Senacki projekt ustawy o zmianie ustawy - Prawo upadłościowe i naprawcze

Druk nr 3170

Warszawa, 31 maja 2010 r.
SEJM
RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
VI kadencja
Marszałek Senatu



Pan

Bronisław Komorowski
Marszałek Sejmu
Rzeczypospolitej
Polskiej


Szanowny Panie Marszałku !

Zgodnie z art. 118 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2
kwietnia 1997 r. mam zaszczyt powiadomić Pana Marszałka, że Senat na 56
posiedzeniu w dniu 28 maja 2010 r. podjął uchwałę w sprawie wniesienia do
Sejmu projektu ustawy


- o zmianie ustawy - Prawo
upadłościowe i naprawcze.
Projekt ustawy stanowi wykonanie obowiązku dostosowania systemu
prawa do wyroku Trybunału Konstytucyjnego.
Jednocześnie pragnę poinformować, że Senat upoważnił senatora Piotra
Zientarskiego do reprezentowania Senatu w dalszych pracach nad tym projektem.
W załączeniu przesyłam opinię o pozostawaniu projektu ustawy poza
obszarem prawa Unii Europejskiej.
Z poważaniem

(-) Bogdan Borusewicz
U C H W A Ł A
SENATU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
z dnia 28 maja 2010 r.
w sprawie wniesienia do Sejmu projektu ustawy o zmianie ustawy – Prawo
upadłościowe i naprawcze
Na podstawie art. 118 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia
2 kwietnia 1997 r., Senat wnosi do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej projekt ustawy o zmianie
ustawy – Prawo upadłościowe i naprawcze.
Jednocześnie upoważnia senatora Piotra Zientarskiego do reprezentowania Senatu
w pracach nad projektem.
MARSZAŁEK SENATU
Bogdan BORUSEWICZ
p r o j e k t
USTAWA
z dnia
o zmianie ustawy – Prawo upadłościowe i naprawcze
Art. 1.
W ustawie z dnia 28 lutego 2003 r. – Prawo upadłościowe i naprawcze (Dz. U. z 2009 r.
Nr 175, poz. 1361 i Nr 191, poz. 1484) art. 28 otrzymuje brzmienie:
"Art. 28. 1. Wniosek o ogłoszenie upadłości nieodpowiadający wymogom określonym
w ustawie lub nienależycie opłacony zwraca się bez wezwania o uzupełnienie lub
opłacenie wniosku, jeżeli został on zgłoszony przez wnioskodawcę
reprezentowanego przez adwokata lub radcę prawnego.
2. W terminie tygodniowym od dnia doręczenia zarządzenia o zwrocie z przyczyn
określonych w ust. 1 wniosek ponownie złożony, odpowiadający wymogom
ustawowym i należycie opłacony, wywołuje skutek od daty pierwotnego
wniesienia. Skutek taki nie występuje w razie kolejnego zwrotu z tej samej
przyczyny.".
Art. 2.
Ustawa wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.
UZASADNIENIE
1. Ustawa wykonująca wyrok Trybunału Konstytucyjnego
Projektowana ustawa stanowi wykonanie obowiązku dostosowania systemu prawa do
wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 10 listopada 2009 r. (sygn. akt P 88/08)
stwierdzającego niezgodność przepisu ustawy z dnia 28 lutego 2003 r. – Prawo upadłościowe i
naprawcze (Dz. U. z 2009 r., Nr 175, poz. 1361, dalej cytowana także, jako – ustawa)
z Konstytucją.
Zgodnie z art. 190 ust. 1 Konstytucji, orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego mają
moc powszechnie obowiązującą i są ostateczne.
Sentencja orzeczenia została opublikowana w Dz. U. z 2009 r., Nr 191, poz. 1484
(dzień publikacji wyroku – 16 listopada 2009 r.). Pełny tekst orzeczenia, wraz
z uzasadnieniem, zamieszczony został w OTK Z. U. z 2009 r., Nr 10A, poz. 146.
2. Przedmiot i istota rozstrzygnięcia Trybunału Konstytucyjnego
2.1. Trybunał orzekł, o niezgodności art. 28 ust. 1 ustawy z Konstytucją, w zakresie
odnoszącym się do dłużnika niekorzystającego z pomocy adwokata lub radcy prawnego.
