Rządowy projekt ustawy o systemie handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych

W przypadku, gdy nie można uzyskać prawidłowego godzinowego zbioru danych dla
parametrów niemierzonych bezpośrednio jako stężenia, wartości zastępcze tych
parametrów otrzymuje się z modelu bilansu masowego lub metodą bilansu
energetycznego w procesie. Pozostałe mierzone elementy obliczenia emisji
wykorzystuje się do walidacji wyników.
Model bilansu masowego lub energetycznego i założenia stanowiące ich podstawę
dokumentuje się i przedstawia weryfikatorowi wraz z wynikami obliczeń.
3. Potwierdzające obliczenia emisji
Równolegle z ustalaniem wielkości emisji CO2 metodami opartymi na pomiarach, roczną wielkość
emisji CO2 określa się przez obliczenia oparte na jednym z poniższych rozwiązań:
1) obliczenia wielkości emisji CO2 przedstawione w odnośnych załącznikach do rozporządzenia dla
poszczególnych rodzajów instalacji, przy czym w celu obliczenia wielkości emisji CO2 można
stosować niższe poziomy dokładności, lub
2) obliczenia wielkości emisji CO2 przedstawione w Wytycznych Międzyrządowego Zespołu ds.
Zmian Klimatu z 2006 r., zwanych „wytycznymi IPCC”, przy czym można zastosować metody
poziomu dokładności 1.
Między wynikami pomiarów i metody obliczeniowej mogą wystąpić odchylenia. Bada się korelacje
pomiędzy wynikami z pomiarów i z metody obliczeniowej, uwzględniając możliwość zaistnienia
rodzajowego odchylenia wynikającego z zastosowania tych dwu różnych metod. Biorąc pod uwagę tę
korelację, wykorzystuje się wyniki metody obliczeniowej do skrośnego sprawdzenia wyników
uzyskanych metodą pomiarów.
Określa się i umieszcza w rocznym raporcie odnośne dane, jeżeli są dostępne, lub najlepsze możliwe
szacunki danych dotyczących rodzaju instalacji, wartości opałowych, wskaźników emisji CO2,
współczynników utleniania i innych parametrów wykorzystanych do ustalania wielkości emisji CO2,
zgodnie z załącznikami nr 2 – 11 do rozporządzenia – wykorzystując w stosownych przypadkach
analizy. W planie monitorowania określa się odnośne metody, jak również wybraną metodę
potwierdzania obliczeń.
W przypadku, gdy porównanie z wynikami metody obliczeniowej wskazuje wyraźnie na
nieprawidłowości w wynikach pomiarów, stosuje się wartości zastępcze.



CZĘŚĆ C
Ocena niepewności
1.
Obliczenie
1. W odniesieniu do metodyki opartej na obliczeniach, opisanej w zezwoleniu, określa się kombinację
poziomów dokładności dla każdego strumienia materiałów wsadowych w ramach danej instalacji, oraz
wszystkie inne szczegółowe aspekty metodyki monitorowania wybranej dla danej instalacji. W ten
sposób określa się zakres niepewności wynikających bezpośrednio z prawidłowego stosowania
metodyki monitorowania.
2. Przedstawienie kombinacji poziomów dokładności w raporcie uznaje się za określenie niepewności
w zakresie sprawozdawczości. W przypadku stosowania metodyki opartej na obliczeniach, nie ma
wymogu przedstawienia sprawozdania na temat niepewności.
3. Dopuszczalne niepewności systemu pomiarowego dla poszczególnych poziomów dokładności
obejmują określone niepewności funkcjonowania zastosowanych urządzeń pomiarowych, niepewności
związane z wzorcowaniem urządzeń (w stosownych przypadkach z wzorcowaniem) oraz wszelkie
dodatkowe niepewności związane z wykorzystywaniem urządzeń w praktyce. Przedstawione wartości
progowe w ramach poziomów dokładności odnoszą się do niepewności związanych z wartością za
jeden rok okresu rozliczeniowego.
4. W zakresie dotyczącym paliw lub materiałów w obrocie handlowym, zezwala się na określenie
rocznego przepływu paliwa/materiału wyłącznie na podstawie fakturowanej ilości paliwa/materiału,

