Poselski projekt ustawy o zmianie ustawy o systemie oświaty oraz o zmianie niektórych innych ustaw
projekt dotyczy zwiększenia skuteczności i efektywności systemu kształcenia zawodowego i ustawicznego w kontekście oczekiwań rynku pracy poprzez: zmodyfikowanie klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego, wdrożenie zmodernizowanej podstawy programowej kształcenia w zawodach, ujednolicenie systemu egzaminów potwierdzających kwalifikacje zawodowe i włączenie szkół prowadzących kształcenie zawodowe w system kształcenia ustawicznego
- Kadencja sejmu: 6
- Nr druku: 4353
- Data wpłynięcia: 2011-06-02
- Uchwalenie: Projekt uchwalony
- tytuł: o zmianie ustawy o systemie oświaty oraz niektórych innych ustaw
- data uchwalenia: 2011-08-19
- adres publikacyjny: Dz.U. Nr 205, poz. 1206
4353
3. Uczniowie klas, o których mowa w ust. 1, otrzymują odpowiednio wiadectwa
i dyplomy ustalone odpowiednio dla szkół, o których mowa w ust. 2, opatrzone
pieczęcią liceum ogólnokształcącego dla dorosłych, w którym są prowadzone.
Art. 8. Uczniowie dotychczasowych szkół, o których mowa w art. 6 ust. 1, którzy nie
ukończą klasy ulegającej likwidacji, mogą kontynuować naukę w liceum
ogólnokształcącym dla dorosłych.
2. Uczniowie, o których mowa w art. 6 ust. 3, którzy nie ukończą klasy drugiej, mogą
kontynuować naukę w liceum ogólnokształcącym dla dorosłych i na kwalifikacyjnych
kursach zawodowych.
Art. 9. Egzamin potwierdzający kwalifikacje zawodowe, dla absolwentów zasadniczej
szkoły zawodowej, technikum, technikum uzupełniającego i szkoły policealnej oraz
osób, o których mowa w art. 10 ust. 2, przeprowadza się do roku szkolnego
2016/2017 włącznie, na podstawie standardów wymagań okre lonych w przepisach
wydanych na podstawie art. 22 ust. 2 pkt 10 ustawy, o której mowa w art. 1, w
brzmieniu obowiązującym przed dniem wej cia w życie niniejszej ustawy.
Art. 10.1. Istniejące w dniu wej cia w życie ustawy państwowe komisje
egzaminacyjne powołane przez kuratorów o wiaty do przeprowadzania egzaminów
kwalifikacyjnych umożliwiających uzyskanie tytułów zawodowych przeprowadzają te
egzaminy do dnia 31 grudnia 2012 r. na zasadach okre lonych w przepisach
wydanych na podstawie art. 68c ustawy, o której mowa w art. 1, w brzmieniu
obowiązującym przed dniem wej cia w życie niniejszej ustawy, dla osób, które
rozpoczęły zdawanie tych egzaminów lub złożyły stosowny wniosek przed dniem
wej cia w życie niniejszej ustawy.
2. Od dnia 1 stycznia 2013 r. osoby, o których mowa w ust. 1, które do dnia 31
grudnia 2012 r. nie zakończyły zdawania egzaminów kwalifikacyjnych
umożliwiających uzyskanie tytułów zawodowych, przystępują do egzaminów
potwierdzających kwalifikacje zawodowe, o których mowa w art. 9.
Art. 11. Do dnia 31 grudnia 2014 r. wysoko ć kwoty dofinansowania kosztów
kształcenia jednego młodocianego pracownika, o którym mowa w art. 70b ustawy
wymienionej w art. 1, w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą, wynosi - w przypadku
nauki zawodu - 4.587 zł przy okresie kształcenia wynoszącym 24 miesiące.
