Rządowy projekt ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z usuwaniem skutków powodzi

pomniejszanej o wysokość uzyskanego na dzień składania do funduszu pożyczkowego
wniosku odszkodowania – oczywiście w przypadku posiadania przez przedsiębiorcę umowy
ubezpieczenia od następstw klęsk żywiołowych. Za ubezpieczonego od następstw klęsk
żywiołowych uważa się przedsiębiorcę, który w dniu wystąpienia powodzi miał ubezpieczony
od następstw klęsk żywiołowych choćby najmniejszy element majątku przedsiębiorstwa
(art. 43 ust. 1 – 3 projektu ustawy).
Oferowane
w
ramach
omawianej regulacji pożyczki są umarzane (art. 47 ust. 3 i art. 48
ust. 2 projektu ustawy):
– w
całości, w przypadku posiadania przez przedsiębiorcę ubezpieczenia od następstw
klęsk żywiołowych,
– w wysokości 75
% otrzymanej pożyczki, w przypadku przedsiębiorców
nieubezpieczonych; pozostałe do spłaty 25 % nie jest oprocentowane i podlega 9-cio
miesięcznej (od zawarcia umowy pożyczki) karencji.
Umorzenie
pożyczki może nastąpić pod warunkiem jej zgodnego z projektem ustawy
wykorzystania. W przypadku nieprawidłowego wykorzystania pożyczki lub nieumożliwienia
funduszowi przeprowadzenia kontroli jej wykorzystania, przedsiębiorca jest zobowiązany do
spłacenia uzyskanej pożyczki, wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi od dnia zawarcia
umowy pożyczki, w terminie 14 dni od dnia doręczenia mu decyzji funduszu pożyczkowego.
Podkreślenia wymaga, że w przypadku, kiedy przedsiębiorca nieprawidłowo wykorzystał
tylko cześć pożyczki, jest on zobowiązany do spłaty, wraz z wspomnianymi ustawowymi
odsetkami, tylko nieprawidłowo wykorzystanej części. Decyzję o umorzeniu pożyczki
podejmować będzie fundusz pożyczkowy (art. 47 ust. 2 i 4 oraz art. 49 ust. 1 – 4 projektu
ustawy).
Podkreślenia wymaga jednak, że zgodnie z art. 4 projektu ustawy, w przypadku
przedsiębiorców ubezpieczonych od następstw klęsk żywiołowych, przedsiębiorca jest
zobowiązany do poinformowania wojewody o uzyskanym odszkodowaniu. Jeżeli okaże się,
że kwota uzyskanego odszkodowania pomniejsza wartość szkody w sposób taki, że wartość
uzyskanej pomocy wraz z wartością odszkodowania przewyższa wartość odniesionej szkody
– wojewoda informuje przedsiębiorcę o wysokości kwoty stanowiącej „nadkompensatę”
poniesionych szkód i obowiązku jej zwrotu.

Wniosek o pożyczkę przedsiębiorca składać będzie do wybranego przez ministra
właściwego do spraw gospodarki w drodze konkursu funduszu pożyczkowego, właściwego ze

17
względu na miejsce prowadzenia przez przedsiębiorcę działalności gospodarczej, w terminie
6-ciu miesięcy od dnia wystąpienia szkody spowodowanej powodzią. W celu uproszczenia
procesu ubiegania się o pożyczkę przedsiębiorca, o którym mowa w art. 41 ust. 1, składa
oświadczenia o spełnianiu warunków określonych w art. 41 ust. 3. Rozwiązanie to jest
zasadne z uwagi na fakt, że większość przedsiębiorców traci także dokumentację dotyczącą
prowadzonej przez nich działalności gospodarczej. Uzyskaną pożyczkę przedsiębiorca
powinien w terminie 6-ciu miesięcy od dnia zawarcia umowy pożyczki wykorzystać i złożyć
funduszowi pożyczkowemu dokumentację dotyczącą rozliczenia jej wykorzystania.
W uzasadnionych sytuacjach fundusz pożyczkowy może przedłużyć ten termin o kolejne
3 miesiące (art. 43 ust. 1, 2 i 3 pkt 2, art. 46 ust. 1 oraz art. 49 ust. 1 projektu ustawy).
Fundusze pożyczkowe wybierane będą przez ministra właściwego do spraw gospodarki
w drodze konkursu. Informacja o konkursie, określająca:
− obszar, którego dotyczy konkurs,
− okres, w którym fundusz pożyczkowy będzie obowiązany do udzielania pożyczek,
− zasady oceny składanych przez fundusze pożyczkowe ofert
będzie zamieszczana w Biuletynie Informacji Publicznej na stronie podmiotowej ministra
właściwego do spraw gospodarki. Oferty złożone przez fundusze pożyczkowe spełniające
kryteria określone w art. 51 ust. 2 i 3 projektu ustawy będą oceniane według następujących
kryteriów:
− doświadczenia w udzielaniu pożyczek,
− organizacji udzielania pożyczek,
− zasobów kadrowych przewidzianych do udzielania pożyczek,
− miejsca prowadzenia działalności statutowej przez fundusz pożyczkowy.
Z funduszem pożyczkowym minister właściwy do spraw gospodarki podpisywać będzie
umowę określającą:
− zasady przekazania i rozliczenia dotacji,
− okres, w którym fundusz pożyczkowy będzie obowiązany do udzielania pożyczek,
− sposób i tryb informowania o wykorzystaniu przez fundusz pożyczkowy środków
dotacji,

