Rządowy projekt ustawy o timeshare

(np. zastrzegając na wypadek wypowiedzenia umowy obowiązek spełnienia przez
konsumenta nieuzasadnionych i nadmiernie uciążliwych świadczeń).

Przepisy dyrektywy 2008/122 dające konsumentowi możliwość wypowiedzenia umowy
w powyższym trybie, uzależniają możliwość dokonania takiego wypowiedzenia od
otrzymania od przedsiębiorcy wezwania do zapłaty. Dyrektywa 2008/122 nie reguluje jednak
sytuacji, w której przedsiębiorca narusza nałożony na niego obowiązek wezwania konsumenta
do zapłaty, wskutek czego konsument nie może skorzystać z prawa do rozwiązania umowy za
wypowiedzeniem. Może zatem powstać realne niebezpieczeństwo wykorzystywania tej luki
prawnej przez przedsiębiorców. W praktyce mogą pojawić się również wątpliwości, co do
obowiązku płacenia przez konsumenta kolejnych rat pomimo nieotrzymania wezwania do
zapłaty. Dlatego też w pełni zasadne wydaje się skorzystanie z możliwości przewidzianej
w

art. 15 dyrektywy 2008/122 i ustanowienie odpowiedniej sankcji o charakterze
cywilnoprawnym na wypadek naruszania przez przedsiębiorców obowiązku wezwania
konsumenta do zapłaty.
Odpowiednią sankcją w tym przypadku, która mobilizowałaby przedsiębiorcę do wypełnienia
ww. obowiązku, będzie zwolnienie konsumenta z obowiązku zapłaty kolejnych rat, aż do
chwili doręczenia przez przedsiębiorcę stosownego wezwania do zapłaty. Jednocześnie,
pomimo braku wpłaty rat z ww. powodu, konsument powinien mieć pełne prawo do
korzystania z produktu będącego przedmiotem umowy. Istnieje jednak niebezpieczeństwo, że
przedsiębiorca będzie w takich okolicznościach skutecznie uniemożliwiał konsumentowi
korzystanie z ww. produktu mając świadomość, że jedynym środkiem obrony konsumenta
jest uciążliwa dla niego droga postępowania sądowego. Dlatego też, zasadnym jest
uzupełnienie ww. sankcji o regulację, zgodnie z którą po upływie 30 dni od daty, w której
zgodnie z prawem konsument powinien otrzymać od przedsiębiorcy wezwanie do zapłaty,
konsument będzie miał prawo do rozwiązania umowy za wypowiedzeniem ze skutkiem
natychmiastowym. Powyższe regulacje zamieszczono w art. 21 ust. 2 ustawy. Podobnie jak
w przypadku wypowiedzenia realizowanego na podstawie art. 22 ustawy, także i w tym
przypadku przyjęto, że konsument nie będzie odpowiadał za szkodę spowodowaną
wypowiedzeniem umowy (art. 21 ust. 3), zaś przedsiębiorca nie będzie mógł ograniczać
umownie prawa do dokonania takiego wypowiedzenia (np. zastrzegając obowiązek spełnienia
w takim wypadku przez konsumenta dodatkowych, nieuzasadnionych świadczeń) (art. 21
ust. 4).

14
Określony w załączniku nr 2 do dyrektywy 2008/122 standardowy formularz informacyjny
dotyczący umowy o długoterminowy produkt wakacyjny stanowi o możliwości dokonania
waloryzacji rocznych rat należnych przedsiębiorcy, po pierwszym roku trwania umowy,
w celu utrzymania ich realnej wartości. W art. 20 ust. 2 ustawy zaproponowano zatem
przepis, zgodnie z którym strony w umowie o długoterminowy produkt wakacyjny będą
mogły zastrzec, że po pierwszym roku trwania umowy, wysokość kolejnych rat będzie mogła
być waloryzowana w celu utrzymania ich realnej wartości. Tego rodzaju klauzule
waloryzacyjne podlegać będą kontroli sądowej (m.in. prowadzonej przez Sąd Ochrony
Konkurencji i Konsumentów) pod kątem posiadania cech kwalifikujących je jako
niedozwolone postanowienia umowne w rozumieniu art. 3851 § 1 Kodeksu cywilnego.
Granice dopuszczalności wprowadzenia do umów o długoterminowy produkt wakacyjny tego
rodzaju klauzul będą wyznaczały: zasada swobody umów, odpowiednie przepisy Kodeksu
cywilnego regulujące instytucję niedozwolonych postanowień umownych oraz inne
powszechnie obowiązujące przepisy ustalające standardy ochrony konsumentów.

