Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług, ustawy o zasadach ewidencji i identyfikacji podatników i płatników oraz ustawy o transporcie drogowym

jak zużyte akumulatory elektryczne czy odpady szklane, gumowe i z tworzyw sztucznych.
Mechanizm odwróconego obciążenia zmieniający system naliczania i odliczania podatku od
towarów i usług w obrocie złomem, polegający na przesunięciu obowiązku podatkowego
rozliczenia tego ze sprzedawcy na nabywcę, wprowadzony został ustawą z dnia 18 marca
2011 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz ustawy – Prawo o miarach
(Dz. U. Nr 64, poz. 332). Rozwiązanie to z uwagi na brak definicji ustawowej złomu
powoduje wątpliwości interpretacyjne, przez co nie w pełni realizuje cel, dla którego zostało
wprowadzone, tj. wyeliminowania patologii w obrocie surowcami wtórnymi, skutkujących
uszczupleniami w dochodach budżetu państwa oraz zakłócających konkurencję gospodarczą.
Proponuje się zatem wprowadzenie do ustawy o VAT załącznika nr 11 (art. 1 pkt 22 projektu
ustawy) zawierającego katalog towarów, których dostawa objęta byłaby systemem
ww. rozliczenia podatku. Dzięki tej zmianie podatnicy uczestniczący w transakcjach na rynku
surowców wtórnych zyskaliby pewność prawną, w przypadku których dostaw, osobą
zobowiązaną do rozliczenia podatku VAT będzie nabywca a nie sprzedawca. Jak już
zaznaczono, w odróżnieniu od stanu prawnego obowiązującego przed wejściem w życie
proponowanej zmiany, katalog ten jest szerszy i nie dotyczy tylko złomu metali. Ujęto w nim
m.in. takie odpady, których odzysk i przetwarzanie stwarza, sygnalizowane przez organizacje
przedstawicielskie przedsiębiorców działających w szeroko definiowanej branży złomu, ryzyko
wystąpienia nadużyć podatkowych (takie, jak złom tzw. akumulatorowy). Proponowany
katalog towarów jest zbieżny z wprowadzonym od 1 stycznia 2011 r. w Niemczech, co
powinno przeciwdziałać przechodzeniu nieuczciwych podatników z rynku niemieckiego,
działających w ww. obszarach, do Polski.
Zaprojektowane rozwiązanie odpowiada przepisom unijnym. Na stosowanie mechanizmu
polegającego na przesunięciu obowiązku zapłaty podatku VAT na osobę, na rzecz której
dokonywana jest dostawa m.in. towarów wymienionych w zaproponowanym załączniku nr 11
zezwalają przepisy art. 199 ust. 1 lit. d) dyrektywy 2006/112/WE (w związku z załącznikiem
nr VI do dyrektywy). Wprowadzenie tych zmian w polskich przepisach podyktowane jest
również zmianami w ustawodawstwach państw członkowskich UE sąsiadujących z Polską
i istniejącym ryzykiem przenoszenia się na polski rynek oszustw z tych państw.

III. Zmiany o charakterze upraszczającym dotyczące przeliczania kursów przy usługach
wstępu na imprezy masowe, służące w szczególności sprawnej organizacji EURO
2012
6

Zawarte w dotychczasowym art. 31a ustawy o VAT zasady przeliczania kwot wyrażonych
w walucie obcej oparte są na art. 91 dyrektywy 2006/112/WE. Jednakże ww. dyrektywa
– w ust. 2 akapit 3 wskazanego artykułu – zawiera dodatkowo upoważnienie o charakterze
fakultatywnym, zgodnie z którym państwa członkowskie – w odniesieniu do niektórych
transakcji innych niż import towarów lub w stosunku do niektórych kategorii podatników –
mogą stosować kurs wymiany ustalony zgodnie z przepisami prawa wspólnotowego
obowiązującymi w zakresie obliczania wartości celnej. Zagadnienia kursu wymiany walut,
stosowanego w celu ustalenia wartości celnej towaru, zostały natomiast uregulowane
w rozporządzeniu Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2004 r. w sprawie kursu wymiany
stosowanego w celu ustalenia wartości celnej (Dz. U. Nr 87, poz. 827) oraz w przepisach
art. 168 – 172 rozporządzenia Komisji (EWG) nr 2454/93 z dnia 2 lipca 1993 r.
ustanawiającego przepisy w celu wykonania rozporządzenia Rady (EWG) nr 2913/92
ustanawiającego Wspólnotowy Kodeks Celny (Dz. Urz. UE L 253 z 11.10.1993 r., str. 1,
z późn. zm.). Zgodnie z powyższymi aktami prawnymi dla ustalenia wartości celnej
wykorzystuje się bieżące kursy średnie walut obcych w złotych, wyliczane i ogłaszane przez
Narodowy Bank Polski, natomiast stosuje się je według zasad wynikających bezpośrednio
z przepisów wspólnotowych zawartych m.in. w ww. rozporządzeniu wykonawczym. Jedną
z zasad, o których mowa, wprowadza art. 169 ust. 1 i 2 rozporządzenia, zgodnie z którym
bieżące kursy średnie dla celów ustalania wartości celnej są – co do zasady – wyliczane
i publikowane w przedostatnią środę miesiąca (publikacja jest możliwa również w dniu
następnym) oraz stosowane przez następujący po nim miesiąc kalendarzowy.
Biorąc pod uwagę powyższe upoważnienie, zasadne wydaje się skorzystanie z przedstawionej
w dyrektywie możliwości spełniającej w tym przypadku przede wszystkim funkcję
uproszczenia rozliczeń dokonywanych w walucie obcej przez podatników świadczących
usługi wstępu na imprezy masowe. Mając na uwadze wskazany cel, zasadne jest również, aby
grupę uprawnioną do skorzystania z uproszczenia określić możliwie szeroko, przez
przedmiotowe odniesienie się do transakcji dotyczących usług wstępu na imprezy masowe
w rozumieniu ustawy z dnia 20 marca 2009 r. o bezpieczeństwie imprez masowych (Dz. U.
Nr 62, poz. 504 oraz z 2010 r. Nr 127, poz. 857 i Nr 152, poz. 1021).
IV. Zmiana będąca realizacją wyroku Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej
(TS UE) z dnia 22 grudnia 2010 r. w sprawie C-438/09 Dankowski
W art. 88 ust. 3a pkt 1 lit. a ustawy (art. 1 pkt 12 projektu ustawy) proponuje się wykreślić
wyrazy „lub nieuprawniony do wystawiania faktur lub faktur korygujących”. Zmiana ta
7