18
− zasady składania przez fundusz pożyczkowy ministrowi właściwemu do spraw
gospodarki sprawozdań o wykorzystaniu dotacji i stanie realizacji umów
z przedsiębiorcami.

Pierwszy konkurs zostanie ogłoszony po wejściu w życie projektowanej ustawy.
Rozwiązanie to przyspieszy możliwość udzielania pożyczek w przypadku wystąpienia
powodzi. W związku z faktem, że umowy mogą być zawierane nawet na kilka lat i nie są
związane z wystąpieniem powodzi, środki finansowe na realizację udzielania pożyczek
w gminach lub miejscowościach określonych w rozporządzeniu wydawanym na podstawie
art. 1 ust. 2 będą przekazywane funduszom pożyczkowym na podstawie aneksów
zawieranych po wydaniu wspomnianego rozporządzenia (art. 51, art. 52 ust. 1 oraz art. 53
ust. 1 projektu ustawy).

rodki finansowe na udzielanie pożyczek, których źródłem jest rezerwa celowa budżetu
państwa przeznaczona na przeciwdziałanie i usuwanie skutków klęsk żywiołowych, są
przekazywane funduszom pożyczkowym w formie dotacji. Niewykorzystane przez fundusze
pożyczkowe środki dotacji oraz środki zwrócone lub spłacone przez przedsiębiorców wraz
z odsetkami podlegają zwrotowi do budżetu państwa (art. 42, art. 54 ust. 2 oraz art. 55
projektu ustawy).
Część otrzymanej dotacji, nieprzekraczającą 5 % kwoty wypłaconych przez określony
fundusz pożyczkowy pożyczek, może zostać przeznaczona na pokrycie kosztów operacyjnych
tego funduszu, o których mowa w art. 54 ust. 4 projektu ustawy, związanych z udzielaniem
pożyczek (art. 54 ust. 5 projektu ustawy).

Projektowana ustawa, w art. 63, wprowadza również zmiany w zakresie ustawy z dnia
18 lipca 2001 r. – Prawo wodne (Dz. U. z 2005 r. Nr 239, poz. 2019, z późn. zm.) zmierzające
do:
1) likwidacji Krajowego Zarządu Gospodarki Wodnej oraz zniesienia funkcji Prezesa
Krajowego Zarządu Gospodarki Wodnej, którego dotychczasowe zadania i kompetencje ma
przejąć Główny Koordynator Gospodarki Wodnej,
2) likwidacji 7 regionalnych zarządów gospodarki wodnej, w miejsce których zostanie
utworzonych 16 wojewódzkich zarządów gospodarki wodnej z dyrektorami wojewódzkich
zarządów jako organami rządowej administracji zespolonej w województwie.

19

W projekcie przewidziano zmianę organów właściwych w sprawach gospodarowania
wodami. Zgodnie z projektowaną zmianą art. 4 ustawy – Prawo wodne przewiduje się, że
organami tymi będą:
1) minister właściwy do spraw gospodarki wodnej,

2) Główny Koordynator Gospodarki Wodnej,
3) Wojewoda,
4) dyrektor wojewódzkiego zarządu gospodarki wodnej – jako organ
wojewódzkiej rządowej administracji zespolonej,
5) organy jednostek samorządu terytorialnego.


