Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy - Prawo atomowe oraz o zmianie niektórych innych ustaw

Uzasadnienie



W projekcie rozporządzenia zaproponowano uszczegółowienie grup kryteriów
wymienionych w art. 35b ust. 2 ustawy - Prawo atomowe o czynniki podlegające szczególnej
ocenie w kontekście zapewnienia bezpieczeństwa jądrowego planowanego obiektu jądrowego
w całym okresie jego istnienia w odniesieniu do możliwych zagrożeń zewnętrznych ze strony
lokalizacji, zarówno naturalnych, jak i powodowanych działalnością człowieka. Przy
opracowywaniu przepisów szczegółowych opierano się na standardach międzynarodowych,
zwłaszcza na seriach wymagań i wytycznych Międzynarodowej Agencji Energii Atomowej w
Wiedniu, a ponadto European Utility Requirements dla reaktorów lekkowodnych.
Przeprowadzono przegląd sposobów ich implementacji w wybranych krajach (USA, Czechy,
Słowacja, Finlandia), przede wszystkim jednak przeanalizowano specyfikę budowy
geologicznej i najistotniejszych zagrożeń obszaru Polski. Przy tym, wspierano się
wykonanymi stosownymi specjalistycznymi analizami, dotyczącymi m. in. naturalnej i
indukowanej sejsmiczności Polski czy zagrożeń obiektów budowlanych pochodzących od
działalności górniczej. W wybranych przypadkach wsparto się także doświadczeniami
płynącymi z budowy obiektów jądrowych w innych krajach (np. elektrowni jądrowej w
Olikluoto w Finlandii).
Dla usystematyzowania i wyeliminowania wątpliwości, w §1 wprowadzono niezbędne
definicje - ustalono zasięgi przeprowadzania oceny – regionu i obszaru lokalizacji, a także
zdefiniowano wybrane pojęcia, w przypadku których mogłyby pojawić się niejasności
interpretacyjne.
Grupy czynników w poszczególnych punktach § 2 projektu rozporządzenia pozostają
w zgodności z art. 35b ust. 2 ustawy – Prawo atomowe. W każdym z punktów wymienia się
szczególnie istotne dla zapewnienia bezpieczeństwa warunki terenu lokalizacji, które
wymagają przeprowadzenia stosownych studiów, badań, ocen i prognoz w oparciu o dostępne
dane historyczne, archiwalne, przeprowadzone badania terenowe i dane z monitoringu. W
oparciu o zgromadzone i przeanalizowane dane i informacje, z zachowaniem zgodności
z wymaganiami międzynarodowymi MAEA zaproponowano czynniki wymagające oceny
oraz kryteria przydatności lokalizacji dla posadawiania obiektów jądrowych w warunkach
Polski. Wymogi dotyczące rodzaju i zakresu informacji niezbędnych do przeprowadzenia
ocen zawarto w paragrafach 3 i 4 projektu rozporządzenia. W § 3 i 4 zawarto także wymagane
do przyjęcia marginesy bezpieczeństwa dla wartości wykorzystywanych do obliczeń w
przypadkach, gdy nie są dostępne pełne lub dokładne dane.
W paragrafie 5 zawarto zestaw cech lokalizacji, które w przypadku ich identyfikacji
wykluczają daną lokalizację jako nienadającą się do posadawiania obiektu jądrowego.
Kryteria te także zostały oparte o standardy międzynarodowe i opracowania dotyczące
obszaru Polski w sposób umożliwiający ich zastosowanie w warunkach krajowych.
Wymogi dotyczące zawartości raportu lokalizacyjnego określono w § 6 projektu
rozporządzenia. Uznaje się przy tym, że przeważająca część badań wykonywanych przy
ocenie lokalizacji będzie przeprowadzana zgodnie z już obowiązującymi przepisami
dotyczącymi sporządzania stosownych dokumentacji (np. przepisami dotyczącymi
sporządzania dokumentacji geologiczno inżynierskich i hydrogeologicznych), w związku
z
czym uznano, iż nie ma potrzeby szczegółowej wymiany wszystkich składowych
dokumentacji, a skoncentrowano się na elementach specyficznych dla oceny lokalizacji na
potrzeby posadawiania obiektów jądrowych.



11
Do tej pory w zakresie regulowanym niniejszym projektem rozporządzenia nie
obowiązywały w Rzeczypospolitej Polskiej żadne przepisy szczegółowe.
Projekt rozporządzenia podlega notyfikacji zgodnie z przepisami rozporządzenia Rady
Ministrów z dnia 23 grudnia 2002 r. w sprawie funkcjonowania krajowego systemu
notyfikacji norm i aktów prawnych (Dz. U. Nr 239, poz. 2039 z późn. zm.).
Projekt rozporządzenia podlega obowiązkowi przedstawienia, na podstawie art. 33
Traktatu ustanawiającego Europejską Wspólnotę Energii Atomowej (Traktat Euratom), do
zaopiniowania Komisji Europejskiej.



