Komisyjny projekt ustawy o zmianie ustawy - Kodeks postępowania cywilnego

Druk nr 3185

Warszawa, dnia 10 czerwca 2010 r.
SEJM

RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
VI kadencja
Komisja Nadzwyczajna
„Przyjazne Państwo” do spraw związanych
z ograniczaniem biurokracji
NPP-020-137-2010


Pan
Bronisław Komorowski

Marszałek Sejmu
Rzeczypospolitej Polskiej
Na podstawie art. 32 ust. 2 regulaminu Sejmu Komisja Nadzwyczajna „Przyjazne
Państwo” do spraw związanych z ograniczaniem biurokracji wnosi projekt ustawy

- o zmianie ustawy - Kodeks postępowania
cywilnego.
Do reprezentowania stanowiska Komisji w pracach nad projektem ustawy został
upoważniony poseł Jacek alek.
Przewodniczący Komisji

/-/ Janusz Palikot




projekt

USTAWA
z dnia …………….. 2010 r.
o zmianie ustawy - Kodeks postępowania cywilnego



Art. 1

W ustawie z dnia 17 listopada 1964 r. - Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz.
296, z późn. zm.1)) wprowadza się następujące zmiany:
1) w art. 485:
a) § 2 otrzymuje brzmienie:
„§ 2. Sąd wydaje również nakaz zapłaty przeciwko zobowiązanemu z weksla, czeku,
warrantu lub rewersu należycie wypełnionego a także: gwarancji bankowej lub
ubezpieczeniowej, akredytywy bankowej lub poręczenia banku, których
prawdziwość i treść nie nasuwają wątpliwości. W razie przejścia na powoda


1) Zmiany wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 1965 r. Nr 15. poz. 113, z 1974 r. Nr 27, poz. 157
i Nr 39, poz. 231, z 1975 r. Nr 45, poz. 234, z 1982 r. Nr 11, poz. 82 i Nr 30, poz. 210, z 1983 r. Nr 5, poz. 33,
z 1984 r. Nr 45, poz. 241 i 242, z 1985 r. Nr 20, poz. 86, z 1987 r. Nr 21, poz. 123, z 1988 r. Nr 41, poz. 324,
z 1989 r. Nr 4, poz. 21, Nr 33, poz. 175, z 1990 r. Nr 14, poz. 88, Nr 34, poz. 198, Nr 53, poz. 306, Nr 55,
poz. 318 i Nr 79, poz. 464, z 1991 r. Nr 7, poz. 24, Nr 22, poz. 92 i Nr 115, poz. 496, z 1993 r. Nr 12, poz. 53,
z 1994 r. Nr 105, poz. 509, z 1995 r. Nr 83, poz. 417, z 1996 r. Nr 24, poz. 110, Nr 43, poz. 189, Nr 73, poz.
350 i Nr 149, poz. 703, z 1997 r. Nr 43, poz. 270, Nr 54, poz. 348, Nr 75, poz. 471, Nr 102, poz. 643, Nr 117,
poz. 752, Nr 121, poz. 769 i 770, Nr 133, poz. 882, Nr 139, poz. 934, Nr 140, poz. 940 i Nr 141, poz. 944, z
1998 r. Nr 106, poz. 668 i Nr 117, poz. 757, z 1999 r. Nr 52, poz. 532, z 2000 r. Nr 22, poz. 269 i 271, Nr 48,
poz. 552 i 554, Nr 55, poz. 665, Nr 73, poz. 852, Nr 94, poz. 1037, Nr 114, poz. 1191 i poz. 1193 i Nr 122,
poz. 1314, 1319 i 1322, z 2001 r. Nr 4, poz. 27, Nr 49, poz. 508, Nr 63, poz. 635, Nr 98, poz. 1069, 1070 i
1071, Nr 123, poz. 1353, Nr 125, poz. 1368 i Nr 138, poz. 1546, z 2002 r. Nr 25, poz. 253, Nr 26, poz. 265,
Nr 74, poz. 676, Nr 84, poz. 764, Nr 126, poz. 1069 i 1070, Nr 129, poz. 1102, Nr 153, poz. 1271, , Nr 219,
poz. 1849 i Nr 240, poz. 2058, z 2003 r. Nr 41, poz. 360, Nr 42, poz. 363, Nr 60, poz. 535, Nr 109, poz. 1035,
Nr 119, poz. 1121, Nr 130, poz. 1188, Nr 139, poz. 1323, Nr 199, poz. 1939 i Nr 228, poz. 2255, z 2004 r. Nr
9, poz. 75, Nr 11, poz. 101, Nr 68, poz. 623, Nr 91, poz. 871, Nr 93, poz. 891, Nr 121, poz. 1264, Nr 162, poz.
1691, Nr 169, poz. 1783, Nr 172, poz. 1804, Nr 204, poz. 2091, Nr 210, poz. 2135, Nr 236, poz. 2356 i Nr
237, poz. 2384, z 2005 r. Nr 13, poz. 98, Nr 22, poz. 185, Nr 86, poz. 732, Nr 122, poz. 1024, Nr 143, poz.
1199, Nr 150, poz. 1239, Nr 167, poz. 1398, Nr 169, poz. 1413 i 1417, Nr 172, poz. 1438, Nr 178, poz. 1478,
Nr 183, poz. 1538, Nr 264, poz. 2205 i Nr 267, poz. 2258, z 2006 r. Nr 12, poz. 66, Nr 66, poz. 466, Nr 104,
poz. 708 i 711, Nr 186, poz. 1379, Nr 208, poz. 1537 i 1540, Nr 226, poz. 1656 i Nr 235, poz. 1699, z 2007 r.
Nr 7, poz. 58, Nr 47, poz. 319, Nr 50, poz. 331, Nr 99, poz. 662, Nr 106, poz. 731, Nr 112, poz. 766 i 769, Nr
115, poz. 794, Nr 121, poz. 831, Nr 123, poz. 849, Nr 176, poz. 1243, Nr 181, poz. 1287, Nr 192, poz. 1378 i
Nr 247, poz. 1845, z 2008 r. Nr 59, poz. 367, Nr 96, poz. 609 i poz. 619, Nr 110, poz. 706, Nr 116, poz. 731,
Nr 119, poz. 772, Nr 120, poz. 779, Nr 122, poz. 796, Nr 171, poz. 1056, Nr 220, poz. 1431, Nr 231, poz.
1547 i Nr 234, poz. 1571, z 2009 r. Nr 26, poz. 156, Nr 67, poz. 571, Nr 69, poz. 592 i 593, Nr 131, poz.
1075, Nr 179, poz. 1395 i Nr 216, poz. 1676 oraz z 2010 r. Nr 3, poz. 13, Nr 7, poz. 45 i Nr 40, poz. 229.




