Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o systemie oceny zgodności oraz niektórych innych ustaw

OCENA SKUTKÓW REGULACJI

Celem projektowanej ustawy jest zapewnienie pełnego i prawidłowego stosowania
rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 765/2008 z dnia
9 lipca 2008 r. ustanawiającego wymagania w zakresie akredytacji i nadzoru rynku odnoszące
się do warunków wprowadzania produktów do obrotu i uchylającego rozporządzenie (EWG)
nr 339/93.
Przepisy rozporządzenia (WE) 765/2008 są stosowane bezpośrednio od dnia
1 stycznia 2010 r.
Rozporządzenie (WE) 765/2008, realizując opinie i postulaty wyrażone w trakcie
konsultacji przeprowadzonych przez Komisję Europejską, nie zmienia istniejącego systemu,
lecz porządkuje go i odpowiednio uzupełnia.
W szczególności rozporządzenie reguluje obszar akredytacji, który dotychczas nie był
przedmiotem tzw. „twardego” prawa wspólnotowego. Zasady dotyczące akredytacji jednostek
oceniających zgodność były określone w wielu dokumentach, o różnym statusie, jak
np. uchwała Rady.
Rozporządzenie ustanawia także wymagania dla nadzoru rynku, pozostawiając jednak
sposób zorganizowania tego nadzoru oraz jego realizację państwom członkowskim,
odpowiednio do uwarunkowań krajowych (struktura administracyjna, kompetencje organów
itp.), zgodnie z zasadą pomocniczości.
Projektowana ustawa dostosowuje przepisy ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r.
o systemie oceny zgodności w obszarach objętych nowymi regulacjami wspólnotowymi,
tzn. w zakresie:
– organizacji, zasad i trybu udzielania akredytacji,
– organizacji i zasad funkcjonowania nadzoru rynku oraz kontroli produktów przywożonych
do Unii Europejskiej,
– zasad dotyczących oznakowania CE.
Jednocześnie projektowana ustawa stanowi realizację wniosków pokontrolnych
Najwyższej Izby Kontroli, dotyczących zapewnienia Ministrowi Gospodarki instrumentów
skutecznego nadzoru nad Polskim Centrum Akredytacji.
Projekt ustawy dostosowującej krajowe przepisy do nowych regulacji wspólnotowych
został przygotowany z uwzględnieniem propozycji współpracujących z Ministrem

21
Gospodarki resortów i instytucji, w szczególności Ministerstwa Finansów, Ministerstwa
Infrastruktury, Ministerstwa rodowiska, Państwowej Inspekcji Pracy, Urzędu Ochrony
Konkurencji i Konsumentów oraz Polskiego Centrum Akredytacji.

1. Podmioty, na które oddziałuje projektowana ustawa

Projektowana ustawa oddziałuje na:
– Polskie Centrum Akredytacji,
– jednostki
oceniające zgodność (laboratoria, jednostki certyfikujące i inne),
– organy wyspecjalizowane (organy nadzoru rynku),
– organy
celne,
– podmioty gospodarcze uczestniczące w obrocie towarowym (producenci wyrobów
przemysłowych i ich upoważnieni przedstawiciele, importerzy oraz dystrybutorzy).

2. Wyniki konsultacji

Przyjęcie rozporządzenia (WE) 765/2008 poprzedziły szerokie konsultacje, w których
uczestniczyły również polskie podmioty, w tym administracja publiczna (ministerstwa,
UOKiK i organy wyspecjalizowane/inspekcje), instytucje tworzące infrastrukturę systemu
oceny zgodności (PCA, Polski Komitet Normalizacyjny, jednostki notyfikowane), organizacje
gospodarcze (Business Centre Club, Krajowa Izba Gospodarcza, Polska Konfederacja
Pracodawców Prywatnych), zarówno na etapie przygotowywania projektu przez Komisję
Europejską, jak i w trakcie prac Rady UE oraz Parlamentu Europejskiego nad projektem.
Projekt rozporządzenia Komisja przygotowała na podstawie 20 dokumentów
roboczych, które udostępniano wszystkim zainteresowanym sukcesywnie od 2004
r.
na stronie internetowej KE.
Komisja przeprowadziła konsultacje powszechne, z wykorzystaniem narzędzi
Internetu, oraz konsultacje adresowane, skierowane do poszczególnych grup
zainteresowanych (przedsiębiorcy, jednostki notyfikowane, organy nadzoru rynku).

