Poselski projekt ustawy o zmianie ustawy o świadczeniach rodzinnych

Druk nr 3912

Warszawa, 17 lutego 2011 r.
SEJM
RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
VI kadencja
Pan

Grzegorz
Schetyna
Marszałek Sejmu
Rzeczypospolitej
Polskiej
Na podstawie art. 118 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2
kwietnia 1997 r. i na podstawie art. 32 ust. 2 regulaminu Sejmu niżej podpisani
posłowie wnoszą projekt ustawy:



-
o zmianie ustawy o świadczeniach
rodzinnych.


Do reprezentowania wnioskodawców w pracach nad projektem ustawy
upoważniamy panią poseł Annę Bańkowską.


(-) Romuald Ajchler; (-) Leszek Aleksandrzak; (-)
Anna Bańkowska;
(-) Tomasz Garbowski; (-) Henryk Gołębiewski; (-) Tomasz Kamiński;
(-) Witold
Klepacz;
(-) Jan
Kochanowski;
(-) Bożena Kotkowska;
(-) Janusz Krasoń; (-) Zbigniew Kruszewski; (-) Zbigniew Matuszczak;
(-) Henryk Milcarz; (-) Tadeusz Motowidło; (-) Stanisław Stec; (-) Elżbieta
Streker-Dembińska; (-) Wiesław Andrzej Szczepański; (-) Stanisław Wziątek;
(-) Ryszard Zbrzyzny.

Projekt

USTAWA

z dnia


2011 r.
o zmianie ustawy o świadczeniach rodzinnych

Art. 1.
W ustawie z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (Dz. U. z
2006 r. Nr 139, poz. 992, z późn. zm.) wprowadza się następujące zmiany:

1) w art. 9 ust 3 otrzymuje brzmienie:


„3. Dodatek przysługuje jednorazowo, w wysokości 1.500,00 zł.”

2) w art. 15 b ust 2 otrzymuje brzmienie:


„2. Jednorazowa zapomoga przysługuje matce lub ojcu dziecka,
opiekunowi prawnemu albo opiekunowi faktycznemu dziecka –
jeżeli dochód na osobę w rodzinie nie przekracza czterokrotności
kwot uprawniających do zasiłku rodzinnego, o których mowa w
art. 5.

Art. 2.

Ustawa wchodzi w życie w pierwszym dniu miesiąca następującego po
upływie 38 tygodni od dnia ogłoszenia w Dzienniku Ustaw



