Rządowy projekt ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z usuwaniem skutków powodzi

spójne dla zagrożonych terenów i zapobieganie sytuacjom, kiedy żadne decyzje nie są
podejmowane.

W celu wzmocnienia ochrony przeciwpowodziowej, proponowane w art. 88p ust. 1
ustawy – Prawo wodne zmiany dotyczą wskazania, że to Główny Koordynator Gospodarki
Wodnej będzie podmiotem, który może nakazać zakładowi piętrzącemu wodę obniżenie
piętrzenia wody lub opróżnienie zbiornika, co pozwoli podejmować takie decyzje
z uwzględnieniem szerszej perspektywy niż tylko region wodny, jak obecnie zakładają
przepisy, powierzając tę kompetencję dyrektorom regionalnych zarządów gospodarki wodnej.

W projektowanym brzmieniu art. 90 ustawy – Prawo wodne wskazuje się zadania, jakie
będzie wykonywał Główny Koordynator Gospodarki Wodnej. Zadania te to m.in.:
1) opracowywanie programu wodno-środowiskowego kraju,
2) opracowywanie projektów planów gospodarowania wodami na obszarach dorzeczy,
3) przygotowywanie wstępnej oceny ryzyka powodziowego, opracowywanie map zagrożenia
powodziowego oraz map ryzyka powodziowego,
4) opracowywanie planów ryzyka powodziowego na obszarach dorzeczy,
5) prowadzenie katastru wodnego dla obszaru państwa,
6) sprawowanie nadzoru nad działalnością dyrektorów wojewódzkich zarządów gospodarki
wodnej (m.in. przez kontrolę ich działania, wydawanie wiążących poleceń w zakresie
wskazanym w ustawie – Prawo wodne),
7) koordynowanie działania wojewodów wyznaczonych w rozporządzeniu Rady Ministrów,
wydanym na podstawie art. 3 ust. 3 ustawy – Prawo wodne, do koordynacji działania
regionów wodnych.
Mając na celu poprawę obecnie obowiązującego systemu i przyspieszenie procedury
podejmowania decyzji w sytuacjach zagrożenia powodzią w zmienianym art. 92 ust. 1 ustawy
– Prawo wodne wskazano, że dyrektor wojewódzkiego zarządu gospodarki wodnej będzie
organem wojewódzkiej administracji zespolonej właściwym w sprawach gospodarowania
wodami w zakresie określonym w projektowanym akcie prawnym. W obecnym stanie
prawnym realizacja kompetencji określonej w art. 22 pkt 2 ustawy z dnia 23 stycznia 2009 r.
o wojewodzie i administracji rządowej w województwie, zgodnie z którym wojewoda
zapewnia współdziałanie wszystkich jednostek organizacyjnych administracji rządowej
i samorządowej działających na obszarze województwa i kieruje ich działalnością w zakresie

22
zapobiegania zagrożeniu życia, zdrowia lub mienia oraz zagrożeniom środowiska,
bezpieczeństwa państwa i utrzymania porządku publicznego, ochrony praw obywatelskich,
a także zapobiegania klęskom żywiołowym i innym nadzwyczajnym zagrożeniom oraz
zwalczania i usuwania ich skutków na zasadach określonych w ustawach, jest w przypadku
powodzi utrudniona. Szczególnie dotyczy to kierowania zespoloną administracją rządową na
etapie planowania sposobów zapobiegania i zwalczania skutków klęsk żywiołowych.
W związku z tym, że zdecydowana większość służb odpowiedzialnych za zapobieganie
i zwalczanie skutków klęsk żywiołowych i innych nadzwyczajnych zagrożeń, podlega
zwierzchnictwu wojewody, w konsekwencji przeprowadzenia proponowanych zmian
organizacyjnych poprawie uległby stopień gotowości administracji rządowej do zwalczania
tego rodzaju zagrożeń. Należy ponadto zwrócić uwagę, że zgodnie z przepisami ustawy z dnia
18 kwietnia 2002 r. o stanie klęski żywiołowej działaniami prowadzonymi w celu
zapobieżenia skutkom klęski żywiołowej lub ich usunięcia, w zależności od obszaru jaki ona
obejmuje kieruje m.in. wojewoda. Zgodnie z art. 11 w czasie stanu klęski żywiołowej
wojewodzie podporządkowane są organy i jednostki organizacyjne administracji rządowej
działające na obszarze województwa. Jak wynika z powyższego, ustawodawca przyjął
rozwiązanie polegające na powierzeniu kierownictwa przy zwalczaniu klęsk żywiołowych
jednemu właściwemu miejscowo organowi. Pozostawanie w okresie normalnej pracy jak
największej liczby tych służb pod jednym zwierzchnictwem umożliwi ich sprawne
współdziałanie również w okresie powodzi. Należy ponadto zwrócić uwagę, że proponowane
w projekcie podporządkowanie jednemu organowi wojewódzkich służb, inspekcji i straży
wpływa pozytywnie na poprawę koordynacji ich działań w obrębie województwa. Umożliwia
to szybką reakcję w sytuacjach gdy do usunięcia zagrożenia konieczna jest współpraca wielu
służb.
Do
zadań dyrektora wojewódzkiego zarządu gospodarki wodnej należy m.in.
sporządzanie planów zarządzania ryzykiem powodziowym, współpraca przy opracowaniu
wstępnej oceny ryzyka powodziowego i planów zarządzania ryzykiem powodziowym,
gromadzenie i udostępnianie informacji z zakresu ochrony przeciwpowodziowej na potrzeby
planowania przestrzennego i centrów zarządzania kryzysowego oraz przekazywanie tych
informacji do centrum zarządzania kryzysowego, utworzonego przez wojewodę wskazanego
w rozporządzeniu wydanym na podstawie art. 3 ust. 3 na potrzeby koordynacji działania na
obszarze regionu wodnego. Doprecyzowanie zakresu zadań związanych z przeciwdziałaniem
powodziom i skupienie ich w rękach wojewódzkiego dyrektora zarządu gospodarki wodnej

