Rządowy projekt ustawy - Prawo probiercze

wyrobami z metali szlachetnych. Z danych OUP w Warszawie wynika, że liczba ta wynosi
5 222, przy czym 2 991 to jednostki, które zostały zarejestrowane w OUP w latach
1963 – 1993 i nie zlikwidowały działalności gospodarczej, a 2 231 to jednostki, które znalazły
się w bazie roboczej obrotu nierejestrowanego utworzonej w latach 2003 – 2006. Z kolei
z danych OUP w Krakowie wynika, że na obszarze jego działania funkcjonuje 4 352 takich
podmiotów. W sumie więc liczba podmiotów zajmujących się jedynie obrotem wynosi ok. 9,5
tys.
– importerów – z prowadzonych przez urzędy probiercze roboczych baz danych wynika, że
podmiotów takich jest ok. 363 – 209 na terenie warszawskiego OUP i 154 na terenie
krakowskiego OUP.

3. Konsumentów
W świetle wyników badania konsumenckiego przeprowadzonego na zlecenie MG26 w ciągu
ostatnich trzech lat zakupu jubilerskiego dokonał co trzeci dorosły obywatel. Potencjalny rynek
nabywców wyrobów jubilerskich w Polsce, to zatem co najmniej 10 mln osób.
Duży wpływ na to, czy ankietowana osoba kupowała wyroby jubilerskie miał wiek
ankietowanych osób oraz wykształcenie – osoby młodsze, a także te z wykształceniem średnim
lub wyższym dużo częściej deklarowały dokonanie takiego zakupu. Grupy społeczno-
-zawodowe w których odsetek osób, które dokonały zakupu wyrobów złotniczych był
najwyższy to: osoby pracujące na własny rachunek, studenci oraz kadra kierownicza,
inteligencja. Najrzadziej takie wydatki ponosili emeryci, renciści oraz robotnicy
niewykwalifikowani.

4. Organy administracji probierczej
W administracji probierczej zatrudnionych jest 188 osób (w tym stanowiska pomocnicze).
Obecnie działalność administracji probierczej obejmuje badanie zawartości metali szlachetnych
w wyrobach, półfabrykatach, surowcach i złomie oraz oznaczanie ich polską cechą probierczą,
a także wydawanie świadectw badania. Urzędy probiercze sprawują nadzór nad
przestrzeganiem przepisów prawa probierczego na obszarze swojego działania i współpracują
w tym zakresie z administracją rządową i samorządową. Urzędy Probiercze zajmują się
badaniem i cechowaniem wyrobów jubilerskich ze stopów metali szlachetnych (złota, srebra,