22
Otrzymane przez KE odpowiedzi potwierdziły, że nowe regulacje powinny bazować
na istniejących rozwiązaniach, przy zapewnieniu ich większej spójności, i nie należy dążyć
do tworzenia nowego systemu.
Analogiczna zasada została przyjęta również w pracach nad nowelizacją ustawy
o systemie oceny zgodności.

Projektowana regulacja, dostosowująca ustawę o zmianie ustawy o systemie oceny
zgodności do przepisów rozporządzenia (WE) nr 765/2008, została w ramach konsultacji
przekazana do organizacji gospodarczych:
1) Business Centre Club,
2) Krajowej Izby Gospodarczej,
3) Polskiej Konfederacji Pracodawców Prywatnych „Lewiatan”
oraz do 35 jednostek notyfikowanych.

W przedstawionych opiniach:
– sześć spośród ww. podmiotów postulowało skrócenie terminu, w jakim PCA jest
zobowiązane powiadomić jednostkę oceniającą zgodność o udzieleniu lub odmowie
udzielenia akredytacji, z obowiązujących 12 miesięcy (art. 15 ust. 3 ustawy) do 9 albo
6 miesięcy,
–
pięć jednostek certyfikujących postulowało wprowadzenie do ustawy przepisów
regulujących dobrowolną certyfikację wyrobów na znak bezpieczeństwa „B”. Jedna
jednostka wyraziła opinię, że kwestie związane z dobrowolną oceną zgodności nie
powinny być w ogóle przedmiotem regulacji (propozycja uchylenia art. 6 ust. 3).

Rozporządzenie (WE) nr 765/2008 nie określa terminu, w jakim krajowa jednostka
akredytująca powinna podjąć decyzję o udzieleniu lub odmowie udzielenia akredytacji.
Stanowi ono, zgodnie z art. 5 ust. 1, że „Krajowa jednostka akredytująca, na wniosek
jednostki oceniającej zgodność, sprawdza, czy ta jednostka oceniająca zgodność posiada
kompetencje do wykonywania określonych czynności z zakresu oceny zgodności. W
przypadku gdy zostanie stwierdzone, że posiada ona takie kompetencje, krajowa jednostka
akredytująca wydaje certyfikat akredytacji poświadczający te kompetencje”.

23
W ustawie z dnia 30 sierpnia 2002 r. o systemie oceny zgodności termin ten został
określony i wynosi 12 miesięcy. Z dotychczasowej praktyki wynika, że średnio proces
akredytacji trwa ponad 7 miesięcy, z tego ok. połowa czasu jest „wykorzystywana” przez
jednostki ubiegające się o akredytację (na uzupełnianie dokumentów, działania korygujące).
Postulowane skrócenie terminu do 6 miesięcy jest zatem nierealne. Za niecelowe należy
również uznać określenie w ustawie terminu 9 miesięcy, ponieważ konieczność podjęcia
przez PCA decyzji w tym terminie, zwłaszcza w przypadku jednostek o bardziej
skomplikowanej strukturze, prowadzących działalność w nowych obszarach lub
w bardzo szerokim zakresie, albo wymagających więcej czasu na usunięcie niezgodności,
mogłaby skutkować częstszym podejmowaniem decyzji negatywnych, niekorzystnych dla
jednostek ubiegających się o akredytację.

Nie znajduje również uzasadnienia zaproponowane uregulowanie w ustawie
dobrowolnej certyfikacji wyrobów. Ustawa nie wyklucza możliwości dokonywania
dobrowolnej certyfikacji, „na warunkach uzgodnionych w umowie zawartej przez
zainteresowane strony” (art. 6 ust. 3), ale przedmiotem jej regulacji jest obowiązkowa ocena
zgodności wyrobów, dla których wymagania zostały określone w prawie unijnym.