12
Projekt
ROZPORZ DZENIE RADY MINISTRÓW

z dnia ………………………..

w sprawie wymagań bezpieczeństwa j drowego i ochrony radiologicznej jakie
ma uwzględniać projekt obiektu j drowego

Na podstawie art. 36c ust. 3 ustawy z dnia 29 listopada 2000 r. – Prawo atomowe (Dz.
U. z 2007 r. Nr 42, poz. 276, z późn. zm.1)) zarządza się, co następuje


Dział I
Przepisy ogólne

§ 1. W rozumieniu niniejszego rozporządzenia użyte określenia oznaczają:
1) analiza (metodologia) oparta na najlepszym oszacowaniu – analizę techniczną
przeprowadzaną w oparciu o najlepszy istniejący stan wiedzy o zjawiskach
zachodzących w układach i procesach technologicznych, w której tam gdzie
istnieją niepewności unika się założeń nadmiernie zachowawczych a nie
mających uzasadnienia technicznego, dającą najbardziej prawdopodobne
wartości;
2) bariera ochronna – jedna z barier fizycznych powstrzymujących
rozprzestrzenianie produktów rozszczepienia;
3) długookresowe działania interwencyjne – stałe przesiedlenie ludności,
długotrwały zakaz lub ograniczenie spożywania skażonej żywności i skażonej
wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi, żywienia zwierząt skażonymi
środkami żywienia zwierząt i pojenia skażoną wodą, oraz wypasu zwierząt na
skażonym terenie;
4) element bierny lub urządzenie bierne – element lub urządzenie, którego działanie
nie jest uzależnione od czynnika zewnętrznego takiego jak uruchomienie,
przemieszczenie mechaniczne, lub dostarczenie energii;
5) element czynny lub urządzenie czynne – element lub urządzenie, którego
działanie jest uzależnione od czynnika zewnętrznego takiego jak uruchomienie,
przemieszczenie mechaniczne, lub dostarczenie energii;
6) fundamentalne funkcje bezpieczeństwa – funkcje bezpieczeństwa mające
zasadnicze znaczenie dla zapewnienia bezpieczeństwa jądrowego i ochrony
radiologicznej obiektu jądrowego wskazane w § 6 ust. 1;
7) grupa bezpieczeństwa – zestaw urządzeń przeznaczonych do wykonania działań
wymaganych w razie wystąpienia postulowanego zdarzenia inicjującego, w celu
zapewnienia nie przekroczenia granicznych wielkości określonych w
założeniach projektowych dla przewidywanych zdarzeń eksploatacyjnych
i awarii projektowych;

1) Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2008 r. Nr 93, poz. 583
i Nr 227, poz. 1505, z 2009 r. Nr 18, poz. 97 i Nr 168, poz. 1323 oraz z 2010 r. Nr 107, poz. 679.



1
8) jądrowy blok energetyczny – zespół składający się z jądrowego układu
wytwarzania pary, obiegu wodno-parowego, turbozespołu, wraz z układami
pomocniczymi i układami elektrycznymi, tworzący skoordynowany system
konwersji energii cieplnej paliwa jądrowego w energię elektryczną;
9) kryterium pojedynczego uszkodzenia – kryterium wymagań projektowych
układów zawierających płyny oraz układów elektrycznych obiektu jądrowego,
którego spełnienie zapewnia, że pojedyncze uszkodzenie jakiegokolwiek
elementu czynnego w sytuacji, gdy element bierny działa prawidłowo, jak też
pojedyncze uszkodzenie jakiegokolwiek elementu biernego w sytuacji, gdy
element czynny działa prawidłowo, nie skutkuje utratą zdolności układu do
wypełniania jego funkcji bezpieczeństwa;
10) limity (granice) bezpieczeństwa – wartości tych parametrów fizycznych
i technologicznych, które bezpośrednio wpływają na stan barier fizycznych
zapobiegających niekontrolowanemu przedostawaniu się substancji
promieniotwórczych do środowiska i których przekroczenie jest
niedopuszczalne;
11) nastawy układów bezpieczeństwa – poziomy parametrów, przy których układy
bezpieczeństwa są automatycznie uruchamiane w razie wystąpienia
przewidywanych zdarzeń eksploatacyjnych lub warunków awaryjnych, w celu
zapobieżenia przekroczeniu limitów (granic) bezpieczeństwa;
12) niezależność funkcjonalna – zaprojektowanie urządzenia lub systemu obiektu
jądrowego tak, żeby zdarzenie wewnętrzne wywołujące uszkodzenie urządzenia
lub systemu nie powodowało uszkodzenia innego urządzenia lub systemu
obiektu jądrowego funkcjonalnie z nim związanego;
13) ostateczne ujście (odbiornik) ciepła – ośrodek, do którego można przekazać
ciepło powyłączeniowe, także w sytuacji, w której pozostałe środki usuwania
ciepła zostały utracone lub są niewystarczające;
14) pierwotna obudowa bezpieczeństwa – szczelna konstrukcja zaprojektowana
zgodnie z przepisami projektowania na wytrzymanie ciśnień i temperatur
oczekiwanych podczas awarii projektowych i rozszerzonych warunków
projektowych;
15) urządzenie poruszające – urządzenie, które na sygnał sterujący urządzenia
uruchamiającego przekształca energię na działanie, w szczególności silnik
elektryczny, siłownik elektromagnetyczny lub pneumatyczny;
16) pojedyncze uszkodzenie – uszkodzenie, które powoduje utratę zdolności
urządzenia do wykonywania jego zamierzonej funkcji bezpieczeństwa, a także
uszkodzenia wtórne, będące jego skutkiem;
17) postulowane awarie – awarie projektowe i rozszerzone warunki projektowe;
18) poziom bezpieczeństwa – zespół cech obiektu jądrowego oraz środków
technicznych i administracyjnych zapewniających obronę przed skutkami
radiologicznymi awarii;
19) przewidywane stany przejściowe bez awaryjnego wyłączenia reaktora –
postulowana awaria, mogąca zaistnieć, gdy po wystąpieniu przewidywanego
zdarzenia eksploatacyjnego nie następuje automatyczne wyłączenie reaktora i