stanowi wykonanie ww. wyroku dotyczącego prawa do odliczenia podatku z faktur
wystawionych przez podmiot niezarejestrowany do celów podatku VAT. Uwzględniając ww.
orzeczenie, w art. 88 ust. 3a pkt 1 lit. a ustawy VAT zrezygnowano z utrzymania zakazu
odliczenia podatku naliczonego, w przypadku gdy wystawcą jest podmiot nieuprawniony do
wystawiania faktur.
V. Zmiany, będące konsekwencją wyroku TS UE z dnia 6 maja 2010 r. w sprawie
C-311/09 (Komisja Europejska przeciwko Polsce), wprowadzające uproszczoną
rejestrację i rozliczanie podatku przez podmioty zagraniczne świadczące na terytorium
Rzeczypospolitej Polskiej okazjonalne przewozy drogowe osób pojazdami
zarejestrowanymi za granicą
W art. 1 pkt 20 projektu ustawy proponuje się dodanie do ustawy VAT rozdziału 7a
(art. 134a – 134c) regulującego w sposób kompleksowy szczególną procedurę w zakresie
rejestracji i rozliczania podatku przez podmioty zagraniczne świadczące usługi
międzynarodowego okazjonalnego przewozu drogowego osób. Procedura ta dotyczy
podatników posiadających siedzibę działalności gospodarczej, stałe miejsce prowadzenia
działalności gospodarczej, z którego świadczą te usługi, a w przypadku braku takiej siedziby
lub stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej posiadają stałe miejsce
zamieszkania albo zwykłe miejsce pobytu na terytorium innego niż terytorium kraju państwa
członkowskiego, świadczących wyłącznie usługi międzynarodowego przewozu drogowego,
polegające na okazjonalnym przewozie osób autobusami zarejestrowanymi na terytorium
innego niż terytorium kraju państwa członkowskiego. Przewiduje ona możliwość skorzystania
z uproszczonej rejestracji w zakresie identyfikacji podatkowej dla celów podatku VAT tych
podatników oraz uproszczonego rozliczania podatku w odniesieniu do świadczonych przez
nich wskazanych wyżej usług. Warunkiem skorzystania z tej procedury jest niekorzystanie
przez tych podatników z możliwości odliczenia podatku naliczonego, otrzymania zwrotu
podatku lub zwrotu różnicy podatku, o której mowa w art. 87 ust. 1 ustawy (art. 134a ust. 1
ustawy).
W celu skorzystania z tej procedury podatnik powinien złożyć zgłoszenie informujące
o zamiarze skorzystania z tej procedury do Naczelnika Drugiego Urzędu Skarbowego
Warszawa- ródmieście drogą elektroniczną za pomocą aplikacji informatycznej
udostępnionej na stronie internetowej urzędu obsługującego ministra właściwego do spraw
finansów publicznych. Następnie Naczelnik Drugiego Urzędu Skarbowego Warszawa-
- ródmieście nada takiemu podatnikowi numer identyfikacyjny na potrzeby wykonywanych
8

