 2005 r. o zwrocie osobom fizycznym
niektórych wydatków związanych z budownictwem mieszkaniowym (Dz. U. Nr 177, poz.
1468 i z 2007 r. Nr 23, poz. 138), precyzujących wysokość limitu kwoty zwrotu dla
inwestycji budowlanych prowadzonych w oparciu o tryb zgłoszenia, które dotąd wymagały
pozwolenia na budowę. Proponuje się, aby określić dla nich wyższy limit wydatków (taki jak
dla inwestycji wymagających pozwolenia na budowę), gdyż ich zakres rzeczowy nie ulega
zmianie (np. budowa domu jednorodzinnego).


Trzy kolejne przepisy projektu ustawy (art. 19, 20 i 21) określają przepisy przejściowe, a
artykuł ostatni określa termin wejścia w życie proponowanych rozwiązań.

W konsekwencji zmian proponowanych w ustawie z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce
nieruchomościami zakłada się, że do spraw wszczętych i niezakończonych przed dniem
wejścia w życie rozwiązań proponowanych w projekcie ustawy decyzją ostateczną lub
prawomocnym orzeczeniem sądu, o których mowa w Dziale III rozdział 1 ustawy o
gospodarce nieruchomościami, będą miały zastosowanie przepisy dotychczasowe – nie dłużej
jednak niż do dnia 31 grudnia 2008 r.

W odniesieniu do zmian zaproponowanych w ustawie o planowaniu i zagospodarowaniu
przestrzennym konieczne jest wprowadzenie przepisów umożliwiających dokończenie
rozpoczętej procedury uchwalania planu miejscowego wg dotychczasowych zasad oraz

10
stosowania dotychczasowych zasad do niezakończonych postępowań o wydanie decyzji o
warunkach zabudowy i zagospodarowaniu terenu.

Istotne znaczenie ma zaproponowany przepis art. 21, który wprowadza czasową (do 18
miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy) kompetencję dla rad gmin do uchwalenia uchwały
w sprawie wyznaczenia terenów, na których wprowadza się tymczasowy zakaz ustalania
warunków zabudowy. Podstawą dla wyznaczania tych terenów jest studium gminne. Uchwała
taka byłaby aktem prawa miejscowego i rodziłaby konsekwencje jak inne akty prawa
miejscowego. Obowiązywałaby do czasu uchwalenia na danym terenie planu miejscowego
lub wydania decyzji o lokalizacji inwestycji celu publicznego. Regulacja taka pozwoli na
czasowe zabezpieczenie interesu publicznego w wykorzystaniu przestrzeni poprzez
zabezpieczenie terenów przeznaczonych na realizację celów publicznych (wyznaczenie
terenów, na których przez określony czas zabudowa będzie niemożliwa). Zapewni to także
realizację ustaleń studium.

Projekt ustawy zakłada wejście rozwiązań w życie z zachowaniem 3 miesięcznego vacatio
legis, z wyjątkiem regulacji dotyczącej określenia elementów obligatoryjnych i
fakultatywnych planu miejscowego, które, jako rozwiązania upraszczające opracowywanie
planów miejscowych, powinny wejść w życie z dniem ogłoszenia.


Wpływ proponowanych rozwiązań na finanse publiczne państwa oraz sytuację społeczną i
gospodarczą

Wpływ rozwiązań zaproponowanych w projekcie ustawy o zmianie niektórych ustaw
dotyczących procesu inwestycyjnego w budownictwie mieszkaniowym oraz niektórych innych
ustaw na sytuację finansów publicznych państwa oraz sytuację społeczną i gospodarczą
będzie zdecydowanie pozytywny. Poprawie ulegną obecne warunki inwestowania na rynku
mieszkaniowym oraz warunki finansowania inwestycji przez nabywców i budujących
mieszkania. Wynikiem skrócenia, uproszczenia i potanienia procesu przygotowania i
realizacji inwestycji mieszkaniowych – będących skutkiem wprowadzenia proponowanych
zmian udostępniających nowe zasoby terenów inwestycyjnych, zmian upraszczających
administracyjne wymagania związane z przygotowaniem i rozpoczęciem budowy oraz zmian
ograniczających ryzyka występowania tak szkodliwej „samowoli administracyjnej” – będzie
obniżenie cen nowych mieszkań, wzrost nowych inwestycji na rynku mieszkaniowym oraz w
efekcie zwiększenie szansy na zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych dla znacznie większej
niż obecnie części społeczeństwa. Zwiększenie możliwości pozyskiwania taniego i
dostosowanego pod względem zapadalności kapitału na prowadzenie akcji kredytowej w
sektorze nieruchomości stworzy długoterminowe podstawy dla rozwoju rynku
mieszkaniowego oraz przyczyni się do dalszej poprawy dostępności kredytów