W nowelizowanym art. 4 przewidziano, że minister właściwy do spraw gospodarki
wodnej w sprawach określonych w ustawie – Prawo wodne, pełnić będzie funkcję organu
wyższego stopnia, w rozumieniu przepisów Kodeksu postępowania administracyjnego, wobec
Generalnego Koordynatora Gospodarki Wodnej, marszałków województw i dyrektorów
wojewódzkich zarządów gospodarki wodnej, z wyłączeniem spraw, o których mowa w ust. 2
tego przepisu.
Ministrowi właściwemu do spraw gospodarki wodnej podlegać będzie Główny
Koordynator Gospodarki Wodnej, który będzie powoływany i odwoływany przez Prezesa
Rady Ministrów na wniosek ministra właściwego do spraw gospodarki wodnej. Funkcję
Głównego Koordynatora sprawował będzie sekretarz lub podsekretarz stanu w urzędzie
obsługującym ministra właściwego do spraw gospodarki wodnej.

W nowelizowanym art. 11 ustawy – Prawo wodne wskazano, że uprawnienie
właścicielskie Skarbu Państwa w stosunku do wód publicznych stanowiących własność
Skarbu Państwa wykonywane są przez:
1) ministra właściwego do spraw gospodarki morskiej (wody morza terytorialnego, morskie
wody wewnętrzne wraz z wodami Zatoki Gdańskiej),
2) ministra właściwego do spraw gospodarki wodnej (w miejsce znoszonego Prezesa
Krajowego Zarządu Gospodarki Wodnej) – wody istotne dla regulacji stosunków wodnych na
potrzeby rolnictwa oraz dla kształtowania zasobów wodnych oraz ochrony
przeciwpowodziowej,

20
3) dyrektora parku narodowego – wody położone w granicach parku narodowego,
z wyłączeniem wód podziemnych i śródlądowych wód powierzchniowych – granicznych
i śródlądowych dróg wodnych, sklasyfikowanych w klasie wyższej niż klasa I na podstawie
przepisów o żegludze śródlądowej.

W projekcie przewidziano również możliwość zawarcia porozumienia pomiędzy
ministrem właściwym do spraw gospodarki wodnej i nadleśniczym (na jego wniosek)
w sprawie wykonywania uprawnień właścicielskich Skarbu Państwa w stosunku do wód
publicznych stanowiących własność Skarbu Państwa (potoków górskich i ich źródeł, cieków
naturalnych od źródeł do ujścia, jezior oraz sztucznych zbiorników wodnych, śródlądowych
dróg wodnych), położonych na terenie nadleśnictwa.
W
związku z faktem, że następcą prawnym dyrektora regionalnego zarządu gospodarki
wodnej, zgodnie z projektem, będzie dyrektor wojewódzkiego zarządu gospodarki wodnej,
konieczna jest zmiana art. 40 ustawy – Prawo wodne. Zmiana ta polega na uchyleniu ust. 3,
zgodnie z którym w obecnym stanie prawnym dyrektor regionalnego zarządu gospodarki
wodnej może w drodze decyzji zwolnić od zakazu lokalizowania na obszarach zagrożonych
powodzią m.in. nowych przedsięwzięć wpływających znacząco na środowisko. Dodanie
nowych ust. 3d i 3e ma na celu zapobieżenie sytuacji, aby dyrektor wojewódzkiego zarządu
gospodarki wodnej był „sędzią we własnej sprawie” i orzekał w sprawach, w których jest
wnioskodawcą. Aby uniknąć takiej sytuacji w projekcie wskazano, że w takich przypadkach
sprawę rozstrzyga dyrektor wojewódzkiego zarządu gospodarki wodnej wskazany przez
Głównego Koordynatora Gospodarki Wodnej.
Proponowane zmiany organizacyjne w wojewódzkiej administracji rządowej wynikają
z doświadczeń w usuwaniu skutków powodzi w 2010 r. Zespolenie administracji
odpowiedzialnej za gospodarkę wodną ułatwi przede wszystkim proces decyzyjny,
wzmacniając rolę wojewody. Dodatkowo proponowany nowy art. 88aa ustawy – Prawo
wodne zakłada koordynacyjną rolę Prezesa Rady Ministrów w szczególnych sytuacjach,
kiedy środki zastosowane przez ww. podmioty nie okażą się skuteczne. Prezes Rady
Ministrów będzie mógł wydawać polecenia wojewodom, innym organom administracji
rządowej lub organom jednostek samorządu terytorialnego lub upoważni do tego – za
wyjątkiem wydawania poleceń członkom Rady Ministrów oraz organom jednostek
samorządu terytorialnego – ministra właściwego do spraw wewnętrznych. Ma to na celu
zapewnienie sprawnego działania w sytuacji nadzwyczajnej, kiedy należy podjąć decyzje

21