Rządowy projekt ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej

Druk nr 3378

Warszawa, 16 września 2010 r.
SEJM
RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
VI kadencja
Prezes Rady Ministrów

RM 10-223-08



Pan

Grzegorz
Schetyna
Marszałek Sejmu
Rzeczypospolitej
Polskiej


Szanowny Panie Marszałku
Na podstawie art. 118 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia
2 kwietnia 1997 r. przedstawiam Sejmowi Rzeczypospolitej Polskiej projekt
ustawy

- o wspieraniu rodziny i systemie pieczy
zastępczej.

W załączeniu przedstawiam także opinię dotyczącą zgodności
proponowanej regulacji z prawem Unii Europejskiej.
Projekty aktów wykonawczych zostaną przekazane niezwłocznie po
zakończeniu prac nad ich przygotowaniem.
Ponadto uprzejmie informuję, że do prezentowania stanowiska Rządu
w tej sprawie w toku prac parlamentarnych został upoważniony Minister Pracy
i Polityki Społecznej.

Z poważaniem

(-) Donald Tusk
Projekt
U S T A W A
z dnia
o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej1)


DZIAŁ I
Przepisy ogólne

Art. 1. Ustawa określa:
1) zasady i formy wspierania rodziny przeżywającej trudności w wypełnianiu funkcji
opiekuńczo-wychowawczych;
2) zasady i formy sprawowania pieczy zastępczej oraz pomocy w usamodzielnianiu jej
pełnoletnich wychowanków;
3) zadania administracji publicznej w zakresie wspierania rodziny i systemu pieczy
zastępczej;
4) zasady finansowania wspierania rodziny i systemu pieczy zastępczej;
5) zadania administracji publicznej w zakresie postępowania adopcyjnego.


Art. 2. 1. Wspieranie rodziny przeżywającej trudności w wypełnianiu funkcji
opiekuńczo-wychowawczych to zespół działań mających na celu przywrócenie rodzinie
zdolności do wypełniania tych funkcji.

1) Niniejszą ustawą zmienia się ustawy: ustawę z dnia 25 lutego 1964 r.– Kodeks rodzinny i opiekuńczy, ustawę z dnia
17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego, ustawę z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy, ustawę
z dnia 26 stycznia 1982 r. – Karta Nauczyciela, ustawę z dnia 26 października 1982 r. o postępowaniu w sprawach
nieletnich, ustawę z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn, ustawę z dnia 8 marca 1990 r.
o samorządzie gminnym, ustawę z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników, ustawę z dnia 26
lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawę z dnia 30 sierpnia 1991 r. o zakładach opieki
zdrowotnej, ustawę z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty, ustawę z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie
województwa, ustawę z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym, ustawę z dnia 17 grudnia 1998 r.
o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, ustawę z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach
pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa, ustawę z dnia 24 kwietnia 2003 r.
o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie, ustawę z dnia 13 czerwca 2003 r. o udzielaniu cudzoziemcom
ochrony na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, ustawę z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych,
ustawę z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej, ustawę z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki
zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, ustawę z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach
cywilnych, ustawę z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie, ustawę z dnia 16 listopada 2006 r.
o opłacie skarbowej, ustawę z dnia 7 września 2007 r. o pomocy osobom uprawnionym do alimentów oraz ustawę
z dnia 9 kwietnia 2010 r. o udostępnianiu informacji gospodarczych i wymianie danych gospodarczych.


2. System pieczy zastępczej to zespół instytucji i działań mających na celu
zapewnienie opieki i wychowania dzieciom w przypadkach niemożności sprawowania opieki
i wychowania przez rodziców.
3. Jednostkami organizacyjnymi wspierania rodziny i systemu pieczy zastępczej są
jednostki organizacyjne jednostek samorządu terytorialnego wykonujące zadania w zakresie
wspierania rodziny i systemu pieczy zastępczej, placówki wsparcia dziennego, organizatorzy
rodzinnej pieczy zastępczej, placówki opiekuńczo-wychowawcze, regionalne placówki
opiekuńczo-terapeutyczne, interwencyjne ośrodki preadopcyjne, ośrodki adopcyjne oraz
podmioty, którym zlecono realizację zadań z zakresu wspierania rodziny i systemu pieczy
zastępczej.


Art. 3. 1. Obowiązek wspierania rodziny przeżywającej trudności w wypełnianiu
funkcji opiekuńczo-wychowawczych oraz organizacji pieczy zastępczej, w zakresie
ustalonym ustawą, spoczywa na jednostkach samorządu terytorialnego oraz na organach
administracji rządowej.
2.
Obowiązek, o którym mowa w ust. 1, jednostki samorządu terytorialnego oraz
organy administracji rządowej realizują w szczególności we współpracy ze środowiskiem
lokalnym, sądami i ich organami pomocniczymi, Policją, instytucjami oświatowymi,
zakładami opieki zdrowotnej, a także kościołami i związkami wyznaniowymi oraz
organizacjami społecznymi.
3. Zadania z zakresu wspierania rodziny i systemu pieczy zastępczej są realizowane
zgodnie z zasadą pomocniczości, zwłaszcza gdy przepisy ustawy przewidują możliwość
zlecania realizacji tych zadań przez organy jednostek samorządu terytorialnego.