Art. 12. 1. Osoby, które w dniu wej cia w życie ustawy realizują obowiązek nauki
przez uczęszczanie na zajęcia realizowane w formach pozaszkolnych w placówkach
publicznych i niepublicznych posiadających akredytację, o której mowa w art. 68b
ustawy wymienionej w art. 1, albo przez uczęszczanie na zajęcia realizowane w
ramach działalno ci o wiatowej prowadzonej przez osoby prawne lub fizyczne na
podstawie art. 83a ust. 2 ustawy wymienionej w art. 1, dla której osoby te uzyskały
akredytację, o której mowa w art. 68b ustawy wymienionej w art. 1, mogą realizować
obowiązek nauki w tych formach.
2. Dane o spełnianiu obowiązku nauki przez osoby, o których mowa w ust. 1, są
przekazywane do zbioru danych, o którym mowa w art. 3 ust. 1 pkt 4 ustawy, o której
mowa w art. 3, na zasadach okre lonych w tej ustawie, do czasu zakończenia
spełniania tego obowiązku w formach, o których mowa w ust. 1.
15
Art. 13. Dotychczasowe przepisy wykonawcze wydane na podstawie art. 15a i art.
68a ust. 4 ustawy, o której mowa w art. 1, zachowują moc do czasu wej cia w życie
przepisów wykonawczych wydanych na podstawie art. 16a ust. 6 i art. 68a ust. 5
ustawy, o której mowa w art. 1, w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą, nie dłużej
jednak niż przez okres 12 miesięcy od dnia wej cia w życie niniejszej ustawy.
4. Dotychczasowe przepisy wykonawcze wydane na podstawie art. 3 ust. 4 ustawy, o
której mowa w art. 2, zachowują moc do czasu wej cia w życie przepisów
wykonawczych wydanych na podstawie art. 3 ust. 4 ustawy, o której mowa w art. 2,
w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą, nie dłużej jednak niż przez okres 12
miesięcy od dnia wej cia w życie niniejszej ustawy.
Art. 14. Ustawa wchodzi w życie z dniem 1 wrze nia 2012 r.
UZASADNIENIE
1. Aktualny stan prawny
1.1. Struktura szkolnictwa zawodowego
W systemie o wiaty kształcenie zawodowe realizowane jest na IV etapie
edukacyjnym, w szkołach ponadgimnazjalnych. Strukturę szkolnictwa
ponadgimnazjalnego, w tym również zawodowego, okre la art. 9 ust. 1 pkt 3 ustawy
z dnia 7 wrze nia 1991 r. o systemie o wiaty.
Absolwent gimnazjum podlegający obowiązkowi nauki (do 18 roku życia), może
kontynuować naukę w jednej z następujących szkół ponadgimnazjalnych:
− zasadniczej szkole zawodowej o okresie nauczania nie krótszym niż 2 lata i nie
dłuższym niż 3 lata, której ukończenie umożliwia uzyskanie dyplomu
potwierdzającego kwalifikacje zawodowe po zdaniu egzaminu,
− trzyletnim liceum ogólnokształcącym, którego ukończenie umożliwia uzyskanie
wiadectwa dojrzało ci po zdaniu egzaminu maturalnego,
− trzyletnim liceum profilowanym kształcącym w profilach kształcenia
ogólnozawodowego, którego ukończenie umożliwia uzyskanie wiadectwa
dojrzało ci po zdaniu egzaminu maturalnego,
− czteroletnim technikum, którego ukończenie umożliwia uzyskanie dyplomu
potwierdzającego kwalifikacje zawodowe po zdaniu egzaminu, a także
umożliwiającym uzyskanie wiadectwa dojrzało ci po zdaniu egzaminu
maturalnego,
− trzyletniej szkole specjalnej przysposabiającej do pracy dla uczniów
z upo ledzeniem umysłowym w stopniu umiarkowanym lub znacznym oraz dla
uczniów z niepełnosprawno ciami sprzężonymi, której ukończenie umożliwia
uzyskanie wiadectwa potwierdzającego przysposobienie do pracy.
