Rządowy projekt ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z usuwaniem skutków powodzi

W projekcie przewidziano również możliwość korzystania w okresie wskazanym na
podstawie przepisów wydanych na postawie art. 1 ust. 2 z następujących zwolnień (art. 29):
1) opłaty skarbowej dotyczącej dokumentów i czynności podejmowanych w sprawach
związanych z likwidacją skutków powodzi,
2) opłaty za wydanie dokumentu paszportowego w odniesieniu do osób poszkodowanych,
3) opłaty za udostępnianie danych i informacji zgromadzonych w bazach danych,
prowadzonych na podstawie przepisów ustawy z dnia 17 maja 1989 r. – Prawo
geodezyjne i kartograficzne (Dz. U. z 2010 r. Nr 193, poz. 1287, z późn. zm.)
w przypadku konieczności uzyskania tych danych w związku z usuwaniem skutków
powodzi przez poszkodowanych.

W art. 30 natomiast przewidziano zwolnienia:

1) od podatku dochodowego w zakresie nieodpłatnych i częściowo odpłatnych świadczeń
otrzymanych na usuwanie skutków powodzi, darowizny otrzymanej na cele określone
powyżej oraz przychodów uzyskanych na podstawie projektowanej ustawy,

2) od podatku od spadków i darowizn darowizny otrzymanej przez osoby fizyczne
poszkodowane w wyniku powodzi.
Przyjmuje się, że zwolnienia darowizn od podatku od spadków i darowizn znajdą
zastosowanie w przypadku, jeżeli do dnia 31 grudnia roku następującego po roku, w którym
wystąpiła powódź zostaną przeznaczone przez obdarowanego na usunięcie skutków powodzi.
Dodatkowo przewidziano, że w przypadku gdy przychody wymienione w art. 30 ust. 1 pkt 1
i 2 oraz w ust. 2 projektu zostały wydatkowane na nabycie lub wytworzenie we własnym
zakresie środków trwałych, nie będą miały zastosowania przepisy art. 23 ust. 1 pkt 45 i pkt
45a lit. a ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U.
z 2010 r. Nr 51, poz. 307, z późn. zm.) oraz art. 16 ust. 1 pkt 48 i pkt 63 lit. a ustawy z dnia
15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz. U. z 2000 r. Nr 54,
poz. 654, z późn. zm.).
Ponadto zasadne jest szczególne określenie w art. 30 ust. 4 projektu ustawy terminu
zawiadomienia o przerwie w prowadzeniu działalności gospodarczej spowodowanej
powodzią przez osoby, które wybrały opodatkowanie w formie karty podatkowej
prowadzonej na podstawie ustawy z dnia 20 listopada 1998 r. o zryczałtowanym podatku
dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne. Podatnicy, za

12
okres przerwy, nie będą obowiązani do zapłaty podatku dochodowego, jeżeli o okresie
przerwy spowodowanej powodzią, zawiadomią właściwy organ w dniu rozpoczęcia
działalności po tej przerwie (aktualnie obowiązani są zawiadomić o przerwie najpóźniej
w dniu jej rozpoczęcia i w dniu poprzedzającym dzień jej zakończenia).
W art. 32 proponuje się wprowadzenie regulacji umożliwiającej udzielenie ulg
w spłacie zobowiązań podatkowych, w celu naprawienia szkód wyrządzonych przez klęski
żywiołowe na podstawie art. 67a i art. 67b § 1 pkt 3 lit. a ustawy – Ordynacja podatkowa
traktowanych jako pomoc publiczną udzielaną w ramach programu pomocowego – jaki
stanowi projektowana ustawa. Umożliwi to udzielanie ulg przedsiębiorcom poszkodowanym
w wyniku powodzi bez wymogu zgłaszania do Komisji Europejskiej przez organy podatkowe
każdorazowego zamiaru udzielania ulg dla indywidualnego przedsiębiorcy. Przyspieszy to
procedurę rozpatrywania wniosków przez organy podatkowe. Warunkiem skorzystania z ulgi
w ramach programu pomocowego jest złożenie wniosku przez przedsiębiorców, o których
mowa wyżej, w terminie do dnia 31 grudnia roku następującego po roku, w którym wystąpiła
powódź. W odniesieniu do wniosków złożonych po tym okresie również będzie możliwe
udzielanie ulg w spłacie zobowiązań podatkowych na podstawie ustawy – Ordynacja
podatkowa, jednakże traktowanych jako pomoc indywidualna, tj. wymagająca zgłoszenia do
Komisji Europejskiej.
Celem projektowanego art. 33 jest natomiast wyeliminowanie ryzyka utraty prawa
do uzyskania świadczeń o charakterze socjalnym w przypadku korzystania ze świadczeń
związanych z powodzią.
Gminy za udział w działaniach ratowniczych zobowiązane będą, zgodnie z art. 28
ust. 1 ustawy z dnia 24 sierpnia 1991 r. o ochronie przeciwpożarowej, do wypłaty członkom
ochotniczej straży pożarnej ekwiwalentu pieniężnego. Wysokość ekwiwalentu ustala rada
gminy w drodze uchwały. Dla gmin ze względu na ogromny udział jednostek ochotniczej
straży pożarnej w działaniach ratowniczych oraz długotrwałość powodzi, a tym samym
konieczność prowadzenia działań ratowniczych bez przerwy przez wiele dni, wypłata
ekwiwalentu może stanowić znaczne obciążenie. W tym celu proponuje się wskazać, że
gmina otrzymywać będzie z budżetu państwa dotację w wysokości równej sumie
wypłaconych ekwiwalentów (art. 34 projektu).
W art. 35 przewidziano, że jeżeli gmina wskazana w wykazie lub gmina, na której
terenie znajdują się miejscowości wskazane w wykazie zawartym w rozporządzeniu