przez niego usług na terytorium kraju i potwierdzi jego zidentyfikowanie jako „podatnika
VAT – przewozy okazjonalne” (art. 134a ust. 2 – 4 ustawy). Tak zidentyfikowany podatnik
będzie obowiązany drogą elektroniczną składać do urzędu skarbowego deklaracje podatkowe,
zawierające m.in. numer identyfikacyjny, numer rejestracyjny autobusu, liczbę przewożonych
osób i wartość świadczonych tym autobusem na terytorium kraju usług bez podatku, ogółem
wartość świadczonych usług bez podatku, stawkę podatku oraz całkowitą kwotę podatku
należnego, za okresy kwartalne w terminie do 25. dnia miesiąca następującego po kwartale,
w którym powstał obowiązek podatkowy. Podatek należny z tytułu świadczenia
okazjonalnych przewozów wpłacany byłby w tym samym terminie na rachunek Drugiego
Urzędu Skarbowego (art. 134b ustawy).
Celem projektowanej szczególnej procedury jest uproszczenie podatnikom zagranicznym
świadczącym w Polsce okazjonalne przewozy osób rejestracji i rozliczania podatku VAT.
Uproszczenie to nakierowane jest na podmioty, które nie wykazują odliczeń podatku
naliczonego, w tym zwrotów podatku VAT na rachunek bankowy. Obecnie podmioty te
obowiązane są uzyskać numer ewidencyjny NIP oraz zarejestrować się jako podatnik VAT
czynny i rozliczać podatek z tytułu świadczenia okazjonalnych przewozów osób autobusami
na ogólnych zasadach, co się wiąże z koniecznością wypełniania i składania szeregu
dokumentów. Jest to znaczne obciążenie dla tych podmiotów, nieposiadających w Polsce
siedziby działalności, stałego miejsca prowadzenia działalności, jak również miejsca
zamieszkania albo pobytu, przy uwzględnieniu okazjonalnego charakteru wykonywanych
przez nich usług. Mając na uwadze powyższe, proponuje się, aby podmioty korzystające ze
szczególnej procedury były zwolnione z obowiązku składania zgłoszenia rejestracyjnego dla
celów podatku VAT na zasadach ogólnych oraz nie podlegały również obowiązkowi
ewidencyjnemu, o którym mowa w art. 2 ust. 1 ustawy o NIP (art. 2 projektu ustawy).
Ponadto projekt zawiera odpowiednie zmiany zobowiązujące kierującego autobusem do
posiadania wydruku potwierdzenia identyfikacji jako „podatnika VAT – przewozy
okazjonalne”, w sytuacji gdy podatnik skorzysta z uproszczonej procedury. Zmiany te
dotyczą art. 96a ustawy VAT (art. 1 pkt 15 projektu ustawy) oraz art. 87 ust. 1 pkt 2 lit. e
ustawy o transporcie drogowym (art. 3 projektu ustawy). Zmiany w ww. ustawie o transporcie
drogowym mają charakter doprecyzowujący oraz dostosowujący związany z wprowadzeniem
szczególnej procedury. Uszczegółowiono, że zmieniany przepis dotyczy podatników
świadczących usługi okazjonalnego przewozu osób autobusami zarejestrowanymi na
terytorium innego niż terytorium kraju państwa członkowskiego. Ponadto, analogicznie do
9

zmian technicznych wynikających ze zdefiniowania w rozporządzeniu nr 282/2011 pojęć
siedziby działalności gospodarczej, stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej,
stałego miejsca zamieszkania i zwykłego miejsca pobytu, opisanych w pkt I.4 uzasadnienia,
dokonano odpowiednich zmian w ww. przepisie ustawy o transporcie drogowym oraz art. 96
ust. 14 ustawy (art. 1 pkt 14 projektu ustawy). Również, z uwagi na wprowadzenie
szczególnej procedury, konieczne było uzupełnienie katalogu niezbędnych dokumentów
posiadanych przez kierowcę o wydruk potwierdzenia identyfikacji jako „podatnika VAT –
przewozy okazjonalne” w sytuacji korzystania z tej procedury przez podatnika, wykonującego
okazjonalne przewozy osób na terytorium kraju. Zarówno w art. 3, jak i w art. 1 pkt 14
wskazano, że regulacje tam zawarte dotyczą autobusów zarejestrowanych na terytorium
innego niż terytorium kraju państwa członkowskiego. Brak jest uzasadnienia, aby te regulacje
obejmowały również autobusy zarejestrowane w państwie trzecim, gdyż obecnie usługi
okazjonalnego przewozu takimi autobusami są zwolnione od podatku od towarów i usług.
Projekt ustawy w art. 4 przewiduje jej wejście w życie z dniem 1 lipca 2011 r., z wyjątkiem
art. 1 pkt 14, 15 i 20, art. 2 i art. 3, które miałyby wejść w życie z dniem 1 stycznia 2012 r.
Data wejścia w życie noweli (1 lipca 2011 r.) skorelowana jest z datą stosowania
rozporządzenia nr 282/2011. Natomiast data wejścia w życie regulacji związanych
z uproszczeniem wypełniania obowiązków podatkowych przez podmioty zagraniczne
świadczące usługi okazjonalnego przewozu autobusami zarejestrowanymi na terytorium
innego niż terytorium kraju państwa członkowskiego wiąże się z koniecznością dostosowania
aplikacji informatycznej obsługującej rejestrację i rozliczenia tych podmiotów.


10