Po ukończeniu gimnazjum dopuszcza się możliwo ć spełniania obowiązku nauki
poprze
− uczęszczanie na zajęcia realizowane w formach pozaszkolnych w placówkach
publicznych i niepublicznych posiadających akredytację, o której mowa w art. 68b;
6 Art. 16 ust. 5a ustawy o systemie o wiaty.
16
− uczęszczanie na zajęcia realizowane w ramach działalno ci o wiatowej
prowadzonej przez osoby prawne lub fizyczne na podstawie art. 83a ust. 2, dla
której osoby te uzyskały akredytację, o której mowa w art. 68b;
− realizowanie, zgodnie z odrębnymi przepisa przygotowania zawodowego u
pracodawcy.
Obowiązek nauki może być spełniany również przez uczęszczanie do szkoły
− za granicą, w tym na podstawie umów międzynarodowych lub porozumień
o współpracy bezpo redniej zawieranych przez szkoły, jednostki samorządu
terytorialnego i organy administracji rządowej lub w ramach programów
edukacyjnych Unii Europejskiej;
− przy przedstawicielstwie dyplomatycznym innego państwa w Polsce;
− wyższej, w przypadku ucznia, który ukończył szkołę ponadgimnazjalną przed
ukończeniem 18 roku życia.
Absolwent zasadniczej szkoły zawodowej podlegający obowiązkowi nauki może
kontynuować kształcenie w:
− dwuletnim uzupełniającym liceum ogólnokształcącym, którego ukończenie
umożliwia uzyskanie wiadectwa dojrzało ci po zdaniu egzaminu maturalnego,
− trzyletnim technikum uzupełniającym, którego ukończenie umożliwia uzyskanie
dyplomu potwierdzającego kwalifikacje zawodowe po zdaniu egzaminu, a także
uzyskanie wiadectwa dojrzało ci po zdaniu egzaminu maturalnego.
Osoby posiadające wykształcenie rednimogą kontynuować naukę w szkole
policealnej o okresie nauczania nie dłuższym niż 2,5 roku, której ukończenie
umożliwia uzyskanie dyplomu potwierdzającego kwalifikacje zawodowe po zdaniu
egzaminu.
Wykaz zawodów nauczanych w systemie szkolnym zawiera klasyfikacja zawodów
szkolnictwa zawodowego okre lana w drodze rozporządzenia, przez ministra
wła ciwego do spraw o wiaty i wychowania na wniosek wła ciwych ministrów,
z uwzględnieniem klasyfikacji zawodów i specjalno ci występujących w gospodarce
narodowe
Z propozycją ustanawiania nowych zawodów szkolnictwa zawodowego mogą także
występować stowarzyszenia zawodowe, samorządy gospodarcze oraz inne
organizacje gospodarcze, do wła ciwych ministrów. Procedura ustanawiania nowego
zawodu gwarantuje uwzględnienie potrzeb rynku pracy, ponieważ wniosek
o
wpisanie nowego zawodu do klasyfikacji musi być poparty uzasadnieniem
wskazującym potrzeby kształcenia w tym zawodzie, zapotrzebowanie ze strony rynku
pracy oraz opinię organizacji pracodawców reprezentatywnych w rozumieniu ustawy
z dnia 6 lipca 2001 r. o Trójstronnej Komisji do Spraw Społeczno-Gospodarczych
7 Dział IX Kodeksu pracy i rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 28 maja 1996 r. w sprawie przygotowania zawodowego
młodocianych i ich wynagradzania (Dz. U. Nr 60, poz. 278, z pó n. zm.).
8 Art. 16 ust. 5b i 5c ustawy o systemie o wiaty.
9 W my l art. 11a ust. 4 ustawy o systemie o wiaty wykształcenie rednie posiada osoba, która ukończyła liceum profilowane,
liceum ogólnokształcące, uzupełniające liceum ogólnokształcące, technikum lub technikum uzupełniające.
10 Art. 24 ustawy o systemie o wiaty oraz rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 26 czerwca 2007 r. w sprawie
klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego (Dz. U. Nr 124, poz. 860, ze zm.).
