Rządowy projekt ustawy o kierujących pojazdami

operowania
kierownicę w prawo. Gdy autobus ustawi
urządzeniami do
się pod kątem ok. 45 o do osi jezdni –
sterowania jazdą i
szybkimi ruchami „odwracamy”
sygnalizowania
kierownicę, wykonując skręt w lewo.
kierunków jazdy.
Prędkość jazdy autobusu regulujemy jadąc
„na pół sprzęgle”. Staramy się jechać
równomiernie i jak najwolniej, obserwując
drogę za autobusem.
I tu uwaga: Musimy na moment
odwrócić głowę i sprawdzić, czy przód
naszego autobusu zataczając łuk w lewo
nie zaczepi o tył samochodu, za którym
parkujemy.
W ten sposób doprowadzamy autobus do
pozycji równoległej do krawężnika.

TEMAT V Jazda w ruchu miejskim. Hamowanie. Hamowanie na wzniesieniu i
spadku drogi. Ruszanie na wzniesieniu z pomocą hamulca pomocniczego i zasadniczego.

Czas realizacji: 2 godziny praktycznej nauki jazdy.
Obycie się z ruchem
Jazda w ruchu miejskim.
W tym ćwiczeniu
miejskim i
Jazda trasą o możliwie małym nasileniu
instruktor kładzie
przetransponowanie
ruchu.
nacisk na technikę
posiadanej wiedzy
Jazda w ruchu miejskim wymaga od
jazdy kursanta ( jazda
teoretycznej w
kierowcy:
na wprost,
warunkach ruchu
- stosowania zasad i przepisów ruchu.
wykonywanie skrętów,
drogowego.
- znacznego napięcia uwagi
ruszanie, zatrzymanie).
- szybkich zmian decyzji,
Jazda ulicami o małym
Wpojenie płynności
- szerokiego kąta obserwacji drogi,
natężeniu ruchu.
jazdy jako jednej z
- zdolności przewidywania poczynań

podstawowych zasad innych
bezpieczeństwa!
użytkowników drogi,
Nabieranie
- w przypadku konieczności zatrzymania
automatyzacji obsługi
pojazdu należy tyle samo uwagi poświęcić
urządzeń w
na obserwację sytuacji przed pojazdem co i
samochodzie,
za pojazdem,
koniecznej w sytuacji
- po zatrzymaniu pojazdu wynikającym
skupienia uwagi na
z warunków ruchu – włączyć w porę I
innych ważniejszych w bieg aby być gotowym do kontynuowania
danej chwili
jazdy.
zagadnieniach.
Przejazd przez skrzyżowanie.
Zdobywanie
Podczas oczekiwania na wjazd na
umiejętności patrzenia
skrzyżowanie należy bacznie obserwować
daleko, co ułatwia
ruch na skrzyżowaniu, uwzględniać
prowadzenie
szybkość poruszających się pojazdów i w
samochodu po linii
porę ustalić moment dogodny do wjechania
prostej i poszerza kąt
na skrzyżowanie, aby wjazd był bezpieczny
widzenia.
i nie powodował zachwiania płynności
Wyrabianie nawyku
ruchu innych pojazdów.
elastyczności w
Opuszczenie skrzyżowania powinno być
podejmowaniu
możliwie szybkie.
niektórych decyzji np.
Gdy ruch na skrzyżowaniu jest kierowany –
podczas ruszania na
na wjazd oczekuje wiele pojazdów. Należy
skrzyżowaniu.
być przygotowanym , że w momencie
ruszenia, kiedy nastawieni jesteśmy na jak

najszybsze przejechani przez skrzyżowanie
– nagle będziemy musieli zmienić decyzję i
zatrzymać pojazd, bo będą tego wymagały
warunki ruchu (np. wtargnięcie pieszego).
Uświadomienie faktu,
Hamowanie.
Zajęcia realizować z
że najlepszym
W ruchu drogowym, zagrożenie najczęściej wykorzystaniem mało
zagwarantowaniem
związane jest z brakiem wolnej przestrzeni ruchliwych ulic.
bezpieczeństwa jest
– bo na drodze stoi inny samochód, bo na

