Rządowy projekt ustawy o timeshare

podstawie umowy między osobą trzecią a przedsiębiorcą, odstąpienie od umowy timeshare,
umowy o długoterminowy produkt wakacyjny, umowy pośrednictwa w odsprzedaży lub
umowy o uczestnictwo w systemie wymiany, jest skuteczne także wobec umowy kredytu lub
pożyczki – przy czym konsument nie ponosi żadnych kosztów związanych z takim
odstąpieniem od umowy kredytu lub pożyczki (art. 30 w związku z art. 28 ustawy).

W zakresie skutków rozwiązania, w związku z odstąpieniem od umowy timeshare lub od
umowy o długoterminowy produkt wakacyjny, umowy o uczestnictwo w systemie wymiany
lub umowy pośrednictwa w odsprzedaży, niemających statusu umów powiązanych,
wprowadzono rozwiązanie, zgodnie z którym konsument byłby zobowiązany do
niezwłocznego poinformowania przedsiębiorcy, z którym zawarł on umowę o uczestnictwo
w systemie wymiany lub umowę pośrednictwa w odsprzedaży, o odstąpieniu od umowy
timeshare lub umowy o długoterminowy produkt wakacyjny – pod sankcją obowiązku
naprawienia szkody wynikłej z nieprzekazania takiej informacji (art. 31 ust. 2 ustawy). Jeżeli
chodzi o wzajemne rozliczenia stron wynikłe z rozwiązania umowy o uczestnictwo
w systemie wymiany, zaproponowano wprowadzenie regulacji, zgodnie z którą konsument
mógłby żądać od przedsiębiorcy, z którym zawarł taką umowę zwrotu wpłaconej kwoty
pomniejszonej proporcjonalnie o wartość spełnionego już świadczenia, przy uwzględnieniu
okresu na jaki umowa ta została zawarta (art. 31 ust. 3 pkt 2 ustawy). Konstrukcja taka będzie
bowiem wymuszała aktywność po stronie konsumenta, który korzysta z prawa odstąpienia od
umowy timeshare. Aby odzyskać część wpłaconej kwoty w ramach umowy o uczestnictwo
w systemie wymiany będzie on bowiem zmuszony poinformować przedsiębiorcę, że nie ma
już prawa z timeshare, a w konsekwencji o rozwiązaniu umowy o uczestnictwo w systemie
wymiany – co tym samym sprzyjało będzie pewności i bezpieczeństwu obrotu prawnego, jako
że przedsiębiorca prowadzący system wymiany powinien wówczas odpowiednio wcześnie
uzyskać informację o wygaśnięciu prawa timeshare figurującego w prowadzonym przez niego
systemie wymiany.
W odniesieniu natomiast do niepowiązanej umowy pośrednictwa w odsprzedaży,
rozwiązującej się wskutek odstąpienia przez konsumenta od umowy timeshare lub
długoterminowego produktu wakacyjnego, przyjęto regulację wskazującą, że w przypadku
uczynienia przez konsumenta zadość obowiązkowi poinformowania przedsiębiorcy
o odstąpieniu od umowy, przedsiębiorca, z którym konsument miał zawartą umowę
pośrednictwa w odsprzedaży nie będzie mógł żądać od konsumenta spełnienia żadnych

19
świadczeń (art. 31 ust. 3 pkt 1 ustawy). Rozwiązanie takie byłoby wzorowane na regulacjach
Kodeksu cywilnego dotyczących umowy agencyjnej – umowa pośrednictwa w odsprzedaży
jest bowiem umową specyficzną (zapłata następuje dopiero po dokonaniu sprzedaży prawa
z umowy timeshare lub długoterminowego produktu wakacyjnego), wykazującą tym samym
pewne podobieństwa do umowy agencyjnej, na podstawie której, co do zasady, zapłatą jest
prowizja uiszczana agentowi dopiero po zawarciu umowy pomiędzy dającym zlecenie,
a klientem. Jej wysokość uzależniona jest zaś od liczby i wartości zawartych umów (art. 7581
§ 1 i 2 k.c.). Oznacza to, że agent nie może żądać prowizji, w przypadku gdy do zawarcia
umowy nie doszło. Dlatego też, z uwagi na ww. podobieństwo, przyjęcie w odniesieniu do
umowy pośrednictwa w odsprzedaży podobnego do stosowanego w przypadku umowy
agencyjnej rozwiązania wydaje się uzasadnione.