17
i wojewódzkich komisjach dialogu społecznego (Dz. U. Nr 100, poz. 1080, z pó n.
zm.).
Klasyfikacja zawodów szkolnictwa zawodowego obejmuje zawody, typy szkół
ponadgimnazjalnych, w których może odbywać się kształcenie, wskazuje ministrów,
na których wniosek zawody zostały wprowadzone do klasyfikacji, a także okres
kształcenia w zasadniczej szkole zawodowej lub w szkole policealnej. Zawody objęte
klasyfikacją zostały ujęte w grupy wielkie, duże i rednie, zgodnie z klasyfikacją
zawodów i specjalno ci występujących w gospodarce narodowej, okre lonej przez
ministra wła ciwego do spraw pracy, w drodze rozporządzenia, na podstawie art. 36
ust. 8 ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku
pracy (Dz. U. z 2008 r. Nr 69, poz. 415, z pó n. zm.) Aktualnie klasyfikacja zawiera
213 zawodów.
Odrębnie dla każdego z zawodów ujętych w wymienionej klasyfikacji minister
wła ciwy do spraw o wiaty i wychowania, w uzgodnieniu z wła ciwymi ministrami,
okre la podstawę programową kształcenia w zawodzie, która zawiera obowiązkowe
na danym etapie kształcenia zestawy celów i tre ci nauczania, w tym umiejętno ci,
a także zadania wychowawcze szkoły, uwzględniane w programach nauczania oraz
umożliwiające ustalenie kryteriów ocen szkolnych i wymagań egzaminacyjnych
Podstawa programowa kształcenia w zawodzie stanowi bazę do tworzenia dla
danego zawodu programów nauczania o strukturze przedmiotowej lub modułowej.
Dyrektor szkoły prowadzącej kształcenie zawodowe jest odpowiedzialny za
uwzględnienie w szkolnym zestawie programów nauczania cało ci podstawy
programowej kształcenia ogólnego ustalonej dla danego etapu edukacyjnego oraz
cało ci podstawy programowej kształcenia w zawodzie. Do kompetencji dyrektora
szkoły należy też ustalenie zawodów, w których kształci szkoła – w porozumieniu
z organem prowadzącym szkołę i po zasięgnięciu opinii odpowiednio wojewódzkiej
lub powiatowej rady zatrudnienia
1.2. Potwierdzanie kwalifikacji zawodowych
Cechą charakterystyczną systemu kształcenia zawodowego jest rozłączno ć procesu
nauczania oraz procedury weryfikowania wiedzy i umiejętno ci zawodowych
zdobytych w trakcie nauki. wiadectwo ukończenia szkoły prowadzącej kształcenie
zawodowe potwierdza wyłącznie poziom uzyskanego wykształcenia, nie za
kwalifikacje zawodowe. Absolwent takiej szkoły może przystąpić do egzaminu
przeprowadzanego przez okręgową komisję egzaminacyjną, po zdaniu którego
otrzymuje dyplom potwierdzający kwalifikacje zawodowe.
Do egzaminu potwierdzającego kwalifikacje zawodowe mogą przystępować
absolwenci szkół prowadzących kształcenie zawodowe, tj.:
− zasadniczej szkoły zawodowej,
− technikum,
11 Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 27 kwietnia 2010 r. w sprawie klasyfikacji zawodów i specjalno ci
na potrzeby rynku pracy oraz zakresu jej stosowania (Dz. U. Nr 82, poz. 537), a poprzednio, tj. przed dniem 1 lipca 2010 r.,
rozporządzenie Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 8 grudnia 2004 r. w sprawie klasyfikacji zawodów i specjalno ci dla potrzeb
rynku pracy oraz zakresu jej stosowania (Dz. U. Nr 265, poz. 2644, z pó n. zm.).
12 Art. 3 pkt 13a, art. 22 ust. 2 pkt 2 oraz art. 23 ustawy o systemie o wiaty.
13 Art. 22a ust. 2b oraz art. 39 ust. 5 ustawy o systemie o wiaty.
18
− technikum uzupełniającego,
− szkoły policealnej.