przestrzeń (bez
przejściu dla pieszych znajdują się piesi, bo
ograniczeń).
z zatoki wyjeżdża autobus itp. Te sytuacje
Uświadomienie
zmuszają nas do hamowania. Układ
hamowania jako
hamulcowy i jego obsługa stanowią drugi
działania zmierzającego w hierarchii ważności element
do zmniejszenia
bezpieczeństwa jazdy (pierwszoplanowym
prędkości jazdy bądź
jest układ kierowniczy).
zatrzymania pojazdu.
Dwa cele hamowania:
Poznanie zasad
A/ Zmniejszenie prędkości jazdy.
zatrzymywania
W czasie hamowanie nie należy naciskać
samochodu jadącego
pedału sprzęgła. Autobus poruszający się
szybko i jadącego
na „luzie” lub wciśniętym sprzęgle posiada
wolno.
gorszą sterowność. Wymyka się jeden z
elementów sterujących szybkością jazdy
(hamownie silnikiem i dociążenie kół
przedniej osi).
B/ Zatrzymanie pojazdu.
Mówiąc o zatrzymaniu samochodu,
musimy rozróżnić dwa przypadki:
- autobus jadący szybko – zatrzymujemy
naciskając najpierw hamulec, zmniejszając
szybkość jadącego autobusu a w końcowej
fazie hamowania naciskamy „sprzęgło”, w
celu odłączenia silnika od kół napędowych.
- autobus jadący wolno zatrzymujemy
naciskając najpierw „sprzęgło” a potem
hamulec.
Uzmysłowienie
Hamowanie na wzniesieniu i spadku
Realizację ćwiczenia
działania składowej siły drogi.
proponuje się na
ciężkości jako elementy Podczas hamowania na spadku drogi, sile
wybranym odcinku
wspomagającego
hamowania przeciwdziała składowa siły
drogi ze wzniesieniem
hamowanie
ciężkości, która skierowana jest w kierunku
(hamowanie na
jazdy.
wzniesieniu) lub
Podczas hamowania na wzniesieniu, ta
osłabiającego
sama składowa siły ciężkości skierowana
hamowanie
jest w kierunku przeciwnym do kierunku
(hamowanie na
jazdy i wspomaga hamowanie.
spadku).
Uzmysłowienie
Ruszanie na wzniesieniu z pomocą
Naukę ruszania na
działania składowej siły hamulca pomocniczego.
wzniesieni realizować
ciężkości powodującej
Ruszanie na wzniesieniu kryje w sobie
można na specjalnie
staczanie się
trudny moment cofania się samochodu po
zbudowanym
samochodu, po
zwolnieniu hamulca.
podjeździe lub w
zwolnieniu hamulca.
Ruszanie z użyciem hamulca
normalnych warunkach
Opanowanie stresu,
pomocniczego:
terenowych nie
wywołanego
Samochód unieruchomiony za pomocą
koniecznie na drodze
koniecznością
hamulca zasadniczego.
publicznej.

precyzyjnego
Włączamy I bieg, zaciągamy hamulec
zrównoważenia
pomocniczy, trzymając przycisk, aby nie
składowej siły ciężkości zadziałała blokada. Zwalniamy hamulec
z siłą napędową
zasadniczy. Lekko zwiększamy obroty
samochodu a następnie silnika i rozpoczynamy zwalnianie pedału
ruszenie pod górkę.
sprzęgła do momentu kiedy silnik zaczyna

„ciągnąć”. W tym momencie zwiększamy

nieco obroty silnika - zwalniamy hamulec

pomocniczy i płynnie puszczamy sprzęgło.

Im bardziej strome jest wzniesienie tym

wyższe obroty silnika potrzebne są do

ruszenia.
Wyrabianie
Ruszanie na wzniesieniu z pomocą
Naukę ruszania na
umiejętności szybkiego hamulca zasadniczego.
wzniesieni realizować
przełożenia prawej nogi Na niewielkiej pochyłości możemy ruszyć można na specjalnie
z pedału hamulca na
bez użycia hamulca pomocniczego:
zbudowanym
pedał gazu i
- należy lekko wyluzować sprzęgło
podjeździe lub w
precyzyjnego nim
(skasować jałowy ruch sprzęgła do
normalnych warunkach
operowania.
momenty kiedy zaczyna ciągnąć)
terenowych nie

- szybko przełożyć nogę z hamulca na gaz i koniecznie na drodze
po zwiększeniu obrotów - dalej puszczać
publicznej.
sprzęgło.


TEMAT VI
Technika zmiany biegów w górę i w dół z wyrównaniem obrotów
silnika, podczas jazdy z różnymi prędkościami.

