Poselski projekt ustawy o zmianie ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych oraz niektórych innych ustaw

W art. 1 pkt 19 proponuje się zmiany dotyczące zakładowego funduszu rehabilitacji osób
niepełnosprawnych.
Zmiany mają na celu efektywniejsze i bardziej klarowne uregulowanie zasad funkcjonowania zakładowego
funduszu rehabilitacji osób niepełnosprawnych. Zmiany dotyczą rodzaju rachunku bankowego ZFRON -
zmiana konieczna dla wyłączenia przetrzymywania ZFRON na, np.: lokatach, co skutkować może sytuacją
gdy rodki nie są udostępniane osobom niepełnosprawnym, dla których zasadniczo fundusz ten jest
tworzony. Wprowadzenia wymagania wydatkowania rodków wyłącznie z konta ZFRON, co wpłynie na
większą przejrzysto ć rozliczeń tych rodków. Możliwo ci utworzenia kasy ZFRON - poprzez wskazanie
sytuacji, w których tworzenie kasy jako wyjątku od zasady wydatkowania ZFRON z rachunku bankowego
jest zasadne. Propozycja ograniczy koszty przelewów bankowych pracodawców w przypadku wypłacania z
reguły niskich jednostkowych kwot pomocy indywidualnej dla osób niepełnosprawnych oraz umożliwi
korzystanie z tej formy wsparcia przez pracowników nieposiadających rachunków bankowych. Ponadto
niezbędne są zmiany redakcyjne związana z planowanym wyłączeniem zwolnienia dla zakładów pracy
chronionej w zakresie podatków rolnego, le nego i od nieruchomo ci (zmiana dotyczy uchylenia przepisu
nakazującego zakładowi pracy chronionej zasilanie ZFRON czę cią tych zwolnień oraz uznawanie tych
kwot za przychód ZFRON).

Zmiana w art. 1 pkt 20 ma charakter stricte redakcyjny.
Obecnie samorząd województwa nie udziela pomocy zakładom pracy chronionej na podstawie art. 32
ustawy o rehabilitacji. Organem wła ciwym w tym zakresie jest PFRON. Zatem należało skre lić przepis
art. 35 ust 1 pkt 4 ustawy o rehabilitacji, który nie uwzględniał wła ciwo ci w tym zakresie.
Przepisy art. 1 pkt 21 oraz art. 6 nowelizacji zawierają rozwiązania organizacyjne, zmierzające do
wyeliminowania dualizmu w zakresie zarządzania i finansowania wprowadzonego ustawą z dnia 27
sierpnia 2009 r. – Przepisy wprowadzające ustawę o finansach publicznych (Dz. U. Nr 157, poz.1241 i Nr
219, poz.1706), w skrócie PwUoFP. Z tych względów istnieje konieczno ć weryfikacji podstaw
instytucjonalnych oraz efektywno ci zarządzania finansami PFRON poprzez przywrócenie osobowo ci
prawnej.
Według przywołanej ustawy zadania w niej wymienione wykonuje Pełnomocnik Rządu do Spraw Osób
Niepełnosprawnych (art. 34 ust. 7 ustawy o rehabilitacji), więc nie może nim jednocze nie być minister
wła ciwy do spraw zabezpieczenia społecznego jak to reguluje art. 45 ust. 3 PwUoFP. W następstwie
powyższego powstaje kolejny problem dotyczący konstytucyjno ci nowelizacji w zakresie dopuszczalno ci
wydawania decyzji administracyjnych w ramach tylko jednej instancji, a takie rozwiązanie przewidują
m.in. zapisy art. 25d ust. 2, 26a ust. 12 czy 26c ust. 4b PwUoFP. Stanowi to odstępstwo od zasady
dwuinstancyjno ci postępowania wyrażonej w art. 15 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. – Kodeks
postępowania administracyjnego (t.j. Dz. U. z 2000 r. Nr 98, poz. 1071 z późn. zm.). Ponadto kompetencje
Biura Obsługi Funduszu i Biura Pełnomocnika okre lone w PwUoFP wzajemnie się przenikają, co
prowadzić może do sporów kompetencyjnych oraz wątpliwo ci interpretacyjnych odno nie zakresu
działania obydwu jednostek.
9

