Rządowy projekt ustawy o ratyfikacji Umowy między Rzecząpospolitą Polską a Australią o zabezpieczeniu społecznym, podpisanej w Warszawie dnia 7 października 2009 r.

Projekt



W imieniu Rzeczypospolitej Polskiej
PREZYDENT RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
podaje do powszechnej wiadomości:



W dniu 7 października 2009 r. w Warszawie została podpisana Umowa

między Rzecząpospolitą Polską a Australią o zabezpieczeniu społecznym, w następującym
brzmieniu:
Po
zaznajomieniu
się z powyższą Umową, w imieniu Rzeczypospolitej Polskiej
oświadczam, że:
– została ona uznana za słuszną zarówno w całości, jak i każde z postanowień w niej
zawartych,
– jest przyjęta, ratyfikowana i potwierdzona,
– będzie niezmiennie zachowywana.

Na dowód czego wydany został akt niniejszy, opatrzony pieczęcią Rzeczypospolitej
Polskiej.


Dano w Warszawie, dnia

PREZYDENT
RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
PREZES RADY MINISTRÓW
26/12/BS
Projekt



U S T A W A
z dnia

o ratyfikacji Umowy między Rzecząpospolitą Polską a Australią o zabezpieczeniu
społecznym, podpisanej w Warszawie dnia 7 października 2009 r.

Art. 1. Wyraża się zgodę na dokonanie przez Prezydenta Rzeczypospolitej
Polskiej ratyfikacji Umowy między Rzecząpospolitą Polską a Australią
o zabezpieczeniu społecznym, podpisanej w Warszawie dnia 7 października 2009 r.

Art. 2. Ustawa wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.



25/12/BS
U Z A S A D N I E N I E

1.
Potrzeba i cel związania Rzeczypospolitej Polskiej Umową
Realizacji prawa do zabezpieczenia społecznego, jednego z podstawowych praw
człowieka, służą nie tylko krajowe systemy zabezpieczenia społecznego, ale także regulacje
międzynarodowe (np. umowy czy konwencje dwustronne lub wielostronne) koordynujące
systemy zabezpieczenia społecznego różnych państw. Przepisy krajowe zapewniają ochronę
w
zakresie zabezpieczenia społecznego na terytorium jednego państwa, a przepisy
międzynarodowe umożliwiają ochronę osobom przemieszczającym się między państwami m.in.
w celu poszukiwania lub wykonywania pracy.
Koordynacja systemów zabezpieczenia społecznego jest szczególnie pożądana
wtedy, gdy między państwami występuje znacząca migracja zarobkowa. Na skutek tego zjawiska
znaczne grupy osób posiadają okresy ubezpieczenia w obu państwach lub w jednym z nich, które
nie dają uprawnień do świadczeń z zabezpieczenia społecznego. W takich przypadkach, z uwagi
na brak przepisów koordynujących oba systemy, może pojawić się problem społeczny generujący
zwiększenie obciążenia budżetu państwa z tytułu pomocy socjalnej.
Brak międzypaństwowych uregulowań w zakresie koordynacji zabezpieczenia
społecznego może także tworzyć bariery dla rozwoju międzypaństwowej współpracy
gospodarczej. Tego rodzaju skutki mają miejsce szczególnie wtedy, gdy firmy działające
w jednym z państw zawierają kontrakty wymagające czasowego delegowania pracowników do
drugiego państwa i występuje kolizja dwóch systemów zabezpieczenia społecznego, powodująca
konieczność opłacania składek do instytucji ubezpieczeniowych obu państw. Może to znacząco
podnieść koszty realizacji kontraktów.
Uregulowania dotyczące koordynacji zabezpieczenia społecznego eliminują tego rodzaju
problemy ograniczające swobodny przepływ osób między państwami.
Tworzenie podstaw prawnych gwarantujących zabezpieczenie obywateli przed
negatywnymi skutkami stałej lub czasowej zmiany państwa zamieszkania i/lub zatrudnienia
przyczynia się do budowy zaufania do państwa, zarówno w kraju jak i na arenie międzynarodowej
oraz zwiększaniu aktywności osób w poszukiwaniu pracy odpowiadającej ich aspiracjom
i umiejętnościom (szukanie jej także poza granicami państwa zamieszkania).
Gwarancje takiej ochrony, od dnia uzyskania przez Rzeczpospolitą Polską
członkostwa w Unii Europejskiej, dzięki przystąpieniu do wspólnotowej koordynacji systemów
zabezpieczenia społecznego, posiadają m.in. polscy obywatele w państwach Unii
Europejskiej/Europejskiego Obszaru Gospodarczego oraz Szwajcarii.
Obecnie naturalnym kierunkiem działań jest zawieranie dwustronnych umów o zabezpieczeniu
społecznym z państwami, które mają już takie umowy z większością państw Unii Europejskiej
i wyrażają wolę ich zawarcia także z Rzecząpospolitą Polską, a w których mieszka duża liczba
Polaków od wielu lat domagających się zawarcia takich umów, mogących stać się beneficjentami
takich regulacji. Rzeczpospolita Polska zawarła już umowy ze Stanami Zjednoczonymi oraz
Kanadą. Weszły one w życie w bieżącym roku.
Australia jest kolejnym państwem, w którym znajduje się skupisko Polonii, szacowane
w zależności od źródeł od 130 tysięcy do około 180 tysięcy osób pochodzenia polskiego,
wyrażające zainteresowanie umową o zabezpieczeniu społecznym.
Jak wstępnie oszacowano co najmniej kilkanaście tysięcy osób pochodzenia polskiego
zamieszkałych w Rzeczypospolitej Polskiej lub w Australii może stać się beneficjentami Umowy
między Rzecząpospolitą Polską a Australią o zabezpieczeniu społecznym, podpisanej w dniu
7 października 2009 r. w Warszawie. Są to przede wszystkim osoby posiadające zbyt krótki okres
ubezpieczenia, aby na podstawie ustawodawstwa polskiego uzyskać świadczenia emerytalno-
-rentowe. Osoby te, dzięki sumowaniu okresów w obu państwach będą mogły uzyskać w Polsce
takie świadczenia w wysokości proporcjonalnej do polskiego okresu ubezpieczenia. Natomiast
osoby zamieszkałe w Australii, które mają polskie okresy ubezpieczenia lub australijskie okresy
stałego pobytu, zbyt krótkie zgodnie z prawem wewnętrznym do uzyskania emerytur, będą mogły
z uwzględnieniem sumowania polskich i australijskich okresów ubiegać się o emeryturę polską
lub/i australijską.
Część polskich emigrantów powróciła już lub planuje powrócić do Ojczyzny, a nie mając
jeszcze prawa do australijskich emerytur posiada okresy stałego pobytu w Australii, które
w przypadku dalszego zamieszkania w tym państwie umożliwiłyby im uzyskanie emerytur
australijskich. Okresy te bez umowy po wyjeździe z Australii zostałyby „utracone”, a po
związaniu obu państw umową pozwolą na otrzymywanie w Rzeczypospolitej Polskiej emerytur
z tego państwa, po osiągnięciu wymaganego prawem australijskim wieku emerytalnego.



