Poselski projekt ustawy o zmianie ustawy o systemie oświaty oraz ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych

Warszawa, 19 sierpnia 2011 r.
SEJM
RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
VI kadencja
Prezes Rady Ministrów

DSPA-140-68 (5)/11






Pan

Grzegorz
Schetyna
Marszałek Sejmu
Rzeczypospolitej
Polskiej




Przekazuję przyjęte przez Radę Ministrów stanowisko wobec poselskiego
projektu ustawy:
- o zmianie ustawy o systemie oświaty oraz
ustawy o świadczeniach opieki
zdrowotnej finansowanych ze środków
publicznych (druk nr 4260).

Jednocześnie informuję, że Rada Ministrów upoważniła Ministra Zdrowia
do reprezentowania Rządu w tej sprawie w toku prac parlamentarnych.


(-) Donald Tusk
Stanowisko Rady Ministrów wobec poselskiego projektu ustawy o zmianie ustawy
o systemie oświaty oraz ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych
ze środków publicznych (druk nr 4260)

Poselski projekt ustawy jest propozycją zmiany ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie
oświaty (Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572, z późn. zm.) oraz ustawy z dnia 27 sierpnia 2004
r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U.
z 2008 r. Nr 164, poz. 1027, z późn. zm.) polegającą na nałożeniu na szkołę publiczną
obowiązku organizowania świadczeń z zakresu profilaktycznej opieki zdrowotnej i opieki
przedlekarskiej nad uczniami na terenie szkoły, a tym samym rozszerzeniu kompetencji
organu prowadzącego szkołę (dyrektora szkoły), o zadania pozostające w zakresie ochrony
zdrowia.

Poselski projekt ustawy przewiduje wprowadzenie w ww. ustawach zmian, które nałożą
na szkołę publiczną obowiązek organizowania świadczeń profilaktycznej opieki zdrowotnej
nad uczniami na terenie szkoły, w szczególności realizowanych przez pielęgniarkę
środowiska nauczania i wychowania. Tym samym, rozszerzeniu ulegną kompetencje
i obowiązki organu prowadzącego szkołę (dyrektora szkoły). Stworzenie sytuacji, w której
dyrektor szkoły będzie zatrudniał pielęgniarkę środowiska nauczania i wychowania powoduje
konieczność konsekwentnego nałożenia na szkołę takich obowiązków, jakie są nałożone
na wszystkie podmioty uprawnione do udzielania świadczeń zdrowotnych. Obowiązki te
dotyczą w szczególności konieczności zachowania odpowiednich warunków sanitarnych,
nadzoru nad jakością i bezpieczeństwem udzielania świadczeń zdrowotnych, właściwego
postępowania z odpadami medycznymi, odpowiedniego tworzenia, prowadzenia,
przechowywania i udostępniania dokumentacji medycznej, prowadzenia sprawozdawczości
w obszarze ochrony zdrowia, realizacji praw pacjenta, odpowiedzialności za błędy powstałe
przy udzielaniu świadczeń zdrowotnych, ubezpieczenia z tego tytułu od odpowiedzialności
cywilnej oraz innych reguł bezpiecznego wykonywania zawodu medycznego.
Projektodawca określił, że organ prowadzący szkołę (dyrektor szkoły) będzie organizował
i koordynował realizację świadczeń zdrowotnych oraz zatrudniał pielęgniarkę lub higienistkę
szkolną, zaś koszty wynagrodzenia pielęgniarki będzie ponosił Narodowy Fundusz Zdrowia.
Projekt zobowiązuje organ prowadzący szkołę (dyrektora szkoły) do zatrudnienia pielęgniarki
lub higienistki szkolnej w sytuacji, gdy Narodowy Fundusz Zdrowia nie zawrze takiej
umowy. Takie przypadki mogą mieć miejsce wówczas, gdy na danym terenie nie ma

1
odpowiedniej liczby świadczeniodawców, którzy posiadają uprawnienia do wykonywania
świadczeń pielęgniarki środowiska nauczania i wychowania.
Projektodawca przyjął, że wprowadzenie przedmiotowej nowelizacji nie spowoduje
dodatkowych obciążeń dla budżetu państwa i budżetów jednostek samorządu terytorialnego,
gdyż świadczenia profilaktycznej opieki zdrowotnej nad dziećmi i młodzieżą są już
finansowane przez Narodowy Fundusz Zdrowia.