13
wydanym na podstawie art. 1 ust. 2 projektu, w wyniku powodzi poniosły straty
przekraczające 50 % planowanych dochodów własnych za rok poprzedzający rok, w którym
wystąpiła powódź, to dotacja z budżetu państwa na zadania własne związane z usuwaniem
skutków powodzi nie musi być ograniczona do 80 % wartości kosztów związanych
z usuwaniem tych szkód.
Podkreślić należy, że przepis ten będzie dotyczył gmin szczególnie poszkodowanych
przez żywioł.
Projektowany art. 36 reguluje sytuację związaną z opłacaniem składek na
ubezpieczenia społeczne i zdrowotne oraz inne składki, do poboru których zobowiązany jest
Zakład Ubezpieczeń Społecznych, w okresie wskazanym w przepisach wydanych na
podstawie art. 1 ust. 2 ustawy. Przepis nie ma wpływu na dochody NFZ, ani na fakt objęcia
danej osoby ubezpieczeniem zdrowotnym, które ustaje w razie utraty tytułu do ubezpieczenia
zdrowotnego określonego w art. 66 ust. 1 ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej
finansowanych ze środków publicznych, a nie z powodu nieopłacenia składki na
ubezpieczenie zdrowotne w terminie przez płatnika.
W art. 37 projektu ustawy przewiduje się rozciągnięcie stosowania przepisów ustawy
z dnia 1 lipca 2009 r. o łagodzeniu skutków kryzysu ekonomicznego dla pracowników
i przedsiębiorców (Dz. U. Nr 125, poz. 1035) na poszkodowanych wskutek powodzi
będących przedsiębiorcami, z tą różnicą, że do skorzystania z rozwiązań przewidzianych w tej
ustawie wystarczy już 15 % spadek obrotów gospodarczych, rozumianych jako sprzedaż,
w okresie wskazanym w przepisach wydanych na podstawie art. 1 ust. 2 w porównaniu do
tego samego okresu roku poprzedzającego. Poszkodowani powodzią przedsiębiorcy będą
opracowywać zamiast programu naprawczego, mniej skomplikowany plan naprawczy.
Art. 38 projektu zakłada, że świadczenie z ustawy z dnia 1 lipca 2009 r. o łagodzeniu
skutków kryzysu ekonomicznego dla pracowników i przedsiębiorców na podstawie art. 35 nie
będzie mogło być przyznane poszkodowanemu pracodawcy za te same okresy dla tych
samych pracowników, co świadczenia przewidziane w art. 21 i 23 projektu.
Celem projektowanego przepisu art. 39 jest stworzenie prawnych możliwości, które
będą pozwalały na szybszą odbudowę, remont lub rozbiórkę urządzeń wodnych,
uszkodzonych lub zniszczonych na skutek powodzi, w szczególności przez zniesienie
obowiązku uzyskania dla takich urządzeń pozwolenia wodnoprawnego. Zgodnie z pro-
ponowanymi rozwiązaniami m.in. wykonanie wskazanych w art. 39 ust. 1 i 2 projektu

14
urządzeń wodnych zniszczonych lub uszkodzonych na skutek powodzi będzie wymagać, co
do zasady, uzyskania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach. Organem właściwym do
wydania decyzji będzie regionalny dyrektor ochrony środowiska. W decyzji określane będą
warunki realizacji przedsięwzięcia w zakresie oddziaływania na obszar Natura 2000. Decyzji
tej nadawany będzie rygor natychmiastowej wykonalności.
Projekt w art. 40 zakłada, że nadzór nad realizacją zadań związanych z pomocą
poszkodowanym należeć ma do zadań wojewody. W uzasadnionych przypadkach, gdy
wojewoda będzie posiadać informacje, że wypłata zasiłków napotyka na trudności, w celu
przyśpieszenia jej realizacji, uzyska on uprawnienie do powierzenia wykonania tych zadań
podmiotom wymienionym w art. 3 ust. 2 i 3 ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności
pożytku publicznego i o wolontariacie, z pominięciem otwartego konkursu ofert. Wojewoda
będzie zobowiązany do zawarcia umowy z takim podmiotem i przyznania dotacji celowej na
realizację ww. zadań. W projekcie wskazano, jakie elementy powinna zawierać tego typu
umowa.
Jednocześnie dla zapewnienia finansowania powierzonych zadań, wojewoda wydawał
będzie decyzję w sprawie zwrotu środków budżetu państwa, przekazanych jednostce
samorządu terytorialnego na wykonanie zadania związanego z pomocą poszkodowanym
będącym osobami fizycznymi. Kwota ta będzie pomniejszona o kwotę zasiłków, które wójt
(burmistrz, prezydent miasta) zdążył wypłacić na podstawie art. 5 ust. 3 projektu.