praw z weksla, z czeku, z warrantu lub z rewersu, a także: gwarancji bankowej
lub ubezpieczeniowej, akredytywy bankowej lub poręczenia banku do wydania
nakazu niezbędne jest przedstawienie dokumentów do uzasadnienia roszczenia,
o ile przejście tych praw na powoda nie wynika bezpośrednio z weksla, z czeku,
z warrantu lub z rewersu, a także: gwarancji bankowej lub ubezpieczeniowej,
akredytywy bankowej lub poręczenia banku."

b) § 4 otrzymuje brzmienie:
„§ 4. Jeżeli nie dołączono oryginału, weksla, czeku, warrantu lub rewersu a także:
gwarancji bankowej lub ubezpieczeniowej, akredytywy bankowej lub poręczenia
banku albo dokumentów określonych w § 3, przewodniczący wzywa powoda do
ich złożenia pod rygorem zwrotu pozwu na podstawie art. 130.”;
2) w art. 491 § 2 otrzymuje brzmienie:
„§ 2. Nakaz zapłaty wydany na podstawie weksla, warrantu, rewersu lub czeku a także:
gwarancji bankowej lub ubezpieczeniowej, akredytywy bankowej lub poręczenia
banku może być w formie skróconej umieszczony na ich odpisie.”;
3) w art. 492 § 3 otrzymuje brzmienie:
„§ 3. Nakaz zapłaty wydany na podstawie weksla, warrantu, rewersu lub czeku a także:
gwarancji bankowej lub ubezpieczeniowej, akredytywy bankowej lub poręczenia
banku staje się natychmiast wykonalny po upływie terminu do zaspokojenia
roszczenia. W razie wniesienia zarzutów sąd może na wniosek pozwanego
wstrzymać wykonanie nakazu. Przepisy o ograniczeniu wykonalności w sprawach
przeciwko Skarbowi Państwa stosuje się odpowiednio.”.

Art. 2
Ustawa wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.







UZASADNIENIE
1. Wyjaśnienie celu ustawy.