3. Wpływ projektowanej ustawy na sektor finansów publicznych, w tym budżet państwa
i budżety jednostek samorządu terytorialnego

Wejście w życie rozporządzenia ustanawiającego wymagania w zakresie akredytacji
i nadzoru rynku wymaga dostosowania nadzoru rynku w Polsce, zwłaszcza objęcia kontrolą
dodatkowych wyrobów, które może się wiązać z kosztami finansowymi.
Zarówno włączenie w zakres kontroli (nadzoru rynku) wyrobów, dla których
określono szczegółowe wymagania w dyrektywach tzw. „starego podejścia”, jak i wdrożenie
nowych dyrektyw, w tym np. dyrektywy 2005/32/WE w sprawie ekoprojektu dla wyrobów
związanych z energią, będzie stwarzać konieczność zwiększenia środków, jakimi dysponują
organy wyspecjalizowane (zwiększenia zasobów kadrowych, doposażenia laboratoriów).
Oszacowanie niezbędnych nakładów finansowych powinno nastąpić w ciągu pierwszego roku
funkcjonowania systemu kontroli wyrobów wg zasad określonych w rozporządzeniu (WE)
nr 765/2008, tj. w roku 2010.

24
Jakkolwiek np. wejście w życie dyrektywy 2005/32/WE (zastąpionej dyrektywą
2009/125/WE) oraz środków wykonawczych wydanych na jej podstawie (rozporządzeń
Komisji Europejskiej) wiąże się z koniecznością sprawdzania zgodności wyrobów
z wymaganiami ustanowionymi w tych przepisach, należy podkreślić, że – w ogromnej
większości – wyroby te objęte są już kontrolą zgodnie z przepisami rozdziału 6 ustawy
o systemie oceny zgodności. Niezbędne będzie jednak poszerzenie zakresu sprawdzanych
parametrów takich wyrobów.
Możliwe jest wykorzystanie, w większym stopniu niż dotychczas, potencjału
badawczego istniejących laboratoriów akredytowanych, co postulują jednostki oceniające
zgodność.
Objęcie wyrobów (wykorzystujących energię/związanych z energią) systemem
kontroli ustanowionym na podstawie ustawy o systemie oceny zgodności w zakresie
wymagań wynikających z dyrektywy dotyczącej ekoprojektu i wydanych na jej podstawie
rozporządzeń KE będzie się wiązać z koniecznością zwiększenia środków finansowych,
jakimi dysponują organy wyspecjalizowane. Nadzór rynku w powyższym zakresie
wykonywać będzie Inspekcja Handlowa (IH) i Urząd Komunikacji Elektronicznej (UKE).
Zakłada się również możliwość udziału w kontroli przedmiotowych wyrobów innych
organów wyspecjalizowanych. Potrzeby w tym zakresie wykaże praktyka.
Wstępnie szacuje się, że w celu prawidłowej realizacji dotychczasowych zadań,
wykonywanie przez IH dodatkowych zadań będzie wymagać zwiększenia zatrudnienia
w każdym wojewódzkim inspektoracie IH o jeden etat.
Należy przewidzieć koszty badań laboratoryjnych, których przeprowadzenie może być
niezbędne w trakcie kontroli. Na obecnym etapie nie jest możliwe określenie potrzebnych na
ten cel środków.
Również UKE wskazuje na konieczne, w związku z włączeniem w zakres kontroli
wyrobów objętych dyrektywą 2009/125/WE (d. 2005/32/WE), zwiększenie zatrudnienia
(o 17 etatów) oraz doposażenie laboratorium w sprzęt pomiarowy, którego koszt szacuje się
na ok. 760 tys. zł.
Należy również przewidzieć, że w związku z poszerzeniem zakresu zadań IH wzrośnie
liczba postępowań administracyjnych prowadzonych przez UOKiK.
Projekt ustawy nakłada na Prezesa UOKiK szereg zadań w związku
z wymaganiami rozporządzenia (WE) nr 765/2008, jak: informowanie KE, państw
członkowskich i obywateli, koordynowanie prac nad programami nadzoru rynku, okresowe

25