UZASADNIENIE

W 2006 r. państwo ufundowało z budżetu państwa tysiączłotowe
zapomogi z tytułu urodzenia dziecka, bez względu na dochód w rodzinie.
Zostały one zapisane w ustawie o świadczeniach rodzinnych jako
„jednorazowa zapomoga z tytułu urodzenia się dziecka”. Nowy przepis nie
spowodował poprawy sytuacji demograficznej, choć oczywiście rodzice
chętnie korzystają z tego wsparcia. Według danych statystycznych tzw.
„becikowe” odbiera 99,1% uprawnionych, czyli praktycznie wszyscy – ludzie
ubożsi i stosunkowo zamożni. Wypłata tych zapomóg to spore obciążenie
budżetu państwa, które szacujemy na około 420 mln zł rocznie (przy
założeniu, że rocznie po zapomogę zgłaszają się rodzice 420 tys. urodzonych
dzieci).
Choć pomoc w wysokości tysiączłotowego wsparcia dla wielu rodzin
okazała się przydatna w pierwszym okresie po przyjściu na świat ich
potomstwa, to trudno uwierzyć, że tak ważna i odpowiedzialna decyzja, jaką
jest urodzenie dziecka, jest uzależniana od otrzymania zapomogi. Przy
wprowadzaniu zapomogi był to jeden z argumentów mogących w mniemaniu
wnioskodawców ustawy z 2006 r. zwiększyć dzietność. Tak się nie stało o
czym świadczą dane statystyczne. Po latach obowiązywania omawianych
przepisów wyraźnie widać, że część środków kierowanych na zapomogi nie
dociera do rzeczywiście potrzebujących lecz do wszystkich – również tych,
którzy nie potrzebują a biorą ją tylko dlatego, że się zwyczajnie należy.
Wnioskodawcy są zdania, że sytuację tę należy zmienić, tak, aby pomoc nie
była kierowana do osób o wysokich dochodach.
Każda pomoc państwa musi być oparta o jasne kryteria dochodowe i
sytuacyjne, gdyż nie wszyscy wymagają jednakowego wsparcia. Proponujemy
zatem ograniczenie wypłaty zapomogi zwanej potocznie becikowym, jedynie
do osób, których dochód na osobę w rodzinie nie przekracza czterokrotności
kwot uprawniających do zasiłku rodzinnego, o których mowa w art. 5. ustawy
o świadczeniach rodzinnych.
Opierając się na dostępnych danych za 2009 r. należy wskazać, że w
gospodarstwach ogółem 20% osób znajdujących się w najlepszej sytuacji
dochodowej dysponowało około 41,3 % dochodów całej badanej zbiorowości
gospodarstw domowych, podczas gdy 20% osób pozostających w sytuacji
najgorszej – około 6,6% dochodów. W 2009 roku przeciętne miesięczne
nominalne wydatki gospodarstwa domowego na 1 osobę wyniosły ok. 957
złotych. Ważne są również dane wskazujące na poziom i strukturę wydatków
w zależności od typu biologicznego gospodarstwa domowego, która jest dość
zróżnicowana. Małżeństwa bez dzieci przeciętnie miesięcznie wydawały ok.
1347 na osobę, co stanowiło 41% więcej niż wydatki przeciętnego
gospodarstwa domowego. Wydatki wyższe od przeciętnych odnotowano
również wśród małżeństw z jednym dzieckiem. W gospodarstwach
małżeństw z 2 i więcej dzieci na utrzymaniu wydatki na osobę malały wraz ze
wzrostem liczby dzieci i były niższe od przeciętnych w kraju.
Widać zatem wyraźnie, że sytuacja dochodowa potencjalnych rodziców
jest bardzo zróżnicowana a zatem w sposób zróżnicowany należy kierować
pomoc ze strony państwa. Wnioskodawcy chcą kierować pomoc w postaci
zapomogi do osób, których dochody na osobę w rodzinie oscylują na
poziomie czterokrotności kryterium dochodowego uprawniającego do
świadczeń rodzinnych. Szacujemy, że z dotychczasowych przeszło 400 tysięcy
zapomóg rocznie nadal wypłacanych będzie około 300 tys. Część osób nie
nabędzie uprawnienia z uwagi na poziom dochodów inni natomiast
zrezygnują z świadczenia nie chcąc poddać się ich weryfikacji. Zaoszczędzone
w ten sposób pieniądze w kwocie ok. 100 mln zł proponujemy skierować na
podwyższenie dodatku z tytułu urodzenia dziecka wynikającego z art. 9
ustawy o świadczeniach rodzinnych. Proponujemy podwyższenie tego
dodatku (do którego uprawnione rodziny, których dochód nie przekracza
kwoty wskazanej w art. 5 ustawy – najczęściej jest to 504 zł na osobę w
rodzinie), który wynosi obecnie 1000 zł do 1500 zł. Biorąc pod uwagę, że co
roku wypłacanych jest ok. 200 tys. dodatków z tego tytułu, koszt jego
podwyższenia o kwotę 500 zł wyniesie ok. 100 mln zł.
W związku z powyższym szacujemy, że przyjęcie zaproponowanej
nowelizacji ustawy o świadczeniach rodzinnych nie pociągnie za sobą
dodatkowych kosztów dla budżetu państwa i jednostek samorządu
terytorialnego.
Projekt nie został poddany konsultacjom, o których mowa w art. 34 ust.
Regulaminu Sejmu i jest zgodny z prawem Unii Europejskiej.
Zakładamy, że ustawa wejdzie w życie w pierwszym dniu miesiąca
następującym po upływie 38 tygodni od dnia ogłoszenia w Dzienniku Ustaw.
Chcemy bowiem, aby wszystkie kobiety, które w dniu ogłoszenia ustawy były
już w ciąży korzystały z dotychczasowych przepisów.

Warszawa, 23 lutego 2011 r.
BAS-WAPEiM-417/11



Pan
Grzegorz Schetyna
Marszałek Sejmu
Rzeczypospolitej Polskiej



Opinia prawna
w sprawie zgodności z prawem Unii Europejskiej poselskiego projektu
ustawy o zmianie ustawy o świadczeniach rodzinnych (przedstawiciel
wnioskodawców: poseł Anna Bańkowska)

Na podstawie art. 34 ust. 9 uchwały Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 30 lipca
1992 roku – Regulamin Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej (Monitor Polski z 2009 r. Nr 5, poz.
47, ze zmianami) sporządza się następującą opinię:

1. Przedmiot projektu ustawy
Projekt ustawy przewiduje zmianę art. 9 i art. 15b ustawy z dnia 28
listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (Dz. U. z 2006 r. Nr 139, poz.
992, ze zmianami). Zmiana polega na zwiększeniu kwoty dodatku z tytułu
urodzenia dziecka (z 1.000,00 zł do 1.500,00 zł) oraz ograniczeniu jednorazowej
zapomogi z tytułu urodzenia się żywego dziecka do sytuacji, w których dochód
na osobę nie przekracza czterokrotności kwot uprawniających do zasiłku
rodzinnego.
Proponowana ustawa ma wejść w życie w pierwszym dniu miesiąca
następującego po upływie 38 tygodni od dnia ogłoszenia.

2. Stan prawa Unii Europejskiej w materii objętej projektem
W prawie Unii Europejskiej w dziedzinie świadczeń rodzinnych należy
wskazać rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 883/2004 z
dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia
społecznego (Dz. Urz. UE L 166 z 30.4.2004 r., str. 1, Dz. Urz. UE Polskie
wydanie specjalne rozdz. 5, t. 5, str. 72). Rozporządzenie nie reguluje
zagadnienia, o którym mowa w projekcie ustawy.

3. Analiza przepisów projektu pod kątem ustalonego stanu prawa
Unii Europejskiej
Przepisy projektu nie należą do materii regulacji prawa Unii
Europejskiej.