9. Dodatkowy obowiązek konsumenta związany z dokonaniem odsprzedaży praw z umowy
timeshare lub umowy o długoterminowy produkt wakacyjny

Zasadnym jest ustanowienie w ustawie przepisu, nakładającego na konsumenta, który zawarł
umowę timeshare lub umowę o długoterminowy produkt wakacyjny, a następnie umowę
pośrednictwa w odsprzedaży, której przedmiotem jest pomoc w sprzedaży prawa z timeshare
lub długoterminowego produktu wakacyjnego, obowiązek poinformowania przedsiębiorcy,
z którym miał on zawartą umowę timeshare lub umowę o długoterminowy produkt
wakacyjny o zbyciu swojego prawa oraz o osobie, która to prawo od niego nabyła, pod
sankcją obowiązku naprawienia szkody wynikłej z niedoinformowania (art. 33 ust. 1 ustawy).
Obowiązek taki nie będzie obciążał konsumenta w przypadku, gdy umowa odsprzedaży
będzie umową powiązaną – oświadczenie o odstąpieniu składane będzie bowiem wówczas
temu samemu przedsiębiorcy, który zawarł z konsumentem umowę pośrednictwa
w odsprzedaży (art. 33 ust. 2 ustawy). Regulacja ta pozwoli na wyeliminowanie stanu
niepewności po stronie przedsiębiorcy, co do podmiotu, na rzecz którego ma obowiązek
spełniać świadczenia z umowy timeshare lub długoterminowego produktu wakacyjnego.
Powyższe rozwiązanie będzie mieć zastosowanie również w odniesieniu do innych
przypadków przeniesienia prawa z timeshare lub długoterminowego produktu wakacyjnego
przez konsumenta, a zatem przeniesienia dokonanego między konsumentami, bez udziału
profesjonalnego pośrednika.


20
10. Zakaz przyjmowania od konsumenta świadczeń

W porównaniu do poprzednio obowiązującej dyrektywy 94/47 uszczegółowieniu uległ zakaz
pobierania przez przedsiębiorcę od konsumenta świadczeń przed upływem terminu do
odstąpienia od umowy. Zgodnie z dyrektywą 2008/122 zakaz ten obejmuje nie tylko zaliczki,
lecz także udzielanie gwarancji, blokadę środków pieniężnych na rachunku, wyraźne uznanie
długu oraz wszelkie inne świadczenia konsumenta na rzecz przedsiębiorcy lub osoby trzeciej.
Implementując dyrektywę 94/47 ustawodawca polski w miejsce pojęcia „zaliczka”, użył
pojęcia „świadczenie” stanowiąc, że przed upływem terminu do odstąpienia od umowy
przedsiębiorca nie może przyjmować od nabywcy żadnych świadczeń określonych w umowie
(art. 8 ust. 1). Zabieg ten umożliwił objęcie zakazem nie tylko wpłacanych zaliczek (pojęcie
to ma w polskim systemie prawnym utrwalone znaczenie), ale także wszelkich innych
ewentualnych świadczeń, do których spełnienia zobowiązany byłby konsument. Tak szerokie
ujęcie tego zagadnienia pozwoliło w efekcie na wyeliminowanie zjawiska obchodzenia ww.
przepisu ustawy z 2000 r. Taki właśnie cel przyświecał również ustawodawcy unijnemu przy
tworzeniu art. 9 dyrektywy 2008/122. Dokonał on podobnego zabiegu rozszerzając zakaz
zaliczek o inne możliwe świadczenia konsumenta na rzecz przedsiębiorcy. Należało zatem
przenieść do ustawy art. 8 ust. 1 ustawy z 2000 r. przy uwzględnieniu specyfiki art. 9
dyrektywy 2008/122. W odniesieniu do umów timeshare, umów o długoterminowy produkt
wakacyjny i umów o uczestnictwo w systemie wymiany zakazane więc będzie żądanie oraz
przyjmowanie od konsumenta, przed upływem terminu odstąpienia od umowy, jakichkolwiek
świadczeń (art. 34 pkt 1 ustawy), a w szczególności zaliczek, gwarancji bankowej, gwarancji
ubezpieczeniowej, blokady rachunku bankowego, a także żądanie lub przyjmowanie od
konsumenta pisemnego oświadczenia o uznaniu długu (art. 36 ustawy). W odniesieniu
natomiast do umów pośrednictwa w odsprzedaży zakaz ten powinien obowiązywać do chwili
dokonania za pośrednictwem przedsiębiorcy nabycia lub zbycia praw z timeshare lub
długoterminowego produktu wakacyjnego, albo do rozwiązania umowy (w przypadku gdy
przedsiębiorca do dnia jej rozwiązania nie doprowadził do nabycia lub zbycia przez
konsumenta praw z umowy timeshare lub z umowy o długoterminowy produkt wakacyjny)
(art. 34 pkt 2 ustawy). Analogiczny zakaz powinien obowiązywać w odniesieniu do
świadczeń z umowy przedwstępnej, w przypadku gdy zawarto umowę przedwstępną,
zobowiązującą do zawarcia umowy timeshare, umowy o długoterminowy produkt wakacyjny,

21
umowy pośrednictwa w odsprzedaży lub umowy o uczestnictwo w systemie wymiany (art. 35
ustawy).

