Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy - Kodeks pracy

Druk nr 3478

Warszawa, 11 października 2010 r.
SEJM
RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
VI kadencja
Prezes Rady Ministrów

RM 10-120-10



Pan

Grzegorz
Schetyna
Marszałek Sejmu
Rzeczypospolitej
Polskiej
Szanowny Panie Marszałku
Na podstawie art. 118 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia
2 kwietnia 1997 r. przedstawiam Sejmowi Rzeczypospolitej Polskiej projekt
ustawy

- o zmianie ustawy - Kodeks pracy.

W załączeniu przedstawiam także opinię dotyczącą zgodności
proponowanej regulacji z prawem Unii Europejskiej.
Ponadto uprzejmie informuję, że do prezentowania stanowiska Rządu
w tej sprawie w toku prac parlamentarnych został upoważniony Minister Pracy
i Polityki Społecznej.

Z poważaniem

(-) Donald Tusk
Projekt


U S T A W A
z dnia
o zmianie ustawy – Kodeks pracy


Art. 1. W ustawie z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (Dz. U. z 1998 r.
Nr 21, poz. 94, z późn. zm.) w art. 1823 § 1 otrzymuje brzmienie:
„§ 1. Pracownik – ojciec wychowujący dziecko ma prawo do urlopu
ojcowskiego w wymiarze 2 tygodni, nie dłużej jednak niż:
1) do ukończenia przez dziecko 12 miesiąca życia albo
2) do upływu 12 miesięcy od dnia uprawomocnienia się
postanowienia orzekającego przysposobienie i nie dłużej niż
do ukończenia przez dziecko 7 roku życia, a w przypadku
dziecka, wobec którego podjęto decyzję o odroczeniu
obowiązku szkolnego, nie dłużej niż do ukończenia przez nie
10 roku życia .”.

Art. 2. Przepisu art. 1823 § 1 pkt 2 ustawy zmienianej w art. 1, w brzmieniu
nadanym niniejszą ustawą, nie stosuje się do pracownika – ojca wychowującego
dziecko przysposobione, który skorzystał z urlopu ojcowskiego w związku
z przysposobieniem dziecka przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy.

Art. 3. Wymiar urlopu ojcowskiego, o którym mowa w art. 1823 § 1 ustawy
zmienianej w art. 1, wynosi w 2011 r. 1 tydzień.

Art. 4. 1. Pracownik – ojciec wychowujący dziecko, korzystający w dniu
1 stycznia 2012 r. z urlopu ojcowskiego w wymiarze określonym w art. 3, ma prawo do
części urlopu w wymiarze odpowiadającym różnicy między podwyższonym
a dotychczasowym wymiarem urlopu ojcowskiego.
2. Części urlopu ojcowskiego udziela się bezpośrednio po
wykorzystaniu urlopu w dotychczasowym wymiarze, na pisemny wniosek składany
w terminie nie krótszym niż 3 dni przed rozpoczęciem korzystania z takiej części
urlopu.

Art. 5. Ustawa wchodzi w życie z dniem 1 stycznia 2011 r.

1) Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 1998 r. Nr 106="http://aktyprawne.rp.pl/aktyprawne/akty/?id=76997"
i Nr 113, ="http://aktyprawne.rp.pl/aktyprawne/akty/?id=77043", z 1999 r. Nr="http://aktyprawne.rp.pl/aktyprawne/akty/?id=79890", z 2000 r. Nr="http://aktyprawne.rp.pl/aktyprawne/akty/?id=80572", Nr 43, ="http://aktyprawne.rp.pl/aktyprawne/akty/?id=82950"r 107,
="http://aktyprawne.rp.pl/aktyprawne/akty/?id=133198" Nr 120,="http://aktyprawne.rp.pl/aktyprawne/akty/?id=133410", z 2001 r. Nr 11="http://aktyprawne.rp.pl/aktyprawne/akty/?id=142903", Nr ="http://aktyprawne.rp.pl/aktyprawne/akty/?id=161053"r 52, ="http://aktyprawne.rp.pl/aktyprawne/akty/?id=161639", Nr 99,
="http://aktyprawne.rp.pl/aktyprawne/akty/?id=162553"r 11="http://aktyprawne.rp.pl/aktyprawne/akty/?id=162782"r 12="http://aktyprawne.rp.pl/aktyprawne/akty/?id=163008", Nr 128, ="http://aktyprawne.rp.pl/aktyprawne/akty/?id=163103" Nr 154, ="http://aktyprawne.rp.pl/aktyprawne/akty/?id=163683" 2002 r.
Nr 74, ="http://aktyprawne.rp.pl/aktyprawne/akty/?id=165982", Nr 13="http://aktyprawne.rp.pl/aktyprawne/akty/?id=166737"r 196, ="http://aktyprawne.rp.pl/aktyprawne/akty/?id=167494", Nr 19="http://aktyprawne.rp.pl/aktyprawne/akty/?id=167515" Nr 20="http://aktyprawne.rp.pl/aktyprawne/akty/?id=167521", z 2003 r.
Nr 166="http://aktyprawne.rp.pl/aktyprawne/akty/?id=170706" Nr 21="http://aktyprawne.rp.pl/aktyprawne/akty/?id=171573"z 2004 r. Nr 96="http://aktyprawne.rp.pl/aktyprawne/akty/?id=173354", Nr 99, ="http://aktyprawne.rp.pl/aktyprawne/akty/?id=173396", Nr 120, ="http://aktyprawne.rp.pl/aktyprawne/akty/?id=173726"i Nr 240, ="http://aktyprawne.rp.pl/aktyprawne/akty/?id=175551", z 2005 r. Nr 10="http://aktyprawne.rp.pl/aktyprawne/akty/?id=176387"="http://aktyprawne.rp.pl/aktyprawne/akty/?id=177524", Nr 86, ="http://aktyprawne.rp.pl/aktyprawne/akty/?id=177748" Nr 16="http://aktyprawne.rp.pl/aktyprawne/akty/?id=179014"z 2006 r. Nr 10="http://aktyprawne.rp.pl/aktyprawne/akty/?id=182079" ="http://aktyprawne.rp.pl/aktyprawne/akty/?id=182082"="http://aktyprawne.rp.pl/aktyprawne/akty/?id=182433"="http://aktyprawne.rp.pl/aktyprawne/akty/?id=184120" Nr 221="http://aktyprawne.rp.pl/aktyprawne/akty/?id=184176" 2007 r.
Nr 64, ="http://aktyprawne.rp.pl/aktyprawne/akty/?id=185303"r 89,="http://aktyprawne.rp.pl/aktyprawne/akty/?id=185688"r 176, ="http://aktyprawne.rp.pl/aktyprawne/akty/?id=238958"r 18="http://aktyprawne.rp.pl/aktyprawne/akty/?id=239914" Nr 225, poz. 1672, z 2008 r.
Nr 93, ="http://aktyprawne.rp.pl/aktyprawne/akty/?id=272904", N="http://aktyprawne.rp.pl/aktyprawne/akty/?id=276068"r 223, ="http://aktyprawne.rp.pl/aktyprawne/akty/?id=292864" Nr 237, poz. 1654, z 2009 r. Nr 6, poz. 33,
Nr 56, poz. 458, Nr 58, poz. 485, Nr 98, poz. 817, Nr 99, poz. 825, Nr 115, poz. 958, Nr 157, poz. 1241
i Nr 219, poz. 1704 oraz z 2010 r. Nr 105, poz. 655 i Nr 135, poz. 912.