26 Por. przypis nr 2.
56
platynowców). Sprawują także nadzór w zakresie przestrzegania Prawa probierczego
w zakładach przetwórstwa i obrotu wyrobami ze stopów metali szlachetnych.
Struktura administracji probierczej w Polsce jest następująca:
− 2 okręgowe urzędy probiercze, podporz dkowane Głównemu Urzędowi Miar
(maj ce siedziby w Warszawie i Krakowie),
− 10 obwodowych urzędów probierczych.
Okręgowy Urząd Probierczy w Warszawie obejmuje województwa: kujawsko-pomorskie,
lubelskie, łódzkie, mazowieckie, podlaskie, pomorskie, warmińsko-mazurskie.
Okręgowy Urząd Probierczy w Krakowie obejmuje województwa: małopolskie, dolnośląskie,
lubuskie, opolskie, podkarpackie, śląskie, świętokrzyskie, wielkopolskie i zachodniopomorskie.
5. Uczniów i szkoły
Z ekspertyzy IWP wynika, że na poziomie szkół średnich i wyższych w Polsce kształci się
w zawodzie złotnika lub/i jubilera ok. 170 osób, z czego 70 w szkole o profilu bursztyniarskim
w Gdyni.
Natomiast, według informacji uzyskanych z ZRP wynika, że w 2006 r. w zakładach
rzemieślniczych w zawodzie złotnik-jubiler kształciło się (w skali kraju) 104 uczniów /3-letnia
nauka zawodu/. Egzamin czeladniczy zdały 24 osoby, a mistrzowski 5 osób. W zawodzie
bursztyniarz w roku 2006 nie prowadzono nauki zawodu (brak chętnych), nie było również
osób chcących zdawać egzamin czeladniczy bądź mistrzowski w tym zawodzie.
Cena ryzyka: koniunktura i perspektywy rozwoju branży (test na wytrzymałość)
Test na wytrzymałość i odporność branży polega na odpowiedzeniu na pytanie, w jaki sposób
koszty oraz korzyści planowanego ustawodawstwa będą miały wpływ na wytrzymałość na
obciążenia społeczności biznesowej, której to ustawodawstwo dotyczy. Czynnikami, które
powinny zostać wzięte pod uwagę są wielkość, sytuacja rynkowa i odporność branży.
Kluczowymi wskaźnikami dla wielkości firmy lub kategorii firm są zazwyczaj wielkości
ekonomiczne, takie jak produkcja brutto (lub sprzedaż), wartość dodana, koszty płacowe,
możliwości zatrudnieniowe oraz inwestycje. Sytuacja rynkowa (oraz zmiany zachodzące na
rynku tej części społeczności biznesowej, której ustawodawstwo dotyczy) może także stanowić
ważną wskazówkę przy określaniu wytrzymałości. Obraz sytuacji rynkowej można stworzyć
przedstawiając informacji ilościowe i jakościowe. Często wykorzystywanym wskaźnikiem jest
stopień nasilenia konkurencji (nie należy zignorować konkurencji z innych sektorów). Istnieją
dwa ważne wskaźniki odporności: uzyskany dochód oraz wypłacalność (to znaczy stosunek
pomiędzy kapitałem własnym a kapitałem pożyczonym). Im wyższe są te wskaźniki, tym
57
łatwiej jest generalnie firmom przyjąć wzrost kosztów bez ryzyka utraty ciągłości działalności.
Jako, że występują poważne różnice pomiędzy poszczególnymi firmami w zakresie dochodów
oraz wypłacalności, należy zwrócić szczególną uwagę na zapewnienie reprezentatywnego
obrazu sytuacji. Podobnie reprezentatywny musi być wykorzystywany do analizy okres
referencyjny; wyjątkowo dobry lub zły rok nie mówi nic, a zatem w takim przypadku należy
przyjąć średnią wieloletnią.
Obecna koniunktura w branży oceniana jest różnie przez różnych wytwórców. Jako złą
oceniają ją przede wszystkim właściciele sklepów i galerii oraz wytwórcy biżuterii
przeznaczonej na rynek krajowy; jako dobrą zaś – eksporterzy, produkujący dłuższe serie
wyrobów o pewnej wartości artystycznej oraz producenci galanterii złotniczej, przede
wszystkim na eksport. Szacunki wskazują jednak, że rynek jubilerski rośnie dynamicznie
i tendencja ta nie powinna w najbliższym czasie ulec zmianie. Wydaje się, że podstawowe
uwarunkowania tego trendu mają podłoże ekonomiczne i demograficzne. Wzrost gospodarczy
i bogacenie się społeczeństwa sprzyja popytowi na towary luksusowe, do których należy
zaliczyć wyroby jubilerskie. Jak wskazuje badanie ankietowe27, wyroby jubilerskie znajdują
nabywców wśród osób młodszych, a także tych z wykształceniem średnim lub wyższym. Te
grupy społeczne w najbliższym czasie będą rosły (na rynek wchodzą roczniki boomu
demograficznego z początku lat 80-tych), co powinno pozytywnie odbijać się na obrotach
rynku jubilerskiego. Co trzecia ankietowana osoba stwierdziła, że w ciągu ostatnich trzech lat
kupiła wyroby złotnicze (lub jubilerskie). Kobiety nieco częściej niż mężczyźni deklarowały,
że dokonały takiego zakupu. Duży wpływ na to, czy ankietowana osoba kupowała wyroby
jubilerskie miał wiek ankietowanych osób oraz wykształcenie – osoby młodsze, a także te
z wykształceniem średnim lub wyższym dużo częściej deklarowały dokonanie takiego zakupu.
Grupy społeczno-zawodowe, w których odsetek osób, które dokonały zakupu wyrobów
złotniczych był najwyższy to: osoby pracujące na własny rachunek, studenci oraz kadra
kierownicza, inteligencja. Najrzadziej takie wydatki ponosili emeryci, renciści oraz robotnicy
niewykwalifikowani.
Najpopularniejszym miejscem w którym ankietowane osoby dokonywały zakupu wyrobów
złotniczych był sklep jubilerski (stwierdziło tak 85 % badanych osób). Na kolejnych miejscach
znalazły się: zakład jubilerski lub złotniczy (18 % wskazań), inny sklep (6,4 %), zakup od
osoby prywatnej (4,6 %), targowisko, bazar (3,5 %) oraz internet (2,1 %).