Czas realizacji: 3 godziny praktycznej nauki jazdy.
Cele nauczania.
Treść nauczania.
Wskazówki
metodyczne.
Uświadomienie roli
Technika zmiany biegów podczas jazdy
Krótkie przypomnienie
skrzyni biegów jako
z różnymi prędkościami.
roli skrzyni biegów w
elementu służącego do
- Skrzynia biegów służy do pełnego
samochodzie.
wykorzystania mocy
wykorzystania mocy silnika przy

silnika i osiągania
ograniczonych jego obrotach. Moc silnika

odpowiedniej
rośnie wraz z obrotami ale tylko do

prędkości.
pewnego momentu.


- „wolne obroty” lub ”obroty biegu


jałowego”,


- „obroty maksymalnego momentu,


- „obroty maksymalnej mocy” to obroty,


- „dopuszczalne obroty silnika”


Przełożenia skrzyni przekładniowej (biegi)

dopasowują możliwości silnika do


obciążenia.


Samochód posiada największą moc i


przyspieszenia na biegu pierwszym – za to

prędkość jego jest niewielka. Im wyższy


bieg tym moc i przyspieszenia mniejsze za Proponuje się

to prędkość większa. Stąd, często przy
prowadzenie nauki na
Zdobycie umiejętności wyprzedzaniu, schodzimy na niższy bieg
drodze o małym
skoordynowanej pracy
aby mieć lepsze przyspieszenie.
nasileniu ruchu.
rąk i nóg podczas
Zmiana biegów w górę z prawidłowym

zmiany biegów.
dopasowaniem obrotów.


Nabieranie wyczucia i
Przygotowanie – polega na przełożeniu

tempa zmiany biegów
lewej nogi nad pedał sprzęgła z

w zależności od
jednoczesnym przełożeniem prawej ręki z

warunków w jakich
kierownicy na lewarek zmiany biegów.

zmieniamy bieg.
Zmiana biegu:


- Lewa noga wciska pedał sprzęgła a


jednocześnie prawa noga zwalnia pedał


„gazu” (ruchy obu nóg są zdecydowane).


- Prawa ręka (odpowiednio ułożona na


lewarku) przesuwa lewarek na „luz” a


następnie na zamierzony bieg.


- Puszczamy sprzęgło ruchem płynnym z


jednoczesnym „dodaniem gazu”,


zwiększając obroty silnika.


Do prawidłowego wykonania zmiany


biegów, niezbędne jest wyczucie,


umiejętność wybrania odpowiedniego


momentu zmiany biegu a także

Nabywanie
dopasowanie tempa zmiany biegów do

umiejętności trafnego
szybkości jazdy samochodu i warunków w
określenia warunków w jakich zmieniamy bieg.

jakich możemy przejść Zmiana biegów w dół z wyrównaniem

z biegu wyższego na
obrotów silnika przed włączeniem

niższy.
niższego biegu i puszczeniem sprzęgła.

Uzmysłowienie
Podstawowym warunkiem przejścia

konieczności
z wyższego biegu na niższy jest

dopasowania
zmniejszenie prędkości jazdy co najmniej

(zwiększenia) obrotów do maksymalnej prędkości na niższym

silnika do obrotów
biegu.

wymaganych na
Zmiana biegu – redukcja.

niższym biegu, bez
- Przygotowanie – jw.

straty prędkości jazdy. - Wciskamy sprzęgło, puszczamy gaz,

Opanowanie czynności przesuwamy lewarek na luz (czynności te

manualnych.
wykonujemy prawie równocześnie).

Uchwycenie
- Zwiększamy obroty, przez krótkotrwałe
Sprawdzianem
najwłaściwszego
naciśnięcie pedału gazu, tak aby obroty
umiejętności zmiany
momentu i tempa
silnika przekroczyły obroty wymagane przy biegów w dół
zmiany biegów w dół.
danej prędkości na niższym biegu.
byłaby jazda po drodze
Uświadomienie
- Włączamy niższy bieg i natychmiast
ze wzniesieniem.
konsekwencji
puszczamy sprzęgło z jednoczesnym
niedopasowania
dodaniem gazu.
obrotów silnika podczas Czas jaki upłynie od momentu
redukcji biegów jakim
krótkotrwałego zwiększenia obrotów (tzw.
jest możliwość
przegazówki) do momentu puszczenia
przyblokowania
sprzęgła musi być na tyle krótki aby obroty
(poślizgu) kół
silnika nie spadły poniżej wartości
napędzających.
wymaganej dla określonej prędkości na

niższym biegu.