Celem nowelizacji jest zapobieżenie w gospodarce zjawisku nieregulowania należnej
zapłaty. Nowelizacja ma na celu wzmocnienie pozycji wierzyciela – urealnienie ochrony
wierzyciela, który uzyskał jeden z następujących rodzajów zabezpieczeń wierzytelności
(zwanych dalej łącznie "gwarancją zapłaty"): gwarancję bankową, gwarancję
ubezpieczeniową, akredytywę bankową lub poręczenie banku. Nowelizacja stanowi
nawiązanie do regulacji art. 6491 – 6495 Kc., wprowadzonych Ustawą z 8 stycznia 2010 r.
o zmianie ustawy – Kodeks cywilny (druk sejmowy nr 2365, podpisana przez Prezydenta RP
1 marca 2010, oczekuje na publikację w Dzienniku Ustaw).
Z uzasadnienia projektu ww. Ustawy z 8 stycznia 2010 r. o zmianie ustawy – Kodeks cywilny
wynika m.in., że:
"Celem opracowania niniejszego projektu jest potrzeba zapobiegania negatywnym zjawiskom
w gospodarce, w szczególności nieregulowania przez inwestorów i wykonawców robót
budowlanych należnej zapłaty za prace wykonane przez wykonawców i podwykonawców
– w szczególności małych i średnich przedsiębiorców."
[...]
"Odnosi się to często do należności za roboty budowlane wykonywane przez małych
i średnich przedsiębiorców, których kontrahentami są inwestorzy i wykonawcy (generalni
wykonawcy), na ogół duże przedsiębiorstwa budowlane-spółki akcyjne lub z ograniczoną
odpowiedzialnością, przedsiębiorstwa deweloperskie dysponujące znacznym kapitałem
zakładowym, wytwórczym i finansowym. Taki status wzbudza zaufanie u mających z nimi
współpracować małych i średnich przedsiębiorców. Okazuje się następnie, że potencjał ten
jest niekiedy pozorny."
[...]
"Procesy sądowe mające na celu odzyskanie zapłaty, która pokrywa z reguły nie tylko koszty
robocizny, ale także materiałów kupionych na ogół z zaciągniętego kredytu bankowego, są
długotrwałe, czasochłonne i kosztowne."
Wyżej opisane problemy z regulowaniem zapłaty nie ustępują w przypadku uzyskania przez
wierzyciela ww. zabezpieczenia wierzytelności ("gwarancji zapłaty" wg definicji druku
sejmowego nr 2365 i art. 6491 Kc.). W takiej sytuacji, problem regulowania zapłaty przesuwa
się jedynie z dobrej woli dłużnika głównego na dobrą wolę banku (lub zakładu ubezpieczeń).
Obecne regulacje Kodeksu postępowania cywilnego nie pozwalają na sprawne egzekwowanie




zapłaty z "gwarancji zapłaty" w przypadku odmowy zapłaty przez bank (lub zakład
ubezpieczeń).
Nowelizacja wykracza poza zakres podmiotów – uczestników procesu budowlanego,
opisanych w ww. art. 6491 – 6495 Kc. Utrudnienia w dochodzeniu praw z zabezpieczeń
bankowych i ubezpieczeniowych dotyczą bowiem całej gospodarki, a nie tylko branży
budowlanej.
2. Przedstawienie stanu obecnego.

W obecnym stanie prawnym Kodeks postępowania cywilnego przewiduje zasadniczo
trzy rodzaje nakazów zapłaty. Dla celów niniejszego uzasadnienia są one przedstawione od
najsilniejszego do najsłabszego pod względem ochrony interesów wierzyciela:
a) nakazy zapłaty w postępowaniu nakazowym z weksla, czeku, rewersu lub warrantu,
b) pozostałe nakazy zapłaty w postępowaniu nakazowym,
c) nakazy zapłaty w postępowaniu upominawczym.
ad. a)
Nakaz zapłaty z weksla, czeku, rewersu lub warrantu, który jest natychmiast wykonalny
zwykle po dwóch tygodniach od wydania (art. 492 § 3 w zw. z art. 491 § 1 Kpc.). Oznacza to,
że wierzyciel może po tym terminie egzekwować zapłatę i używać tak uzyskane środki
pieniężne.
ad. b)
Nakaz zapłaty uzyskany w postępowaniu nakazowym ale z innych dokumentów niż weksel,
czek, rewers lub warrant, który jest od chwili wydania jedynie tytułem zabezpieczenia.
Oznacza to, że wierzyciel może zablokować dochodzoną kwotę ale nie może z niej korzystać.
Dokumentami uprawniającymi do uzyskania takiego nakazu zapłaty są m.in.:
- wyciąg z ksiąg bankowych o stosownej formie i treści – art. 485 § 1 pkt. 1 Kpc. w zw. z: art.
95 Ustawy z 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (j.t. Dz.U. 2002, nr 72, poz. 665, zm.) i art.
485 § 3 Kpc. ("gwarancje zapłaty" nie mieszczą się w definicji "wyciągów z ksiąg
bankowych"),
- zaakceptowany przez dłużnika rachunek (faktura) – art. 485 § 1 pkt. 2 Kpc.,
- umowy, wraz z dowodami spełnienia wzajemnego świadczenia niepieniężnego i dowodami
doręczenia dłużnikowi faktury lub rachunku, jeżeli powód dochodzi należności zapłaty
świadczenia pieniężnego lub odsetek w transakcjach handlowych określonych w ustawie
z dnia 12 czerwca 2003 r. o terminach zapłaty w transakcjach handlowych (Dz. U. Nr 139,
poz. 1323, zm.).
ad. c)