Egzamin jest przeprowadzany na podstawie standardów wymagań, okre lonych
przez ministra wła ciwego do spraw o wiaty i wychowania w drodze
rozporządzenia Przeprowadzanie egzaminu należy do zadań okręgowych komisji
egzaminacyjnych, które przygotowują propozycje pytań, zadań i testów oraz ich
zestawów, w porozumieniu z Centralną Komisją Egzaminacyjn
Propozycje standardów wymagań będących podstawą przeprowadzania egzaminu
potwierdzającego kwalifikacje zawodowe opracowuje Centralna Komisja
Egzaminacyjna, we współpracy w szczególno ci z ministrami wła ciwymi dla
zawodów ujętych w klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego, szkołami
wyższymi, jednostkami badawczo-rozwojowymi, organizacjami pracodawców
i samorządami zawodowymi. Standardy wymagań
będące podstawą
przeprowadzania egzaminu potwierdzającego kwalifikacje zawodowe, okre la
minister wła ciwy do spraw o wiaty i wychowania, z uwzględnieniem zasady, że
wymagania powinny uwzględniać cele i zadania edukacyjne, zakres tre ci nauczania
oraz umiejętno ci i osiągnięcia uczniów zawarte w podstawie programowej
kształcenia w okre lonym zawodzi
Wszystkie typy szkół zawodowych mogą funkcjonować jako szkoły dla młodzieży lub
dla dorosłych. Szkołą dla dorosłych w rozumieniu ustawy o systemie o wiaty jest
szkoła, w której stosuje się odrębną organizację kształcenia i do której przyjmowane
są osoby od 18 roku życia, a także kończące 18 lat w roku kalendarzowym, w którym
przyjmowane są do szkoły. Na podstawie upoważnienia zawartego w art. 15a ustawy
o systemie o wiatminister wła ciwy do spraw o wiaty i wychowania,
w porozumieniu z Ministrem Sprawiedliwo ci, może okre lić przypadki, w których do
publicznej lub niepublicznej szkoły dla dorosłych można przyjąć osobę, która
ukończyła 16 lat, a w przypadku uczestników Ochotniczych Hufców Pracy oraz osób
przebywających w zakładach karnych lub aresztach ledczych - 15 lat, biorąc pod
uwagę opó nienie w cyklu kształcenia lub umożliwienie osobom przebywającym w
zakładach karnych lub aresztach ledczych spełniania obowiązku szkolnego lub
obowiązku nauki.
Szkoły dla dorosłych wraz z placówkami kształcenia ustawicznego, placówkami
kształcenia praktycznego oraz o rodkami dokształcania i doskonalenia zawodowego
tworzą system kształcenia ustawicznego, który – w ramach systemu o wiaty –
umożliwia:
− uzyskiwanie i uzupełnianie wiedzy ogólnej, umiejętno ci i kwalifikacji zawodowych
w formach pozaszkolnych przez osoby, które spełniły obowiązek szkolny;
− uzupełnienie wykształcenia ogólnego poprzez ukończenie odpowiedniego typu
szkoły dla dorosłych (do poziomu wykształcenia redniego);
14 Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 3 lutego 2003 r. w sprawie standardów wymagań będących
podstawą przeprowadzania egzaminu potwierdzającego kwalifikacje zawodowe (Dz. U. Nr 49, poz. 411, z pó n. zm.).
15 Art. 9c ust. 2 pkt 1 i 2 ustawy o systemie o wiaty.
16 Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 3 lutego 2003 r. w sprawie standardów wymagań będących
podstawą przeprowadzania egzaminu potwierdzającego kwalifikacje zawodowe (Dz. U. Nr 49, poz. 411, z pó n. zm.).
17 Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 29 grudnia 2009 r. w sprawie przypadków, w których do publicznej lub
niepublicznej szkoły dla dorosłych można przyjąć osobę, która ukończyła 16 albo 15 lat (Dz. U. z 2010 r. Nr 2, poz. 3).
19