11. Odpowiedzialność przedsiębiorcy za wadliwość przedmiotu świadczenia

Dyrektywa 2008/122 nie zawiera szczególnych regulacji na temat wadliwości przedmiotu
świadczenia z uregulowanych w niej umów. Konieczność uregulowania kwestii wadliwości
przedmiotu umowy wynika jednak z charakteru umów, których dotyczyć będzie projektowana
ustawa. Należy podkreślić, że umowy timeshare są zwykle zawierane na długi okres czasu.
W związku z tym wady przedmiotu takich umów mogą ujawnić się nawet po kilku latach od
ich zawarcia, gdy konsumentowi nie będzie już przysługiwało ustawowe prawo odstąpienia
od umowy. Przepisy ogólne prawa zobowiązań przewidują w takich okolicznościach przede
wszystkim odpowiedzialność odszkodowawczą (art. 471 k.c.). Odwołanie się jedynie do
powyższych przepisów nie zapewni konsumentom wystarczającej ochrony, gdyż trudno
będzie im wykazać fakt poniesienia szkody. W takich wypadkach przyznanie możliwości
wystąpienia z roszczeniami takimi jak żądanie obniżenia ustalonej w umowie ceny lub
wypowiedzenia umowy zapewniłoby należytą ochronę konsumentów.

Z uwagi na fakt, że cel gospodarczy umowy timeshare jest najbardziej zbliżony do celu
gospodarczego umowy najmu, należy opowiedzieć się za oparciem regulacji dotyczącej
wadliwości przedmiotu świadczenia na przepisach dotyczących umowy najmu. Jednocześnie
należy stwierdzić, że sposób ukształtowania timeshare (jako prawa o charakterze rzeczowym
lub obligacyjnym) nie powinien wpłynąć na zakres odpowiedzialności przedsiębiorcy, ani na
uprawnienia przysługujące konsumentowi.

Regulacja sankcji cywilnoprawnych będzie przede wszystkim dotyczyła umowy timeshare.
Umowa ta jest najważniejszą spośród umów regulowanych w dyrektywie 2008/122, ponieważ
konstrukcja przedmiotu świadczenia w pozostałych umowach objętych tą dyrektywą,
w zakresie w jakim dotyczy noclegowych miejsc zakwaterowania, opiera się na konstrukcji
przedmiotu świadczenia w umowie timeshare. Z tego też względu jest to umowa
o charakterze wzorcowym, a regulacja wadliwości przedmiotu świadczenia dla grupy umów
uregulowanych w dyrektywie 2008/122 powinna opierać się na regulacji umowy timeshare.

22
wiadczeniem w przypadku umowy timeshare jest prawo do korzystania z noclegowego
miejsca zakwaterowania. Przedmiotem świadczenia jest wskazane w umowie noclegowe
miejsce zakwaterowania, natomiast wadliwość przedmiotu świadczenia oznacza wadliwość
fizyczną przedmiotu świadczenia, brak wszystkich elementów świadczenia wskazanych
umową, czy istnienie praw osób trzecich.

Oprócz umowy timeshare, regulacją tą zostaną również objęte umowa o długoterminowy
produkt wakacyjny oraz umowa o uczestnictwo w systemie wymiany.
W przypadku umowy o długoterminowy produkt wakacyjny świadczenie polega głównie na
prawie do otrzymywania zniżek lub innych korzyści związanych z zakwaterowaniem wraz
z usługami związanymi z podróżą lub innymi usługami lub bez takich usług. W praktyce
umowy o długoterminowy produkt wakacyjny często obejmują treścią prawo do korzystania
z noclegowego miejsca zakwaterowania, które oferowane jest niezależnie od zniżek i innych
korzyści. Prowadzi to do wniosku, że o ile umowa o długoterminowy produkt wakacyjny
obejmuje również świadczenie, które jest tożsame lub zbliżone do przedmiotu świadczenia
objętego treścią umowy timeshare, przepisy dotyczące odpowiedzialności za wadliwość
przedmiotu świadczenia przy umowie timeshare powinny być stosowane w tym zakresie.
W przypadku umowy o uczestnictwo w systemie wymiany zawierana jest jedna umowa, na
podstawie której konsument może dokonać wielokrotnego wyboru miejsca zakwaterowania
lub innych usług. Biorąc pod uwagę, że przedmiotem umowy jest udostępnienie systemu
wymiany, przedsiębiorca organizujący system wymiany w pierwszym rzędzie odpowiada za
wprowadzenie konsumenta do tegoż systemu i zapewnienie, że funkcjonuje on w sposób
określony w umowie (tj. oferuje konsumentowi wybór noclegowego miejsca zakwaterowania
lub innych usług w ilości zgodnej z deklarowaną liczbą dostępnych obiektów i członków
systemu i jakości zgodnej z przekazanymi konsumentowi informacjami). Oznacza to, że
przedsiębiorca organizujący system wymiany ponosi odpowiedzialność za prawidłowe
funkcjonowanie systemu wymiany.
W związku z obowiązkiem przedsiębiorcy organizującego system wymiany przedstawienia
informacji dotyczących nieruchomości, o których mowa w części 3 formularza
informacyjnego dotyczącego umowy o uczestnictwo w systemie wymiany, nasuwa się
pytanie, czy obowiązek ten oznacza, że przedsiębiorca oferujący umowę wymiany odpowiada
również za ewentualną wadliwość miejsc zakwaterowania. Na poparcie takiej tezy należy
wskazać, że jest on – jako przedsiębiorca – obciążony podwyższonymi wymogami

23