Art. 4. Stosując ustawę, należy mieć na względzie podmiotowość dziecka i rodziny
oraz prawo dziecka do:
1) wychowania w rodzinie, a w razie konieczności wychowywania dziecka poza rodziną
– do opieki i wychowania w rodzinnych formach pieczy zastępczej, jeśli jest to zgodne
z dobrem dziecka;
2) powrotu do rodziny;
3) utrzymywania osobistych kontaktów z rodzicami, z wyjątkiem przypadków, w których
sąd zakazał takich kontaktów albo je ograniczył;
4) stabilnego
środowiska wychowawczego;

2
5) kształcenia, rozwoju uzdolnień, zainteresowań i przekonań oraz zabawy
i wypoczynku;
6) pomocy w przygotowaniu do samodzielnego życia;
7) ochrony przed arbitralną lub bezprawną ingerencją w życie dziecka;
8) wyrażania opinii w sprawach, które go dotyczą, odpowiednio do jego wieku i stopnia
dojrzałości;
9) ochrony przed poniżającym traktowaniem i karaniem;
10) poszanowania tożsamości religijnej i kulturowej;
11) dostępu do informacji dotyczących jego pochodzenia.


Art. 5. 1. Ustawę stosuje się do:
1) osób posiadających obywatelstwo polskie, mających miejsce zamieszkania na
terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;
2) mających miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej obywateli
państw członkowskich Unii Europejskiej, państw członkowskich Europejskiego
Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) – stron umowy o Europejskim Obszarze
Gospodarczym lub Konfederacji Szwajcarskiej oraz członków ich rodzin
w rozumieniu art. 2 pkt 4 ustawy z dnia 14 lipca 2006 r. o wjeździe na terytorium
Rzeczypospolitej Polskiej, pobycie oraz wyjeździe z tego terytorium obywateli państw
członkowskich Unii Europejskiej i członków ich rodzin (Dz. U. Nr 144, poz. 1043,
z 2007 r. Nr 120, poz. 818, z 2008 r. Nr 216, poz. 1367 oraz z 2010 r. Nr 81,
poz. 531), posiadających prawo pobytu lub prawo stałego pobytu na terytorium
Rzeczypospolitej Polskiej;
3) cudzoziemców mających miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej
Polskiej na podstawie:
a) zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego Wspólnot Europejskich,
b) uzyskania w Rzeczypospolitej Polskiej statusu uchodźcy lub ochrony
uzupełniającej;
4) cudzoziemców mających miejsce zamieszkania i przebywających na terytorium
Rzeczypospolitej Polskiej na podstawie:
a) zezwolenia na osiedlenie się,

3
b) zezwolenia na zamieszkanie na czas oznaczony udzielonego w związku
z okolicznością, o której mowa w art. 53 ust. 1 pkt 13 ustawy z dnia 13 czerwca
2003 r. o cudzoziemcach (Dz. U. z 2006 r. Nr 234, poz. 1694, z późn. zm.2)).
2. Osoba, o której mowa w ust. 1 pkt 1 – 3, nie traci uprawnień określonych w dziale
IV w przypadku podjęcia nauki poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej.
3. Przepisy działu III stosuje się także do małoletniego cudzoziemca niewymienionego
w ust. 1 pkt 2 – 4, przebywającego na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

Art. 6. Ilekroć w ustawie jest mowa o wójcie, należy przez to rozumieć także
burmistrza oraz prezydenta miasta.

DZIAŁ II
Wspieranie rodziny

Rozdział 1
Przepisy ogólne


Art. 7. 1. Rodzinie przeżywającej trudności w wypełnianiu funkcji opiekuńczo-
-wychowawczych wójt zapewnia wsparcie, które polega w szczególności na:
1) diagnozie sytuacji rodziny i środowiska rodzinnego oraz analizie przyczyn kryzysu
w rodzinie;
2) wzmocnieniu roli i funkcji rodziny;
3) rozwijaniu
umiejętności opiekuńczo-wychowawczych rodziny;
4) podniesieniu
świadomości w zakresie planowania oraz funkcjonowania rodziny;
5) pomocy w integracji rodziny;
6) przeciwdziałaniu marginalizacji i degradacji społecznej rodziny;
7) dążeniu do reintegracji rodziny;
8) prowadzeniu monitoringu dziecka z rodziny zagrożonej kryzysem lub przeżywającej
trudności w wypełnianiu funkcji opiekuńczo-wychowawczych.

2. Wspieranie rodziny jest prowadzone w formie:
1) pracy z rodziną;

2) Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2007 r. Nr 120, poz. 818 i Nr 165,
poz. 1170, z 2008 r. Nr 70, poz. 416, Nr 180, poz. 1112, Nr 216, poz. 1367, Nr 227, poz. 1505 i Nr 234, poz. 1570,
z 2009 r. Nr 6, poz. 33, Nr 31, poz. 206 i Nr 95, poz. 790 oraz z 2010 r. Nr 81, poz. 531.

4