11
mieszkaniowych. W przypadku najczęściej niezamożnych właścicieli książeczek
mieszkaniowych efekt ten wzmocnią dodatkowo nowe możliwości wykorzystania
gromadzonych przez wiele lat środków na mieszkanie, jako wkładu własnego przy
zaciąganym kredycie mieszkaniowym.

Z punktu widzenia finansów publicznych proponowane zmiany z jednej strony skutkowały
będą dodatkowymi wpływami do budżetu państwa, wiążącymi się z budową i urządzaniem
nowych mieszkań, z drugiej – co najmniej równie ważnej – znacznie lepszą niż obecnie
efektywnością wydatkowania środków budżetowych w ramach tak istniejących, jak i
wprowadzanych w przyszłości instrumentów polityki mieszkaniowej państwa. W przypadku
nowych inwestycji mieszkaniowych niedostatek takich działań, wiążących się niejednokrotnie
wyłącznie z wprowadzeniem zmian prawnych nie pociągających wydatków budżetowych,
stanowi od wielu już lat barierę dla efektywnego wykorzystywania istniejącego przecież
potencjału na rynku mieszkaniowym.

Wprowadzenie zaproponowanego w projekcie ustawy dodatkowego tytułu uprawniającego do
wypłaty premii gwarancyjnej może spowodować zwiększenie liczby likwidowanych
książeczek mieszkaniowych z prawem do premii refundowanej ze środków budżetu państwa,
a tym samym wpływać na okresowy wzrost wydatków ponoszonych z tego tytułu.
Proponowana zmiana opiera się jednak w całości na już istniejących i uznanych
zobowiązaniach przejętych przez budżet państwa: waloryzacja zgromadzonych oszczędności
ze środków budżetu państwa pod warunkiem spożytkowania ich na zakup lub budowę
mieszkania. Nie można tym samym uznać, że wprowadzona korekta tytułów uprawniających
do uzyskania premii generuje jako taka zupełnie nowe wydatki budżetowe. Korekta ta ma w
gruncie rzeczy charakter techniczny. W ramach niezmienionego katalogu docelowych
inwestycji mieszkaniowych uprawniających do uzyskania premii gwarancyjnej
zaproponowane rozwiązanie dostosowuje warunki jej wypłaty do obecnych uwarunkowań
rynku, związanych z finansowaniem inwestycji mieszkaniowej co do zasady przy
wykorzystaniu kredytu mieszkaniowego.

Należy podkreślić, że wydatki na refundację premii gwarancyjnej uległy w ostatnich latach
znacznemu obniżeniu, co – pomijając niezwykle ważne względy społeczne – również z
punktu widzenia działań reformujących finanse publiczne nie jest tendencją właściwą. Przy
obecnym tempie likwidacji książeczek problem zaszłości z okresu PRL zostałby rozwiązany
za ok. 28 lat. rednioroczne nakłady budżetowe na refundację wypłacanych premii w latach
1991-2005 wyniosły 859 mln zł. Rekordowy był rok 2001, kiedy zostały zrefundowane
premie w wysokości 2.227 mln zł. Od tego czasu wydatki budżetowe z tego tytułu
systematycznie maleją i pomimo, że na koniec 2006 roku istniało jeszcze aż 1.540.232
rachunków książeczek mieszkaniowych z prawem do premii, to w 2006 roku wydatki te

12
spadły do poziomu 323 mln złotych, przy czym zlikwidowanych zostało zaledwie 54.620
książeczek mieszkaniowych.


Zgodność regulacji z prawem Unii Europejskiej
Przedmiotowy projekt ustawy jest zgodny z prawem Unii Europejskiej.


13