TEMAT VII Charakterystyki samochodów. Zwiększenie przyczepności
przednich kół w momencie rozpoczynania skrętu - dociążanie przodu.
Pokonywanie łuków i zakrętów.


Czas realizacji: 3 godziny praktycznej nauki jazdy.
Cele nauczania.
Treść nauczania.
Wskazówki
metodyczne.
Uzmysłowienie
Charakterystyki samochodów.
Naukę pokonywania
charakterystyki pod
Przypomnienie wiadomości
zakrętów, wskazanym
sterownej i
charakterystykach samochodów.
jest poprzedzić krótkim
nadsterownej
Charakterystykę samochodu odzwierciedla wstępem,
samochodu jako
jego zdolność do pokonywania zakrętów.
przypominającym
zdolności do
Samochód o charakterystyce nadsterownej wiadomości o
pokonywania zakrętów. – zachowuje się w zakręcie tak, jakby
charakterystykach
chciał pokonać zakręt, mimo niewielkiego samochodów.
skręcenia kół przedniej osi. Tył samochodu
jest „wyrzucany” z zakrętu, powodując
skręcanie samochodu w kierunku zakrętu.
Samochód z charakterystyką pod sterowną
niechętnie pokonuje zakręty. W tym
przypadku przód samochodu nie chce
zmienić toru jazdy zmuszając kierowcę do
wykonania głębszego skrętu niż
wynikałoby to z krzywizny zakrętu.
Opanowanie
Zwiększenie przyczepności przednich kół Przypomnienie o
umiejętności dociążenia w momencie rozpoczynania skrętu -
sposobie zwiększenia
przodu samochodu w
dociążanie przodu.
przyczepności
momencie
Dojeżdżając do zakrętu, na moment przed
przednich kół w
rozpoczynania skrętu.
pierwszym ruchem kierownicą należy
momencie
puścić gaz. Przyczyni się to do dociążenia
rozpoczynania skrętu.
przednich kół samochodu, które lepiej
Umiejętność
rozpoczną wprowadzenie pojazdu w zakręt. dociążania przodu
„Dodać gazu”, bez obaw popełnienia błędu, samochodu w
możemy w momencie kiedy zaczniemy
momencie
„prostować” (ustawiać do jazdy na wprost) rozpoczynania skrętu,
koła samochodu.
znacznie poprawia
bezpieczeństwo jazdy.
Zdobycie umiejętności Pokonywanie łuków i zakrętów.
Przypomnienie zasad
wyboru optymalnego
Tory przejazdu przez zakręty.
wykonywania skrętów
toru jazdy przy
Poprawny tor jazdy jest podstawowym
szosowych.
pokonywaniu łuków
gwarantem bezpiecznej jazdy.
Naukę pokonywania
i zakrętów.
- Zakręt w lewo – rozpoczynamy od prawej zakrętów, proponuje
Uświadomienie
krawędzi jezdni, tak jak byśmy chcieli się
się prowadzić na
związku pomiędzy
„wychylić” , żeby wcześniej zobaczyć
wybranych odcinkach
prawidłowo wybranym koniec zakrętu.
krętych dróg. Nie
torem jazdy a po-
W połowie zakrętu (tzw. „szczycie”)
muszą to być górskie
prawą bezpieczeństwa
zbliżamy się do osi jezdni a na wyjściu z
serpentyny. Wystarczy
ruchu drogowego.
zakrętu –wracamy do prawej krawędzi
kilka zakrętów
Uświadomienie
jezdni (zmniejszamy siły boczne).
„lewych”, kilka
zagrożenia
- Zakręt w prawo – rozpoczyna się od osi
„prawych” i
wynikającego z
jezdni, w szczycie zakrętu zbliżamy się do oczywiście
przejechania w
prawej krawędzi a wychodząc z zakrętu –
umiarkowana
zakręcie na lewą
wracamy do osi jezdni.
szybkość. Prawidłowo
stronę jezdni !
Należy przy tym pamiętać o
wybrany tor jazdy ma
Uświadomienie faktu,
kategorycznym zakazie przekraczania osi
służyć poprawie
że prędkość
jezdni. Zmiany toru jazdy możemy
bezpieczeństwa i
(nadmierna) jest
dokonywać na swojej (prawej) połowie
komfortu jazdy a nie
najczęstszą przyczyną
jezdni lub w ramach namalowanego pasa
prowokować do jazdy
wypadku w zakręcie.
ruchu.
szybkiej i ryzykownej.