Poselski projekt ustawy o zmianie ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych oraz niektórych innych ustaw

Art. 6. W ustawie z dnia 27 sierpnia 2009 r. — Przepisy wprowadzające ustawę o finansach
publicznych (Dz. U. Nr 157, poz.1241, z późn. zm.6wprowadza się następujące zmiany:
1)
uchyla się art. 33;
2)
w art. 91 uchyla się pkt 1;
3)
uchyla się art. 98;
4)
w art. 119 uchyla się ust. 4.

Art. 7. Pracodawca, który przed dniem wej cia w życie ustawy nabył prawo do obniżenia wpłat
na podstawie art. 22 ustawy, o której mowa w art. 1, może je wykorzystać na warunkach
dotychczasowych.

Art. 8. W latach 2011 i 2012 :
1)
pracodawcy zatrudniającemu w przeliczeniu na pełny wymiar czasu pracy mniej
niż 25 pracowników oraz pracodawcy zatrudniającemu co najmniej 25 pracowników w
przeliczeniu na pełny wymiar czasu pracy i osiągającemu wskaźnik zatrudnienia osób
niepełnosprawnych w wysoko ci co najmniej 6 % przysługuje miesięczne
dofinansowanie w wysoko ci:
a) 70 % kwot, o których mowa w art. 26a ust. 1 ustawy, o której mowa w art. 1,
b) 90 % kwot, o których mowa w art. 26a ust. 1 i 1b ustawy, o której mowa w art. 1;
2)
pracodawcy prowadzącemu zakład pracy chronionej przysługuje 100% kwot
dofinansowania, o których mowa w art. 26a ust. 1 i 1b ustawy, o której mowa w art. 1.

Art. 9. Przepisy art. 2-5 stosuje się do uprawnień przysługujących pracodawcom za okresy
począwszy od stycznia 2011 r.

Art. 10. 1. Miesięczne dofinansowanie przysługuje na zasadach wynikających z art. 1 pkt 11
lit. a) począwszy od dofinansowania za miesiąc styczeń 2013 r., zastrzeżeniem ust. 2 i 3.
2. W okresie od dnia 1 stycznia 2012 r. miesięczne dofinansowanie do wynagrodzenia
pracownika niepełnosprawnego przysługuje w kwocie:
a) 170% najniższego wynagrodzenia — w przypadku osób niepełnosprawnych zaliczonych do
znacznego stopnia niepełnosprawno ci;

6 Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2009 r. Nr 219, poz. 1706 oraz z 2010 r. Nr 108,
poz. 685.

10
b) 125% najniższego wynagrodzenia — w przypadku osób niepełnosprawnych zaliczonych do
umiarkowanego stopnia niepełnosprawno ci;
c) 50% najniższego wynagrodzenia — w przypadku osób niepełnosprawnych zaliczonych do
lekkiego stopnia niepełnosprawno ci.
3. W okresie od dnia 1 lipca 2012 r. miesięczne dofinansowanie do wynagrodzenia
pracownika niepełnosprawnego przysługuje w kwocie:
a) 180% najniższego wynagrodzenia — w przypadku osób niepełnosprawnych zaliczonych do
znacznego stopnia niepełnosprawno ci;
b) 115% najniższego wynagrodzenia — w przypadku osób niepełnosprawnych zaliczonych do
umiarkowanego stopnia niepełnosprawno ci;
c) 45% najniższego wynagrodzenia — w przypadku osób niepełnosprawnych zaliczonych do
lekkiego stopnia niepełnosprawno ci.

Art. 11. Ustawa wchodzi w życie z dniem 1 stycznia 2011 r. za wyjątkiem art. 1 pkt 5, 6 i 9 i 11
lit. b), które wchodzą w życie po upływie 6 miesięcy od dnia ogłoszenia oraz art. 1 pkt 15, który
wchodzi w życie z dniem 1 stycznia 2012 r.