23
umożliwi systemowe podejście do spraw ochrony przed powodzią i pozwoli na dokładną
analizę ryzyka jej wystąpienia na terenie danego województwa.
Jednocześnie, w celu racjonalizacji podejmowanych działań na terenie regionów
wodnych, których granice nie pokrywają się najczęściej z granicami województw,
w projekcie przewidziano możliwość zawierania przez wojewodów porozumień w zakresie
gospodarowania wodami poza obszarem właściwości dyrektorów wojewódzkich zarządów
gospodarki wodnej.

Zadania przewidziane w nowo projektowanym art. 92a dla wojewody będącego
koordynatorem regionu wodnego wskazanego w rozporządzeniu wydawanym na podstawie
art. 3 ust. 3, polegają na koordynacji zadań wykonywanych przez wojewódzkich dyrektorów
zarządów gospodarki wodnej, jednakże odnoszą się do regionów wodnych, które mogą
przekraczać granice województw i w związku z tym właściwość miejscową poszczególnych
dyrektorów. Dodatkowo wojewoda ten zapewnia koordynację działań poszczególnych
wojewodów w zakresie opracowywania warunków korzystania z wód regionu wodnego,
wydawania aktów prawa miejscowego w sprawach określonych w ustawie oraz prowadzenia
katastru wodnego dla regionu wodnego. W związku z projektowaną zmianą organu
prowadzącego kataster wodny, w opinii wnioskodawcy, nie wynikną utrudnienia
w korzystaniu z jego zasobów przez obywateli.

W celu zapewnienia koordynacji działań podejmowanych na podst. art. 92a ust. 1 i 2
wojewoda-koordynator przygotowuje harmonogram zadań i wskazuje dyrektora
wojewódzkiego zarządu gospodarki wodnej właściwego do realizacji poszczególnych ich
części. Ponadto, wojewoda-koordynator będzie mógł wydawać dyrektorom wojewódzkich
zarządów gospodarki wodnej rekomendacje, a w przypadku ich niewykonania lub
niedotrzymania przez nich terminów wynikających z harmonogramów realizacji zadań
– będzie informował o tym właściwych wojewodów i Głównego Koordynatora Gospodarki
Wodnej. W szczególności, w celu zapewnienia prawidłowej ochrony przed powodzią,
koordynacji będzie podlegać wydawanie przez dyrektorów wojewódzkich zarządów
gospodarki wodnej decyzji na podstawie art. 88l ust. 2 i 7 – czyli zwalniania z zakazów
dotyczących wykonywania niektórych robót oraz czynności utrudniających tę ochronę oraz
wskazywania sposobu zagospodarowania gruntów czy nakazania usunięcia drzew lub
krzewów.