2
nie jest możliwe jego awaryjne ręczne wyłączenie przez wprowadzenie do
rdzenia reaktora prętów bezpieczeństwa.;
20) rozszerzone warunki projektowe – zbiór sekwencji awarii pozaprojektowych,
przy których uwolnienia substancji promieniotwórczych mieszczą się w
akceptowalnych granicach, uwzględniony w projekcie obiektu jądrowego z
zastosowaniem metodologii najlepszego oszacowania, obejmujący:
sekwencje złożone, oraz wybrane ciężkie awarie;
21) różnorodność – wypełnianie funkcji bezpieczeństwa przez dwa lub więcej
urządzeń lub systemów wyraźnie różniących się między sobą;
22) sekwencje złożone – sekwencje zdarzeń wykraczające poza sekwencje przyjęte
w deterministycznych założeniach projektowych – w kategoriach uszkodzeń
urządzeń lub błędów operatora, mogące potencjalnie prowadzić do znaczących
uwolnień substancji promieniotwórczych do środowiska, które nie muszą
doprowadzać do stopienia rdzenia reaktora, a w szczególności: przewidywane
stany przejściowe bez awaryjnego wyłączenia reaktora, całkowity zanik
zasilania elektrycznego prądem przemiennym, oraz stany awaryjne związane z
ominięciem obudowy bezpieczeństwa;
23) separacja fizyczna – separacja przestrzenna lub za pomocą odpowiednich barier
fizycznych, albo przez połączenie obu tych metod;
24) stan bezpieczny po uszkodzeniu – wymóg, żeby elementy istotne dla
zapewnienia bezpieczeństwa jądrowego w razie uszkodzenia przechodziły
samoczynnie w stan zgodny z wymaganiami bezpieczeństwa jądrowego i
ochrony radiologicznej;
25) stan bezpieczny – stan obiektu jądrowego po wystąpieniu przewidywanego
zdarzenia eksploatacyjnego lub warunków awaryjnych, w którym reaktor jest
podkrytyczny, zaś fundamentalne funkcje bezpieczeństwa są wypełniane
i stabilnie utrzymywane w długim okresie czasu;
26) stan kontrolowany – stan obiektu jądrowego po wystąpieniu przewidywanego
zdarzenia eksploatacyjnego lub warunków awaryjnych, w którym zapewnione
jest wypełnianie i utrzymanie fundamentalnych funkcji bezpieczeństwa przez
okres czasu dostatecznie długi dla zastosowania środków celem osiągnięcia
stanu bezpiecznego;
27) system zabezpieczeń – system monitorujący pracę reaktora, który po wykryciu
stanu nienormalnego, automatycznie uruchamia działania celem zapobieżenia
powstaniu niebezpiecznej lub potencjalnie niebezpiecznej sytuacji;
28) średnioterminowe działania interwencyjne – działania związane z czasowym
przesiedleniem ludności, podejmowane w oparciu o projekcję dawek
promieniowania przez okres do 30 dni od powierzchni skażonego terenu
i wtórnie zawieszonych aerozoli, które mogą być wdrożone po praktycznym
zakończeniu awaryjnych uwolnień substancji promieniotwórczych;
29) system bezpieczeństwa – system przeznaczony do zapewnienia bezpiecznego
wyłączenia reaktora, odprowadzenia ciepła powyłączeniowego z rdzenia lub
ograniczenia skutków przewidywanych zdarzeń eksploatacyjnych i awarii
projektowych;

3