11
UZASADNIENIE
Część ogólna
Nowelizacja ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób
niepełnoprawnych spowodowana jest konieczno cią podjęcia natychmiastowych działań, które zapobiegną
utracie płynno ci finansowej od 2011 r.
W nowelizacji ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz
zatrudnianiu osób niepełnoprawnych (Dz. U. z 2008 r. Nr 14, poz. 92, z późn. zm.) proponuje się
wprowadzenie przepisów, które mają zapewnić uwzględnienie wyzwań związanych z aktualną sytuacją
gospodarczą, stabilizacją finansową systemu pomocy osobom niepełnosprawnym, spójno cią materii
ustawowej w tym zakresie a także z obowiązkiem dostosowania krajowych regulacji prawnych do zaleceń
Komisji Wspólnot Europejskich z dnia 3 października 2008 r. w sprawie aktywnej integracji osób
wykluczonych z rynku pracy. Równocze nie należy wprowadzić zmiany niezbędne na pojawiające się
trudno ci w stosowaniu niektórych przepisów ustawy. Zasadne jest doprecyzowanie przepisów w zakresie
możliwych trudno ci interpretacyjnych.
Analiza wykonania planu finansowego za I półrocze roku 2010 potwierdziła zarysowane,
uwidocznione od początku 2009 r. długookresowe tendencje w zakresie zmian w strukturze i wielko ci
wydatków oraz przychodów Funduszu. Stały wzrost zatrudnienia osób niepełnosprawnych na otwartym
i chronionym rynku pracy skutkuje z jednej strony rosnącym z miesiąca na miesiąc poziomem
wydatkowania rodków z art. 26a i art. 25a, z drugiej strony powoduje zmniejszenie przychodów z tytułu
wpłat obowiązkowych. W efekcie coraz większą czę ć przychodów PFRON stanowią wydatki sztywne, co
skutkuje stałym zmniejszeniem poziomu finansowania zadań fakultatywnych. Skompensowanie
malejących przychodów z tytułu wpłat obowiązkowych innym źródłem (dotacja budżetowa) wydaje się
mało prawdopodobne. W kontek cie wstępnie prognozowanych poziomów przychodów i wydatków na rok
2011 konieczne jest dokonanie gruntownych zmian w systemie finansowania zadań z zakresu rehabilitacji
zawodowej i społecznej. Zaniechanie takich działań skutkować będzie brakiem możliwo ci realizacji
w przyszłym roku budżetowym nawet zadań obligatoryjnych. Należy szacować, że zrównoważenie budżetu
PFRON w 2011 r. przy jednoczesnym zapewnieniu finansowania istotnych społecznie zadań z zakresu
rehabilitacji społecznej i zawodowej, realizowanych przez samorządy i organizacje pozarządowe (gdzie
nastąpiło ograniczenie poziomu finansowania w stosunku do 2008 r. o około 40%) oraz wspieranie
zakładów pracy chronionej ponoszących szczególnie duże dodatkowe koszty z tytułu zatrudniania osób
niepełnosprawnych w ramach art. 32 ustawy o rehabilitacji (przede wszystkim spółdzielnie inwalidów),
wymaga zwiększenia przychodów o około 580 mln zł i ograniczenia wydatków z tytułu dofinansowań do
wynagrodzeń do kwoty 2.500 mln zł. Efekt ten można osiągnąć poprzez wprowadzenie proponowanych
nowelą zmian.


1

Do tego rodzaju rozwiązań zaliczyć należy m.in. uregulowania dotyczące okre lenia wysoko ci
pomocy w formie dofinansowań do wynagrodzeń zatrudnionych osób niepełnosprawnych poprzez
ustalenie wskaźników oraz regulację dotyczącą ulg we wpłatach na PFRON. Ponadto czę ć nowelizacji
zawiera rozwiązania organizacyjne, zmierzające do utrzymania stabilnego i silnego systemu zarządzania
finansami publicznymi Z tych względów istnieje konieczno ć weryfikacji podstaw instytucjonalnych oraz
efektywno ci zarządzania finansami PFRON. Nowelizacja w tym obszarze zmierza do racjonalizacji
i przejrzysto ci finansów publicznych.
Uwzględniając powyższe celem proponowanej regulacji jest:
1) zapewnienie rodków publicznych na realizację zadań przewidzianych w ustawie o rehabilitacji na
poziomie realnego zapotrzebowania z uwzględnieniem wszystkich obszarów wsparcia osób
niepełnosprawnych,
2) utrzymanie osobowo ci prawnej PFRON po 1 stycznia 2012 r.
3) wprowadzenie rozwiązań, które mają na celu doregulowanie kwestii mogących budzić wątpliwo ci
interpretacyjne.