Ważnym aspektem zmian prawno-organizacyjnych jest pozbawienie osobowo ci prawnej państwowego
funduszu celowego. Z do wiadczeń międzynarodowych wynika, iż państwowe fundusze celowe, ze
względu na wysoki poziom aktywów finansowych jakimi dysponują, wymagają często specjalnych zasad
zarządzania, zarówno w ujęciu planów strategiczno-finansowych, jak i odpowiedniej podstawy
organizacyjnej. Dlatego nie może to być państwowa jednostka budżetowa, która nie posiadając osobowo ci
prawnej jest ,,zawieszona” w budżecie państwa i jej decyzyjno ć w zakresie gospodarki finansowej jest
ograniczona. Jako nieposiadająca własnych dochodów (te są dochodami budżetu) jednostka budżetowa nie
musi starać się o zbilansowanie wydatków z przychodami, przecież w razie zmniejszonych wpływów
i zwiększonych wydatków otrzyma rodki z budżetu państwa.
Z przedstawionych względów nowelizacja przewiduje w art. 1 pkt 21 przywrócenie Funduszowi
osobowo ci prawnej, na skutek czego stanie się on państwową osobą prawną w rozumieniu art. 9 pkt 14
ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz. U. Nr 157, poz.1240 oraz 2010 r. Nr 28,
poz. 146). Konsekwencją wprowadzenia tej normy prawnej jest wprowadzenie zmian w ustawie –
PwUoFP, czego dotyczy art. 6 nowelizacji.
Propozycje zmian do ustawy dyskutowane były z przedstawicielami organizacji pozarządowych
działających na rzecz osób niepełnosprawnych oraz przedstawicielami pracodawców a także
parlamentarzystami i spotkały się z ich przychylno cią. Wyraz temu daje Stanowisko Komisji Rodziny
i Polityki Społecznej Senatu RP z dnia 28 lipca 2009 r. w sprawie ustawy o finansach publicznych oraz
ustawy – PwUoFP.
Propozycja zmiany w art. 1 pkt 22 stanowi wykonanie wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia
30 kwietnia 2009 r. (Dz. U. Nr 71, poz. 617)
W w/w wyroku Trybunał Konstytucyjny orzekł, że § 5 ust.1 w/w rozporządzenia (stanowiący
o skutkach z tytułu niedochowania terminów okre lonych w § 3 jest niezgodny z art. 47 ust. 7 ustawy
o rehabilitacji, a przez to jest niezgodny z art. 92 ust. 1 Konstytucji RP. Trybunał stwierdził,
że wprowadzenie w akcie wykonawczym nieprzewidzianego ustawą terminu składania wniosku
o przyznanie przysługującego z mocy ustawy wiadczenia stanowi wykroczenie poza materię przekazaną
do uregulowania w tym akcie oraz, że zawarcie w rozporządzeniu zawitego terminu materialnoprawnego
oznacza ustanowienie nowego warunku, od którego spełnienia uzależnione jest skorzystanie

z dobrodziejstwa ustawy. W związku z powyższym, jak również ze względu na udział rodków budżetu
państwa w realizacji zadania rekompensaty gminom utraconych dochodów (w 50% zadanie finansowane
jest przez PFRON ze rodków własnych i w 50% z dotacji celowej z budżetu państwa) niezbędne jest
uregulowanie tej kwestii w ustawie. Wprowadzenie tych przepisów mimo wyłączenia zwolnień
podatkowych dla ZPCH jest konieczne, ponieważ należy wprowadzić rozwiązania dotyczące dotacji za
2010 r.
Zmiany proponowane w art. 1 pkt 23 mają charakter redakcyjny oraz wprowadzający zasady
dokonywania umorzeń należno ci mających charakter cywilnoprawny.
10

Zmiana do art. 49 ustawy o rehabilitacji ma charakter redakcyjny. Konieczne jest bowiem wskazanie, że do
wpłat na PFRON stosuje się przepisy Ordynacji podatkowej. Zwiększa to przejrzysto ć opłacania i
zbierania wpłat.
Zmiany w zakresie wprowadzenia możliwo ci umarzania należno ci cywilnoprawnych są odpowiedzią na
pojawiające się trudno ci w zakresie funkcjonowania niektórych instrumentów przewidzianych w ustawie.
Brak możliwo ci umarzania lub rozkładania na raty należno ci stanowi barierę w korzystaniu, głównie
przez osoby niepełnosprawne, z rozwiązań ułatwiających działalno ć gospodarczą.
W art. 2, 3 i 5 proponuje się zmiany mające charakter porządkowy związany ze zm. w art. 1 pkt 18
W związku z propozycją zmian w zakresie zwolnień podatkowych dla zakładów pracy chronionej
niezbędne jest wprowadzenie stosownych zmian w ustawach regulujących te podatki. Zmiana polega na
pozostawieniu wyłącznie zakładu aktywno ci zawodowej jako podmiotu uprawnionego do zwolnień.
Zmiana w art. 4 ma na celu zmianę proporcji przekazywania rodków na ZFRON z zakresu
podatku dochodowego od osób fizycznych.
Zmiana polega na innym ustaleniu proporcji przekazywania rodków na Fundusz i ZFRON pochodzących
z odpisów z podatku dochodowego od osób fizycznych. Obecnie funkcjonujące przepisy mogą skutkować
powstawaniem niemożliwych do wydatkowania odpisów na ZFRON. W przypadku niedoboru rodków w
Funduszu wydaje się wła ciwe dokonanie przedmiotowej zmiany. Należy podkre lić, że nie wpłynie ona
znacząco na wysoko ć rodków gromadzonych na rachunkach ZFRON.

W art. 7, 9 – 10 proponuje się zmiany mające charakter przepisu przej ciowego.
Zaproponowane rozwiązania mają za zadanie służyć ochronie nabytych uprawnień na mocy obecnie
obowiązujących przepisów.

W art. 12 proponuje się datę wej cia w życie ustawy.
Propozycja ustalenia daty wej cia w życie ustawy na 1 stycznia 2011 r. wynika z konieczno ci podjęcia
szybki działań zmierzających do ustabilizowania finansów Funduszu na poziomie umożliwiającym
realizację wszystkich zadań. W przepisie art. 12 proponuje się jednocze nie, odno nie do poszczególnych
rozwiązań 6-miesięczny okres vacatio legis, który umożliwi odpowiednie dostosowanie się wszystkich
objętych nowelizacją podmiotów do jej zapisów.



Projekt ustawy jest zgodny z prawem Unii Europejskiej.
11