Poselski projekt ustawy o Rzeczniku Praw Podatnika

organy podatkowe, zachowaniu personelu organów podatkowych. Rekomendacja RPP
mogłaby zostać wydana również w przedmiocie interpretacji przepisów prawa podatkowego,
o czym jest mowa poniżej. Ponadto, recenzując postępowanie administracji podatkowej RPP
może określić potencjalne szkody dla skarbu państwa w przypadku utrzymania
dotychczasowego stanowiska w sprawie podatkowej, które okazałoby się błędne. Te działania
powinny prowadzić do skrócenia czasu obowiązywania wątpliwych przepisów lub
interpretacji, tym samym Skarb Państwa nie będzie narażony na brnięcie w rozwiązania, które
po wielu latach procesów sądowych okazują się nielegalne.
Należy podkreślić, że instytucja tzw. interpretacji indywidualnych, która z założenia miała
doprowadzić do sytuacji, w której przepisy prawa podatkowego są interpretowane w sposób
jednolity tylko częściowo zdała egzamin. Nadal podatnicy spotykają się z sytuacjami, kiedy
niejasny przepis interpretowany jest przez Ministra Finansów na więcej niż jeden sposobów –
zależnie od tego, która upoważniona Izba Skarbowa wydała interpretację. Ponadto, zdarzają
się sytuacje, w których konkretny przepis podatkowy, co prawda jest jednolicie
interpretowany przez Ministra Finansów, ale z kolei w odmienny sposób interpretowany jest
przez sądy administracyjne. Instytucja Rzecznika Praw Podatnika byłaby pomocna w
wyjaśnianiu tego typu sytuacji – identyfikowaniu kolizji interpretacyjnych w pismach
Ministra Finansów oraz identyfikowaniu interpretacji prawa kwestionującego wykładnię
sądów (uznających rację podatnika) i w konsekwencji odmawiającej ogromnej rzeszy
podatników prawa potwierdzonego w jednym precedensowym orzeczeniu, pojedynczemu
podatnikowi. Temu służyć ma prawo do wystąpienia RPP z wnioskiem do Ministra Finansów
o wydanie ogólnej interpretacji przepisów podatkowych oraz możliwość sądowej weryfikacji
tego stanowiska.
Ostatecznym środkiem, którym dysponuje Rzecznik Praw Podatnika jest wystąpienie z
wnioskiem o podjęcie inicjatywy ustawodawczej bądź o wydanie lub zmianę innych aktów
prawnych w sprawach dotyczących prawa podatkowego. RPP swoje rekomendacje w tym
zakresie kierowałby do podmiotu, któremu Konstytucja RP nadała inicjatywę ustawodawczą.
Celem tej regulacji jest optymalizacja polskiego systemu podatkowego: wykluczenie z niego
niejasnych (zbyt kosztownych z punktu widzenia podatnika i skarbu państwa) przepisów,
które z wysokim prawdopodobieństwem mogą skutkować odpowiedzialnością finansową
skarbu państwa oraz powodują po stronie podatników niepewność obrotu i w konsekwencji
zwiększają ryzyko prowadzenia działalności gospodarczej.
Warto zauważyć, że proces uproszczenia polskiego prawa podatkowego nie postępuje.
Rzecznik Praw Podatnika jako organ na bieżąco monitorujący jakość prawa podatkowego i
jednocześnie znajdujący się poza systemem stosowania tego prawa – może stać się istotnym
czynnikiem mającym wpływ na przyspieszenie tego procesu.

3. Pozycja ustrojowa
Rzecznika powołuje Sejm za zgodą Senatu na wniosek Marszałka Sejmu albo grupy 35
posłów.
15

RPP jest organem kadencyjnym, który sprawuje urząd przez 5 lat, co najwyżej przez jedną
kadencję. Taka konstrukcja wpływa na niezależność jego pozycji i gwarantuje szeroką
swobodę działania. Jednocześnie, RPP podlega kontroli sejmowej i w przypadku naruszenia
postanowień ustawy może zostać odwołany przez Sejm przed upływem mandatu.
Rzecznik współpracuje z Rzecznikiem Praw Obywatelskich. Kompetencje Rzecznika nie
ograniczają kompetencji w tym zakresie przysługujących na podstawie Konstytucji
Rzeczypospolitej Polskiej oraz innych aktów normatywnych Rzecznikowi Praw
Obywatelskich i Najwyższej Izbie Kontroli, co nie powoduje kolizji kompetencyjnych.