Z uwagi na możliwość ukształtowania praw z umowy timeshare na zasadach użytkowania,
w ustawie przewidziano wyłączenie stosowania do takiego użytkowania przepisów

art. 254 – 255 i art. 266 Kodeksu cywilnego, które to przepisy, jako wyłączające zbywalność
użytkowania (art. 254), przewidujące wygaśnięcie użytkowania po 10 latach jego
niewykonywania (art. 255) oraz jego wygaśnięcie ze śmiercią osoby uprawnionej (art. 266)
nie przystają do istoty timesharingu, jako prawa zbywalnego i ustanawianego na długie
okresy (art. 23 ust. 2 ustawy). Zbędny stanie się przy takim rozwiązaniu zawierający obecnie
podobne wyłączenia przepis art. 2701 Kodeksu cywilnego – który proponuje się
w konsekwencji uchylić w projektowanych w art. 44 ustawy zmianach do ustawy Kodeks
cywilny.
Jednocześnie zaproponowano wyłączenie stosowania do użytkowania ustanowionego na
zasadach timesharingu przepisów art. 259 i 260 Kodeksu cywilnego, przewidujących inne niż
wynikające z rozwiązań wprowadzanych w rozdziale 10 ustawy zasady utrzymywania
przedmiotu użytkowania i dokonywania w nim napraw (art. 23 ust. 2 ustawy). W ustawie jako
zasadę ustanawia się bowiem obowiązek utrzymywania przedmiotu umowy timeshare
i dokonywania w nim napraw przez przedsiębiorcę (właściciela rzeczy) co jest zasadą
odrębną od przyjętej w ww. przepisach Kodeksu cywilnego regulacji o ponoszeniu takich
nakładów co do zasady przez użytkownika.

15
Ponadto, w celu wzmocnienia praw z umowy timeshare ukształtowanych jako uprawnienia
osobiste, w art. 23 ust. 3 ustawy przewidziano możliwość ujawnienia w księdze wieczystej
prawa z umowy timeshare mającej za przedmiot nieruchomość. Analogiczny zapis
zamieszczono także w zmienianej ustawie o księgach wieczystych o hipotece, wskazując
w jej art. 16 ust. 2 pkt 6, na możliwość wpisania do księgi wieczystej osobistego prawa
z umowy timeshare mającej za przedmiot nieruchomość (art. 46 ustawy).

7. Odstąpienie od umowy

Stosownie do art. 6 ust. 1 dyrektywy 2008/122 konsumentowi przysługuje, w terminie
czternastu dni kalendarzowych, prawo do odstąpienia od umowy (timeshare,
o długoterminowy produkt wakacyjny, pośrednictwa w odsprzedaży lub o uczestnictwo
w systemie wymiany) bez podania powodu. Termin ten liczony jest od dnia zawarcia
umowy, lub od dnia, w którym konsument otrzymał umowę, jeżeli dzień ten następuje po
dniu jej zawarcia. Dyrektywa 2008/122, w art. 6 ust. 2 i 3, przewiduje jednak wydłużenie
ww. terminu odstąpienia:
1) o jeden rok – w przypadku gdy w dniu zawarcia lub otrzymania umowy przedsiębiorca nie
przekazał konsumentowi na piśmie lub innym trwałym nośniku informacji standardowego
formularza odstąpienia od umowy,
2) o trzy miesiące – w przypadku gdy w dniu zawarcia lub otrzymania umowy przedsiębiorca
nie przekazał konsumentowi, na piśmie lub innym trwałym nośniku informacji, wszystkich
informacji przedkontraktowych z wykorzystaniem standardowych formularzy informacyjnych
określonych we wzorach stanowiących załączniki do dyrektywy.
Natomiast w przypadku gdy przedsiębiorca, który uchybił obowiązkowi przekazaniu
konsumentowi formularza odstąpienia bądź informacji przedkontraktowych przed zawarciem
lub otrzymaniem umowy, ale:
1) przekazał konsumentowi, przed upływem jednego roku od dnia zawarcia lub otrzymania
umowy, na piśmie lub innym trwałym nośniku informacji, standardowy formularz odstąpienia
od umowy – termin odstąpienia od umowy upływa po 14 dniach od dnia jego otrzymania
przez konsumenta;
2) przekazał konsumentowi, przed upływem trzech miesięcy od dnia zawarcia lub otrzymania
umowy, na piśmie lub innym trwałym nośniku informacji, wszystkie informacje

16
przedkontraktowe, z wykorzystaniem standardowych formularzy informacyjnych określonych
we wzorach stanowiących załączniki do dyrektywy – termin odstąpienia od umowy upływa
po 14 dniach od dnia ich otrzymania przez konsumenta.
Odpowiadające ww. regulacjom dyrektywy 2008/122 przepisy zamieszczono w art. 24
ust. 1 – 3 ustawy.