24
W
zakresie
zadań wojewodów, wojewoda-koordynator będzie inicjował i koordynował
prace związane z przygotowaniem aktów prawa miejscowego.
Wprowadzone
rozwiązania koordynacyjne w zakresie zarządzania wodami, czyli:
instytucja wojewody koordynującego działania dyrektorów wojewódzkich zarządów
gospodarki wodnej i innych wojewodów w ramach regionu wodnego (w tym – wydawanie
aktów prawa miejscowego), rozwiązania dotyczące wykonywania poszczególnych działań
w
porozumieniu przez dyrektorów wojewódzkich zarządów gospodarki wodnej oraz
możliwość zawierania porozumień przez wojewodów mają na celu zapewnienie zgodności
projektowanych regulacji z wymogami dyrektywy 2000/60/WE. Zmiany w administracji
gospodarki wodnej nie mają na celu zmiany dotychczasowego podziału na dorzecza i regiony
wodne, a dostosowanie prawidłowego wykonywania zadań gospodarki wodnej w ramach
regionu wodnego z uwzględnieniem podziału administracyjnego kraju.
Przedłożony projekt ustawy przewiduje przejęcie przez wójta (burmistrza, prezydenta
miasta) kompetencji związanych z programowaniem, planowaniem, nadzorowaniem
wykonywania urządzeń melioracji wodnych szczegółowych; wskazane jest, aby również
zadania związane z nadzorowaniem utrzymywania tych urządzeń oraz nadzór nad spółkami
wodnymi realizował wójt (burmistrz, prezydent miasta); umieszczenie całości kompetencji
w zakresie melioracji wodnych szczegółowych w ramach tego samego organu umożliwi
kompleksowe zarządzanie problematyką związaną z
melioracjami szczegółowymi;
wieloletnie doświadczenia ze sprawowania nadzoru nad ww. zagadnieniami przez starostów
i problemy z tym związane wskazują, że przesunięcie tych kompetencji do wójta (burmistrza,
prezydenta miasta) wywoła pozytywne skutki; potwierdzają to także ustalenia NIK w tym
zakresie; przyjęcie takiego rozwiązania nie będzie wiązało się z dodatkowymi kosztami dla
budżetu państwa. Zadania związane z melioracjami podstawowymi zostają z kolei przekazane
do kompetencji wojewody. Wójt (burmistrz, prezydent miasta) będzie zatem odpowiedzialny
za realizację zadań, w tym współfinansowanych ze środków europejskich, polegających na
programowaniu, planowaniu i nadzorowaniu wykonywania urządzeń melioracji wodnych
szczegółowych. Natomiast w art. 75 ust. 1a wskazano, że podobne zadania, jednakże
związane z wykonywaniem urządzeń melioracji podstawowych, będą wykonywane przez
wojewodę. Przepisy te są podstawą do przejęcia wykonywania inwestycji
współfinansowanych ze środków Programu Operacyjnego Infrastruktura i rodowisko
realizowanych dotychczas przez regionalne zarządy gospodarki wodnej lub wojewódzkie
zarządy melioracji i urządzeń wodnych przez – odpowiednio – wójtów (burmistrzów,

25
prezydentów miast) lub wojewodów. Jednocześnie, w celu umożliwienia realizacji zadań
z zakresu melioracji w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007 – 2013
w art. 75 ustawy – Prawo wodne proponuje się dodanie ust. 1b umożliwiającego realizację
tych zadań nadal przez wojewódzkie zarządy melioracji i urządzeń wodnych, czyli
beneficjentów ww. programu. Decyzję w sprawach współfinansowania tych zadań z funduszy
europejskich będzie podejmował marszałek w uzgodnieniu z wojewodą i wójtem
(burmistrzem, prezydentem miasta), a także będzie z tymi podmiotami uzgadniał sposób ich
realizacji. Projektowany przepis ma na celu zagwarantowanie, że zadania realizowane przy
udziale środków pochodzących z Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata
2007 – 2013 realizowane będą nadal przez dotychczasowych beneficjentów. W przypadku
przedsięwzięć współfinansowanych ze środków pochodzących z Programu Operacyjnego
Infrastruktura i rodowisko oraz programów regionalnych – jak wynika z informacji
roboczych przekazanych przez Ministerstwo Rozwoju Regionalnego – projektowane zmiany
nie stanowią zagrożenia dla ich realizacji pod warunkiem sprawnego przejęcia przez
wojewódzkie zarządy gospodarki wodnej obowiązków wykonywanych obecnie przez
regionalne zarządy gospodarki wodnej.

W projekcie ustawy zawarto także odpowiednie zmiany regulacji dotyczącej naboru na
stanowiska dyrektora wojewódzkiego zarządu gospodarki wodnej i jego zastępców
(nowelizowany art. 93), a także wymagania dla osoby powołanej na stanowisko Głównego
Koordynatora Gospodarki Wodnej (nowelizowany art. 89).

W projekcie przewidziano, że zadania zlecone z zakresu administracji rządowej
wykonywane przez marszałka województwa przekazane zostaną wojewodzie.
W związku ze zmianami dotyczącymi zniesienia Prezesa Krajowego Zarządu Gospodarki
Wodnej, likwidacją Krajowego Zarządu Gospodarki Wodnej oraz przeniesienia kompetencji
znoszonych regionalnych zarządów gospodarki wodnej na wojewódzkie zarządy gospodarki
wodnej projekt zakłada zmianę następujących ustaw:
1) ustawy z dnia 18 kwietnia 1985 r. o rybactwie śródlądowym (art. 57),
2) ustawy z dnia 17 maja 1989 r. – Prawo geodezyjne i kartograficzne (art. 58),
3) ustawy z dnia 19 października 1991 r. o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi
Skarbu Państwa (art. 59),
4) ustawy z dnia 4 września 1997 r. o działach administracji rządowej (art. 60),

26