W rozdziale 3 „Pożyczki dla przedsiębiorców” przepisy art. 41 – 56 projektu ustawy
wprowadzają możliwość, aby przedsiębiorcy poszkodowani w wyniku powodzi mogli
ubiegać się o pożyczki na usuwanie szkód majątkowych w prowadzonym przez nich
przedsiębiorstwie.
O
pożyczkę będą mogli ubiegać się przedsiębiorcy w rozumieniu art. 4 ustawy z dnia
2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej, którzy:
–
zostali poszkodowani w wyniku wystąpienia powodzi,
– prowadzili
działalność gospodarczą na obszarze gmin lub miejscowości określonych
w rozporządzeniu wydanym na podstawie art. 1 ust. 2 projektu ustawy,
– zatrudniali nie więcej niż 50 pracowników.

Ustawa dopuszcza możliwość uzyskania pożyczki przez przedsiębiorcę, który zawiesił
działalność gospodarczą (art. 41 ust. 4 projektu ustawy). Oznacza to, że o pożyczkę będą

15
mogli ubiegać się przedsiębiorcy, którzy zarówno w dniu wystąpienia powodzi mieli
zawieszoną działalność gospodarcza, jak również ci, którzy zawiesili tę działalność po
wystąpieniu powodzi.

rodki finansowe uzyskane w ramach pożyczki będą mogły zostać przeznaczone na
usuwanie szkód w rzeczowych aktywach trwałych lub obrotowych powstałych w wyniku
powodzi w miejscu faktycznego wykonywania działalności gospodarczej. Podkreślenia
wymaga, że przedsiębiorca nie musi być właścicielem zniszczonych na skutek wystąpienia
powodzi dóbr, na remont lub zakup odpowiedników przeznaczy uzyskaną pożyczkę (art. 41
ust. 2 projektu ustawy). Z uwagi na fakt, że wielu przedsiębiorców prowadzi działalność
gospodarczą w lokalach/budynkach, które nie są ich własnością, propozycja przepisu
zawartego w omawianym projekcie oznacza umożliwienie przeznaczania uzyskanych w
ramach pożyczki środków finansowych na odbudowę/remont lokali/budynków przez tych
przedsiębiorców wynajmowanych, dzierżawionych, czy też oddanych im
w posiadanie/używanie w celu prowadzenia działalności gospodarczej na podstawie innych
umów. Dotyczy to także oddanych na podstawie wspomnianych umów przedsiębiorcom
w posiadanie/używanie maszyn.
Uzyskane środki finansowe mogą ponadto zostać przeznaczone na
remont/przystosowanie nowego lokalu/budynku do prowadzenia w nim działalności
gospodarczej. Nie jest bowiem ustawowym warunkiem uzyskania pożyczki obowiązek
prowadzenia działalności gospodarczej dokładnie pod tym samym adresem, w szczególności
w sytuacji, kiedy szkody są ogromne i/lub prowadzenie działalności gospodarczej
w dotychczasowym miejscu grozi powtarzalnością podtopień. Podobnie jest też w przypadku
przeznaczenia pożyczki na usuwanie szkód w maszynach/urządzeniach niezbędnych do
prowadzenia działalności gospodarczej. Przedsiębiorca nie może przeznaczyć uzyskanych
środków na wprowadzanie zmian o charakterze innowacyjnym, nie jest jednak zobowiązany
do zakupienia maszyny/urządzenia dokładnie tego samego modelu z tego samego rocznika,
co w wielu przypadkach może okazać się wręcz niemożliwe.
Pożyczkę przedsiębiorca będzie mógł otrzymać jeden raz w ramach pomocy oferowanej
w wyniku wystąpienia określonej w rozporządzeniu wydawanym na podstawie art. 1 ust. 2
projektu ustawy powodzi (art. 43 ust. 1 projektu ustawy).
Wysokość oferowanych pożyczek to 50 tys. zł. Faktycznie możliwa do wypłacenia
przedsiębiorcy kwota nie może jednak przekraczać wielkości poniesionej przez niego szkody,

16