Rządowy projekt ustawy o kontroli w administracji rządowej

Druga grupa projektowanych przepisów zmieniających dotyczy sytuacji, w których
ustawy szczególne będą przewidywać, że przewidziana ich przepisami kontrola dokonywana
przez organy administracji rządowej wobec podmiotów innych niż podległe lub nadzorowane
przeprowadzana jest na zasadach i
w
trybie określonym w przepisach o kontroli
w administracji rządowej. W tej grupie zmiany sprowadzają się do jednoznacznego
wskazania, że kontrole, o których mowa w przedmiotowych ustawach przeprowadzane są na
zasadach i w trybie określonym w przepisach o kontroli w administracji rządowej, przy czym
najczęściej jest to zastąpienie przepisów upoważniających do wydania rozporządzenia
określającego tryb kontroli. Do tej pory w ustawach tych tryb kontroli określany był w aktach
wykonawczych do ustaw. Rozszerzenie takie, mimo że nie odnosi się wprost do stosunków
nadzoru lub podległości, jest uzasadnione tym, że podmiotem kontrolującym jest minister
(a w praktyce jego aparat pomocniczy – ministerstwo). Zasadne jest, aby w maksymalny
możliwy sposób ujednolicić tryb kontroli przeprowadzanej przez ministerstwa i
nie
wprowadzać odmiennych procedur, jeżeli nie jest to uzasadnione szczególną materią.
W odniesieniu do stosunków powstałych przed dniem wejścia projektowanej ustawy
w życie w zakresie przepisów przejściowych projekt przewiduje normę prawną, zgodnie
z którą do przeprowadzenia kontroli działalności organów administracji rządowej,
wojewodów, jednostek organizacyjnych podległych i nadzorowanych przez te organy oraz
podmiotów otrzymujących środki finansowe z budżetu państwa, rozpoczętych przed dniem
wejścia w życie ustawy, stosować się będzie przepisy dotychczasowe. Przepisy
dotychczasowe stosowane są do zakończenia wszystkich czynności przewidzianych
procedurą kontrolną (protokołów, wystąpień, procedur odwoławczych itp.).
Z uwagi, iż projektowana ustawa nie wpływa na sytuację prawną podmiotów objętych
przyszłą regulacją, nie naruszy zasady zaufania do państwa i stanowionego przez nie prawa,
jak również nie naruszy zasady ochrony praw nabytych, nie przewiduje się ustanowienia
innych przepisów przejściowych.
Zakłada się, iż ustawa wejdzie w życie 1 dnia miesiąca następującego po upływie trzech
miesięcy od dnia jej ogłoszenia.
Tak określony termin wejścia w życie powinien zapewnić czas na właściwe
przygotowanie się do stosowania nowych regulacji. Pozwala on również na dokonanie
przeglądu i uchylenie zbędnych regulacji wewnętrznych regulujących tryb przeprowadzania
kontroli w administracji. Oczywiście uchylenie regulacji wewnętrznych powinno nastąpić
z
jednoczesnym postanowieniem umożliwiającym dokończenie wszczętych kontroli na
14
 
podstawie przepisów dotychczasowych, co będzie zgodne z przejściowymi regulacjami
projektowanej ustawy. Jednocześnie, ze względów organizacyjnych, zasadne jest aby ustawa
weszła w życie pierwszego dnia miesiąca.
Prawo Unii Europejskiej nie reguluje zasad działania i organizacji wewnętrznej
krajowych organów kontroli. Projekt ustawy o kontroli w administracji rządowej pozostaje
więc poza zakresem regulacji prawa Unii Europejskiej. Zakres projektowanej regulacji nie
jest również normowany przez ratyfikowane umowy międzynarodowe.
Projektowana ustawa nie podlega notyfikacji zgodnie z trybem przewidzianym
w przepisach dotyczących sposobu funkcjonowania krajowego systemu notyfikacji norm
i aktów prawnych.
Zgodnie z art. 5 ustawy z dnia 7 lipca 2005 r. o działalności lobbingowej w procesie
stanowienia prawa (Dz. U. Nr 169, poz. 1414 oraz z 2009 r. Nr 42, poz. 337), projekt ustawy
został zamieszczony w Biuletynie Informacji Publicznej Rządowego Centrum Legislacji. Nie
zgłoszono zainteresowania pracami w trybie ww. ustawy.

15
 

OCENA SKUTKÓW REGULACJI


I. Podmioty, na które oddziałuje projektowana ustawa
Projekt ustawy oddziaływać będzie na organy administracji rządowej (naczelne
i centralne), jednostki organizacyjne podległe lub nadzorowane przez te organy, wojewodę,
jednostki organizacyjne podległe lub nadzorowane przez ten organ. Ustawa może również
oddziaływać na inne podmioty, w tym organizacje pozarządowe, otrzymujące od
dysponentów części budżetowej (dysponentów pierwszego stopnia) środki finansowe,
w formie dotacji.
Projekt oddziaływać będzie również na jednostki samorządu terytorialnego i inne
podmioty, w zakresie wykonywania zadań z zakresu administracji rządowej, realizowanych
przez nie na podstawie ustawy lub porozumienia z organami administracji rządowej.
Ustawa powinna również wpłynąć na zakres działania Krajowej Szkoły Administracji
Publicznej przez projektowane nałożenie na kontrolerów obowiązku podnoszenia kwalifikacji
przez odbywane szkolenia. Biorąc pod uwagę fakt, że jednym z podstawowych zadań KSAP
jest opracowywanie programów oraz organizowanie szkoleń dla administracji publicznej
(w szczególności służby cywilnej) przewiduje się, że oferta szkoleń w ramach prowadzonego
przez Szkołę kształcenia ustawicznego zostanie rozszerzona o tematykę związaną z kontrolą.