Trybunał Konstytucyjny zwrócił uwagę, że art. 28 ust. 1 ustawy, operując pojęciem
dłużnika, kreuje w zasadzie dwie odrębne normy adresowane do dłużników w postępowaniu
upadłościowym: jedną do dłużników reprezentowanych przez fachowego pełnomocnika
prawnego i drugą do dłużników działających samodzielnie. W obu wypadkach, wskazana
regulacja, przewiduje tę samą sankcję – zwrot wniosku bez wezwania do jego uzupełnienia lub
opłacenia.
Istotą naruszenia prawa do sądu w omawianym zakresie było takie ukształtowanie
przepisów proceduralnych dotyczących wniosku dłużnika o ogłoszenie upadłości, które – przez
nagromadzenie licznych i szczegółowych wymogów formalnych i surową sankcję za ich
niedopełnienie – w praktyce utrudniały dostęp do organów ochrony prawnej, czyniąc prawo do
sądu dla części wnioskodawców pozornym. Przez to dłużnik mógł nie mieć możliwości
skutecznego żądania ochrony swego interesu prawnego w sposób maksymalnie efektywny,
przy jak najmniejszym uszczerbku dla swoich praw.
2.2. Zwrócony wniosek nie wywoływał skutków prawnych, co znaczy, że zadłużony
przedsiębiorca nie zainicjował skutecznie postępowania o ogłoszenie upadłości. Pomimo braku
zakazu ponownego złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości, jeśli okazało się, że minął
właściwy termin do jego złożenia, takie działanie nie usuwało skutków zwrócenia wcześniej
złożonego wniosku. Uchybienie temu terminowi groziło dłużnikowi odpowiedzialnością
odszkodowawczą (art. 21 ust. 3 ustawy), czy nawet zakazaniem mu przez sąd prowadzenia
działalności gospodarczej (art. 373 ust. 1 pkt 1 ustawy).
2.3. Wyrok wywołał skutki prawne z dniem publikacji. Trybunał nie zdecydował się na
odsunięcie w czasie terminu utraty mocy obowiązującej przepisu.
3. Cele i zakres projektowanej ustawy
Mając na uwadze konieczność wykonania wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia
10 listopada 2009 r., kierując się brzmieniem sentencji wyroku oraz jego uzasadnieniem,
proponuje się, aby zmiana ustawy polegała na nadaniu nowego brzmienia art. 28.
W konsekwencji, na mocy art. 28 ust. 1 ustawy, wprowadza się obowiązek wzywania
wnioskodawcy niereprezentowanego przez adwokata lub radcę prawnego do uzupełnienia
wniosku lub jego opłacenie. Umożliwienie dłużnikowi poprawienia wniosku i złożenia go
ponownie z zachowaniem terminu pierwotnego wniesienia zapewni ochronę jego interesu
prawnego, jak też interesów jego wierzycieli.
Dodatkowo, w celu jak najszerszego zakreślenia granic dostępności do sądów, także w
przypadku wnioskodawców reprezentowanych przez adwokata lub radcę prawnego, proponuje
się umożliwienie uzupełnienia braków wniosków lub jego należyte opłacenie z zachowaniem
pierwotnego terminu wniesienia. W konsekwencji, na mocy art. 28 ust. 2 ustawy, adwokatowi i
radcy prawnemu w terminie tygodniowym od dnia doręczenia zarządzenia o zwrocie, będzie
przysługiwało prawo złożenia poprawionego wniosku ponownie. Poprawiony wniosek będzie
wywoływał skutek od daty pierwotnego wniesienia. Przyjęcie takiego rozwiązania, także
odnośnie do wniosków sporządzanych przez profesjonalistów, zagwarantuje w szerszym
zakresie prawo podmiotowe jednostki, jakim jest prawo do sądu. Prawo to, stanowiące
jednocześnie filar demokratycznego państwa prawnego, nie powinno być niweczone z uwagi
na dające się usunąć w krótkim czasie braki formalne lub fiskalne. Wprowadzanie rozwiązań
przyspieszających i usprawniających procedurę nie może bowiem łączyć się z pozbawieniem