W obecnym stanie prawnym, organizację profilaktycznej opieki zdrowotnej nad dziećmi
i młodzieżą objętymi obowiązkiem szkolnym i obowiązkiem nauki oraz kształcącymi się
w szkołach ponadgimnazjalnych do ich ukończenia określa rozporządzenie Ministra Zdrowia
z dnia 28 sierpnia 2009 r. w sprawie organizacji profilaktycznej opieki zdrowotnej nad
dziećmi i młodzieżą (Dz. U. Nr 139, poz. 1133). Rozporządzenie wskazuje, że profilaktyczną
opiekę zdrowotną nad uczniem sprawują: lekarz podstawowej opieki zdrowotnej, lekarz
dentysta oraz pielęgniarka środowiska nauczania i wychowania albo higienistka szkolna.
Z przepisów rozporządzenia wynika, że lekarz podstawowej opieki zdrowotnej oraz lekarz
dentysta sprawują profilaktyczną opiekę zdrowotną nad uczniami w miejscu określonym
w umowie o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej, w gabinetach poza szkołą. Pielęgniarka
albo higienistka szkolna sprawują profilaktyczną opiekę nad uczniami w znajdującym się
na terenie szkoły gabinecie profilaktyki zdrowotnej i pomocy przedlekarskiej. W przypadku
braku na terenie szkoły gabinetu profilaktyki zdrowotnej i pomocy przedlekarskiej,
profilaktyczna opieka zdrowotna sprawowana jest przez pielęgniarkę w miejscu określonym
w umowie o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej. Pielęgniarka nie jest pracownikiem
szkoły, a jedynie na terenie szkoły udziela świadczeń zdrowotnych na podstawie umowy
na realizację świadczeń zawartej z Narodowym Funduszem Zdrowia. Liczba uczniów
(świadczeniobiorców) na etat przeliczeniowy pielęgniarki wynosi 880-1100. W przypadku,
gdy liczba uczniów w szkole jest niższa niż wskazana, pielęgniarka obejmuje świadczeniami
opieki zdrowotnej uczniów w więcej, niż jednej szkole. Na podstawie § 25 zarządzenia
Prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia Nr 74/2010/DSOZ z dnia 1 grudnia 2010 r.
w sprawie określenia warunków zawierania i realizacji umów o udzielanie świadczeń
w rodzaju podstawowa opieka zdrowotna, warunkiem zawarcia umowy na realizację
świadczeń profilaktycznej opieki zdrowotnej nad uczniami na terenie szkoły jest zawarcie
przez świadczeniodawcę porozumienia o współpracy ze szkołą. Ponadto, w comiesięcznym
sprawozdaniu z realizacji świadczeń zdrowotnych przedkładanym Narodowemu Funduszowi
Zdrowia przez pielęgniarkę, dyrektor szkoły potwierdza fakt objęcia uczniów profilaktyczną

2
opieką zdrowotną w danej szkole. Organ prowadzący szkołę (dyrektor szkoły) ma zatem
wpływ na wybór realizatora oraz akceptuje realizację świadczeń zdrowotnych w danej szkole
przez wybrany podmiot uprawniony do realizacji świadczeń.
Zadania szkoły publicznej w zakresie ochrony zdrowia uczniów określone są w art. 67 ust. 1
pkt 4 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz.
2572, z późn. zm.), zgodnie z którym do realizacji zadań statutowych szkoła publiczna
powinna zapewnić uczniom możliwość korzystania z gabinetu profilaktyki i pomocy
przedlekarskiej. Istnieje zatem podstawa zobowiązująca organy prowadzące szkoły oraz
dyrektorów szkół do podejmowania działań na rzecz uruchamiania gabinetów profilaktyki
i pomocy przedlekarskiej.
Zabezpieczenie udzielania świadczeń zdrowotnych z zakresu medycyny środowiska
nauczania i wychowania jest zagwarantowane ustawowo i jest uszczegółowione
w rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 29 sierpnia 2009 r. w sprawie świadczeń
gwarantowanych z zakresu podstawowej opieki zdrowotnej (Dz. U. 139, poz. 1139, z późn.
zm.). Z raportu opracowanego na zlecenie Ministra Zdrowia przez Instytut Matki i Dziecka
w Warszawie1 (na podstawie danych otrzymanych od świadczeniodawców przekazywanych
w ramach programu badań statystycznych) wynika, że w roku szkolnym 2009/2010
profilaktyczną opieką zdrowotną zostało objętych w Polsce ponad 5 mln uczniów szkół
wszystkich typów, co stanowi 99 % tej populacji. Według danych Narodowego Funduszu
Zdrowia w 2010 r. świadczeniodawcy (pielęgniarki albo higienistki szkolne) zrealizowali
świadczenia opieki zdrowotnej nad dziećmi i młodzieżą w liczbie: 4.524.669 testów
przesiewowych, 7.040.417 innych świadczeń profilaktycznych, 4.369 284 świadczeń pomocy
doraźnej. W 2010 r. grupową profilaktyką fluorkową objęto 2.935.474 uczniów szkół
podstawowych. Co potwierdza, że opieka profilaktyczna nad dziećmi i młodzieżą
w środowisku nauczania funkcjonuje prawidłowo, bez konieczności wprowadzania
dodatkowych uregulowań.