II. Konsultacje społeczne
Projekt założeń, na podstawie którego przygotowano projekt ustawy o kontroli
w administracji rządowej, został skierowany do Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu
Terytorialnego oraz poddany konsultacjom społecznym z udziałem:
1) Najwyższej Izby Kontroli,
2) Krajowej Rady Regionalnych Izb Obrachunkowych,
3) Krajowej Szkoły Administracji Publicznej,
4) Polskiej Akademii Nauk,
5) Rady Służby Cywilnej przy Prezesie Rady Ministrów,
6) Rady Głównej Szkolnictwa Wyższego,
16
 
7) Rady Nauki,
8) Rady Głównej Jednostek Badawczo-Rozwojowych,
9) Państwowej Komisji Akredytacyjnej,
10) Naczelnej Rady Lekarskiej,
11) Naczelnej Izby Pielęgniarek i Położnych,
12) Polskiego Stowarzyszenia Dyrektorów Szpitali,
13) Konfederacji Rektorów Akademickich Szkół Polskich,
14) Konfederacji Rektorów Zawodowych Szkół Polskich.
Zgodnie ze stanowiskiem Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego
przyjętym w dniu 25 listopada 2009 r. – projekt założeń został uzgodniony.
W ramach konsultacji społecznych, Rada Główna Szkolnictwa Wyższego pozytywnie
zaopiniowała projektowaną regulację. Uzgodnione zostały również uwagi zgłoszone przez
Państwową Akademię Nauk oraz Krajową Szkołę Administracji Publicznej.
Natomiast uwagi zgłoszone przez Najwyższą Izbę Kontroli zostały uzgodnione
w całości, za wyjątkiem uwagi zgłoszonej do pkt. 5.28 ppkt 6 – 13 projektu założeń,
kwestionującej rozwiązania prawne dotyczące rozpatrywania przez kierownika komórki do
spraw kontroli zastrzeżeń do wystąpienia pokontrolnego, zgłoszonych przez kierownika
jednostki kontrolowanej.
W ocenie Najwyższej Izby Kontroli, zaproponowane rozwiązania oznaczają
pozbawienie zarządzającego kontrolę wpływu na prawidłowość wyników kontroli. Uwaga nie
została uwzględniona, gdyż należy mieć na uwadze fakt, iż zarządzający kontrolę jest
uprawniony do wprowadzenia takich uregulowań wewnętrznych, które zagwarantują mu
pełną informację o treści zastrzeżeń i przyczynach ich uwzględnienia lub odrzucenia, a nawet
wpływ na ich uwzględnienie bądź odrzucenie, poprzez akceptację ostatecznej treści
i podpisywanie wystąpienia pokontrolnego.
Projekt założeń został udostępniony także, stosownie do brzmienia art. 5 ustawy z dnia
7 lipca 2005 r. o działalności lobbingowej w procesie stanowienia prawa (Dz. U. Nr 169,
poz. 1414, z późn. zm.) na stronie Biuletynu Informacji Publicznej Rządowego Centrum
Legislacji. Zainteresowania pracami nad projektem założeń, na podstawie art. 7 ust. 1 ustawy
o działalności lobbingowej w procesie stanowienia prawa, nie zgłoszono.

17
 
III.
Wpływ regulacji na sektor finansów publicznych, w tym budżet państwa i budżety
jednostek samorządu terytorialnego
Projekt ustawy nie spowoduje dodatkowych skutków finansowych dla sektora finansów
publicznych, w tym dla budżetu państwa i budżetu jednostek samorządu terytorialnego.
Wydatki nastąpią w ramach posiadanych środków przez dysponentów środków budżetowych,
bez zwiększania ich budżetów. Projektowane przepisy nie nakładają w zakresie prowadzenia
kontroli nowych obowiązków na podmioty objęte ich zakresem podmiotowym. Zadaniem
projektowanej regulacji prawnej jest sformalizowanie procedury kontrolnej przy
prowadzonych przez organy administracji rządowej kontrolach, określanych jako kontrole
zewnętrzne. Projektowana ustawa nie wpłynie na skalę realizacji kontroli wynikających
z planów kontroli, jak również prowadzonych poza takim planem. Skala realizacji zadań
kontrolnych wynikać nadal będzie z potrzeb, inicjatywy i woli organów administracji
rządowej. Zaproponowane w projekcie rozwiązania pozwalają na ich realizację w ramach
budżetów poszczególnych organów, w ramach środków przewidzianych na wydatki osobowe.
Natomiast brak jest możliwości oszacowania kosztów szkolenia kontrolerów. Ponieważ
dokształcanie kontrolerów nie powinno ograniczać się wyłącznie do problematyki
prowadzenia kontroli, ale również winno obejmować specjalistyczne zagadnienia
merytoryczne (problematykę finansów publicznych, zamówień publicznych, rachunkowości,
itp.) oraz tzw. szkolenia miękkie rozwijające umiejętności i kompetencje interpersonalne,
zatem wydatki na ich szkolenie winny mieścić się w wydatkach bieżących dysponentów
środków budżetowych dotyczących szkoleń pracowników (członków korpusu służby
cywilnej).
Pozostałe ewentualne wydatki (zwrot kosztów sporządzenia opinii biegłego) będą
sytuacjami wyjątkowymi, zależnymi od decyzji organów prowadzących kontrolę. Również te
wydatki powinny znaleźć pokrycie w budżetach i planach finansowych podmiotów
kontrolujących.
Projektowana ustawa, prowadząc do poprawy efektywności kontroli wewnątrz
administracji, przyczyni się do budowy sprawnego państwa i zwiększenia zaufania obywateli
wobec organów władzy publicznej oraz do racjonalnego wydatkowania środków publicznych,
zgodnie z zasadą gospodarności i celowości.



18