14
bez dalszego udowadniania towarzyszących niepewności, a zastosowanie odpowiednich norm
krajowych lub międzynarodowych zapewnia spełnienie odpowiednich wymagań w odniesieniu do
danych na temat rodzaju instalacji w zakresie transakcji handlowych.
5. We wszystkich pozostałych przypadkach przedstawia się na piśmie dowody dotyczące poziomu
niepewności związanego z określeniem danych dotyczących rodzaju instalacji dla każdego strumienia
materiałów wsadowych, w celu wykazania zgodności z progami niepewności zdefiniowanymi
w załącznikach od nr 2 - 11 do rozporządzenia.
6. Obliczenia sporządza się na podstawie specyfikacji dostarczonych przez dostawcę przyrządów
pomiarowych. Jeżeli specyfikacje takie nie są dostępne, zapewnia się oszacowanie niepewności
takiego przyrządu pomiarowego. W obu przypadkach uwzględnia się konieczne korekty do tych
specyfikacji wynikające z rzeczywistych warunków użytkowania, takich jak: starzenie się urządzenia,
warunki środowiska fizycznego, wzorcowanie i utrzymanie. Poprawki te mogą obejmować
zachowawcze osądy dokonywane przez ekspertów.
7. W przypadku stosowania systemów pomiarowych, bierze się pod uwagę zbiorczy wpływ
wszystkich składowych systemu na niepewność danych dotyczących rodzaju instalacji, stosując prawo
propagacji błędów, z którego wynikają dwie dogodne reguły uwzględniania nieskorelowanych
niepewności przy ich dodawaniu i mnożeniu, lub stosuje się odpowiednie zachowawcze przybliżenia,
jeżeli występują niepewności współzależne:
1) dla niepewności sumy (np. poszczególnych wartości wchodzących w skład wartości rocznej):
dla nieskorelowanych niepewności:

2
2
2
•
+
•
+ +
•
1
(U x 1)
2
(U x 2 )
.
n
(U xn )
=
ca
U łk
+
+ +
1
x
x2
.
xn

dla skorelowanych niepewności:

1
(U
• x +
•
+ +
•
1 )
2
(U x 2 )
.
n
(U xn )
=
c
U ałk
+
+ +
1
x
x2
.
xn

gdzie:
Ucałk – niepewność iloczynu wyrażona w procentach;
xi i Ui – niepewne wielkości i związane z nimi procentowe niepewności.
2) dla niepewności iloczynu (np. różnych parametrów użytych do przeliczenia odczytów przyrządu):
dla nieskorelowanych niepewności:

2
2
2
U
= U + U +. + U
całk
1
2
n

dla skorelowanych niepewności:
U
= U + U

+ . + U
całk
1
2
n

gdzie:
Ucałk – niepewność produktu wyrażona w procentach;
Ui – procentowe niepewności związane z każdą wielkością.
8. Poprzez proces zapewniania jakości i kontroli jakości panuje się nad zakresem i zmniejsza
pozostające niepewności w danych dotyczących wielkości emisji CO2 przedstawianych w rocznym
raporcie. W trakcie procesu weryfikacji, weryfikator sprawdza prawidłowość stosowania metodyki
monitorowania opisanej w zezwoleniu, ocenia sposób zarządzania niepewnościami i zmniejszanie
pozostających niepewności za pomocą stosowanych procedur zapewniania jakości i kontroli jakości.

15
2. Pomiary
1. Do monitorowania wielkości emisji CO2 można zastosować sposób monitorowania oparty na
pomiarach, jeżeli prowadzi on do wiarygodnych wyników o niższym poziomie niepewności niż
odpowiednia metoda obliczeniowa. Zgłasza się ilościowe wyniki poszerzonej analizy niepewności,
uwzględniającej następujące źródła niepewności:
1)
określone niepewności urządzeń do prowadzenia ciągłego pomiaru;
2)
niepewności związane z wzorcowaniem urządzeń;
3)
dodatkowe niepewności związane z praktycznym wykorzystaniem urządzeń monitorujących.
2. Uzasadnia się użycie systemu ciągłych pomiarów em
y
isji dla wybran ch lub wszystkich źródeł
w ramach instalacji, jak również wszystkie szczegółowe aspekty metodyki monitorowania dla tych
źródeł. W ten sposób określa się zakres niepewności wynikających bezpośrednio z prawidłowego
stosowania metodyki monitorowania opisanej w zezwoleniu.
3. Przedstawia się w rocznym raporcie wielkość niepewności, wynikającą z wstępnej, poszerzonej
analizy niepewności w odniesieniu do odpowiednich źródeł i strumieni materiałów wsadowych.
Przedstawienie tej wielkości niepewności w rocznym raporcie uznawane jest za określenie
niepewności.
4. Poprzez proces zapewnienia i kontroli jakości panuje się nad zakresem i zmniejsza pozostające
niepewnoś
d
ci w anych dotyczących emisji przedstawianych w rocznym raporcie. W trakcie procesu
weryfikacji, weryfikator sprawdza prawidłowość stosowania metodyki monitorowania, ocenia sposób
zarządzania niepewnościami i zmniejszanie pozostających niepewności za pomocą stosowanych
procedur zapewnienia i kontroli jakości.