4. Skutki dla budżetu
Proponowana regulacja nie będzie miała wpływu na poziom dochodów budżetu państwa.
Koszty funkcjonowania biura RPP powinny nie przekraczać obecnych kosztów
funkcjonowania Rzecznika Praw Dziecka (około 7 mln złotych). W dłuższej perspektywie,
mając na uwadze środki budżetowe zaoszczędzone dzięki działalności RPP, wydatki
poniesione przez państwo na utworzenie tego urzędu są niewielkie w porównaniu do
odszkodowań wypłacanych przez Skarb Państwa z tytułu nieprawnie pobranych podatków.

5. stuktki społeczno-gospodarcze
Projekt ustawy rodzi pozytywne skutki społeczno-gospodarcze.
6. Zgodność z prawem UE
Proponowana regulacja jest zgodna z prawem UE.
16

Warszawa, 17 maja 2011 r.
BAS–WAPEiM–1151/11
Pan Grzegorz Schetyna
Marszałek Sejmu
Rzeczypospolitej Polskiej

Opinia prawna w sprawie zgodności z prawem Unii Europejskiej
poselskiego projektu ustawy o Rzeczniku Praw Podatnika (przedstawiciel
wnioskodawców: poseł Beata Szydło)

Na podstawie art. 34 ust. 9 uchwały Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 30 lipca
1992 r. – Regulamin Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej (M.P. z 2009 r. Nr 5, poz. 47, ze zm.)
sporządza się następującą opinię:

I.
Przedmiot projektu ustawy

Projekt ustawy o Rzeczniku Praw Podatnika przewiduje ustanowienie
Rzecznika Praw Podatnika, określa jego zakres działań i tryb powołania.
Rzecznik miałby być powołany przez Sejm za zgodą Senatu na wniosek
Marszałka Sejmu albo grupy 35 posłów. Kadencja Rzecznika ma trwać pięć lat.
W sprawach o ochronę praw podatnika Rzecznik ma badać, czy wskutek
działania lub zaniechania organów skarbowych nie nastąpiło naruszenie prawa,
a także zasad współżycia i sprawiedliwości społecznej.

Projekt przewiduje także zmiany w następujących ustawach:
• z dnia 31 lipca 1981 r. o wynagrodzeniu osób zajmujących kierownicze
stanowiska państwowe (Dz. U. z 2011 r. Nr 79, poz. 430),
• z dnia 16 września 1982 r. o pracownikach urzędów państwowych (Dz. U.
Nr 31, poz. 214, ze zm.),
• z dnia 15 lipca 1987 r. o Rzeczniku Praw Obywatelskich (Dz. U. z 2001 r.
Nr 14, poz. 147),
• z dnia 9 maja 1996 r. o wykonywaniu mandatu posła i senatora (Dz. U. z
2011 r. Nr 7, poz. 29),
• z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz U. Nr 157, poz.
1240, ze zm.),
• z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. Nr 137, poz.
926, ze zm.),
• z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami
administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270, ze zm.).
Zgodnie z projektem, ustawa ma wejść w życie po upływie trzech
miesięcy od dnia ogłoszenia, a utraci moc w trzydziestym dniu po ostatnim dniu
kadencji Rzecznika. Sejm w drodze ustawy będzie mógł przedłużyć jej
obowiązywanie na kolejna kadencję w przypadku wystąpienia wystarczających
korzystnych skutków działalności Rzecznika.