Dyrektywa 2008/122 w art. 6 ust. 5 określa dodatkowo sposób obliczania terminu odstąpienia
od umowy o uczestnicwo w systemie wymiany zawieranej jednocześnie z umową timeshare
jako umowa powiązana. W takim przypadku do obydwu umów stosuje się taki sam termin
odstąpienia, liczony od dnia otrzymania przez konsumenta umowy timeshare. Stosowną
regulację na ten temat zamieszczono w art. 25 ustawy.

W celu implementacji art. 7 dyrektywy 2008/122 w ustawie wskazano ponadto, że termin do
odstąpienia od umowy jest zachowany, jeżeli przed jego upływem konsument wyśle na
wskazany adres oświadczenie o odstąpieniu od umowy (art. 27 ust. 3 ustawy). Ponadto
wskazano w ustawie na możliwość skorzystania przez konsumenta ze standardowego
formularza odstąpienia od umowy, którego wzór określa załącznik nr 5 do ustawy (art. 27
ust. 2 ustawy), przy czym konsument może odstąpić od umowy w inny sposób aniżeli przez
posłużenie się takim formularzem; zawsze powinien on jednak oświadczenie o odstąpieniu
złożyć na piśmie lub na innym trwałym nośniku informacji (art. 27 ust. 1 ustawy).

W art. 32 ustawy, podobnie jak w ustawie z 2000 r., przewidziano odpowiednie stosowanie
do umowy przedwstępnej, zobowiązującej do zawarcia umowy timeshare, umowy
o długoterminowy produkt wakacyjny, umowy pośrednictwa w odsprzedaży lub umowy
o uczestnictwo w systemie wymiany, przepisów o odstąpieniu od umowy, dotyczących ww.
umów. Stosownie jednak do regulacji zawartej w nowej ustawie o timeshare w takim
przypadku do umowy przedwstępnej odpowiednio stosowane będą także przepisy określające
skutki takiego odstąpienia od umowy (omówiono je poniżej – w pkt 8 uzasadnienia).
17
8. Skutki odstąpienia od umowy

Zasadniczą zmianą wprowadzoną przez dyrektywę 2008/122 (art. 8 ust. 1) w porównaniu do
obecnej regulacji ustawowej jest zakaz obciążania konsumenta, który skorzystał z prawa do
odstąpienia od umowy jakimikolwiek kosztami. Zgodnie bowiem z art. 7 ust. 1 ustawy
z 2000 r. w razie skorzystania z prawa odstąpienia od umowy umowa uważana jest za
niezawartą, a nabywca nie ponosi odpowiedzialności wobec przedsiębiorcy. Przepis art. 7
ust. 2 tej ustawy wskazuje jednak, że umowa może w takim przypadku zobowiązywać
nabywcę do zwrotu przedsiębiorcy kosztów niezbędnych do zawarcia umowy, co na gruncie
nowych przepisów nie będzie już mieć miejsca. Obecnie projektowany przepis (art. 28
ustawy) stanowić będzie, że w razie skorzystania przez konsumenta z prawa do odstąpienia
od umowy, umowa uważana będzie za niezawartą, a konsument nie będzie ponosił żadnych
kosztów związanych z odstąpieniem od umowy. W szczególności nie będzie on obowiązany
do zapłaty wynagrodzenia za usługi wykonane przez przedsiębiorcę przed odstąpieniem od
umowy, ani do zwrotu korzyści, które przedsiębiorca mógłby uzyskać, gdyby konsument od
umowy nie odstąpił.

W porównaniu do obecnie obowiązującej ustawy z 2000 r. dyrektywa 2008/122 rozszerza
katalog umów, których byt prawny ustaje z chwilą skorzystania przez konsumenta z prawa do
odstąpienia od umowy. Zgodnie z art. 11 dyrektywy 2008/122 będą to nie tylko umowy
kredytu czy pożyczki (jak w ustawie z 2000 r.), ale wszelkie inne umowy powiązane.
Rozwiązaniu ulegną także umowy pośrednictwa w odsprzedaży oraz umowy o uczestnictwo
w systemie wymiany, nawet, jeżeli nie będą one miały statusu umów powiązanych (art. 31
ust. 1 ustawy).

Odstąpienie przez konsumenta od umowy timeshare lub umowy o długoterminowy produkt
wakacyjny będzie więc skuteczne wobec wszelkich umów mających charakter umów
powiązanych, przy czym odstąpienie to będzie dokonywać się bez ponoszenia przez
konsumenta jakichkolwiek kosztów (art. 29 ustawy).

Stosownie do art. 11 ust. 2 dyrektywy 2008/122 wprowadzono także do ustawy przepis,
zgodnie z którym, jeżeli wynagrodzenie przedsiębiorcy jest w całości lub częściowo
pokrywane z kredytu udzielonego konsumentowi przez przedsiębiorcę lub osobę trzecią na

18