CZĘŚĆ D
Sposób zapewnienia jakości i kontroli jakości
W a r u n k i o g ó l n e
1. W celu monitorowania wielkości emisji CO2 opracowuje się, dokumentuje, wprowadza i utrzymuje
skuteczny system gromadzenia, zarządzania i obróbki danych w zakresie monitorowania i rozliczania
wielkości emisji CO2, zgodnie z załącznikami nr 1 – 11 do rozporządzenia (zwane dalej działaniami
w zakresie przepływu danych). Wspomniane działania w zakresie przepływu danych obejmują:
pomiary, monitorowanie, przetwarzanie i obliczanie parametrów, umożliwiające sporządzanie
rocznych raportów. Informacje przechowywane w systemie zarządzania danymi obejmują informacje
wymienione w załączniku nr 12 do rozporządzenia.

S y s t e m k o n t r o l i
1. Skuteczny system kontroli powinien gwarantować, aby roczny raport wynikający z działań
w zakresie przepływu danych nie zawierał zafałszowań, oraz zgodność rocznego raportu z procedurą
monitorowania określonym w zezwoleniu i niniejszym załącznikiem do rozporządzenia.
2. System kontroli powinien składać się z procesów mających na celu skuteczne monitorowanie
i sprawozdawczość, zgodnie z założeniami projektu i procesu wdrożenia go przez osoby
odpowiedzialne za roczne raporty. System kontroli składa się z następujących części:
1) własny system stosowany do oceny ryzyka nieodłącznego i ryzyka zawodności systemów
kontroli wewnętrznej, przeinaczeń lub opuszczeń (zafałszowań) w rocznych raportach, oraz
do oceny niezgodności z planem monitorowania, procedurą monitorowania określoną
w zezwoleniu i niniejszym załącznikiem do rozporządzenia;
2) działania kontrolne, pomagające ograniczyć stwierdzone czynniki ryzyka.


16
3. Ocenia się i ulepsza system kontroli, w celu uniknięcia zafałszowań i istotnych niezgodności
z wymaganiami w rocznym raporcie. Oceny obejmują wewnętrzne audyty systemu kontrolnego
i
danych sprawozdawczych. System kontroli może zawierać odniesienia do innych procedur
i dokumentów, w tym do tych zawartych w ramach programu ekozarządzania i audytu (EMAS)14) lub
innych systemów zarządzania w dziedzinie ochrony środowiska, a także systemów kontroli
finansowej. W przypadku takiego odniesienia, dba się by odpowiedni i możliwy do zastosowania
system uwzględniał wymagania zawarte w planie monitorowania, zezwoleniu i właściwym załączniku
do rozporządzenia.

D z i a ł a n i a k o n t r o l n e
Dla potrzeb kontroli i ograniczenia ryzyka nieodłącznego i ryzyka zawodności systemów kontroli
wewnętrznej, wskazuje się i wdraża poniższe działania kontrolne.
Procedury i zakres obowiązków
1. Opisuje się obowiązki w zakresie działań związanych z przepływem danych, jak również działań
kontrolnych. W miarę możliwości oddziela się obowiązki kolidujące ze sobą, w tym obowiązki
dotyczące działań w zakresie obróbki i kontroli, wprowadzając w zamian alternatywne środki kontroli.
2. Dokumentuje się działania w zakresie przepływu danych oraz w zakresie działań kontrolnych
zgodnie z przepisami w postaci procedur pisemnych, w tym:
1) sekwencję i interakcję działań gromadzenia i obróbki danych, w tym stosowanych metod
obliczeniowych i pomiarowych;
2) dokonywanie oceny ryzyka definicji systemu kontroli oraz ocen systemu kontroli;
3) zarządzanie niezbędnymi kompetencjami dla obowiązków przypisanych;
4) zapewnianie jakości w odniesieniu do stosowanego sprzętu pomiarowego i technologii
informatycznej;
5) wewnętrzne przeglądy danych podlegających sprawozdawczości;
6) procesy zlecone na zewnątrz;
7) korekty i działania naprawcze;
8) zapisy i dokumentację.
3. W stosownych przypadkach każda z tych procedur dotyczy następujących elementów:
1) obowiązków;
2) zapisów (elektroniczne lub fizyczne);
3) stosowanych systemów informatyczny h;
c
4) wejść i wyjść, a także powiązań z poprzednim i następnym działaniem;
5) częstotliwości.
Procedury te stosuje się do ograniczania wskazanych elementów ryzyka.
Zapewnianie jakości
1. W stosownych przypadkach, zgodnie z istniejącymi przepisami ustawy z dnia 11 maja 2001 r.
Prawo o miarach (Dz. U. z 2004 r. Nr 243, poz. 2441, z późn. zm.) i odpowiednich rozporządzeń
wykonawczych, zapewnia się regularne wzorcowanie, regulację i kontrolę stosownych urządzeń
pomiarowych przed ich użyciem, oraz ich sprawdzenie pod kątem zgodności z wzorcami
odpowiadającymi międzynarodowym normom pomiarowym, zgodnie z wymaganiami dotyczącymi
elementów ryzyka. Jeżeli części składowe przyrządu pomiarowego nie mogą być zwzorcowane,
wskazuje się je w planie monitorowania i proponuje się alternatywne metody kontroli. W przypadku
uznania danego urządzenia za niezgodne z wymogami, podejmuje się natychmiast niezbędne
działania naprawcze. Wyniki wzorcowania przechowuje się przez okres 10 lat.