2
2. Dotychczasowy a projektowany stan prawny
Rzeczpospolita Polska dotychczas nie uregulowała stosunków w zakresie
zabezpieczenia społecznego z Australią. Jedynie na podstawie Konwencji nr 19 Międzynarodowej
Organizacji Pracy o traktowaniu pracowników obcych na równi z krajowymi w zakresie
odszkodowania za nieszczęśliwe wypadki przy pracy oba państwa transferują renty inwalidzkie
i rodzinne z tytułu wypadku przy pracy.
Obowiązujący stan prawny uniemożliwia znacznej grupie osób zamieszkałych
w Rzeczypospolitej Polskiej lub w Australii, posiadających zbyt krótkie okresy ubezpieczenia,
uzyskanie prawa do polskich świadczeń. Pewna grupa osób, które wyjechały z Australii przed
osiągnięciem wieku emerytalnego lub też których okresy stałego pobytu w Australii są zbyt
krótkie, nie ma prawa do emerytur australijskich.
Projektowany stan prawny stworzy możliwość uzyskania polskich świadczeń
częściowych lub australijskich emerytur osobom zamieszkałym w Rzeczypospolitej Polskiej
a także w Australii, które obecnie na podstawie przepisów wewnętrznych takiego prawa nie mają.
Umożliwi także opłacanie składek na ubezpieczenie społeczne zgodnie z ustawodawstwem
jednego państwa od wynagrodzenia za pracę wykonywaną przez pracownika delegowanego na
terytorium drugiego państwa.
Postanowienia przedkładanej do ratyfikacji Umowy między Rzeczypospolitą
Polską a Australią o zabezpieczeniu społecznym, podpisanej w Warszawie dnia 7 października
2009 r., uwzględniają stosowane standardowo w tego rodzaju umowach cztery podstawowe
zasady koordynacji:
– równego traktowania (art. 4) – zgodnie z którą osoby objęte Umową są równo traktowane przez
każde z państw w zakresie praw i obowiązków wynikających z ustawodawstwa tego państwa
oraz z Umowy,
– transferu świadczeń (art. 5) – zgodnie z którą świadczenia przysługujące zgodnie z Umową
w jednym z państw są wypłacane osobom podczas zamieszkania lub pobytu w drugim
państwie,
– jedności stosowanego ustawodawstwa (art. 7) – zgodnie z którą osoby objęte Umową podlegają
ustawodawstwu państwa, na którego terytorium wykonują pracę,
– sumowania okresów w obu państwach (art. 11 i 13) – zgodnie z którą okresy ubezpieczenia
w Polsce i okresy stałego pobytu lub stałego pobytu w wieku produkcyjnym w Australii

3