Odnosząc się do wskazanej przez projektodawcę propozycji zatrudnienia pielęgniarki
środowiska nauczania i wychowania przez organ prowadzący szkołę (dyrektora szkoły) we
wszystkich szkołach w Rzeczypospolitej Polskiej należy wskazać, że w przypadku braku
w danym rejonie podmiotów uprawnionych do realizacji świadczeń zdrowotnych, nie będzie

1 „Profilaktyczna opieka zdrowotna nad uczniami w roku szkolnym 2009/2010 i zmiany w jej realizacji w latach
2005-2010 – raport opracowany na podstawie danych z programu badań statystycznych statystyki publicznej”,
Instytut Matki Dziecka, Warszawa 2010 (ISBN 978-83-88767-55-5).

3
możliwe zrealizowanie ustawowego obowiązku nałożonego na organ prowadzący szkołę.
Konieczne jest również oszacowanie kosztów zatrudnienia pielęgniarki przez organ
prowadzący szkołę. Z danych Głównego Urzędu Statystycznego wynika, że w roku
szkolnym 2009/2010 liczba szkół na terenie kraju wynosiła 31.904, w tym: 13.972 szkół
podstawowych, 777 szkół podstawowych specjalnych, 7.392 gimnazjów, 821 gimnazjów
specjalnych, 2.362 liceów ogólnokształcących, 84 licea ogólnokształcące specjalne, 5.771
szkół zawodowych i liceów profilowanych, 725 szkół artystycznych. Zgodnie z intencją
projektodawcy, zatrudnienie w tych szkołach pielęgniarki w pełnym (lub niepełnym)
wymiarze czasu pracy wymagałoby zapewnienia blisko 32 tysięcy pielęgniarek środowiska
nauczania i wychowania lub higienistek szkolnych. Zapotrzebowanie na kadrę pielęgniarską
w szkołach wzrosłoby zatem czterokrotnie w porównaniu ze stanem obecnym. Zgodnie
z danymi Narodowego Funduszu Zdrowia w 2010 r. świadczenia pielęgniarki środowiska
nauczania i wychowania realizowało 3.375 świadczeniodawców, zatrudniających 7.753
pielęgniarki i higienistki szkolne. Świadczenia realizowano w 11.507 miejscach, obejmując
profilaktyczną opieką zdrowotną 5.050.472 uczniów. W 2011 r. zawarto umowę z 3.372
podmiotami zatrudniającymi 8.068 pielęgniarek i higienistek szkolnych umowy na realizację
świadczeń profilaktycznej opieki zdrowotnej w 11.593 miejscach. Przyjmując czterokrotny
wzrost zapotrzebowania na kadrę pielęgniarską należy szacować, że nakłady Narodowego
Funduszu Zdrowia na świadczenia pielęgniarki środowiska nauczania i wychowania, które
w 2010 r. wyniosły 241.496.433 zł, kształtowałyby się na poziomie blisko 1 miliarda zł.
Należy zaznaczyć, że projekt będzie oddziaływał zarówno na budżet państwa, jak i budżety
jednostek samorządu terytorialnego ponieważ spowoduje konieczność przeprowadzenia we
wszystkich szkołach modernizacji już istniejących oraz uruchamianie nowych gabinetów
profilaktyki i pomocy przedlekarskiej przez organy prowadzące szkoły. Ponadto, wskazana
w uzasadnieniu do projektu propozycja stworzenia warunków do realizacji na terenie ponad
31 tysięcy szkół świadczeń opieki stomatologicznej, a co za tym idzie, konieczność
uruchomienia przez podmioty prowadzące szkoły gabinetów dentystycznych, przy
szacunkowym koszcie uruchomienia i wyposażenia jednego gabinetu na poziomie 200.000 zł,
będzie skutkowała koniecznością wydatkowania z budżetu samorządu terytorialnego środków
w wysokości ponad 6 miliardów złotych.

Uwzględniając powyższe, brak jest uzasadnienia do wprowadzenia dodatkowego obowiązku
zapewnienia uczniom polskich szkół podstawowych, gimnazjów i szkół średnich opieki

4