14) Europejski system ekozarządzania i audytu EMAS (ang. Eco-Management and Audit Scheme) na podstawie
ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o krajowym systemie ekozarządzania i audytu (EMAS).

17
2. Jeżeli wykorzystuje się technologie informacyjno-komunikacyjne, w tym systemy informatyczne
służące kontroli procesu projektuje się, dokumentuje, wdraża się, kontroluje i utrzymuje w taki sposób
by zapewnić rzetelne, dokładne i prowadzone w odpowiednim czasie przetwarzanie danych, zgodnie
z wymaganiami dotyczącymi elementów ryzyka. Obejmuje to poprawne wykorzystanie wzorów
zawartych w planie monitorowania. Kontrola systemów informatycznych obejmuje kontrole dostępu,
sporządzanie kopii zapasowych, odzyskiwanie danych, planowanie ciągłości oraz zabezpieczenia.
Przeglądy i walidacja danych
1. W celu zarządzania przepływem danych, projektuje się i wdraża przeglądy i walidację danych,
zgodnie z wymaganiami dotyczącymi elementów ryzyka. Walidacje można przeprowadzać ręcznie lub
elektronicznie. Układ ich powinien być tak rozplanowany, aby granice kwalifikujące dane do
odrzucenia były w miarę możliwości jasne.
2. Działania w zakresie zapewnienia i kontroli jakości można realizować w sposób prosty i skuteczny
na szczeblu operacyjnym, dokonując porównań wartości ustalanych w ramach monitorowania przy
użyciu metod wertykalnych i horyzontalnych.
3. Metoda wertykalna porównuje dane dotyczące emisji monitorowane dla tej samej instalacji
w różnych latach. Błąd w zakresie monitorowania jest prawdopodobny, jeżeli różnic między danymi
z różnych lat nie można wyjaśnić:
1) zmianami w poziomie działalności;
2) zmianami dotyczącymi paliw lub materiałów wsadowych;
3) zmianami dotyczącymi procesów emisji (np. poprawa efektywności energetycznej).
4. Metoda horyzontalna porównuje wartości wynikające z różnych systemów gromadzenia danych
operacyjnych, włącznie z:
1) porównaniem dat zakupu paliw lub materiałów z danymi o zmianie zapasów (opartymi na
początkowych i końcowych stanach zapasów), oraz z danymi o zużyciu dla stosownych strumieni
materiałów wsadowych;
2) porównaniem wskaźników emisji obliczonych lub otrzymanych od dostawcy paliwa
z
referencyjnymi – krajowymi lub międzynarodowymi – wskaźnikami emisji w zakresie
porównywalnych paliw;
3) porównaniem wskaźników emisji opartych na analizie paliwa z referencyjnymi – krajowymi lub
międzynarodowymi – wskaźnikami emisji w zakresie porównywalnych paliw;
4) porównaniem wielkości emisji mierzonych i obliczanych.
Procesy zlecane na zewnątrz
Jeżeli zleca się osobie trzeciej jakikolwiek proces w zakresie przepływu danych, kontroluje się jakość
takich procesów zgodnie z wymaganiami dotyczącymi elementów ryzyka. Określa się właściwe
wymagania dotyczące dostarczonych wyników i metod oraz dokonuje przeglądu ich jakości.
Korekty i działania naprawcze
W przypadku stwierdzenia, że jakiekolwiek ogniwo działań w zakresie przepływu danych lub działań
kontrolnych (urządzenie, sprzęt, pracownik, dostawca, procedura lub inne) nie działa skutecznie lub
działa poza ustalonymi granicami, podejmuje się niezwłocznie właściwe działania naprawcze w celu
poprawy błędnych danych. Ocenia się prawidłowość wyników podjęcia stosownych kroków, określa
przyczynę źródłową nieprawidłowego funkcjonowania lub błędu i podejmuje właściwe działanie
naprawcze.


Zapisy i dokumentacja
1. W celu zagwarantowania możliwości wykazania i zapewnienia zgodności, a także zapewnienia
możliwości odtworzenia podanych w rocznych raportach, przechowuje się zapisy wszystkich działań
kontrolnych (w tym zapewnienia jakości/kontroli jakości w odniesieniu do sprzętu i systemów
informatycznych, a także przeglądu i walidacji danych i korekt), jak również wszelkich informacji,
przez okres co najmniej 10 lat.

18