2

Część szczegółowa
W art. 1 pkt 1 nowelizacji proponuje się zmianę definicji minimalnego wynagrodzenia oraz
wprowadzenie definicji „pracowników” na potrzeby ustalania wskaźnika zatrudnienia niezbędnego przy
okre laniu wysoko ci wpłat obowiązkowych i dofinansowań.
Zmiana w zakresie minimalnego wynagrodzenia jest zmianą mającą na celu precyzyjne zdefiniowanie
poziomu, od którego naliczany jest poziom wsparcia. Równocze nie kwota będąca podstawą wyliczenia
dofinansowania ma po redni wpływ na jego wysoko ć, która jest uzależniona od realnych kosztów płacy
(stanowi 75% tych kosztów).
W 2009 r. pojawiły się wątpliwo ci interpretacyjne dotyczące statusu pracownika w grupie zawodowej
sędziów, prokuratorów i aplikantów. Zmiana interpretacji, która miała miejsce w 2009 r., polegająca na
ustaleniu, że sędziowie i prokuratorzy nie są pracownikami w rozumieniu art. 2 Kodeksu pracy i nie wlicza
się ich do stanu zatrudnienia, wywołała dla finansów PFRON dotkliwe skutki. Sądy i Prokuratury zaczęły
składać korekty deklaracji we wpłatach obowiązkowych, co spowodowało powstanie nadpłat, do zwrotu
których zobowiązany był Fundusz. Na skutek zmian interpretacyjnych w omawianym zakresie PFRON
wypłacił już prawie 3 mln zł. Wobec braku uzasadnienia dla szczególnego traktowania pracodawców
zatrudniających pracowników, do których zastosowanie przed kodeksem pracy znajdują pragmatyki
zawodowe sędziów i prokuratorów do definicji pracowników wprowadzono art. 5 Kodeksu pracy
odnoszący się do pragmatyk zawodowych. Wprowadzenie tej zmiany skutkować będzie dla budżetu
państwa kwotą około 10,5 mln, która zasili PFRON w formie wpłat od pracodawców. Należy bowiem
wskazać, że jednostki, w których wiadczą pracę wspomniane osoby, do których stosuje się art. 5 Kodeksu
pracy, mogą także zatrudniać osoby niepełnosprawne. Jak wynika z dokumentów składanych do PFRON,
osoby niepełnosprawne znajdują w tych jednostkach zatrudnienie. Według danych z maja 2010 r. rodki
wskaźnik zatrudnienia osób niepełnosprawnych w prokuraturach, które złożyły deklaracje wpłat, wynosił
około 1,6%, a w sądach które złożyły deklaracje wpłat — około 1% (należy jednak wskazać, że niektóre
sądy osiągają prawie 5% wskaźnik zatrudnienia osnów niepełnosprawnych).

W art. 1 pkt 2 proponuje się wprowadzenie do zmienianej ustawy art. 2a normującego ustalanie
daty, od której należy zaliczać pracownika do stanu zatrudnienia osób niepełnosprawnych.
Prezentowane dotychczas stanowisko MPiPS, zgodnie z którym przy ustalaniu terminu, od którego osoba
niepełnosprawna wliczana jest do stanu zatrudnienia tych osób powinien mieć zastosowanie (przez
analogię) przepis art. 15 ust. 4 (tj. od dnia następującego po przedstawieniu pracodawcy orzeczenia o
niepełnosprawno ci) zakwestionowane zostało przez sądy administracyjne (Wyrok WSA w Warszawie z
dnia 12 czerwca 2008 r. (III SA/Wa 226/08), wyrok NSA z dnia 10 marca 2009 r. (II FSK 1826/07) oraz
wyrok NSA z dnia 19 czerwca 2009 r. (II FSK 286/08)), które orzekły, że takie wskazanie powinno zostać
uregulowane ustawowo, a wobec jego braku nie ma przesłanek do stosowania analogii.
W związku z tym zależy się odnie ć do daty przedstawienia orzeczenia pracodawcy. Jednakże w przypadku
kolejnego orzeczenia, należy uwzględnić charakter orzeczeń (konstytutywny z mocą wsteczną), na co
wskazał Trybunał Konstytucyjny w wyroku z dnia 23 października 2007 r.(P 28/07). Mając na uwadze
3