II.
Stan prawa Unii Europejskiej w materii objętej projektem
Ze
względu na przedmiot projektu ustawy należy zwrócić uwagę na
przepis art. 45 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TfUE). Zgodnie z
tym przepisem, zapewnia się swobodę przepływu pracowników. Swoboda ta
obejmuje zniesienie wszelkiej dyskryminacji ze względu na przynależność
państwową miedzy pracownikami państw członkowskich w zakresie
zatrudnienia, wynagrodzenia i innych warunków pracy. Z zastrzeżeniem
ograniczeń uzasadnionych względami porządku publicznego i zdrowia
publicznego swoboda ta obejmuje m.in. prawo ubiegania się o rzeczywiście
oferowane miejsca pracy. Postanowienia art. 45 TfUE nie mają jednak
zastosowania do zatrudnienia w administracji publicznej.


III. Analiza przepisów projektu pod kątem ustalonego stanu prawa
Unii Europejskiej
Biorąc pod uwagę zadania i pozycję ustrojową Rzecznika Praw Podatnika
(np. art. 3 ust. 3, art. 6, art. 12 ust. 2, art. 13-19 projektu ustawy) oraz przyjętą
przez instytucje Unii wykładnię art. 45 TfUE (zob. np. wyrok Trybunału
Sprawiedliwości z 17 grudnia 1980 r. w sprawie 149/79 Komisja przeciwko
Belgii oraz komunikat Komisji dotyczący stosowania tego przepisu; Dz. Urz.
WE C 72 z 18.3.1988 r.) należy uznać, że projektowana ustawa nie narusza
prawa UE.
W pozostałym zakresie projekt dotyczy spraw nieregulowanych prawem
Unii Europejskiej.

IV. Konkluzja

Projekt ustawy o Rzeczniku Praw Podatnika, w zakresie w jakim
wprowadza wymóg posiadania obywatelstwa polskiego przez osobę sprawującą
urząd Rzecznika Praw Podatnika, nie jest sprzeczny z art. 45 TfUE. W
pozostałym zakresie projekt dotyczy spraw nieregulowanych przez prawo Unii
Europejskiej.









Szef
Kancelarii
Sejmu
Lech Czapla



2
Warszawa, 17 maja 2011 r.

BAS-WAPEiM-1152/11

Pan Grzegorz Schetyna
Marszałek Sejmu
Rzeczypospolitej Polskiej


Opinia w sprawie stwierdzenia, czy poselski projekt ustawy o Rzeczniku
Praw Podatnika (przedstawiciel wnioskodawców: poseł Beata Szydło) jest
projektem ustawy wykonującej prawo Unii Europejskiej w rozumieniu art.
95a Regulaminu Sejmu



Projekt ustawy o Rzeczniku Praw Podatnika przewiduje ustanowienie
Rzecznika Praw Podatnika, określa jego zakres działań i tryb powołania.
Rzecznik miałby być powołany przez Sejm za zgodą Senatu na wniosek
Marszałka Sejmu albo grupy 35 posłów. Kadencja Rzecznika ma trwać pięć lat.
W sprawach o ochronę praw podatnika Rzecznik ma badać, czy wskutek
działania lub zaniechania organów skarbowych nie nastąpiło naruszenie prawa,
a także zasad współżycia i sprawiedliwości społecznej.

Projekt przewiduje także zmiany w następujących ustawach:
• z dnia 31 lipca 1981 r. o wynagrodzeniu osób zajmujących kierownicze
stanowiska państwowe (Dz. U. z 2011 r. Nr 79, poz. 430),
• z dnia 16 września 1982 r. o pracownikach urzędów państwowych (Dz. U.
Nr 31, poz. 214, ze zm.),
• z dnia 15 lipca 1987 r. o Rzeczniku Praw Obywatelskich (Dz. U. z 2001 r.
Nr 14, poz. 147),
• z dnia 9 maja 1996 r. o wykonywaniu mandatu posła i senatora (Dz. U. z
2011 r. Nr 7, poz. 29),
• z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz U. Nr 157, poz.
1240, ze zm.),
• z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. Nr 137, poz.
926, ze zm.),
• z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami
administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270, ze zm.).
Projekt, w zakresie w jakim wprowadza wymóg posiadania obywatelstwa
polskiego przez osobę sprawującą urząd Rzecznika Praw Podatnika, nie jest
sprzeczny z art. 45 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej. W pozostałym
zakresie projekt dotyczy spraw nieregulowanych przez prawo Unii Europejskiej.