10/05rch

2
U Z A S A D N I E N I E

Projektowana nowelizacja Kodeksu pracy ma dwa cele.
Po pierwsze, zmianę w przepisach Kodeksu pracy, zmierzającą do zapewnienia
pracownikom – ojcom adopcyjnym dziecka możliwości skorzystania z urlopu
ojcowskiego także po ukończeniu przez dziecko pierwszego roku życia.
Po drugie, uwzględnia postulat Rzecznika Praw Dziecka i Rzecznika Praw
Obywatelskich, aby dostosować regulacje Kodeksu pracy w zakresie wydłużenia
okresu, w którym adopcyjny ojciec dziecka mógłby korzystać z urlopu ojcowskiego.
1) W obecnym stanie prawnym przepisy art. 1823 Kodeksu pracy przyznają prawo do
urlopu ojcowskiego pracownikowi – ojcu wychowującemu dziecko, będącemu
zarówno ojcem biologicznym, jak i ojcem adopcyjnym dziecka, w wymiarze
2 tygodni, nie dłużej jednak niż do ukończenia przez dziecko 12 miesiąca życia.
W praktyce pracownik – ojciec adopcyjny dziecka może nie mieć możliwości
skorzystania z urlopu ojcowskiego, bowiem procedura sądowa związana
z uzyskaniem prawomocnego postanowienia orzekającego przysposobienie dziecka
może być długotrwała i skończyć się po ukończeniu przez dziecko 12 miesiąca
życia, czyli wieku uprawniającego do skorzystania przez ojca dziecka z urlopu
ojcowskiego.
Pracownik – ojciec adopcyjny dziecka starszego, tzn. powyżej 12 miesiąca życia,
w obecnym stanie prawnym nie ma prawa do urlopu ojcowskiego przewidzianego
w art. 1823 Kodeksu pracy.
2) Rzecznik Praw Dziecka i Rzecznik Praw Obywatelskich także zwrócili uwagę, że
rodzic adopcyjny dziecka starszego, tzn. powyżej 12 miesiąca życia – nie ma prawa
do urlopu ojcowskiego, przewidzianego w przepisach art. 1823 Kodeksu pracy, co
w praktyce powoduje, że wykorzystanie tego urlopu często jest niemożliwe.
Warunkiem koniecznym do wszczęcia postępowania o przysposobienie dziecka jest
bowiem uregulowanie sytuacji prawnej dziecka, zaś długotrwałość postępowań
o pozbawienie władzy rodzicielskiej rodziców biologicznych i procedury
preadopcyjne (np.: poszukiwanie kandydatów na rodziców adopcyjnych,
sporządzanie opinii), powodują, że orzeczenie o przysposobieniu jest często
wydawane po ukończeniu przez dziecko 1 roku życia.
Rzecznicy zaproponowali wydłużenie okresu, w którym adopcyjny ojciec dziecka
mógłby korzystać z urlopu ojcowskiego, uzasadniając taki wniosek długotrwałą
procedurą adopcyjną, a także potrzebą zachowania zasady równości między
rodzicami biologicznymi i adopcyjnymi, pozostającymi w stosunku pracy.
3) Uprawomocnienie się postanowienia o adopcji dziecka w wieku uprawniającym do
urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego (art. 183 § 1 Kodeksu pracy),
będącego odpowiednikiem urlopu macierzyńskiego dla biologicznych rodziców
dziecka – jest, z prawnego punktu widzenia, porównywalne z urodzeniem się
dziecka. Zatem proponuje się przyznać prawo do urlopu ojcowskiego pracownikowi
– ojcu adopcyjnemu dziecka, w okresie 12 miesięcy od dnia uprawomocnienia się
postanowienia o adopcji dziecka – nie dłużej jednak, niż do ukończenia przez
dziecko 7 roku życia, a w przypadku dziecka, wobec którego podjęto decyzję
o odroczeniu obowiązku szkolnego – nie dłużej niż do 10 roku życia dziecka.
Wydaje się bowiem, że ewentualne korzystanie z urlopu ojcowskiego przez
pracownika – ojca adopcyjnego starszego dziecka powinno pozostawać w związku
czasowym z innymi uprawnieniami pracowników – rodziców adopcyjnych (urlop na
warunkach urlopu macierzyńskiego, dodatkowy urlop na warunkach urlopu
macierzyńskiego), podobnie jak ma to miejsce w odniesieniu do pracowników –
rodziców biologicznych.
Taka propozycja uwzględnia status prawny pracownika – ojca adopcyjnego dziecka,
wynikający z przepisów Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego. Zgodnie bowiem
z

przepisem art. 121 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego – przez
przysposobienie powstaje między przysposabiającym a przysposobionym taki
stosunek, jak między rodzicami a dziećmi.
4) Proponuje się wyłączyć możliwość ponownego skorzystania z urlopu ojcowskiego
przez pracownika – ojca wychowującego dziecko przysposobione, który skorzystał
już z tego urlopu przed wejściem w życie niniejszej ustawy, czyli przed
ukończeniem przez to dziecko 12 miesiąca życia. Nie jest bowiem zasadne, by mógł
on korzystać ponownie z urlopu ojcowskiego na podstawie projektowanego
art. 1823 § 1 pkt 2 Kodeksu pracy.

2