27 Por. przypis 2.
58
Wykres. Czy w ciągu ostatnich 3 lat kupił(a) Pan(i) dla siebie lub dla kogoś wyrób/wyroby złotniczy(e) lub jubilerski(e)?
Tak
Nie
Nie pamiętam
% 100
80
60
40
20
0
18-24 lat
25-34
35-44
45-54
55-64
65 lat i
więcej

Wartość rynku jubilerskiego trudna jest do oszacowania – urzędy probiercze nie dysponują
danymi pozwalającymi ją ocenić. Według pism branżowych wynosi on ok. 1 mld zł, przy
czym w roku 2006 r. odnotowano wzrost rzędu 20 % w stosunku do roku 2005. Prognozy
mówi o wzroście do poziomu 2,5 mld zł do roku 2010. Ok. 70 % rynku przypada na
biżuterię złot . Obecna koniunktura w branży oceniana jest różnie przez różnych wytwórców.
Jako złą oceniają ją przede wszystkim właściciele sklepów i galerii oraz wytwórcy biżuterii
przeznaczonej na rynek krajowy; jako dobrą zaś – eksporterzy, produkujący dłuższe serie
wyrobów o pewnej wartości artystycznej oraz producenci galanterii złotniczej, przede
wszystkim na eksport. Konsumpcja biżuterii szlachetnej w Unii Europejskiej wyniosła 21 535
mln euro w 2006 r. w stosunku do 20 422 mln euro w roku 2004 Polska w 2006 r. zajęła 12
miejsce pod tym względem w Unii Europejskiej z wartością 317 mln euro. Największą
sprzedaż biżuterii odnotowano we Włoszech, Wielkiej Brytanii, Francji, Niemczech, Hiszpanii,
Grecji i Królestwie Niderlandów.
W 2006 r. produkcja biżuterii szlachetnej w Unii Europejskiej miała wartość 9 854 mln euro, w
tym udział Polski wyniósł 1,14 % (113 mln euro). Polska zajęła 9 miejsce wśród państw
członkowskich. Największymi producentami biżuterii w UE są: Włochy, Francja, Wielka
Brytania i Niemcy.
rednie wydatki na biżuterię w Europie wynoszą około 56 euro na mieszkańca (w roku 2003;
wiodące są Włochy i Grecja, z dwukrotnie wyższymi wydatkami). rednia konsumpcja
biżuterii w Polsce jest na poziomie nieznacznie powyżej 10 euro rocznie, co stanowi jedną
piątą średniej europejskiej dla krajów „starej 12-tki”. Dane te pokazują potencjał rozwojowy
polskiego rynku.



59
Tabela 13. Największe sieci jubilerskie w Polsce (kwoty w mln zł)
2005
2006
przychody
zysk
przychody
Zysk
Apart 153,2
12,4
180
12,5
W. Kruk
86,2
4
91,3
6,8
Yes 65
2,1
82,5
2,8

Rynek kamieni jubilerskich jest w Polsce stosunkowo mały, ale perspektywy jego rozwoju
wydają się być dobre. Skierowany jest przeważnie do najbogatszych ludzi. Oczywiście, są też
wyroby dla mniej zamożnych klientów. Są to głównie pierścionki zaręczynowe, wykorzystuje
się do tego kamienie o wielkości od 0,10 do 0,25 karata. Cena pierścionka z takim kamieniem
kształtuje się na poziomie już od 600 do 1,2 tys. zł.
Przedstawiciele firm jubilerskich podkreślają jednak, że rynek brylantów rośnie nawet
dwukrotnie szybciej niż cały rynek złotniczy. Ponadto Polacy coraz częściej kupują nie tylko
brylantową biżuterię, ale też same kamienie, co oznacza, że traktują je jako lokatę kapitału.
Ocenia się, że wzrost wartości brylantów wynosi ok. 5 % rocznie.

Test zagraniczny

Test zagraniczny polega na odpowiedzeniu na podstawowe pytanie – jaka jest obecna sytuacja
prawna w obszarze danej polityki w innych krajach.
Narastająca międzynarodowa konwergencja działalności gospodarczej (globalizacja) oznacza,
że konsekwencje ekonomiczne różnic w zakresie ustawodawstwa pomiędzy krajami są szybciej
i intensywniej zauważalne. Test zagraniczny projektowanego aktu prawnego jest istotny nie
tylko dla firm, które eksportują, ale także dla sytuacji, gdy polska społeczność biznesowa
doświadcza konkurencji ze strony zagranicznych konkurentów na rynku krajowym. Aby ocenić
konieczność i proporcjonalność proponowanego ustawodawstwa, trzeba wiedzieć, czy na polu
działalności gospodarczej inne kraje:
– mają ustawodawstwo w tym samym zakresie, co Polska, i co z niego wynika –
przygotowują zmiany legislacyjne, a jeśli tak, to jaki będzie ich kierunek,
– wykorzystują alternatywy tradycyjnego nakazowo-kontrolnego ustawodawstwa, a jeśli
tak – jakie alternatywy.
W państwach Unii Europejskiej system obligatoryjny występuje w trzynastu przypadkach. W
sześciu państwach system ma charakter fakultatywny, w pozostałych wyroby w ogóle nie są
cechowane, obowiązuje jedynie deklaracja producenta.
60